KOTZ SCHIET TEKORT IN DRAMATISERING Sanderling boeiend Mozart vertolker VARA-matinee klonk fris Commander Cody en zijn mannen: en muzikantesk hartverscheurend energiek Erasmus expressief M TONEELGROEPEN KRITISCH BEKEKEN Baroktheater bij Operastichting F II ensemble: en doorvoeld Prachtig ensemble-spel met Ingrid Haebler WEINIG INTERESSE VOOR TRUCKDRIVERS-ROCK Geen subsidiëring culturele centra Lorna Luft: familietraditie Tournee Mouskouri Advies toneelafdeling Raad voor de Kunst 23ste Internationale Vocalistenconcours /MS 1 1 9 19 7 6 MAANDAG 1 6 FEBRUARI KUNST Gevarieerd en aangenaam optreden 1 Jl> Aw i wis AMSTERDAM Eerst is er het ei. En niet de kip, want de kip, of Kotz, komt uit het ei. Met donderend geweld, schuw vanwege het onbe kende licht, de onbegrepen geluiden. Maar allengs went Kotz aan zijn nieuwe bestaan, ontstaan gevoelens als tederheid, liefde, teleurstelling en agressiviteit. Het ei dient Kotz als schip, vliegtuig, bastion om hem in de woelige wereld verder te helpen. I I Het ei als bron van alle leven een programma Typerend voor Sanderling’s artistieke CEES STRAUS in daar een Muziekstad JOHN OOMJES A Centrum het met respectievelijk en een Met het vereiste zuidelijke tempera ment, was hij royaal bij machte om het publiek bij zijn indringende verhaal, waarin ook alle parlando-passages zon der haperen werden genomen, volledig te betrekken. Een buitengewoon knappe prestatie van beide musici, die grote bewondering wekte. JOHAN VAN KEMPEN Commander George Frayne tijdens zijn concert met de Lost Planet Airman in de Nieuwe RAI. TOON VRANKEN a AMSTERDAM (ANP). De zangeres Nana Mouskouri zal over, twee weken aan een korte tournee door ons land beginnen. Zij zal te beginnen maandag 1 maart in de Stadsschouwburg te Utrecht dagelijks een concert geven. Achtereen volgens in De Doelen te Rotterdam (dinsdag), de Martinihal in Groningen (woensdag), het Congresgebouw in Den Haag (donderdag), Het Turfschip, Breda (vrijdag), De stadsschouwburg in Tilburg (zaterdag) en tot slot op zondag 7 maart in het Amsterdamse Concertgebouw. Voor hobo en gitaar klonk als inter mezzo de in 1948 geschreven Sonatine van Barna Kovats, een prettig klinkend werkje, dat door de verzorgde uitvoering een positieve indruk naliet van de muzi kale capaciteiten van de uitvoerenden. Evenals in de andere hobopartijen liet Gijs de Graaf hier een fijne loonvor ming gepaard gaan aan een beheerste vingertechniek en wist ook Wim Spruijt te overtuigen met zeer genuanceerd gi taarspel. Die s ubtiliteit in voordracht had de gitarist al laten horen in zijn vertolking van de „Cancion del Empera- dor” van Narvaez. Edele Spaanse renais- sance-muziek, waarvan Spruijt de meer stemmigheid reliëf gaf door middel van raak toegepaste dynamische verschillen van de elkaar omspelende muzikale lij nen. Alain Louafi als Kotz in het gelijknamige spel dat in De Brakke Grond in Amsterdam wordt uitgevoerd. Ook dit jaar zullen in dit concours vocalisten aantreden in oratorium, opera of kunstlied, waarin zij dan bovendien drie stijlperioden naar voren dienen te brengen. In de eerste plaats gaat het om werken van componisten, geboren in de 16e, 17e of 18e eeuw; werken van com ponisten, gestorven na 1800 of werken van moderne componisten. De internationale jury bestaat dit jaar uit Manus Willemsen, voorzitter (Neder land), Frédéeric Anspach (België), Kim Borg (Finland), Giorgio Favaretto (Ita lië), Thomas Hemsley (Engeland), Erna Spoorenberg (Nederland, Hertha Topper (West-Duitsland) en Ilya Yossifov (Bul garije). Begeleiders op het concours zul len zijn Thom Bollen en Rudolf Jansen. DEN BOSCH (ANP). Van zaterdag 28 augustus tot en met woensdag 8 september wordt in Den Bosch voor de 23ste maal het Internationale Vocalis tenconcours gehouden. De Stichting ’s- Hertogenbosch Muziekstad organiseert dit concours. Deze musici presenteren zich onder de naam van Erasmus-ensemble. Maar het programma-aandeel dat zij ook werke lijk gedrieën maken, vormt slechts een klein gedeelte van al het gebodenen. Zo lag de verhouding althans gisteravond. Hetgeen je overigens moeilijk als eert bezwaar zou kunnen aanmerken, omdat door deze aanpak een aangename afwis seling in het programma ontstond. Naast de speelbeurten van het Erasmus-en semble als geheel, werd namelijk gemu siceerd in de voorts nog mogelijke com binaties als duo, wat wil zeggen: zowel zang- als hobosolo met gitaarbegeleiding. Gezamenlijk, en dan ook nog in een hechte eenheid, werden twee opgewekte liederen van Morley ten gehore ge bracht, benevens Purcell’s lyrische Mu sic for a while, alsmede een aria uit de vroege Franse opera „Hermiene et Cad mus” van Lully en de folksong „The ash grove” van Britten. Peter Goedhart, met forse, natuurlijk klinkende stem, zorgde samen met zijn in klank goed aangepas te begeleiders, voor een heel expressieve en doorvoelde weergave van deze aan trekkelijke composities. van Nikolaus Harnoncourt aandacht aan muziektheater werken van Monteverdi, Pier Franscesco Cavalli Henry Purcell. Op het programma staan herhalingen van reeds eerder uitgevoerd baroktheater, alsmede de première 10 maart in Scheveningen van „Dido and Aneas”, een opera van Purcell en vooraf hieraan St. Cecilia- ode in een scenische opvoering. DEN HAAG (ANP). Minister Van Doorn van CRM gaat nu en in de toekomst niet over tot het subsidiëren in het exploitatietekort van plaatselijke culturele centra. „Er zijn hiervoor geen financiën”, aldus de bewindsman in zijn vrijdag gegeven antwoord op schriftelij ke vragen van de Tweede-kamerleden Terlouw (D’66), Roethof (PvdA) en Van Winkel (PPR). Het hoge musiceerpeil van de gitarist maakte het Peter Goedhart mogelijk dat was al te merken in het ter ope ning gezongen „Amarili” van de 16e eeuwer Caccini om zijn bijzonder uitdrukkingsrijke zangkunst, met veel nuances van sotto voce tot een uitbundig fortissimo, in alle vrijheid te kunnen ontplooien. Dat was dan wel speciaal het geval in de tot slot voorgedragen Ro- mancero Gitano, voor bariton en gitaar, van Mikis Theodorakis op een Spaanse gedichtencyclus van Garcia Lorca, waar in de wereld der duistere machten de belangrijkste plaats inneemt. Goedhart was in zijn vertolking van dit werk helemaal in staat om het noodlotskarak- ter ervan te treffen. AMSTERDAM. Een uitgelezen, in teressant en levendig programma, niet voorde alleen maar traditioneel gerichte concertbezoekers die vooral op de grote namen afkomen, maar voor de echt geïnteresseerde muziekliefhebbers, viel op de Vara-zaterdagmatinee te beleven. Een programma, fris en muzikantesk opgezet, uitgevoerd door het Omroepor kest onder leiding van Leo Driehuys met twee uitgesproken talentvolle solisten uit eigen land: Frank van Koten, hobo en Sjef Douwes, klarinet. Toneelgroep Sater heeft, aldus de af deling, een specifiek eigen vorm gekre gen. Ze weet wat ze wil en bereikt steeds betere resultaten. Gehoopt wordt dat de nieuwe, voor de groep geschreven stukken, alsook de straattheaterproduk- tie van behoorlijk niveau zullen zijn. De minister moet de begroting goedkeuren. De toneelafdeling van de Raad voor de Kunst is er verheugd over dat de eigen werkwijze van Werkteater naar buiten wordt gebracht door stimulerend (regies) elders op t e treden. Het door Werkteater gedane researchwerk krijgt daardoor meer effect. Hoewel de afdeling t oneel de grote den haag )anp). Met 24 voorstellin gen geeft van 23 februari tot en met 21 maart de Nederlandse Operastichting onder leiding van Gustav Leonhardt, en Alan Curtis zeventiende-eeuwse uitvoeringen van Claudio en Een charmant werk, „The wand of youth” van Elgar bracht ons in contact met de jeugd van deze componist. Om te laten zien dat kinderen door ouders nooit echt begrepen worden, schreef hij in zijn kinderjaren een toneelstukje waarin diverse sprookjesfiguren ten to nele werden gevoerd. Hij maakte er ook melodietjes bij, die hij veel later als gerijpt man uitwerkte tot twee suites voor orkest. Het heeft iets van de ballet muziek uit de Notenkrakersuite van Tsjaikovsky, deze suite voor strijkers, blazers en slagwerk, waarin charmante contrasten de sprookjessfeer accentue ren. Een fijnzinnig concert voor hobo en orkest van Vaughan Williams was toege spitst op verrassende samenklanken van het orkest en de gave, specifieke hobo- klank van Frank van Koten. Een talent vol muzikant, die zijn studie begon bij zijn vader en de perfectionering opdeed bij een beroemdheid als Heinz Holliger in Freiburg. Met veel succes, want zijn spel was evenals dat van zijn collega Sjef Douwes (beiden zijn solisten bij het Radio Philharmonisch Orkest) muzikaal en technisch van hoog niveau. De klarinetsolo speelt een virtuoze rol in Concertino voor klarinet en strijkor kest van Matyas Seiber, Hongaars com ponist en leerling van Kodaly. Sporen van Hongaarse volksmuziek, invloeden van Bartók en Hindemith geven een expressieve gloed aan de eigen taal van de componist die overwegend rank en doorzichtig is en besluit met felle ritmi sche curven van de strijkers in de finale. De knap geblazen klarinetsolo was van een lichtvoetige virtuositeit en werd terecht een groot succes. Geestdriftige toejuichingen na de ope ning nemen nog in volume toe als de Commander achter zijn piano vandaan komt om met zijn gebroken hese stem Smoke Smoke that Cigarette te decla meren. Tijd om de Airmen nader te bekijken. De kracht van de groep schuilt in het aanzienlijk aantal mogelijkheden op solistisch gebied: Cody-piano, Bill (Van onze redactie in Den Haag) DEN HAAG. De afdeling toneel van de Raad voor de Kunst heeft haar jaarlijkse adviezen uitgebracht over de subsidiëring van de beroepstoneelgezel- schappen voor het seizoen 1976-’77. Over De Appel, het Publiekstheater, het Onaf hankelijk Toneel, toneelwerkgroep Sater en Werktheater is de afdeling goed te spreken. Op Theater, de Toneelraad Rot terdam, de Haagse Comedie, Centrum, Baal, het AmstelTone el en Globe heeft zij meer of minder kritiek. De Appel, aldus de toneel-afdeling, heeft zich een eigen plaats binnen het Nederlandse toneel verworven, alsmede een eigen publiek. De experimenten worden geslaagd genoemd. De leiding van De Appel heeft de vrees van de afdeling weggenomen dat de groep door het vertrek van een aantal steunpilaren voortaan niet meer zal kunnen voldoen aan de zeer ambi ieuze taakstelling. Zij hoopt dat ook de gemeente Den Haag de bestendigheid van De Appel zal willen garanderen. De kwetsbaarheid van de groep wordt groot genoemd; gehoopt wordt dat het voornemen om 230 voor stellingen te geven waargemaakt wordt. De stijging van voorbereidings- en mon- teringskosten acht de afdeling wel wat groot. 4 Kirchen- gitaar en trombone, Norton Buffalo-mondharmonica en trombone, Andy Stein- fiddle en sax en ouwe rot Bobby Black op pedal steelgitaar. De andere succesfactoren zijn de fabelachti ge leadzang van Bill, Norton en Cody; de strakke, pompende ritmesectie van zanger-bassist Bruce Barlow, drummer Lance Dickerson en titmegitarist Rick Higginbotham en de unieke, komische wijze waarop de veelal korte songs wor den gepresenteerd in een uitgebalan ceerd programma. Bij Baal is sprake van een voortdu rend grotere beperking van het aantal produkties. Aanvankelijk was er een planning voor vijf produkties; voor ’76- ’77 zijn er nog maar twee in voorberei ding. De groep gebruikt de beschikbare energie niet efficiënt genoeg. Betreurd wordt dat Baal niet samenwerkt met regisseurs van buiten de groep. Inteelt- effect moet vermeden worden. Het Amstel Toneel beschikt over te weinig mankracht om voorstellingen goed te begeleiden en publieksgroepen (scholen, enz.) actief te benaderen. Voor publieksbegeleiding zou een nieuwe me dewerker moeten worden aangetrokken. Hoewel de meerderheid van de toneel afdeling van de Raad voor de Kunst wel positief staat tegenover Globe, wordt er toch verzet aangetekend tegen toeken ning van rijkssubsidie. Stelselmatig wei gert de groep een toetsbaar beleid te tonen. Bezwaar wordt gemaakt tegen de bijzonder hoge vergader-, representatie- en bestuurskosten van Globe. Lorna Luft, dochter van de be roemde filmster Judy arland, treedt nu op in een nieuwe show in het London Palladium, waar behalve haar moeder ook haar zuster Liza Minelli lauweren heeft geoogst. Oma is 23 jaar en naast haar treedt Eddie Fischer op in de show, die vanavond in première gaat en die tijdens een persbijeenkomst werd geannonceerd, waarbij Lorna werd gepresenteerd naast een tekening die een portret van haar moeder voorstelt. belichtten. Een boeiend Mozartvertolker is hij ook, met verfijnde smaak voor de klankexpansies en het balancerend evenwicht tussen orkest en pianiste. Het moet voor de bezoekers van dit concert een voorrecht geweest zijn, de beroemde pianiste Ingrid Haebler eens niet op de plaat, maar „live” te beluiste ren. Zij trad voor het eerst met dit orkest op. Mevr. Haebler werd in 1929 te Wenen geboren, en werd min of meer ontdekt door Robert Cassadesus. Zij vol tooide haar studie bij Marguérite Long in Parijs en wist snel door haar charme en bekoorlijk spel het internationaal concertpodium te veroveren ook in Ne derland. Een van haar meest geprezen kwaliteiten is haar „jeu perlé” (parelend spel), gevoegd bij haar zuiver stijlbegrip en verfijnde smaak. Van jonge, stralende soliste is zij nu uitgegroeid tot de gerijp te kunstenares, die haar speciaal talent voor Mozart sterk en gaaf heeft ontwik keld. Meer verdieping is er gekomen in de klanknuance en een fijner aftasten van de mogelijkhden van het authen tiek effect. Maar het parelende van haar spel heeft zij behouden. De klank is even stralend, even exact, springlevend én verrassend. De klank wordt nooit hard, ook nooit wazig, maar is precies wat men voor Mozart wenst, kristalhel der en doorzichtig. Het is geen kleine opgave voor een orkest zulk een Mozartspecialiste in haar voordracht te volgen en te begeleiden. Maar het lukte. Een prachtig ensembles- pel bloeide op onder de inspirerende leiding van de dirigent, los en ontspan nen, gaaf en levendig van klank n voor alles muzikaal. Een Mozartvertolking om lang in de herinnering vast te houden. instelling was de voorname opbouw van de Ouverture; zijn neerzetten van de grote lijnen, waarbinnen zorgvuldig uit gewerkte details de dramatische inhoud kan zich niet aan de indruk onttrekken dat Centrum haar eigen inhoudelijke normen aan het verzwakken is. Getwij feld wordt aan de kwaliteit van het huidige tableau. Volgnd jaar wil de toneelafdeling Centrum nog eens aan de tand voelen. kotz speelt het leven in het gelijkna mige muziektheaterstuk dat zaterdag in de Brakke Grond in première ging. Een spel met veel muziek, minder vokale klanken en geen teksten. Cor Hezemans heeft voor dit door Jean-Paul Franssen ontworpen en tevens geregisseerde stuk een uiterst functioneel ei laten maken van een reusachtig groot formaat. Het herbergt alles wat Kotz op zijn reis door het leven zal gebruiken: een hoop duive- lichamen, dito veren, andere eieren in verschillende formaten, een palmboom compleet met een snoer van kokosnoten, een schilderachtige uitmonstering voor een historisch krijgsheer en zelfs een levende duif. Met dat alles gaat Alain Louafi als Kotz op muziek van Klaas de Vries en uitgevoerd door een bekwaam orkestje onder leiding van Maarten Smit, een uur lang genoeglijk aan het stoeien. Onder houdend is het spel zeker in het eerste half uur als Kotz zijn omgeving nog aan het onderzoeken is, als je ziet hoe han dig hij van het ei een vliegtuig maakt. Daarna stapelen de trouvailles zich met regelmaat op, worden ze té voorspelbaar om nog te kunnen amuseren. Omdat van een surreële inhoud vorm is uitgegaan en het beeld grotere aandacht krijgt dan het magere gegeven (hoe fantastisch en soms fasci nerend het ook lijkt) is een groot tekort aan dramatisering ontstaan. Hoeveel moeite Louafi ook doet om er iets van spanning aan te geven door met een verwilderde blik, Oeehs en aaaahs uit stotend en rollebollend over het toneel te stuiteren, zijn dynamische inbreng maakt van Kotz toch niet meer dan een oppervlakkig kijkspel waarin heel wat mogelijkheden in een al te prematuur stadium zijn blijven steken. Als het waar is dat er van Cody live-album wordt uitgebracht, dan is dat net zo’n must als dit concert voor elke countryfanaat had moeten zijn. Grandi oos! houdt zich steeds minder, aldus het advies aan de minister, aan wat zij zichzelf als taak heeft gesteld namelijk een repertoire van stukken, die een politiserende werking hebben. Men w Het Publiekstheater slaagt er in, aldus het advies, het publiek voor de Amster damse Stadsschouwburg terug te win nen. Detaakstelling is helder en duide lijk. Repertoirekeuze en de uitwerking ervan hebben aan kwaliteit gewonnen. De wensbegroting moet gehonoreerd worden. Het Onafhankelijk Toneel krijgt steeds meer succes. Het is „goed en zelfstandig” bezig. Een bewerking van Schnitzlers Groene Kakatoe wordt zeer gunstig beoordeeld. De opzet van de groep wordt uniek genoemd. De subsi- die-aanvraag moet, aldus het advies, ge honoreerd worden. Bij de opkomst van Cody Co. blijkt meteen waarom deze groep jarenlang met de nek is aangekeken. Voor hun leeftijdsgenoten in het zuiden van de Verenigde Staten was hun redneck-mu- ziek synoniem voor de wereld van ma en pa; voor de oudere countryfans schiep hun hippiekledij een onoverko melijke barrière („get a haircut, sona”).- Commander George Fraynë en de zijnen waren echter bloedserieus en zochten dus elders naar erkenning voor hun oprechte zaak. Langzaam maar zeker kwam die er ook. In Amerika baarde hun uitbundige vrolijke shows op ver schillende grote festivals (onder andere Altamont) opzien. Daarbuiten door (in middels) een vijftal albuns, gevuld met standaards en eigen werk. Twee jaar terug gaf Cody hier zijn eerste concert en je snapt niet waarom dit geweldige span niet in staat is meer mensen te trekken, juist nu Nederland zo voor de country geporteerd lijkt te zijn. Daarvan vinden we vooral Down to Seeds and Stems again, de Bob Bill song So Goodbye Blue, 1 8 Wheels en Mam hated Diesels (truckdriverssongs), de evergreen Rose of San Antonio (met de ,,Ozone”-kopersectie) en My Window Faces the South het vermelden waard. Onnodig te vertellen dat de korte virtu oze soli steeds meer publiek aan het dansen brengen. Twee toegiften bewijzen dat men daar niet genoeg van kan krijgen. De serie start 23 februari in het cir custheater in Schevingen met de opvoe ring van „II Combattimento di Tancredi e clorinda”, „Lamento d’Adriana” en „II Ballo dell’ingrate” van Menteverdi. Ze ven keer wordt dit programma uitge voerd: in Scheveningen, Amsterdam, Rotterdam, Nijmegen en Groningen, on der leiding van Leonhardt. „Orfeo” van Monteverdi wordt de tweede helft van maart vier keer uitge voerd, in Scheveningen, Amsterdam (2x) en Rotterdam. Harnoncourt heeft hier van de muzikale leiding. Evenals voor het Purcell-programma is hiervoor zijn ensemble Concentus Musicus uit Wenen meegekomen Het Purcell-programma is scenisch voorbereid door de Oostenrijkse regis seur Federik Mirdita en ontwerpster Monika von Zallinger. Na Scheveningen wordt deze voorstelling nog drie keer in Amsterdam en vervolgens in Rotterdam en Utrecht geboden. Van Cavalli is „l’Erismena” op het programma genomen. De zeven opvoe ringen hebben van 5 tot en met 19 maart plaats in Amsterdam, Den Haag, Utrecht en Groningen. Deze opera werd in het Holland Festival 1974 in première gebracht en staat andermaal onder lei ding van de dirigent en clavecinist Cur tis. AMSTERDAM. De leiding van het Amsterdams Philharmonisch Orkest komt graag met primeurs en weet daar voor belangrijke contacten te leggen. Nieuw was de dirigent Kurt Sanderling, hier alleen bekend door zijn grammo foonplaten maar in de grote muziekcen tra buiten Nederland een man van grote naam en faam. Hij is afkomstig uit Berlijn en week in 1936 uit naar Mos kou en was van 1941 tot ’60 dirigent van het Philharmonisch Orkest van Lenin grad. Als gastdirigent trokken vooral zijn vertolkingen van Brahms en Sjosta- kovitsj de aandacht. Niet verwonderlijk dus dat de le Symfonie van Brahms op het programma van vrijdagavond in het Amsterdams Concertgebouw werd uitge voerd. Met de Ouverture Alceste van Gluck en h et Pianoconcert in D van Mozart K.V. 537 een programma van klasse. AMSTERDAM. Niet ver van de vrachtwagententoonstelling in de RAI genoot een wederom niet talrijk (800), maar wel uitgelaten publiek zaterdaga vond in de Nieuw Rai Concertzaal van een hartverscheurend energiek concert van Commander Cody and his Lost Planet Airmen. Na een stijlvolle support van Cuby &the Blizzards volgde maar liefst zeven kwartier vol country-, bop-, boogie- en rockmuziek en kregen met name de truckdrivers (L. P. A. -nieuwe ling Norton Buffalo: „De vrachtwagen chauffeurs zijn de hedendaagse cow boys”) alle aandacht. HAARLEM. De bariton Peter Goedhart trok zondagmiddag in concert zaal Kadens de aandacht met een origi neel en onderhoudend programma, daar in bijgestaan door twee uitstekende in strumentalisten, te weten de gitarist Wim Spruijt en de hoboïst Gijs de Graaf. inzet van de medewerkers van Theater uit Arnhem prijst, vraagt zij zich toch af of het gekozen repertoire niet të hoge eisen stelt. Het op zichzelf goede drieja renplan, gericht op worteling van het gezelschap in de regio, is te weinig geëvalueerd met het oog op het tableau, het repertoire en de regio. Vooral wat de kleine zaalprodukties betreft moet Theater voor de toekomst gebruik ma ken van de in de afgelopen jaren opge dane ervaring. Het advies over de Toneelraad Rotter dam is intussen door de recente ontwik kelingen achterhaald. Zoals gemeld is de Toneelraad in ernstige financiële moei lijkheden gekomen, waarvoor een sane ringsplan is opgesteld. De Haagse Comedie zou zich wat min der op de Koninklijke Schouwburg en wat meer o het HOT-theater moeten richten. Dat is het oordeel van ëën lid van de toneelafdeling, die het voltallig nog steeds niet erg kan vinden met de leiding van de H.C. De indruk bestaat dat de H.C. onder haar (rijke) historie gebukt gaat. 1

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1976 | | pagina 9