Concorde krijgt 16 maanden proeftijd in Amerika
Leber kritiseert
Klacht bij Veiligheidsraad na afloop
wapenembargo
van kindergijzeling in Djiboehti
VS tegen
Turkije
99
99
Argentijnen
beschieten
Brits schip
I
^4
Nederlandse erkenning
van Angola gevraagd
Chili zou willen lenen op
Amerikaanse kapitaalmarkt
3
BESLUIT VAN MINISTER COLEMAN KOMT ALS GROTE VERRASSING
HUISARREST
ONTSLAG
Westduits krediet
van f 600 miljoen
voor Portugal
Ontvoering in Italië
Britse veroordeling acties huurlingen
STEUR
door mco
scheepmaker
OM CONFRONTATIE MET
„EUROPA” TE VERMIJDEN
11
1i
l*®> I
BINNEN- EN BUITENLAND
19 7 6
FEBRUARI
DONDERDAG
5
Interventie
t
id
Aangewakkerd
Wh
WILLIAM T. COLEMAN Jr.
Somalië schoot op
(Van onze redacteur in Bonn)
Franse militairen
Minister HANS-DIETRICH GENSCHER
en
in
lieden.
l
persconferentie
l
(Van onze Haagse redactie)
s
1
de
1
voor
hun
e
e
n
(Van onze redacteuren in Washington en
Londen)
De stemming in Groot-Brittannië is
optimistisch na de beslissing van minis
ter Coleman. De directeur van de Britse
luchtvaartmaatschappij, British Airways,
Henry Marking, verklaarde „verrukt” te
zijn over de gang van zaken.
In Parijs zei president Giscard d’Es-
taing die dinsdag vijftig jaar gewor
den is dat hij zich geen beter ver
jaardagscadeau had kunnen denken.
York veel verzet tegen het supersonische
toestel, en het is niet uitgesloten dat dit
alsnog kan leiden tot een vliegverbod.
Leber betreurde het dat het Turkse
leger „langzaam uitdroogt” als gevolg
van het Amerikaanse embargo. De mo
dernisering van het leger is geblokkeerd
en ook het aanvullen van het wapenar
senaal is gestagneerd. De Westduitse mi
nister achtte weliswaar de NAVO niet in
gevaar als gevolg van deze ontwikkeling,
maar, zo zei hij, „als men één bondge
noot verzwakt, dan verzwakt men het
gehele bondgenootschap”.
c
r
f
t
ge-
een
n
le
i:
*n
:n
et
tü
I
1,
k
is
ze
er
li
en
;n.
ile
re
DEN HAAG Het Angola-Comité en
de jongerenafdelingen van de Partij van
de Arbeid, de PPR en de PSP hebben
gisteren in een telegram aan de regering
de onmiddellijke erkenning geëist van
de volksrepubliek Angola. Zij vragen
aan minister Van der Stoel (buitenlandse
zaken) „al het mogelijke te doen om te
voorkomen dat Nederlandse huurlingen
zich mengen in de strijd tegen de volks
republiek Angola”. Tenslotte verzoeken
zij de regering om financiële steun te
verlenen aan dat land.
Chili werd twee achtereenvolgende ja-
ren uitstel van betaling geweigerd. De
stemming in het algemeen bestuur van
de Wereld Bank toont aan dat de Euro
pese landen bij hun afwijzende houding
blijven. De regering in Santiago wil nu
kennelijk niet voor de derde keer haar
neus stoten.
Franse en Britse vakbonden hadden
ermee gedreigd geen Amerikaanse toe
stellen meer te zullen bedienen, voor het
geval de Concorde geen landingsrechten
in de Verenigde Staten zou verkrijgen.
De Chileense minister van economi
sche zaken Jorge Cauas zei onlangs dat
Chili dit jaar niet om overleg met zijn
buitenlandse schuldeisers zou vragen.
Deze verklaring wierp onmiddellijk de
vraag op waar Chili dan het geld van
daan wil halen om aan zijn verplichtin-
De Veiligheidsraad, onder voorzitter
schap van de scheidende Amerikaanse
ambassadeur Moynihan, heeft na ont
vangst van het Franse verzoek korte tijd
over de situatie vergaderd. Over de in
houd van dit vooroverleg was vanmor
gen nog niets bekend.
worden verpleegd in een ziekenhuis in
Kinsjasa, Zaire”, zo heeft de Britse
staatssecretaris van buitenlandse zaken
David Ennals meegedeeld. „Het is tijd
dat er een eind komt aan deze gevaarlij
ke onzin”, aldus Ennals, die de inmen
ging van Britse huurlingen in Angola
veroordeelde.
De afgelopen weken zijn ongeveer 200
huurlingen uit Londen vertrokken om
aan de kant van de pro-westerse bewe
gingen te vechten in Angola. Een van
de al weer teruggekeerde huurlingen,
Tom Chambers, zei dinsdag dat hij in
Angola een grote chaos had aangetrof-
fen. De pro-westerse troepen waren niet
geoefend en beschikten nauwelijks over
wapens.
Het pro-westerse nationaal front voor
de bevrijding van Angola (FNLA) heeft
gisteren een oproep gedaan voor inter
nationale hulp voor zo’n 24.000 vluchte
lingen, die het slachtoffer zijn geworden
van de burgeroorlog.
gen tot terugbetaling van leningen te
voldoen. Chili’s buitenlandse schuld be
draagt rond 2.5 miljard dollar. Amerika
en de Europese landen die tegen de
Wereld Bank-lening waren, zijn de be
langrijkste schuldeisers van Chili-
In Zuid-Afrika is met klem ontkend
dat Zuidafrikaanse banken Chili op
„zachte” voorwaarden aan het benodigde
geld zouden willen helpen. Brazilië schijnt
Chili in de afgelopen jaren wel te hulp
te zijn geschoten, maar deze bron is
volgens Londens bankiers opgedroogd.
Aangenomen wordt dat de 200 miljoen
die Chili in Amerika wil lenen, door het
regime van president Pinochet gebruikt
zal worden om aan de betalingsverplich
tingen te voldoen.
omdat daar de commissaris voor de
lucht- en scheepvaarthavens de uitein
delijke beslissing heeft. Er is in New
De senatoren Lowell Weicker van
Connecticut en Gaylord Nelson van Wis
consin, beiden democraten, hebben aan-
gekondigd een wet in te zullen dienen
om Colemans uitspraak teniet te doen.
Het Amerikaanse Congres heeft al een
wet in behandeling die Colemans beslis
sing ongedaan kan maken. Al in decem
ber stemde het Huis van Afgevaardigden
met 199 tegen 188 stemmen tegen lan
dingsrechten voor de Concorde in de
Verenigde Staten, behalve op federale
luchthavens (waarvan de Dulles-lucht-
haven er een is) of in noodgevallen.
Het telegram werd verzonden tijdens
de manifestatie voor de erkenning van
Angola, die in hotel Krasnapolsky te
Amsterdam werd gehouden. Bij die ma
nifestatie waren ook twee afgevaardig
den van de MPLA aanwezig.
„In de strijd in Angola zijn een vijf
tiental Britse huurlingen gewond. Ze
Minister Coleman besliste dat de Con
corde zes dagelijkse vluchten kon maken
naar de Verenigde Staiten, het volledige
door Engeland en Frankrijk gewenste
aantal. Zowel de Britten als de Fransen
kunnen twee vluchten maken naar New
York, en één naar Washington. Ver
wacht wordt dat de eerste vluchten
vanuit Londen en Parijs eind april zul
len beginnen.
Colemans uitspraak, gesteund
wordt door president Ford, is niet zon
der meer van kracht voor New York,
NEW YORK, DJIBOETI, PARIJS (Reuter, DPA, AFP). Frankrijk
heeft de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties gisteren verzocht „met
de grootst mogelijke spoed” bijeen te komen voor een debat over het
incident in het gebied van Afars en Issas, waarbij ten koste van acht
mensenlevens een eind werd gemaakt aan de gijzeling van dertig
schoolkinderen in een autobus door leden van het „Bevrijdingsfront voor
de Somalische kust”.
WASHINGTON Het Brits-Franse
supersonische passagiersvliegtuig Con
corde mag gedurende anderhalf jaar in
New York en Washington landen. Wil
liam Coleman, de Amerikaanse minister
voor Transport, die dit gisteren bekend
maakte, zei dat er daarna een studie
gemaakt zal worden van de gevolgen
ervan. Een aantal senatoren en andere
opponenten is van plan Colemans beslis
sing aan te vechten.
In Parijs zei staatssecretaris van over
zeese gebiedsdelen Olivier Stirn dat
MILAAN. (AP) Vier bandieten
hebben gisteren Carlo Alberghini, de
Milanese directeur van een lampekap-
penfabriek, ontvoerd nadat ze zijn auto
bij een tankstation klem hadden gere
den, zo heeft de Italiaanse politie be
kendgemaakt.
Hij is het vierde ontvoeringsslachtof-
fer sinds het begin van dit iaar.
In Londen wordt er met een zekere
leedvermaak op gewezen dat de grote
Amerikaanse concurrenten die hun neus
voor de Concorde hadden opgehaald
te weten ÏWA en Pan American Air
ways enorme verliezen zullen gaan
lijden op de eerste-klaspassagiers die
voortaan door de Britse en Franse Con
cordes binnen 3*/s uur van Parijs of
Londen naar New York en Washington
zullen worden overgevlogen.
Sinds de militairen in Chili door hun
bloedige staatsgreep een eind maakten
aan de regering van president Allende
hebbeen vrijwel alle Eurpese landen ge
weigerd mee te werken aan regelingen
ter consolidatie van de Chileense buiten
landse schuld. Vooral Zweden en Neder
land hebben zich de afgelopen twee jaar
met succes sterk gemaakt voor een Eu
ropees eenheidsfront tegenover Chili, zo
lang in dat land de fundamentele men
senrechten en de democratie niet wor
den gerespecteerd.
Dergelijke garanties kunnen alleen
maar door de Amerikaanse staat worden
gegeven. Als Washington daartoe over
gaat, betekent dat dat Amerika de Euro
pese landen de mogelijkheid ontneemt
om via overleg over Chili’s buitenlandse
schuld druk uit te oefenen op het Pino-
chet-regime.
BUENOS AIRES (Reuter) Een tor-
pedobootjager van Argentinië heeft gis
teren ter hoogte van de Falkland-eilan-
den een waarschuwingsschot gelost op
een Brits onderzoekingsschip dat weiger
de bij te draaien, zo meldde gisteravond
een woordvoerder van het Argentijnse
ministerie van Buitenlandse Zaken.
BONN. De Westduitse minister van
Defensie, Georg Leber, die als een groot
vriend van de Verenigde Staten bekend
staat, heeft een felle aanval gelanceerd
op het besluit van de Amerikaanse se
naatscommissie die tot een wapenembar
go tegen Turkije heeft besloten.
Ik waag een voorspelling: het 22e
congres van de Franse communistische
partij zal voor de hervorming van het
internationale communisme van even
grote betekenis zijn als de Praagse lente.
Na de persconferentie van de wiskundi
ge Leonid Pljoesjtsj, waarin deze al die
dingen vertelde over de behandeling van
politieke gevangenen in Russische psy
chiatrische inrichtingen die we al jaren
lang weten maar die door de communis
ten in het Westen als een soort „wild-
oost-verhalen” werden weggemoffeld op
de vliering van hun geweten, is er
opeens geen ontkomen meer aan: het is
allemaal waar wat de dissidenten in de
samizdat vertellen. Het is nu zelfs waar
voor de Franse communisten.
De Franse communistische partij is
opeens herkend als een maas in het net.
Niet alleen Pljoesjtsj heeft een beroep
op partijleider Marchais gedaan om in
Moskou te pleiten voor de vrijlating van
een aantal urgente gevallen, er is ook
een brief van 29 Russische joden waarin
de Franse communistische partij ge
vraagd wordt te protesteren tegen de
behandeling van de Russische joden:
„Zelfs reactionaire regimes als die van
het Tsaristische Rusland en het Spanje
van Franco hebben nooit een banvloek
over de emigratie uitgesproken”. Dat
klopt. Na de dood van Nicolaas I in 1855
kwam er een einde aan een tijdperk
waarin „60 miljoen Russen huisarrest
hadden”, zoals men het toen uitdrukte.
Tot 1917 kon men daarna vrijelijk naar
het buitenland reizen, ook Lenin is bij
voorbeeld zonder toestemming, „zo
maar”, in 1895 in de emigratie gegaan.
Dat waren mooie tijden. Omdat de voor
uitgang niet tegen te houden is, hebben
nu 250 miljoen Russen huisarrest.
(Van onze redactie buitenland)
DEN HAAG Chili probeert 200
miljoen dollar te lenen op de Ameri
kaanse kapitaalmarkt, zo meldde het
doorgaans goed geïnformeerde Engelse
dagblad Financial Times gisteren, Con
dense bankierskringen als bron aanha
lend. Dit nieuws is vooral opmerkelijk
in samenhang met het felle verzet van
de Europese landen in het bestuur van
de Wereld Bank tegen het verstrekken
van een lening van 33 miljoen dollar
aan Chili.
De Chileense economie is nog steeds
een grote chaos. De inflatie holt verder
en de prijzen voor kopererts, Chili’s
belangrijkste exportprodukt, zijn al ge
ruime tijd laag. Vooralsnog is er geen
kans op dat de koperprijzen omhoog
zullen gaan, zolang het economisch her
stel in Amerika en West-Europa zo
langzaam gaat. Als Amerikaanse banken
Chili inderdaad het geld lenen dat Pino
chet nodig heeft, dan rijst de vraag
welke garanties deze banken hebben ge
kregen die het aantrekkelijk maken om
met Chili zaken te doen.
Leber, die gisteren terugkeerde van
een bezoek aan Turkije, noemde het
besluit een daad van „onverstandige po
litiek” en eiste opheffing van het embar
go.
Frankrijk de Somalische aanval tijdens
de reddingsaktie „hoog opneemt” en dat
er zeker „maatregelen” zullen volgen.
Stirn zei dat de Franse ambassadeur in
Mogadisjoe tevergeefs had geprobeerd
om van de Somalische regering mede
werking te krijgen.
Naar de mening van diplomaten in de
Keniase hoofdstad Nairobi heeft het
vuurgevecht bij de Somalische grens
de onrust in dat deel van Oost-Afrika
„gevaarlijk aangewakkerd”.
West-Duitsland is het eerste Westeu-
ropese land dat na de putsch van 29
november 1975 op deze wijze vertrou
wen in het nieuwe regime in Lissabon
uitspreekt. Men hoopt nu dat het krediet
van 500 miljoen mark, dat de EEG
Portugal in het vooruitzicht heeft ge
steld, ook spoedig zal worden verleend.
Een telefoontje met Parijs waar Elisa
beth Fisher van de Amsterdamse
Alexander Herzen Stichting de perscon
ferentie van Pljoesjtsj bijwoonde, leerde
me dat ook een Hulp en Actiecomité
van Franse prominenten nu een drin
gend beroep op Georges Marchais heeft
gedaan om te inverveniëren ten behoeve
van vier voormalige Tsjechische com
munisten die als aanhangers van Dubcek
sinds 1972 gevangenschappen van 6,5 tot
5,5 jaar uitzitten: Jiri Mueller, Milan
Hubl, Jan Tesar en Josef Sabata. Het
aantal politieke gevangenen in Tsjecho-
Slowakije (zo lees ik in het Tsjecho-
Slowakijke Bulletin, postbus 5676 in
Amsterdam) wordt geschat tussen de 100
en 200, maar daarnaast zijn er nog de
semi-slachtoffers. Partijsecretaris Vasil
Bilak heeft onlangs gezegd dat sinds
1970 aan een half miljoen Tsjechen hun
partijlidmaatschap is ontnomen, maar
dat 70 percent daarvan hun vroegere
baan mochten behouden. Dat houdt dus
in dat 30 percent oftewel 150.000 perso
nen van de ex-partij genoten hun baan
zijn kwijtgeraakt. En WW of zoiets be-
in Tsjecho-Slowakije
Hoevelen
waren,
staat niet
weggezuiverde
baan verloren die géén partijlid
weten we niet.
Het is de tweede maal dat de Federale
Bank een buitenlandse valuta onder
steunt om een dreigende devaluatie te
voorkomen. Eerder werd Italië een kre
diet van vijf miljard mark verleend.
Portugal zal als garantie goud, dat ver
moedelijk afkomstig is uit Angola, als
onderpand reserveren.
British Airways-directeur Marking
verklaarde dat de diensten op New York
voor hem belangrijker waren dan die op
Washington. Hij voorspelde een regelma
tige dienst op New York „voor het eind
BONN De Westduitse Federale
Bank in Frankrijk zal Portugal een
krediet van 250 miljoen dollar (ongeveer
600 miljoen gulden) verleden tot steun
van de escudo. Dit is tijdens het bezoek
van de Westduitse minister van Buiten
landse Zaken, Genscher, aan Lissabon
bekend geworden.
van dit jaar” en de dienst op Washing
ton „aanmerkelijk eerder”.
De Britse regeringswoordvoerder
merkte voorzichtig op dat weliswaar
„het doek was gevallen na het eerste
bedrijf, maar dat het stuk nog niet was
afgelopen. De Britseminister voor Han
del, Peter Shore, gaf als zijn opvatting
dat het in ieder geval door de beslissing
van zijn Amerikaanse ambtgenoot een
aantal bezwaren waren ontzenuwd zoals
die door de fervente anti-Concorde-
groep tijdens de „hearings” in Washing
ton ter tafel waren gebracht.
tair. Vijf kinderen raakten gewond, van
wie twee ernstig.
Tot dë verrassingsaanval, zo werd
meegedeeld, had men besloten toen de
terroristen andermaal ultimatief dreig
den de kinderen te doden. Een tweede
reden was, dat de veiligheid van de
gijzelaartjes naar Franse mening steeds
meer in gevaar kwam doordat zich aan
Somalische zijde van de grens, een tien
tal meters van de schoolbus, steeds meer
mensen dreigend samenpakten.
Argentinië maakt aanspraak op
Britse Falkland-eilanden.
Volgens het ministerie bevond de
„Shackleton”, uitgerust voor maritiem
wetenschappelijk onderzoek, zich binnen
de Argentijnse territoriale wateren. Toen
het schip werd gepraaid door de de
stroyer „Almirante Storni” negeerde de
Britse gezagvoerder bevelen om bij te
draaien, aldus de woordvoerder.
De Argentijn loste daarop een schot
voor de boeg van de Shackleton.
In Londen deelde het Britse ministerie
van Buitenlandse Zaken mee, dat de
Shackleton door verscheidene schoten is
getroffen. Het schip was bezig aan een
onderzoek onder auspiciën van de
UNESCO, de VN-organisatie voor onder
wijs, wetenschap en cultuur.
De Britse regering heeft naar aanlei
ding van het incident scherp geprotes
teerd bij de autoriteiten in Buenos Aires
en een verklaring geëist, aldus de zegs
man in Londen.
Volgens de Westduitse minister bereikt
men met dit besluit het tegendeel van
wat men wenst. De Amerikaanse se
naatscommissie had het embargo afge-
kondigd om Turkije een compromis af
te dwingen in het Cyprus-vraagstuk. Als
de Turkse regering nu een compromis
zou accepteren, zou elke Turk zeggen:
nu is de regering voor de Amerikaanse
senaatscommissie door de knieën gegaan.
„De Turken hebben ook hun trots”, al
dus de minister.
Somalië en Ethiopië hebben elkaar
onlangs over en weer beschuldigd van
verdachte troepenconcentraties in de
grensgebieden met Djiboehti.
Diplomatieke kringen te Nairobi sluiten
een interventie van een der beide landen
niet uit, wanneer Frankrijk Djiboehti
volledige onafhankelijkheid zou schen
ken.
De diplomaten toonden zich bevreesd
voor de mogelijkheid dat niet alleen de
betrekkingen tussen „Frankrijk en So
malië op scherp staan, maar dat ook
Ethiopië, evenals Somalië aanspraak ma
kend op Djiboehti, nog duidelijker dan
voorheen stelling zal nemen tegen het
bewind in Mogadisjoe.
Franse scherpschutters grepen in,
maar werden tijdens hun actie, naar
hun zeggen, vanover de grens door So
malische militairen beschoten. Een
Franse luitenant zou daarbij zijn ge
wond. Inmiddels is meegedeeld, dat een
van de kinderen uit de autobus nog
ontbreekt. Het gaat om een zevenjarig
jongetje, dat zich volgens de Franse
hoge commissaris in Somalische handen
bevindt.
Bij de Franse actie kwamen om het
leven: Een vierjarig gegijzeld meisje, de
vier daders en twee geestverwanten die
zich, met een ultimatum op zak, vanaf
Somalisch grondgebied bij hen hadden
gevoegd alsmede een Somalische mili-
De persconferentie van Leonid
Pljoesjtsj, zei Elisabeth Fisher door de
telefoon, was een indrukwekkende
beurtenis. Ze werd bijgewoond door
aantal uit Rusland gezette ex-dissiden-
ten, door Krivine, de leider van de
Franse trotskisten, en door de activisti
sche zangeres Joan Baez en de zanger-
acteur Yves Montand, van wie men
vroeger spottend zei dat hij zijn dienst
bode de straat op stuurde om L’Humani-
té (het communistische partijblad) uit te
venten, maar die sinds zijn deelname
aan de film „L’Aveu” (die hier onlangs
op het scherm was) van een trouw
communist blijkbaar is overgeswitcht
naar een humaan communisme, waaro
ver ook Pljoesjtsj sprak.
Het is de vraag of zoiets bestaat. De
dissident Leo Kwatschefsky, die ik een
paar maanden geleden in Kopenhagen
ontmoette, zei toen dat er net zo min
humaan communisme bestond als vis
van de tweede versheidscategorie. Hij
zinspeelde daarbij op een passage in „De
Meester Margarita” van Michail Boel-
gakov. De buffetchef verontschuldigt
zich voor bedorven vis door te zeggen
dat hij steur van de tweede versheidsca
tegorie gestuurd had gekregen. De ander
zegt dan: „Tweede versheidscategorie is
onzin! Er is maar één versheidscategorie
en dat is de eerste, en tevens de laatste.
En als steur van de tweede versheidsca
tegorie is, dan houdt dat in dat-ie bedor
ven is!”. Communisme met een mense
lijk gezicht, zei Kwatschefsky, is even
onbestaanbaar als steur van de tweede
versheidscategorie.
Het ministeriële besluit kwam als een
verrassing. In de afgelopen dagen circu
leerden geruchten in Washington dat de
Concorde alleen landingsrechten zou
krijgen voor de Dulles-luchthaven, die
zich 55 kilometer buiten Washington be
vindt, maar dat geen toestemming zou
worden gegeven voor landingen op Ken
nedy Airport bij New York.
Zoals bekend besloot het Wereld
Bank-bestuur dinsdag Chili de gevraag
de lening die wordt gebruikt om de
koperproduktie op te voeren te ver
strekken. De Scandinavische landen
stemden tegen, Frankrijk, Engeland,
West-Duitsland, België, Nederland en
Italië onthielden zich van stemming.
Amerika stemde voor.
y
