Premier Arron
werklozen, maar wel werkschuwen
Geen onrust in Israel
over uitspraak Sadat
Spanje steekt kop in Saharazand
„Suriname kent geen
„Onbeschaamde uitdaging in Angola”
ligjl
■7i
||w|
1
3
NAGEL
TUNNEL
BALLPOINT
Egypte laat Russische tanks ombouwen
Nederlands-Russisch
GUARDIA CIVIL
KALENDER
Verpleegkundigen in
bestuur Rutgers
Stichting gaan heen
Kamer stelt uitspraak
over compensatie voor
militairen weer uit
door mco
scheepmaker
luchtvaartoverleg
zonder resultaten
Ijsland verwerpt
jongste Britse
visserij-voorstel
vi
BINNEN- EN BUITENLAND
1976
FEBRUARI
WOENSDAG
4
Zaïrees verbod
„Precedent”
Cynisch
Lopez Bravo
(Van onze redactie buitenland)
kwestie
D
JAMES CALLAGHAN
Opnieuw waarschuwing
Kissinger aan Moskou
Een actueel huismiddeltje: hoe weet
ik of mijn schaatsen geslepen moeten
worden of niet? Het werd mij verteld
door de man die onze schaatsen geslepen
heeft. Strijk met het oppervlak van een
nagel langs de rand van het ijzer. Blijft
er dan op het ijzer een miniem wittig
plukje nagelschraapsel achter, dan zijn
de schaatsen nog prima in orde. Zo niet,
dan ligt het aan de schaatsen en niet
aan u als u niet vooruit komt.
De regering van Zaïre heeft gisteren
verboden dat buitenlandse huursoldaten
op weg naar Angola reizen via Zaïre.
Dit besluit werd bekendgemaakt nadat
een van de drie in Angola vechtende
partijen de Unita, een oproep had ge
daan tot Amerikaanse negersoldaten die
in Vietnam hadden gevochten, zich aan
de zijde van de Unita te scharen in de
strijd tegen de MPLA en het Cubaanse
expeditieleger.
JERUZALEM. In Israëlische rege
ringskringen hecht men weinig waarde
aan uitlatingen van de Egyptische presi-
r -
DEN HAAG (ANP). De verpleeg
kundigen in het sectiebestuur (drie per
sonen) en in de personeelscommissie
(twee) van de Rutgers Stichting hebben
gisteren hun functie neergelegd. Dit
heeft de Rutgers Stichting waarin
sinds enige jaren de voormalige NVSH-
consultatiebureaus apart zijn onderge
bracht meegedeeld-
Dr. Kissinger voerde het woord in de
Commonwealth Club van San Francisco.
Hij herhaalde dat zijn land niet de
begeerte koestert de rol van ’s werelds
politieagent te spelen „Maar het kan
natuurlijk nooit in ons belang zijn de
Sovjet-Unie die rol te laten spelen. Ten
aanzien van Angola zijn we getuige van
SAN FRANCISCO (UPI, AP). Amerika’s minister van Buitenlandse
Zaken dr. Henry Kissinger heeft de „onbeschaamde Russische en
Cubaanse uitdaging in Angola” aan de kaak stellende gewaarschuwd,
dat de Verenigde Staten niet zullen gedogen dat expeditielegers en grote
voorraden wapenen worden ingezet om andere landen minderheidsrege
ringen op te leggen.
verkreeg. Dezelfde aartsconservatieve
politici die in Spanje steen en been
klagen over het „separatisme” in Ca-
talonië en het Baskenland, dat de
„geheiligde eenheid van de staat” be
dreigt, gaven geen kik toen de Spaan
se provincie Sahara aan koning Has
san van Marokko werd uitgeleverd.
Toch is het een feit, zoals enkele
vooruitstrevende parlementsleden
vergeefs onderstreepten, dat de Saha
ra in 1960 door generaal Franco als
provincie bij Spanje werd ingelijfd,
en dat alleen een referendum van de
gehele Spaanse natie bevoegd zou zijn
afstand te doen van een deel van het
vaderland.
Drie vreemde legers en een guerril
labeweging die elkaar bevechten om
een gebied dat in theorie nog net zo
Spaans is als een stadsplein in Ma
drid. Dat daar duizenden kinderen,
vrouwen en oude mensen, die offi
cieel nog Spaanse staatsburgers zijn,
kreperen, wordt met een schuldig
stilzwijgen weggedrukt.
van de Nationale Raad van de Staats
party, onder wie de woordvoerder
van de rechtse „bunker”, oud-minis-
ter Giron, vormen deze commissie.
Hooguit éénderde van de leden kan
als (gematigd) vooruitstrevend be
schouwd worden, dus iedere vooruit
gang naar de constitutionele hervor
ming langs deze weg mag al bij
voorbaat een wonder heten.
DEN HAAG (ANP). De Tweede
garner heeft gisteren opnieuw besloten
nog geen uitspraak te doen over het
voorstel van de Defensiecommissie om
de regering te verzoeken de nieuwe
werk- en rusttijdenregeling voor militai
ren met de daarbij behorende compensa
tieregeling niet langer te laten vallen
onder de begin december vorig jaar van
kracht geworden bevriezing van de ar
beidsvoorwaarden. Met de doorvoering
van de compensatieregeling is een be
drag yan 32 miljoen gemoeid.
De Spaanse machthebbers weigerden
om nog een andere reden met de
bevrijdingsbeweging Polisario en diens
bondgenoot Algerije in zee te gaan:
zij zouden dan een enorme investe
ring in de fosfaatmijnen van Bukraa
kwijtraken (al zijn de betalingsbelof-
ten van koning Hassan waarschijnlijk
ook geen cent waard). Bovendien be
wezen de Verenigde Naties eens te
meer dat zij, eenmaal voor een vol
dongen feit gesteld, cynisch genoeg
waren om onder Algerijnse en Ameri
kaanse druk twee lijnrecht tegeno
vergestelde resoluties gelijktijdig goed
te keuren.
Spanje stond voor wat betreft zijn
buitenlandse politiek voor een volko
men failliete erfboedel, die op geen
enkele manier te redden was. Het feit
echter dat Madrid de tragedie welbe
wust van zich afschuift, heeft bin
nenlands politieke oorzaken. De te
genstanders in de huidige ontwikke
ling naar „democratisering” willen hoe
dan ook de fictie handhaven dat zij
als nette heren de enorme problemen
uitpraten niemand wil immers een
nieuwe burgeroorlog en dat is al
moeilijk genoeg. Onthullingen over
de afgrijselijke koehandel die met de
Sahara en haar bevolking is gepleegd,
zouden deze spelregels kunnen „dyna-
miteren”. Want enkele van de hoofd
rolspelers in die koehandel hebben nu
(zonder enige afvaardiging van het
Spaanse volk, natuurlijk) de macht in
handen om de binnenlandse ontwik
keling te vergiftigen.
Eén blik op de samenstelling van
de nieuwe topcommissie die de
grondwetshervormingen („aanpassin
gen” zou een betere definitie zijn)
moet uitwerken, is vo idoende. Tien
leden van het kabinet, onder wie
priemier Arias zelf, en acht leden
SCHIPHOL (ANP). De Nederlands-
Russische luchtvaartbesprekingen, die
van donderdag tot en met maandag
jongstleden in Den Haag zijn gehouden,
hebben geen resultaten opgeleverd. Dit
heeft een woordvoerder van het ministe
rie van verkeer en waterstaat in Den
Haag dinsdagmiddag desgevraagd meege
deeld.
De vijf verpleegkundigen menen, zo
staat in de verklaring, dat zij de verant
woording voor het vertegenwoordigen
van hun collega’s niet langer kunnen
dragen, nu hun directie in één jaar tijd
het aantal in anti-conceptie gespeciali
seerde verpleegkundigen met twintig
percent heeft beperkt.
-
Natuurlijk is dat alles slechts theo
rie. De naakte feiten waren, dat
Spanje zich lang koppig had verzet
tegen de dekolonisatie van de Sahara,
totdat de Marokkaanse annexatiedro-
men tot een fantieke dreiging waren
opgeklopt, op het ogenblik van de
grootste zwakte in Madrid: tijdens
Franco’s sterfdagen. Spanje kon zich
toen niet tegen die annexatie verzet
ten, omdat koning Hassan besloot dat
hij de Sahara nodig had, en Spanje’s
„bondgenoot” Washington Hassan met
het oog op de toekomst te vriend
wilde houden.
Die weinig populaire, maar op zichzelf
wel artistiek verantwoorde lakpetten
van de Spaanse guardia civil, hebben
naar men zegt zo’n platte opgeslagen
achterkant opdat de dragers ervan des
te geriefelijker tegen de muur kunnen
leunen.
(Vervolg van pagina 1)
Arron verklaarde dat zijn regering
zicht thans volledig heeft geworpen op
de ontwikkeling van Suriname. Er blijft
weinig tijd voor de ministers over om
over verkiezingen na te denken, aldus de
Surinaamse premier, die eraan toevoegde
dat hij niet zou meewerken aan de
vertraging in de ontwikkeling van het
land die veroorzaakt zou worden door
dit jaar algemene verkiezingen Ij hou
den.
iets aan gedaan
aldus Arron op een
(Van onze redacteur in Barcelona R. Bosschart)
MADRID. De Spaanse regering volgt in het conflict om haar
vroegere kolonie de Spaanse Sahara een trieste maar begrijpelijke
struisvogelpolitiek. De oorlogsdreiging tussen Marokko en Algerije,
en de onmenselijke omstandigheden waaronder de Saharabevolking
aan de bezettingstroepen probeert te ontkomen, vinden in de
Spaanse pers een bescheiden plaatsje op de buitenlandpagina’s. In
de nieuwsdiensten van de staatsradio en -televisie klinkt het of alles
zich in de buurt van Hongkong afspeelt.
dent Anwar Sadat, als zou Amerika in
de nabije toekomst overgaan tot erken
ning van de Palestijnse bevrijdingsorga
nisatie PLO. Sadat zei dit in een inter
view met het Libanese weekblad Al
Hawadess.
De Surinaamse regeringsleider zei ook
dat hij in november had toegezegd dat
er eventueel verkiezingen zouden wor
den gehouden „als de partij organen van
de (vier) aan de huidige coalitieregering
deelnemende partijen zich daarover had
den Uitgesproken”. Het VHP-lid Sariman
zei gisteren desgevraagd. Arron heeft
daar in npvember niet over gesproken.
Hij heeft ons bewust misleid”.
Vlak na de onafhankelijkheid maakte
minister Bruma (Economische zaken) die
leider is van de kleine maar invloedrijke
Partij Nationalistische Republiek, het
zelfde voorbehoud inzake consultatie
van de partij organen als Arron nu deed.
Toen bleek al dat de PNR niet wilde
meewerken aan nieuwe verkiezingen-
Minister Bruma bevindt zich in Ma
nilla, waar hij deelneemt aan de confe
rentie van ruim 100 ontwikkelingslanden
ter voorbereiding van Unctad 4, de VN-
conferentie voor handel en ontwikkeling,
die in mei in Nairobi wordt gehouden.
In Paramaribo is bekend dat Suriname
ook in mei door Bruma vertegenwoor
digd zal worden.
Premier Arron weigert te geloven dat
er op dit moment in Suriname werklo
zen zijn. „Er zijn wel werkschuwen, die
door gebrek aan motivatie niet willen
Londen had een vangstquotering van
85.000 ton per jaar voorgesteld. De IJS*
lenders willen''-niét verder gaan dan
Qp.OOO ton. Niettemin verklaarde premier
Gair .TIallgrimssop zich', gisteravond be
reid tot verder overleg op korte termijn.
een schaamteloze Russische en Cubaanse
uitdaging”, aldus Kissinger.
Hij vervolgde: „Geen land moet gelo
ven dat Amerikanen lang onverschillig
zullen blijven wanneer zij expeditiele
gers en grote wapenvoorraden zien, die
worden ingezet om minderheidsregerin
gen op te dringen, vooral wanneer dat
expeditieleger afkomstig is uit een land
op het westelijk halfrond”.
Nog steeds onaangenaam getroffen
door het optreden van Huis en Senaat
tegen meer financiële en militaire hulp
aan de pro-westerse bewegingen in An
gola die tegen de MPLA vechten, zei dr.
Kissinger dat het de eerste keer was dat
de Russen op militaire wijze over grote
afstand een regime naar eigen keuze op
legden.
,Het is ook de eerste keer”, zei hij,
„dat de Verenigde Staten hebben nagela
ten lik-op-stuk te geven wanneer de
Sovjet-Unie militaire stappen zette bui
ten de directe Russische invloedssfeer.
En het is de eerste keer dat het Congres
nationaal optreden midden in een crisis
stopzet”.
Dr. Kissinger verklaarde dat een „wei
nig goeds voorspellend precedent” was
geschapen, toen een grote mogendheid het
militaire evenwicht door militaire inter-
Welnu, onder de ministers bevindt
zich José Solis, Franco’s laatste ver
trouweling, wiens geheimzinnige on-
derhandelingen met koning Hassan de
doorslag gaven voor de huidige „Sa-
hara-oplossing”. En onder de raads
leden bevindt zich de man die Spanje
met het onoplosbare Sahara-probleem
opzadelde: oud-minister Gregorio Lo
pez Bravo, die indertijd ook al ont
kwam aan een grondig onderzoek
naar zijn rol in het beruchte Matesa-
schandaal.
Hij nam als minister van industrie,
toen het fosfaat in de Sahara ontdekt
werd, het besluit de Spaanse investe
ringen niet tegen de politieke ontwik
kelingen in te dekken door middel
van een (reeds aangeboden) Ameri
kaanse deelname in de negotie, maar
de ontginning alleen door een staats-
maatschappij aan te pakken. Toen hij
daarna het ministerie van buitenland
se zaken overnam, blokkeerde hij de
dekolonisatie van de Sahara.
Nu kan Spanje het zich niet meer
permitteren terwille van de rechten
van enkele tienduizenden Saharabe-
woners de vreedzame toekomst van
tientallen miljoenen Spanjaarden op
het spel te zetten. Nu is het te laat
om op te lossen wat weinige jaren
geleden een simpele kwestie van
rechtvaardigheid was.
Enige dagen eerder bj de opening van
het gebouw van het centrum voor Ha
venarbeiders en een zeemanshuis had de
Surinaamse premier al gezegd niet en
thousiast te zijn over de inzet van een
deel, van de Surinaamse bevolking. Hij
wees toen op het feit dat bij de suiker
plantage Mariënburg 150 arbeiders ge
plaatst kunnen worden Op herhaalde po-
roepen hadden zich eerder geen kandi
daten aangemeld
De Zuidafrikanen moeten Ieren leven
met het idee dat hun land zich de
komende Jaren in een oorlogstoestand
bevindt”. Dit heeft generaal-majoor Neil
Webster, directeur-generaal defensiemid-
delen, gisteren gezegd in een vraagge
sprek met de „Rand Daily Mail”. Vol
gens Webster zullen de huidige scher
mutselingen aan de Zuidafrikaanse
grenzen zich intensiveren.
Het was duidelijk dat Webster doelde
op de grens met Angola. Ook Zuid-
Afrika heeft troepen naar dat land ge
zonden.
werken en daar zal
moeten worden”,
persconferentie in Paramaribo.
De premier liet weten dat er desnoods
wettelijke maatregelen in het leven zul
len worden geroepen om de werkschu
wen te dwingen aan de slag te gaaii.
„Als dat niet helpt, zal ik niet aarzelen
zo nodig militairen in te schakelen om
die kerels van de hoeken van de stiatèn
te halen”, zo zei hij.
Spanje voelt opnieuw het trauma
van de mislukte dekolonisatie en de
gebroken beloften. Het is geen onbe-
kend gevoel voor Spanje: een van de
weinige onderwerpen die nog altijd
officieel taboe zijn voor de Spaanse
journalisten, betreft de voorlaatste
dekolonisatie van Equatoriaal Guinea
in 1968. Ook daar leidden obscure
economische belangen tot een dusda
nig verwarde dekolonisatie, dat het
land uiteindelijk ten prooi viel aan
blind geweld en nu gebukt gaat on
der het wreedste terreurregime dat
men zich kan bedenken.
Officieel staat de Spaanse Sahara
tot 28 februari nog onder Spaanse
administratie. Dat is een fictie, die op
haar beurt berust op een wetsver
krachting: de Spaanse regering trok
haar troepen en administratie eigen-
lijk reeds verleden jaar december
terug, overeenkomstig de blanco vol
macht die zij van het „parlement”
In mijn rubriek van 20 januari 1976
heb ik in navolging van The Great
American Things in het maandblad Es
quire een even groot aantal Grote Ne
derlandse Dingen bijeengegaard, die Ne
derland hebben gemaakt tot wat het nu
is. Mijn vermoeden dat ik er nog wel
een paar over het hoofd zou hebben
gezien die ondanks de strenge selectie
mijn jurering hadden mogen overleven,
werd "bevestigd door mevrouw E. Graaf-
stal-Paasche uit De Meern. Zij noemt
nog:
1. De verjaardag. Het vieren ervan
(ook de eigen verjaardag, dat is het
subliem Nederlandse!) wordt door ge
wichtige volwassen Nederlanders als ui
terst belangrijk beschouwd. In andere
landen is de verjaardag meer iets voor
kleine kinderen;
2. De verjaarskalender op de plee, een
geweldige Nederlandse uitvinding:
3. Het koekje uit de trommel, dat twee
Nederlandse deugden verenigt: gastvrij
heid en zuinigheid.
Tot zover mevrouw Graafsta. Haar
bijdrage is des te waardevoller, omdat
zij van origine buitenlandse is en onze
karakteristieke hebbelijkheden daardoor
met een scnerper oog kan bezien. Vooral
het vergeten van de verj aarskalender op
de WC zal me nog nachtenlang wakker
doen liggen. Die had bovenaan moeten
staan!.
Deze dagen stond in de krant dat
Milton Reynolds, de uitvinder van dn
balpen, op 84-jarige leeftijd was overle
den. Ik citeer: „De balpen van Reynolds
was onmiddellijk na de ontdekking in
1945 een groot succes. Reynolds preeJ
hem aan ais „de pen die onder water
schrijft”."** ■"■o.*-.-'- -s j
Mijn vader was een der eerste Neder
landers die na de oorlog een ballpoint
had. Hij was voor hem meegebracht
door iemand die in Amerika was ge
weest. Merk Scheaffer overigens, niet
Reynolds. Trouwens, die Reynolds heeft
de ballpoint helemaal niet uitgevonden,
ik denk dat hij hem alleen maar bruik*
baar en produceerbaar heeft gemaakt,
want het eerste ball - point - pen -
patent (zo lees ik in The Pocket Book of
Famous First Facts) werd al op 30
oktober 1888 toegekend aan John J.
Loud uit Weymouth. Hij had het patent
op 4 februari 1888 ingediend. Het ging
om een pen met een sferoïdale (afgeplat
bol vormige) schrijf punt die in staat was
naar alle kanten te draaien.
REYKJAVIK. (Reuter en AFP)
Ijsland heeft gisteren het jongste Brit
se voorstel voor een oplossing van het
visserijconflict als onaanvaardbaar van
de hand gewezen. Dat is gebeurd in een
nota aan de Britse regering.
ventie verstoorde zondier verzet te ont
moeten.
„Een dergelijk precedent kan niet
worden gedoogd, als men tot ontspan
ning wenst te geraken. Als nu niet
handelend wordt opgetreden, zullen we
voor moeilijker keuzes en grotere offers
worden geplaatst”, aldus Kissinger.
Amerikaanse regeringsfunctionarissen
noemden wat Kissinger in San Francisco
heeft gezegd, een „belangrijke beleids
verklaring, waarin hij een lans breekt
voor een fellere en actievere politiek
van het binnen haar invloedssfeer hou
den van de Sovjet-Unie”.
In Jeruzalem wordt deze verklaring
gezien als een „breedmaken” van Egypte
voor de Palestijnse zaak, nu Syrië zich
als kampioen van de Palestijnen heeft
opgeworpen. Bovendien wijzen Israëli
sche zegslieden erop, dat Sadat zich in
het interview uitermate vaag heeft uit
gelaten.
In Israel werd wel verwacht dat
Egypte tegen de tijd dat de uitvoering
van het Sinaï-akkoord is voltooid, een
wat agressievere toon zou gaan aanslaan.
Op 22 februari is de uitvoering van het
Sinaï-akkoord voltooid, wanneer de Is
raëliërs de Gidi- en de Mitla-pas ontrui
men. Egypte kan niet het odium op zich
laden als zou het alleen met Israel tot
een vergelijk komen, en de Palestijnen
verder in de steek laten.
Maar aan de uitlating van Sadat
wordt des te minder waarde gehecht,
omdat hij onlangs officieel te kennen
heeft gegeven dat Egypte ook bereid is
zonder de PLO in Genève te onderhan
delen.
Egypte is van plan enkele honderden
in de Sovjet-Unie gekochte tanks zoda
nig om te bouwen, dat er onderdelen en
munitie uit het Westen voor bruikbaar
worden, zo hebben welingelichte kringen
:ri Wash'ngton gisteren verklaard. De be
doeling van Cairo is, de afhankelijkheid
van Egypte van de Sovjet-Unie wat zijn
bewapening betreft, te verkleinen.
Laatst schreef ik over het ietwat merk
waardige feit dat ik altijd de aanvech
ting krijg mijn autoradio aan te zetten
op het moment dat ik een tunnel nader
en het dus zinloos is om hem aan te
zetten. Simon Kapteijn uit Haarlem ver
telde me dat hij dezelfde tic bij zichzelf
had opgemerkt- Het herinnerde hem er
aan dat hij vroeger, toen hij nog vroom-
katholiek was, juist op de vleesloze vrij
dag zonder erg een vleeskroket uit de
automatiek placht te trekken. Hij besef
te dan later pas dat het vrijdag was en
merkte dat hij zelden de neiging had om
ook op dinsdag of donderdag een kroket
te eten.
Dat herinnerde mij er weer aan dat ik
vroeger, toen ik nog wel eens naar d»
kapper ging, het kloeke besluit om mijn
haar te laten snijden meestal op dins
dagmiddag bij mij voelde opkomen, als
alle kappers in de bioscoop zaten. Het
kan niet anders of onbewust zijn de
associaties tunnel en radio, vrijdag en
vlees en dinsdag en kapper zo sterk, dat
hun negatieve relatie (in tunnel geen
radio, op vrijdag geen vlees, op dinsdag
middag geen kapper) erdoor overvleu
geld wordt.
Ambassadeur Djamson van Ghana, kleurrijk gekleed en ondanks de vrieskou
met blote voeten in slippers, passeert met zijn vrouw de erewacht bij het
koninklijk paleis op de Dam in Amsterdam, waar koningin Juliana, en prins
Bernhard voor de leden van het Corps Diplomatique hun jaarlijkse nieuw
jaarsreceptie hielden.
