pleidooi voor nieuwe orde
Arm en rijk zitten in dezelfde
boot: die
van de mensheid
Lepra bestrijden
is ook onze zaak
V
II
DE PORCELEINKAST VAN HET HUWELIJK
'1
./h
Kapitalistische revolutie;
T'
B*'
ij
I
t
Er
ZAT
16
19 7 6
JANUARI
2 4
ZATERDAG
door
door Th. J. Koeckhoven
VEj
di
Helmut Gollwitzer heeft een boek geschreven dat als titel draagt: De
kapitalistische revolutie. Daarmee wordt natuurlijk niet bedoeld dat de
kapitalisten van plan zijn de gevestigde orde eens lekker op zijn kop te
zetten. Het betekent Wel dat er een omwenteling moet komen die een eind
moet maken aan het kapitalistische systeem. Uiteraard om plaats te maken
voor een betere maatschappelijke orde. Gollwitzer gebruikt de term revo
lutie in algemene zin. Hij is ervan overtuigd dat we niet meer kunnen
kiezen of we revolutie willen hebben, ja of neen.
In zijn voorwoord op het boek (Ten Have Baarn 10,90) zegt hij: „We
kunnen nog slechts kiezen welke revolutie we willen hebben: ofwel de
revolutie van de vernietigende krachten, die reeds in volle gang is en steeds
intenser wordt, ofwel de omkeer van de vernietiging naar een opbouwend
ontwerp van de menselijke maatschappij dat een einde maakt aan de ver
nietigende aanwending van haar produkten.”
GIRO 50500
LEPRASTICHTING (NSL)
TROPENINSTITUUT AMSTERDAM
UW GIFT IS WELBESTEED!
Gollwitzer betrekt de milieuvervuiling, de ontwikkelingslanden en de
kapitalistische produktiemethode in zijp beschouwingen. De hiermee ver
band houdende problemen gaan alle mensen aan, rijken zowel als armen.
I
Jaa
Weste
weg I
echtp;
restai
laar
West-
kome:
zakeli
De
het w
het s
melde
werd
passas
Bevrijding van de planeet
UI
II
Nog minstens vijf jaar zal hulp
van buitenlandse artsen nódig
zijn bij de bestrijding van lepra
in Kenia. Dat is de mening van
dr. Winfred Koinange Karuga,
belast met het beleid inzake de
bestrijding van infectieziekten in
Kenia. Deze functie is te verge
lijken met die van een plaatsver
vangend directeur op een Ne
derlands ministerie.
Zondig maar raak
He
o
f
«Hg
KJ
Japar
De planeet die aarde heette.
Verdreven uit de Hof.
te
Een bedlegerige patiënt met verwaarloosde lepra krijgt aandacht van een arts.
PIETER TAFFIJN
Veel huwelijken hebben te kampen
met problemen. Logisch, zegt Antho
ny Mann in zijn boek „De porselein-
Gollwitzer geen
kapitalisme dat
van de adviseur is. Als medemens
kan hij proberen de gevoelens en
lasten van zijn cliënt mee te voelen,
een soort „kameraadschap” creëren.
.inks e
ireed t
nnutei
ereike
ien (al
ninute:
en wo
rordt i
rijgen
wiepei
etten
liramk
iét nie
loet hc
n ijlen
ninuut
'oor d<
We het
gemetei
ifgeleg'
stal tot
We hel
>eteld
rerwer]
Die we
Jeurige
luto’s i
landigl
nijdem
inelver
iet be
fficiër
ivergel
lerijde
lieren
lolitiea
Anthony Mann, „De porseleinkast
van het huwelijk”, verantwoorde
hulp bij echtelijke relatiestoomissen,
uitgeverij De Toorts, prijs 22,50.
Daarna geeft hij raadgevingen aan
adviseurs en constateert onder meer,
dat de eigen menselijkheid tegelijk de
grootste kracht en de grootste zwakte
Dat inzicht ontbreekt helaas nagenoeg
geheel in het zoveelste boek van Hal
Lindsey. Zijn nieuwste werk heet: De
bevrijding van de planeet aarde. Zijn
eerste boek De planeet die aarde heette
heb ik destijds nog besproken voor het
dagblad De Tijd en de twee volgende
van de serie Satan leeft onder ons en
Op weg naar een nieuwe wereld heb ik
uitgebreid behandeld in deze krant. Wat
Lindsey betreft zijn we dus aardig bij.
En vele anderen ook, want alleen al in
de Verenigde Staten hebben zijn boeken
een gezamenlijke oplage bereikt van ze
ker acht miljoen exemplaren. Novapres
uit Laren heeft het laatste boek van
Lindsey op de Nederlandse markt ge
bracht. 15,90).
Ik betwijfel sterk of Lindseys boeken
doende kan worden gepraat over con
flicten wordt er een gevaarlijk punt
bereikt. Net als bij een infectieziekte
baart een innerlijk conflict dan ech
telijke twist en tast in korte tijd het
gehele gezin aan. De atmosfeer wordt
vergiftigd, de standpunten verharden
zich en beide partners komen op
dood spoor.
kast van het huwelijk”. Want bij
elkaar horen betekent ook geschei
denheid. Tot het wezen van het men
selijk bestaan behoren innerlijke con
flicten, ambivalente gevoelens en te
genstrijdige drijfveren.
Waa
Iers v
ijks e
|e gev
pet W
PP hu
kaar i
pubjec
Ferwaï
Penis
paal v
fxemp
temer
biet o
Jvlucht
In zijn boek legt de schrijver een
belangrijke taak weg voor de theoloog
die door een kritische analyse van de
maatschappij zal moeten bijdragen tot
inzicht. Hieruit blijkt weer eens dat
theologen meer doen dan vrome woor
den schrijven over God en godsdienst,
maar dab ze ook de plicht hebben erop
te wijzen dat godsdienst ook dienst aan
de medemens inhoudt. Naar een bijbels
inzicht is de Heer in de eerste plaats de
God van de arme en onderdrukte mens.
Aan het slot van zijn boek zegt Gollwit
zer dat de ommekeer van de christen
radicaal moet zijn. Dat wil zeggen dat
zijn handelen in sociaal-politiek opzicht
zelfs revolutionair moet zijn. De christè-
nen zijn tot nog toe in dit opzicht niet
radicaal genoeg geweest. Ze hebben
maar een beetje aangerotzooid, eigenlijk
zonder doel met een hervorminkje hier
en daar. Zo is het bijvoorbeeld gekomen
dat de kerk medeschuldig is geworden
aan de blanke overheersing van het
„christelijke westen” over de wereld. Als
gevolg van die wereldheerschappij wordt
de mensheid nu bedreigd met de onder
gang. Wij mensen van het rijke westen
die behoren tot de „gelukkige minder
heid” weigeren echter de ommekeer
(metanoia of bekering) te aanvaarden.
Wij blijven ernaar streven onze privile
ges te behouden. En deze weigering is
precies een van de voornaamste factoren
die de redding verhinderen in dit uur
van de mensheid. Het boek van Gollwit
zer is daarom zo waardevol, omdat het
kan bijdragen tot een inzicht in de
gevaarlijke situatie waarin de mensheid
zich thans collectief bevindt.
„een bevrijdend inzicht geven in be
klemmende problemen van deze tijd”
met welke tekst Novapres deze koop
waar aanprijst. Daarvoor is de aandacht
van Lindsey teveel gericht op het hier
namaals en op de innerlijke vrede van
de persoonlijke mens, hoewel in theorie
de hele, problematiek van deze planeet
aan de orde komt. Verder wemelt het
boek van achterhaalde opvattingen,
waarvan ik Lindseys dualistische mens
opvatting (ziel en lichaam) als sprekend
voorbeeld noem.
Natuurlijk vermeldt ook dit boek wel
behartigenswaardige zaken. Zo is er een
citaat van de psychiater Karl Mennin-
ger: „Indien het begrip persoonlijke ver-
Maar in zijn menselijkheid zitten
ook onderdelen, die weerstanden
kunnen opwekken. Een ideale advi
seur zal daarom nooit worden gevon
den, maar wel is duidelijk dat hij
anderen alleen van nut kan zijn als
hij in de ware betekenis van het
woord interesse kan hebben. In het
slothoofdstuk gaat Mann in op identi
teit en integratie. Identiteit is volgens
hem alleen mogelijk met hulp van
een stuk integratie. Hij besluit daar
om met de woorden van Martin Bu
ber: Via het Gij wordt de mens Ik.
Dan heeft het NBG nog een brochure
uitgegeven in twee deeltjes (drie gulden)
over de bijbel In Oost-Europa. Schrijver
is Jan van Gapelleveen, secretaris voor
publiciteit van het NBG. Uit de brochu
res vernemen we dat drie generaties
atheïstische propaganda er niet in zijn
geslaagd de bijbel te doen vergeten. De
boekjes geven waardevolle informatie in
kort bestek. Ze stemmen tevens tot opti
misme. Een levend en krachtig geloof is
gelukkig bestand tegen de hardnekkigste
propaganda en onderdrukking.
Het is duidelijk dat
heil verwacht van het
de grootste problemen van deze Wereld
alleen njaar erger maakt. Als we een
eind willen maken aan deze problemen
en als we de mensheid willen redden
van de ondergang, moeten we de parti
culiere strijd om voorrechten afwenden.
Hiervoor is inzicht nodig. Iedereen moet
zich de ernst van de situatie helder
bewust worden. De massa moet bewust
worden gemaakt en georganiseerd oni op
te komen voor haar ware belangen, zegt
Gollwitzer. Hij doet ook een beroep op
de machtigen van deze aarde, die uitein-
delijk dezelfde belangen hebben. Want
arm en rijk zitten nu in dezelfde boot:
die van de mensheid.
Aan de hand van voorbeelden uit
het verre 'en nabije verleden poogt
Mann die innerlijke tweestrijdigheid
aan te tonen. Daarbij maakt hij veel
gebruik van toneelstukken en boeken.
De situaties daaruit plaatst hij voor
een deel in zijn eigen praktijk als
huwelijksadviseur. Waarbij hij heeft
gemerkt dat het voor geen enkel paar
eenvoudig is de juiste balans te vin
den tussen tegenoyer elkaar staande
polariteiten. Want de verwachtingen
die men heeft van het huwelijk zijn
over het algemeen te hoog gespannen
en dat betekent wrijvingen. Die zul
len niet leiden tot verstoring van de
relatie als er communicatie is. Als die
niet goed meer is, als er niet vol-
Wat eei
zoals
langdui
gemaak
te zijn)
toeriste
weken
gestaan
waanzii
honden
of als 2
gewaar
tijdens
hebben
angstgf
de wild
bestude
woestij:
hun toe
hebben
soort v:
onderh<
Cairo e
hoordei
topvaai
allemac
tocht, t
om dan
vliegen
steeds i
toeriste
antwoordelijkheid en aansprakelijkheid
ten opzichte van onszelf en van anderen
weer algemeen werd aanvaard, en de
mens weer eens schuld over zonde zou
gaan voelen, zich zou bekeren en zijn
geweten weer in werking zou stellen,
dat hem van verdere zonde terughoudt,
dan zou er nog hoop voor de wereld
kunnen komen.” Als Lindsey deze ge
dachte consequent zou hebben doorge
trokken, dan zou ik dit boek van harte
hebben aanbevolen.
1 Maar waar blijft de kans voor die
persoonlijke verantwoordelijkheid, als de
mens te eenzijdig wordt gezien als een
zondaar (wat hij natuurlijk is). De zon
daar, aldus Lindsey, heeft verzoening
met God nodig, verzoening met zijn
medemens en met zichzelf. Maar wat
weten Lindsey (en ik) van God dat wij
zouden mogen beweren dat Gods ge
rechtigheid verzoening eist? Zou het niet
veel meer een kwestie van liefde zijn?
Van vergeving ondanks alles? Juist zoals
wij ouders ondanks alles onze kinderen
vergeving schenken. Juist uit liefde
heeft God Zijn eniggeboren zoon aan de
mensheid geschonken.
Dat weet Hal Lindsey ook, maar hij
voegt eraan toe, dat God tegen een
oneindige kostprijs voor Hemzelf heeft
voorzien in een middel om de zonde
schuld van de mens weg te nemen en
om met de zondige natuur van de mens
af te rekenen. Klinkt dat niet erg zake
lijk en commercieel? Liefde rekent ro
mers niet.
Een situatie die allesbehalve onge
woon is maar wel hulp vereist. Hulp
van buitenaf, dan wel te verstaan. En
Mann probeert aan te geven hoe die
hulp moet worden verleend. In drie
hoofdstukken schetst hij een aantal
van zijn ervaringen. Gevallen waarin
hulp kon worden geboden en andere,
waarin die hulp faalde. Met zijn
persoonlijke belichting op de al dan
niet goede afloop.
In de opvatting van Lindsey, die heel
dicht komt bij de klassieke verzoenings
leer van de rooms-katholieke kerk, is
alleen God bekwaam om de barrière af
te breken die de mens tussen zichzelf en
God heeft opgeworpen. Lindsey voert de
menselijke schuld terug op de oerzonde
van Adam, in wiens lijfelijke bestaan
hij werkelijk blijkt te geloven. Waar
blijven we met onze persoonlijke ver
antwoordelijkheid? Want aan de ene
kant staat Adam die we lekker de
schuld kunnen geven en aan de andere
kant Jezus of de nieuwe Adam op wie
we de gehele last van onze schuld kun
nen afwentelen. De prijs is immers be
taald, zelfs die voor onze toekomstige
zonden. Zo’n gedachte gaat werkelijk in
de richting van de opvatting: zondig
maar raak, maar geloof des te meer.
Want, zegt Lindsey, de rechtvaardiging
is het werk van God. waardoor Hij
diegene rechtvaardigt, alleen op grond
van het geloof van de .mens, die eenvou
dig gelooft in Jezus als de verlosser.
Deze gerechtigheid kan hem volgens
Lindsey nooit meer worden ontnomen.
Alles goed en wel, maar de gelovige zal
toch echt overeenkomstig zijn geloof
moeten leven. Waar Lindsey het hele
geloof zo simpel voorstelt en het de
eenvoudige gelovige zo comfortabel
maakt, begin ik te begrijpen waar de
hoge oplagecijfers vandaan komen.
Hierna mogen we even stilstaan bij
een interessante uitgave van het Neder -
landsch Bijbelgenootschap: Als vijf het
zelfde zeggen 17,90). Het NBG heeft
samen met de Katholieke Bijbelstichting
het evangelie van Marcus en de brief
aan de gemeente van Efese uitgegeven
in vijf Nederlandse vertalingen in vijf
kolommen naast elkaar. De kolommen
bevatten de Statenvertaling, de NBG-
vertaling 1951, de Willibrordvertaling, de
omgangstaal uit Groot Nieuws voor u en
een vertaling in hedendaags Nederlands.
alle problemen opgelost zijn als er
geld komt uit Nederland. Vooral de
bestaande personeelsstop is een han
dicap. Deze is een rechtstreeks gevolg
van de inflatie waarvan Kenia zeer
te lijden heeft. Het tekort aan fysio
therapeuten en speciale schoenma
kers, dat in Alupe bestaat, zal wel
niet snel opgelost kunnen worden.
Ook de inrichting van beschermde
werkplaatsen voor gehandicapten is
een probleem waarvoor nog geen op
lossing in zicht is.
Veel lof heeft Koinange ten slotte
nog voor dr. Theo Hanegraaf, direc
teur van het Medical Research Cen
tre van het Koninklijk Instituut voor
de Tropen, gevestigd op het terrein
van het Kenyatta National Hospital
in Nairobi.
Dit centrum doet de administratie
voor de door de leprastichting ge
steunde projecten en coördineert te
vens de contacten tussen de NSL, de
projecten en de Keniase regering.
Hoewel ook Hanegraaf wel ziet waar
de problemen liggen meent hij toch
dat er muziek in zit. Hij ziet veel heil
in de integratie van de leprabestrij
ding in die van andere ziekten (voor
al tuberculose) waardoor de lokale
geneeskundige autoriteiten er meer
bij betrokken raken. Ook ziet hij wel
vooruitgang in de Kenianisering van
de bestrijding: tot voor kort werkten
bijvoorbeeld in het project in Alupe
een Nederlandse fysiotherapeut en
ook een Nederlandse verpleger. Deze
zijn nu vervangen door Kenianen-
„Het gaat natuurlijk allemaal veel
langzamer dan wij zouden willen,”
zegt Hanegraaf. „Maar iemand dwin
gen dit weyk te doen is ook geen
goede weg: de zaak zou binnen de
kortste keren in het honderd lópen.”
Het is morgen, zondag 25 januari, Wereld Lepra Dag. Op die dag zal door
de Nederlandse Stichting voor Leprabestrijding (NSL) de jaarlijkse collecte
worden gehouden voor de bestrijding van deze gevreesde, maar bij goede en
snelle aanpak zo gemakkelijk te bestrijden ziekte.
Hierbij een verhaal over West-Kenia, waar twee Nederlandse artsen onder
moeilijke omstandigheden hun werk doen. Het geeft een beeld van de om
standigheden en de wijze waarop het geld zal worden besteed dat u op Wereld
Lepra Dag stort op giro 50500 van de Leprastichting, Amsterdam.
Momenteel werkt Kenia aan de
opzet van een landelijk beleid met
betrekking tot de leprabestrijding.
Tot nu toe was het werk geconcen
treerd in de drie streken waar lepra
het meest voorkomt: in West-Kenia,
Kitui in het centrum van het land en
de kuststreek, vooral bij Mombasa.
Maar gebleken is dat er meer infec
tiehaarden zijn. In het noorden van
het district Kitui en in de aangren
zende districten lijkt georganiseerde
bestrijding noodzakelijk. Ook de stad
Nairobi zelf heeft, als gevolg van de
snelle migratie naar de stad, een
groot aantal lepralijders die niet in
georganiseerd verband behandeld
worden.
Ter voorbereiding van dit landelijk
beleid zal Ad de Rijk, de Nederlandse
lepra-arts die enige .jaren lang het
Alupe Hospital geleid heeft, voor een
Half jaar naar Nairobi komen, alvo
rens definitief naar Nederland terug
te keren. „Aanvankelijk hadden we
daarvoor een nieuwe arts willen aan
trekken,” aldus dr. Koinange, „maar
het is natuurlijk veel beter een arts
te hebben die veel ervaring heeft met
lepra en die (iet land zo goed kent als
dokter De Rijk”. De Rijk zal zich
bezighouden met inventarisering van
voorhanden diensten en met het vast
stellen van de behoefte aan hulp.
Hoe staat het met de animo van
Keniase artsen om in de leprabestrij
ding te gaan werken?
„Er is geen glamour in dat werk,”
aldus dr. Koinange. „Maar het ziet
ernaar uit dat de concurrentie tussen
de particuliere praktijken in Nairobi
langzamerhand zo groot is geworden
dat pas afgestudeerde artsen nu min
der gemakkelijk in die sector een
plaats kunnen vinden-” En dus wel
naar iets anders moeten gaan uitkij
ken, bijvoorbeeld leprabestrijding.”
Dr. Koinange is een en al lof over
het werk van de Nederlandse Stich-
ting vóór leprabestrijding. „Niemand
heeft zoveel gegeven als deze Neder
landse organisatie,” zegt hij. Ook de
wijze waarop de NSL werkt draagt
zijn goedkeuring weg, wat niet het
geval Was met de Britse zusterorgani
satie die hier vroeger ook gewerkt
heeft en wier optreden „bevoogdend”
was, en daar is men in Kenia, als in
elk ontwikkelingsland, bijzonder ge
voelig voor.
Dat wil overigens niet zeggen dat
4
unffll4. Wjyp
-
i.
iW’
Oi...
