Melkgebitten rotten kinderen de mond uit
Volledige
behandeling
in centrum
1
i
R
1E3
v
J? 1 i
^•4
tl
j
few
ijlll
■Bi
JH
IA
DINSDAG
1 7
FEBRUARI
1976
door Pieter Taffijn
Tekort
Kosten
gs
W-
RB
Mondhygiëniste
Volledig
HAARLEM Nederland heeft
in de wereld bekendheid door een
aantal zaken: we hebben overal
molens staan, iedereen loopt op
klompen, we kunnen goede voet
ballers opkweken en we zijn zo’n
schoon volkje. Bij nadere beschou
wing blijkt daar maar weinig van
te kloppen. Molens vind je nog maar
hier en daar, klompen worden
hoofdzakelijk gemaakt voor toeris
ten. Voetballers opkweken doen we
wel, maar dan zijn ze meestal be
stemd voor de export. En schoon
zijn we alleen op ons huis: ramen
lappen tot je erbij neervalt maar
met de persoonlijke hygiëne een
loopje nemen. Dat is onlangs nog
gebleken uit een landelijk onder
zoek.
Welvaart
j
-
Mi
r
I?
Wit»
11
W
Jeugdtand verzorging
in praktijk vaak vooral
vullerij van gaatjes
rijdt, met een aantal schoolkinderen dat
voor controle komt.
Nu is dat laatste niet zo’n grote ver
rassing. Denk maar eens aan Piet de
Smeerpoets, die zo ellendig aan zijn eind
kwam omdat hij door zijn altijd maar
doorgroeiende nagels niets meer aan kon
pakken. En aan de moeite die Benny
Vreden met zijn stichtende versjes over
Barend Bluf nam om de jeugd te wijzen
Voorzitter P. J. Schipperus uit
Beverwijk.
weleens eentje. Maar omdat hij ze niet
zo lekker vond werden ze eerst even in
de suiker gedoopt
Aangeraden wordt de kindertandjes en
-kiezen te poetsen volgens de schrobmet-
hode. Daarbij worden met horizontaal
heen en weer gaande bewegingen alle
kanten van tanden en kiezen schoonge
maakt. Tandpasta is daarbij eigenlijk
helemaal niet noodzakelijk, zeker moet
geen kindertandpasta worden toegepast.
Die smaakt zoet en het is natuurlijk
moeilijk te verkopen dat snoep niet mag
maar zoete tandpasta wel.
Sinds het begin van dit jaar is Lies-
beth Wagenaar als mondhygiëniste aan
de stichting verbonden. Zij behandelt in
het centrum de daarvoor in aanmerking
komende kinderen, die samen met de
ouders worden opgeroepen. Daarnaast
reist ze alle kleuterscholen in Haarlem
af. Daarvan heeft ze in dit schooljaar
ongeveer de helft afgewerkt. Ze heeft er
eerst een informatief gesprek met de
leidsters, daarna worden de ouders uit
genodigd een morgen of middag met
hun kinderen mee te komen.
ter wordt terwijl er ook spijsverterings-
stoornissen kunnen optreden. Een niet
goed verzofgd gebit kan oorzaak zijn
van infectieziekten en het psychisch ge
volg moet eveneens niet worden onder
schat. Denk bijvoorbeeld maar eens aan
de pesterijen die een meisje van een
jaar of veertien moet ondergaan als ze
lelijke tanden heeft.
Van de kosten komt een kwart voor
rekening van de acht deelnemende ge
meenten: Beverwijk, Castricum, Haar
lem, Heemskerk, Limmen, Uitgeest, Vel-
sen en Zandvoort. Het overige deel
wordt vergoed door het ziekenfonds of
komt voor rekening van de „particulie
re” ouders. Het handelt dan om een
bedrag van tachtig gulden per jaar. Als
het kind een goed gebit heeft lijkt het
Werken met kleuters vindt Liesbeth
heerlijk. Ze zijn spontaan, reageren di
rect en soms ook onverwacht. Zoals dat
jongetje, dat hoorde dat worteltjes zo
goed zijn voor de tanden. Zijn moeder
wist dat ook en daarom kreeg hij er nog
Hij wijst er ook nog op, dat een goed
gebit voor allerlei zaken van belang
is.Als een kind kiespijn heeft zal het in
principe alleen nog maar zacht voedsel
willen eten. Met als gevolg dat het gebit
nog minder te doen heeft en nog slech-
Haarlem is één van de weinige plaat
sen in Nederland met centrumbehande-
ling. Hier kan men volledige tandartsbe
handeling bieden: met moderne appara
tuur en gelukkig voldoende tandartsen.
Die zijn er voldoende te krijgen, er
bestaat veel belangstelling voor jeugd-
tandheelkunde. Men werkt in een team
en er hoeven geen hoge investeringen te
worden gedaan die via een zo hoog
mogelijke produktie weer moeten wor
den terugverdiend. Er is daarom alle tijd
om een degelijk stuk werk te verrichten,
iets wat voor jonge gebitten natuurlijk
erg belangrijk is.
veel, maar als
vullingen per jaar worden gelegd is het
al niet duur meer. Overigens kunnen de
kinderen ook tussentijds terecht als ze
tandpijn hebben.
Vandaar zijn advies aan aanstaande
moeders fluortabletten te slikken. Voor
het eigen gebit en voor het gebit van het
komende kind. Ook voor de jeugd van
nul tot achttien jaar is dat zeer aan te
raden. Socialer zou hij het vinden als
het water werd gefluorideerd, dan kan
iedereen er van profiteren. Gezien de
politieke moeilijkheden hierover Zft hij
dat echter voorlopig nog niet gebeuren.
Hoofdmoot van het werk van de
stichting Jeugdtandverzorging wordt ge
vormd door de verzorging van de leer
lingen van de lagere scholen. Van die
groep heeft men er achttienduizend on
der handen, waarvan alleen al in Haar
lem 5.500. Behandeling vindt plaats in
het centrum aan de Schotersingel in
Haarlem, in een speciale auto (de zoge
noemde dental care) of in het worden de
kinderen met busjes van de Stichting
Revalidatiefonds Kennemerland gehaald
en teruggebracht. Voor de b.l.o.-scholen
heeft men een verplaatsbare installatie
in gebruik, zodat deze leerlingen niet uit
de eigen vertrouwde omgeving behoeven
te worden gehaald. Hiervoor is een spe
ciale tandarts beschikbaar, mevrouw J.
Mijatovic, die samen met assistente me
vrouw T. Molenaar het werk met bij
zonder veel liefde en geduld doet.
Tandarts Pieter Meijer en assistente
Mar jon Dieben vierhandig aan het werk.
Als het kind van de lagere school
komt valt er nog een gat.
Met het tekort aan tandartsen valt het
niet mee ergens te worden ingeschreven.
Naar de mening van de heer Hoogen-
boezem is dat echter een tijdelijke uit
zonderingstoestand en zal het probleem
binnen een jaar of vijf wel zijn opgelost.
Bovendien bestaat er prioriteit voor de
kinderen die door de stichting zijn be
handeld.
„Tandbederf neemt ontzettend toe”
weten administrateur J. C. de Ruiter en
voorzitter P. J. Schipperus (raadslid van
Beverwijk) uit de cijfers. „Het zal wel
een welvaartsverschijnsel zijn, de kinde
ren hebben veel meer geld om snoep te
kopen.
De jeugd weet drommels goed hoe de
tanden verzorgd moeten worden: drie
maal per dag poetsen en niet snoepen.
Maar het gedragspatroon blijkt moeilijk
te beïnvloeden. Vandaar dat het slecnts
bij hoge uitzondering gebeurt dat er een
kind van een jaar of negen met een
Tot het instrumentarium behoort ook
een röntgencamera om foto’s van het
gebit te maken. Behandelingen die nor
maal niet bij de tandarts thuis gebeuren
(chirurgische ingrepen en regulatie) ge
beuren ook in het centrum niet. Daar
voor wordt men doorverwezen naar de
desbetreffende specialist.
Liesbeth (die haar opleiding aan de
urriversiteit in Amsterdam kreeg) vertelt
dan hoe je je tanden moet poetsen, wat
je wel en niet moet eten en meer van
zulke zaken. Voor de ouders staat alle
informatie uitgebreid op schrift. In on
geveer tachtig percent van de gevallen
komt vader of moeder mee. Komen ze
niet, dan krijgen ze de informatie thuis
bezorgd. Het is namelijk erg belangrijk,
dat de ouders hun kinderen goed bege
leiden. Zij moeten ervoor zorgen dat de
voorlichting ook in de praktijk wordt
gebracht. De invloed van Liesbeths werk
is al duidelijk te merken. Op veel scho
len wordt er niet meer getrakteerd op
snoep maar op lekkernijen als nootjes,
appels en stukjes kaas.
op het goed voor zichzelf zorgen. Veel
helpen doet het allemaal niet. Dat con
stateert men elke dag bij de Stichting
Jeugdtandverzorging Groot-Kennemer-
land. De melkgebitjes rotten de kinderen
de mond uit. Door verkeerde voeding,
allerhande snoepwaar en het niet goed
poetsen (of het helemaal niet poetsen)
van de gebitten.
Volgens de statuten van de stichting is
voorkomen van tandbederf de belan
grijkste taak. Tenslotte is voorkomen
beter dan genezen. In de praktijk komt
het er echter veelvuldig op neer, dat er
aan gaatjesvullerij wordt gedaan.
gaaf gebit verschijnt. Dan komt ook
iedereen hier in het centrum kijken”.
Hoewel het zeker niet de oorspronke
lijke opzet van de stichting was, doet
men nu ook aan TGVO: tandheelkundi
ge gezondheidsvoorlichting en -opvoe
ding. Volgens dirigerend tandarts L. W.
Hoogenboezem een taak, die meer bij
het onderwijs thuis hoort. Omdat er
daar in Haarlem nog bijna niets aan
gebeurt, heeft de Jeugdtandverzorging
zelf initiatieven genomen.
Zodra een kind leerling is van een
lagere school komt er een uitnodiging
aan de ouders het kind te laten deelne
men aan de dienstverlening van de
stichting. Normaal gesproken komt het
kind dan twee keer per jaar op de stoei
en wordt het gebit nauwlettend nage
zien. Moeten er gaatjes worden gevuld
of tanden of kiezen getrokken, dan ge
beurt dat ook als de ouders het
goedvinden. De hulp wordt verleend
door de zogenaamde vierhandige tan
dartsen: zij hebben assistentie van een
echte assistente. Zij neemt daadwerke
lijk deel aan het werk van de tandarts
en zit niet achter een bureau te wachten
tot ze met een potje cement moet op
draven.
Na het eten van voedsel, zoals het
ontbijt, middageten of het koekje bij
de koffie,, maar vooral van zoet
snoep, blijven resten hiervan achter
tussen tanden en kiezen. Dat gebeurt
vooral bij kleverige etenswaren, zoals
boterhammen met jam, ontbijtkoek,
kinderbiscuits, koekjes en dergelijke.
De tanden en kiezen worden in een
meer of minder dikke laag bedekt
met een soort aanslag of film, de
zogenaamde tandplaque. Dit laagje
bestaat voor het grootste deel uit
bacteriën, ongeveer 70 percent, en
verder uit speeksel en voedselresten.
Wanneer men suiker of suikerhou
dend voedsel gebruikt worden na een
paar minuten door de bacteriën in de
tandplaque deze suikers afgebroken
tot zuur: de zuurstoof. Dit zuur tast
de buitenste laag, het glazuur, van de
tanden en kiezen aan. Voortschrij
dende aantasting veroorzaakt een
gaatje in tand of kies. Hoe langer
voedselresten in de mond achterblij
ven en hoe meer suiker deze bevatten
des te meer het gebit wordt aange
tast, Vooral snoep dat bijna geheel
uit suiker bestaat is funest voor onze
tanden en kiezen. Ook bij het ont
staan van tandvlees ontstekingen
speelt de tandplaque een belangrijke
rol.
Voor de opbauw en handhaving
van ons lichaam is suiker helemaal
niet nodig. We kunnen suiker letter
lijk en figuurlijk missen als kiespijn.
Vandaar ook het advies verstandig te
snoepen. Lekkere dingen waarbij je
toch gezonde tandenhoudt zijn bij
voorbeeld zoute koekjes, crackers,
toostjes met iets hartigs, tomaten,
worteltjes, worst, radijsjes, stukjes
komkommer, suikervrije kauwgom,
fruit, blokjes kaas en dergelijke.
Daarbij moet men wel in de gaten
houden dat ook in dit geval overdaad
schaadt. Dus niet te veel en niet te
vaak.
Als men een kind toch zoet snoep
wil geven, dan ook maar alles in één
keer, dan is er ook maar één zuur
stoof. Iedere keer iets geeft ook iede
re keer een zuurstoof en daar kunnen
zelfs de sterkste tanden en kiezen
niet tegen.
Wis
Liesbeth Wagenaar geeft een grote tand heelkundige schoonmaakbeurt.
er maar twee of drie
'Ss
