worden doorgelicht
De Loden Verrader
GELD
Onderzoek
Onteigening zonder vergoeding
dreigt voor aandeelhouders
Organisatie-opzet
van D A F-trucks moet
Vakbeweging
Angola krijgt
ruim 2 ton
Israel grootste
exporteur van
diamanten
I BEURS
Philips
giflozingen
uk Billiton
iiossin
i huis,
kleurentelevisie
mat
MODESHOWS
VEESTAL
FLORABEURS
MECHANISATIE
OLIECONCERN GAAT OP GROTE SCHAAL KOLEN PRODUCEREN
Mogelijk 180 gedwongen ontslagen
KS
R:
R
Topman Amev kritiseert VAD
De lente
begint in
Bovenkarspel
miljoen
gulden
aan
prijzen
Sportvisser spoorloos
op Oosterschelde
Hè
ZATERDAG
1 4
FEBRUARI
1 9 76
ECONOMIE
11
10
3
995
Kolen
N
(Van een medewerker)
Damrak
Gunstig jaar
Lockheed
(naart
(adres
plaats
[tel m
ling ti
ien
inden
43ste Westfriese Flora
16 t.e.m. 22 februari 1976
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
Meer dan 100.000 tulpen,
hyacinten, narcissen,
irissen en
bijgoed gewassen.
I”
i
i
i
i
l
i
i
i
,i
i
DEN HAAG (ANP) Energiebesparing is van essentieel belang, wil
men crises in de Nederlandse energievoorziening voorkomen. Dit is een
van de conclusies uit een studie van de Koninklijke Shell Groep.
N
Rl
AMSTERDAM De vorige week
was het de week van het aardgas
en de vaste gulden met een willige
effectenmarkt. Deze week was het
de week van de valuta. Vooral de
halfjaarlijkse conferentie van de
regeringsleiders van Frankrijk en
West-Duitsland bracht hernieuwde
valutaspeculatie en onrust teweeg,
die zich uitte in een fiks aanbod
van Franse en Belgische francs.
I
N
RK
openingstijden:
16 februari
14.00 - 22.00 uur
17 t.e.m. 21 februari
9.00 - 22.00 uur
22 februari
^^00 -18.00 uur
Snelk
ikken.
"‘TT
W’
W
■wi
Studie van Shell wijst uit
energiebesparing noodzaak
processen
een
EEDAH
N
,a.
N
Lockheed-zaak betekende
weinig voor beurshandel
ADVERTENTIE
f
nu
ADVERTENTIE
t,
s weken verwacht.
I
I
VLISSINGEN (ANP). De rijkspoli
tie te water heeft gisteren in de Ooster
schelde gedregd naar het lichaam van de
17-jarige sportvisser Petrus Kessel uit
Oud Gastel die sinds donderdagmiddag
op de Oosterschelde vermist wordt. Kes
sel was met de 39-jarige C. Suijkerbuik
uit Nispen de Oosterschelde opgevaren
om in een kleine roeiboot, voorzien van
een buitenboordmotor te gaan vissen.
Nadkat ze pech hadden gekregen met
hun buitenboordmotor en ze vast kwa
men te zitten op een eilandje, besloten
de twee mannen te proberen zwemmend
het oude kreek krak over te steken naar
Bergen op Zoom.
Dat was gistermorgen rond vier uur.
Suijkerbuik zag de zwempartij achteraf
niet zitten. Toen het water hem tot de
oksels was gestegen keerde hij terug
naar de plaat. Daar werd hij vrijdag
morgen door een boot van de Rijkswa
terstaat van af gehaald. Petrus Kessel is
i en
moet daarbij volgens de rijkspolitie naar
alle waarschijnlijkheid verdronken zijn.
De zoekacties hebben tot nog toe geen
resultaat opgeleverd.
Wat de wereldsituatie betreft, zegt de
Shell-studie, dat het misschien nog 75
Stichting
Vakcentra-
Hoewel de Lockheed-affaire een groot
aantal landen bezighoudt en grote poli
tieke opschudding veroorzaakte, had de
zaak op zich weinig voor de beurshandel
te betekenen. De opgewekte stemming
van vorige weken werd grotendeels ge
handhaafd En ook Wall Street hervond
na een aanvankelijke aarzeling zijn oude
elan weer terug.
aantal gedwongen ontslagen dit jaar bij
krachten kunnen worden beperkt.
2.70
5.55
6.69
Amerikaanse dollar
Engelse pond
Belgische fr. (100)
Duitse mark (100)
Ital. lire (10.000)
Portugese esc. (100;
Franse fr. (100)
Zwitserse fr. (100)
Zweedse kroon (100)
Noorse kroon (100)
Deense kroon (100)
Oostenr. sch. (100)
Spaanse pes. (100)
Finse mark (100)
rur
AM
Jansen!
st
jn
Hoewel de produktie in december dus
wat lager uitviel dan in november, blijft
het CPB toch optimistisch over de ont
wikkeling, omdat de stijging in novem
ber bijzonder groot is geweest. De prijs
stijging van een half percent werd een
meevaller genoemd, te meer daar zeker
driekwart van die stijging is voortge
vloeid uit door de overheid toegepaste ol
toegestane tariefsverhogingen.
De centrale banken van ons land en
West-Duitsland hebben dan ook grote
bedragen aan francs moeten opkopen
om te verhinderen dat de diverse mun
teenheden te ver van de aan de mone
taire slang gekoppelde tarieven zouden
gaan afwijken. Toch leek die vrees voor
de Franse franc overdreven, want in het
midden van de week bleek dat Frank
rijk over 1975 nog een klein overschotje
heeft behaald op de betalingsbalans, te
gen een groot tekort in 1974.
Maar de bestaande onrust die ook
mede beïnvloed wordt door het al gerui
me tijd niet meer verhandelen van de
Italiaanse lire, wijst er nog eens op hoe
sterk de nationale economieën binnen de
EEG in kracht en ontwikkeling verschil
len.
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
rwerk
enz
waarschijnlijk wel doorgezwommen
Te winnen in de
Nationale
Puzzelaktle
t.b.v. Nationaal
Fonds Sport
Gehandicapten.
UTRECHT (ANP). „Aandeelhouders
waren tot voor kort de feiteli.ike eigena
ren van de onderneming. Van hun eige
naarsrechten is nog maar eet) klein deel
over, te weten: het recht op winst. Dooi
de invoering van de Vermogensaanwas-
deling (VAD) worden ook deze rechten
TEL AVIV (Reuter). De diamantin
dustrie in Israel heeft vorig jaar gesle
pen diamanten uitgevoerd ter waarde
van 580 miljoen dollar (bijna 1,6 miljard
gulden); dat is twee keer zoveel als in
1971. Israel is nu de grootste exporteur
van geslepen diamanten.
EINHOVEN (ANP) Bij een grondige herziening van de organisatiestructuur van
DAF Trucks zal het personeelsbestand dit jaar met 739 man moeten worden ver
minderd. Door natuurlijk verloop van 119 personeelsleden in de afgelopen vier
maanden (tussen 4 oktober en ‘17 januari) en nog eens 325 man in de rest van 1976,
alsmede een aantal interne overplaatsingen (115 werknemers) zal het eventuele
deze onderneming tot circa 180 arbeids-
is welv
Hing he
ti
In het algemeen was 1975 voor Amev
(verzekeringen) een gunstig jaar. De
groei van de omzet heeft de inflatie
ruimschoots kunnen bij houden, hetgeen
een eerste vereiste is voor het handha
ven van de positie van Amev. De gege
vens voor de jaarstukken zijn nog lang
niet verwerkt, maar het laat zich aan
zien dat over 1975 goede resultaten te
verwachten zijn.
Het verzekerd bestand van het levens-
verzekeringsbedrijf (exclusief jaar- en
beleggingskassen) steeg van 24,6 miljard
tot 28,5 miljard en het premie-inkomen
van 508 miljoen tot 577 miljoen. Het
premie-inkomen van het schadeverzeke
ringsbedrijf nam met 7,6 pct toe van
264 miljoen tot 284 miljoen. Het in
geschreven bedrag van jaar- en beleg
gingskassen steeg van f 336 miljoen tot
359 miljoen, het verzekerd bedrag van
492 miljoen tot 544 miljoen en pre
mies en stortingen van i 22 mln. tot 24
mln. Per saldo had Amev f 314 mln.
belegd aan het einde van het vorig jaar
tegen 352 mln. een jaar daarvoor.
processen en daarin te vervullen func
ties en pas daarna in personen. Volgens
de werkgroep wordt bij de organisatie
problemen van de onderneming wooral
vanuit en in personen gedacht.
Voorgesteld wordt voor de coördinatie
diverse permanente interdepartementale
stuurgroepen in het leven te roepen, die
niet duidelijk gebonden zijn aan een
bepaalde afdeling of bedrijfsonderdeel.
Genoemd worden de vier stuurgroepen
produktievernieuwing, planning, kwali
teit en produktverbetering. Ook wordt
aanbevolen een vierde lid aan de raad
van bestuur toe te voegen.
Er zouden besparingen (totaal 21
miljoen) kunnen worden gerealiseerd
door herstructuering inkoop 5 mil
joen), minimaliseren ombouwkosten ƒ6
miljoen) en vermindering voorraden
(ƒ4,3 miljoen), aldus de werkgroep.
Overigens is Shell al kolenhandelaar:
vorig jaar is de eerste door een olie
maatschappij internationaal verhandelde
steenkool door Shell vervoerd van Zuid-
Afrika naar Europa. Dit gebeurde onder
een .zogenaamd investerings-koopcon-
tract. Shell heeft winnings- en-of opspo-
ringsconcessies voor kolen in Australië,
Botswana, Canada, Indonesië, Zuid-Afrj-
ka, Swaziland en de Verenigde Staten.
In dit laatste land heeft Shell Oil een
gebied gepacht van ongeveer 12.000 hec
tare in Montana, waar zich meer dan
een miljard ton bitumineuze kolen met
een laag zwavelgehalte bevinden. Nog in
de jaren zeventig zal Shell hier met
produceren beginnen.
Het was ditmaal ook de week van
Lockheed, want geen onderneming in de
wereld zal zoveel en op zo’n ruime
schaal zijn naam gebruikt als dit grote
Amerikaanse vliegtuigconcern. Meestal
is bekendheid een voordeel in het zaken
doen en wordt een ruime publiciteit
voor het afsluiten van orders als een
belajigrijk pluspunt gezien, maar dit
maal gold het omgekeerde. Want als de
berichten juist zijn, ziet Lockheed zich
de ene grote order na de andere ontglip
pen. Het aandeel dat ook in Amsterdam
genoteerd wordt, is, sdert de ongunstige
publiciteit rond zijn bedrijf begon, te
ruggelopen en staat nu op circa 6 dollar,
de helft van de hoogste koers in 1975-
;t verrii den bemoeilijkt, zo zei hij.
in uit
ons gt
:en
De vermogenspositie van Amev is bo
vendien aanmerkelijk versterkt, waarbij
niet alleen de emissie een rol heeft
gespeeld. Amev vertrouwt dat ook 1976
goed zal zijn. Het jaar is echter pas
begonnen en het kan nog zodanig wor
den beïnvloed door allerlei onvoorzien
bare omstandigheden.
Volgens voorlopige cijfers is de omzet
van Amev (waarin voor het eerst opge
nomen de omzet van Schaap, Citroen,
Van Gelder) vorig jaar ten opzichte van
1974 gestegen met 14,2 percent van 1,12
miljard tot f 1,28 miljard.
Aan het Amsterdams Rijksscheepvaart-
museum is gisteren het schegbeeld „De
Loden Verrader” dat de afgelopen
eeuw traditiegetrouw een tiental malen
door bemanningen van marineschepen
op Curasao is „gestolen” overgedra
gen. Het beeld is een overblijfsel van
het fregat Alphen, dat in 1778 in de
haven van Willemstad in de lucht vloog
omzetting van kolen in gas of vloeistof
is nog toekomstmuziek. Er wordt echter
gewerkt aan de technologie op dat ter
rein. Samen met het Duitse bedrijf
Krupp-Koppers bouwt Shell in Duits
land een kolenvergassingsinstallatie, die
dient om een eigen vergassingsproces te
demonstreren. De installatie gaat 60 mil
joen gulden kosten.
Dit alles valt te lezen in het
eindrapport van de werkgroep kosten
structuur Daf Trucks, dat gisteren is
aangebeden aan de raad van bestuur, de
centrale ondernemingsraad en de vakor
ganisaties. Bij deze personeelsinkrimping
is uitgegaan van de geplande jaarcapaci-
teit van 14.000 trucks (vorig jaar be
droeg deze als gevolg van de werktijd
verkorting circa 11.000 eenheden).
Volgens het eindrapport zal zo. spoedig
mogelijk met behulp van een marktana
lyse moeten worden nagegaan of de
geplande fabricage van 14.000 trucks in
1976 wel een realistische prognose is. De
werkgroep vraagt zich af of dit aantal
voor de komende jaren wel haalbaar is.
In het eindrapport wordt gesteld, dat
de gehele organisatie-structuur van Daf
Trucks grondig moet worden doorge
licht- Men dient daarbij te denken in
ingeperkt. Er dreigt een onteigening zon
der vergoeding,,’ zo meent de voorzitter
van de raad van bestuur van Amev NV
(Verzekeringen), mr. C. C. Nengerman.
Hij acht dit voor de toekomstige kapi-
taalverschaffing een ongewenste ontwik
keling.
jaar zal duren, voordat men de thans
bekende energiebronnen (olie, aardgas,
kernsplijtingsenergie) voor het grootste
deel zal kunnen missen. Na deze over-
-bruggingsperiode zullen bijvoorbeeld
zonne-energie en kernfusie in de vraag
naar energie kunnen voorzien. In de
komende 15 tot 20 jaar kunnen moei
lijkheden in de wereldenergievoorziening
worden vermeden. Dank zij de zeer
grote kolenreserves hoeft ook lang na
2000 geen sprake te zijn van fysieke
schaarste.
De Amsterdamse beurs verwerkte in
de eerste helft van de week een groot
aantal winstnemingen, waaronder soms
vooral voor de hoofdfondsen toch ook
weer brede belangstelling en vraag. De
beurs had zelfs het genoegen de minister
van financiën, dr. Duisenberg, in zijn
midden te mogen begroeten, die uiter
aard veel belangstelling toonde voor zijn
hoek waar de staatsfondsen verhandeld
worden. De minister vertelde er niet bij
wanneer hij weer met een nieuwe
staatslening denkt te komen, ook al
wilden sommige beursgeruchten dat deze
zeer aanstaande zou zijn. Deze geruchten
werden op de laatste beursdag van deze
week bewaarheid, toen bekend werd dat
de staat een 8 percents 15-jarige lening
gaat uitgeven ook weer volgens het
tendersysteem.
L
«J»»;:
Volgens deze studie kunnen problemen
ten aanzien van de Nederlandse energie
voorziening op korte termijn worden
vermeden, zelfs bij een sterke toeneming
van het verbruik. Voor een evenwichtige
groei zal de bijdrage van kolen en-
kernenergie evenwel van steeds groter
belang worden. Een toeneming van het
energiegebruik, zoals in de periode 1960-
1973 (ruim 8 pet per jaar, inclusief olie
en aardgas als grondstof voor de chemi
sche industrie) zou echter over vijftien
jaar al tot zeer ernstige problemen lei
den. Een dergelijke sterke groei van het
verbruik is niet meer haalbaar.
2.60—
5.25—
6.39—
102.50— 105.50
29.50— 33.50
7.10— 9.10
58.00— 61.00
102.75—105.75
58.75— 61.75
46.50— 49.50
41.75— 44.75
14.47— 14.77
3.88— 4.18
68.00— 71.00
Amsterdam begon deze week echter
met een vrij scherpe reactie die in
hoofdzaak uit de wens winst te nemen
was voortgekomen. Hoewel na enkele
dagen van wat heen en weei' trekken de
ook hier bekende sfeer van optimisme
en kooplust spoedig terugkeerde, konden
koersverliezen toch niet worden goedge
maakt. Twee belangrijke economische
gegevens werden bekend, de licht terug
gelopen produktie in december en de
gemiddelde prijsstijging van een half
percent in de periode midden-december
midden-januari.
UTRECHT (ANP). De
Ontwikkelingsamenwerking
les (SOSV) van NVV, NKV en CNV is
van plan, de Angolese vakbondsorgani
satie UNTA dit jaar te steunen met
225.000. Van dit bedrag wil.de SOSV
twee ton halen uit de „pot” van minister
Pronk voor vakbondsprojekten in ont
wikkelingslanden en 25.000 uit het ei
gen fonds van de SOSV.
Met het geld zullen onder meer kan
toorbehoeften, een drukpers, megafoons
en documentatie worden aangeschaft.
Ook zal er een deel van de personeelssa-
larissen mee worden betaald.
De Angolese vakbeweging is nog in
opbouw, omdat er tijdens het Portugese
bewind geen vrijheid van vakbeweging
bestond. In die periode zijn er ook
nauwe banden ontstaan tussen de UNTA
’en de bevrijdingsbeweging MPLA en
enkele UNTA-leiders hebben nu nog
functies in de MPLA. De secretaris
generaal van de UNTA, heeft onlangs
echter verklaard dat de bestuurders zo
snel als de situatie dat toelaat van die
dubbelfuncties af willen, omdat de UN
TA ondanks haar sympathie voor de
MPLA een onafhankelijke vakbeweging
is.
winnen.
daarvoor
van vier a vijf jaar. ’dat is een van de
redenen, waarom Shell pas over enkele
jaren als grote kolenleverancier op de
markt zal verschijnen.
Shell gaat voor het zeevervoer van de
kolen een eigen vloot opbouwen, die
aanvankelijk uit kleinere schepen zal
bestaan. Naarmate de verzend- en ont-
vangsthavens worden uitgebreid en ver
beterd, zullen de schepen groter worden-
Shell zoekt inmiddels, naar technieken
om de kolen zo schoon mogelijk te
verbranden. Voorlopig gaat het om ae
toepassing van kolen zonder omzetting;
Philips kleuren,
échte kleuren!
Dat ervaart u
als u straks
de gelukkige
winnaar bent
van deze fantastische Philips kleuren- ontvanger. U geniet
van het royale 66 cm. grootbecld.de natuurgetrouwe kleuren,
het kristalheldere geluid en de uiterst comfortabele bediening.
Dit is pas écht TV. Deze luxe Philips alf-transistor heeft een
winkelwaarde van: 2.545.-
Overigens, zo zegt mr. Nengerman,
zullen daarmee ook de reeds bestaande
winstdelingsovereenkomsten met de
1 werknemers op de tocht worden gezet.
■«De werknemers zagen hun positie steeds
sterkei' worden. Zij kregen onderne-
mingsraden, en tal van bepalingen over
hun beloning, werktijden en vele andere
■mmh zaken werden ingevoerd of uitgebreid.
„Men heeft zoveel rechten gekregen dat
in Noo het wel eens moeilijk is te beseffen dat
er ook nog plichten zijn”, zo merkte mr.
Nengerman op.
Het bestuur van Amev heeft al vele
jaren een vruchtbare samenwerking met
haar ondernemingsraad. Daarom be
treurt mr. Nengerman het in hoge mate
eer vw dat thans uit ideologische overwegingen
wijzigingen worden voorgesteld in de
samenstelling en de taak van de onder
nemingsraad. Amev verwacht dat de be
sluitvorming en daarmee de slagvaardig
heid van de onderneming sterk zal wor-
Naar de gemeentevoorlichting in Arn
hem meedeelde zullen de bevindingen
van de Utrechtse werkgroep nader wor
den bekeken door het Coronelli-instituut
van de Amsterdamse universiteit, de af
deling luchtverontreiniging van de
Landbouwhogeschool in Wageningen, de
Rijkswaterstaat, het Zuiveringschap
Oosterlijk Gelderland en deskundigen
van provincie en gemeente. Ook een
[Vertegenwoordiger van de werkgroep zal
hij het onderzoek worden betrokken.
eerste rapport wordt over ongeveer
Overigens viel het deze week op dat
de belangstelling op de obligatiemarkt
vrij gering was en dat vooral het bui
tenland zich afzijdig hield. Kennelijk
wordt de rente hier te lande te laag- De
nieuwe lening van de Waterschapsbank
van 8,5 percent tegen pari mislukte
zelfs. Wel stelden de hypotheekbanken
hun 8,25 percent-pandbrieven op een
afgiftebewijs van 100 percent.
ARNHEM (ANP). Gedeputeerde
Staten van Gelderland en B. en W. van
Arnhem hebben besloten een onderzoek
te laten instellen naar beweerde omvan
grijke giflozingen door de bedrijven van
de Billiton in Arnhem. Enkele weken
-J seleden publiceerde de Werkgroep Pro-
jectonderwijs uit Utrecht de resultaten
van een onderzoek, waaruit zou blijken
Qk dat de lozingen reden voor ernstige on-
Uk jerustheid geven voor de volksgezond"
^4 heid van 50.000 inwoners. Het onderzoek
werd uitgevoerd op verzoek van het
Milieu-Aktiecentrum Nederland, afde
ling Arnhem.
Een economische groei van 3,75 pet
per jaar, genoemd in de uitgangspunten
van het sociaal-economische beleid, cor
respondeerde tot dusver met een groei
van het energieverbruik van 5 pet en is
ook slechts voor een beperkte periode
uitvoerbaar. Zelfs bij een exponentiele
groei van slechts 2 pet per jaar, zullen
in de toekomst crises gaan optreden.
Energiebesparing is daarom van essen
tieel belang. Daardoor zal de groei van
het energieverbruik in Nederland na
1980 kunnen afnemen en zullen in de
komende decennia knelpunten worden
voorkomen.
De vooruitzichten voor dit jaar zijn
bijzonder gunstig, zo heeft de directeur
van de Israëlische diamantbeurs, Moje
Schnitzer, gezegd. Hij verwocht dat er
dit jaar voor 100 miljoen dollar meer zal
worden uitgevoerd dan in 1975. In janu
ari werden geslepen diamanten geëxpor
teerd met een waarde van 57 miljoen
dollar dat is 20 percent meer dan in
januari 1975.
Vorig jaar ging een kwart van de
Israëlische diamantexport naar de Vere
nigde Staten. Na de VS is het Verre
Oosten de belangrijkste exportmark.
Vooral Japan en Hongkong zijn grote
afnemers. Naast genoemde landen zijn
er nog 50 landen in Europa, Azië en
Afrika waar de Israëlische diamanten
aftrek vinden.
De Koninklijke Shell Groep zal in
1979 of later op grote schaal zelf gepro
duceerde kolen gaan verkopen, zo staat
in het blad „Shellvenster”. Het concern
is niet van plan ondergronds te gaan
mijnen. Het zal kolen in dagbouw gaan
De grote graafmachines, die
nodig zijn, hebben levertijden
