Nationale Ballet met „Ebony Concerto Amerikaanse trompettist nog altijd technisch perfect Muziekscholen in nood over werkloosheid en WAO Magna Carta ook zonder Stuart op hoog niveau Keur van solisten op kamermuziekfestival Grote contrasten bij 20e eeuwse meesters Concreet voorbeeld op toneel VOLGEND BEKEND 95 ECLATANT SUCCES VOOR BONAVENTURA Zuidvietnam verbiedt IN TONEELSCHUUR SATER SPEELT VOLLE ZALEN VOOR TWEE CONCERTEN Onderscheiding voor Solsjenitsyn 15 r alle vroegere muziek „VAN MANEN-RECEPT” „NIKS AAN DE HAND” MAANDAG 23 FEBRUARI KUNST 1976 K) MENUHIN VIERT 60E VERJAARDAG I AMSTERDAM Ongeveer een maand geleden zei Hans van Manen in een interview met Het Parool: „Ik geloof niet dat ik nog in staat ben slechte dingen te maken. Ik maak geslaagde of minder geslaagde balletten, maar ik heb te veel zicht op het materiaal om echt iets slechts af te leveren”. Hieruit blijkt, dat een handig gemaakte choreografie volgens Hans van Manen een goed ballet is, althans niet slecht. Wel nu, volgens deze formule is het nieuwe werk dat Van Manen vooV Het Nationale Ballet maakte op het „Ebony Concerto en een Tango” HAARLEM Als een erkend inspirator van de Westcoastjazz uit de jaren ’50 heeft de Amerikaanse trompettist Chet Baker voldoende faam verworven om daar zeker tot het einde van zijn muzikale loop baan op voort te kunnen gaan. Het huidige spel van Baker is door een aantal (gezondheids)redenen terug gevallen op een soort gemiddeld niveau waarnaar het echter nog steeds aangenaam luisteren is. Al heeft het revolutionair elan van het eerste uur plaats moeten maken voor een spanningsloos blazen dat doortrekken is van een grote per fectie. O van Igor Stravinsky een goed bal let, althans niet een slecht ballet. De muziek swingt lekker en de vier dansers die in dit werk voor komen swingen lekker mee. CONRAD VAN DE WEETERING Maria Aradi en Zoltan Peter in „Ebony Concerto en een Tango”. Pianist Danko stimulator in kwartet Chet Baker CHET BAKER CEES STRAUS TOON VRANKEN (Van onze kunstredactie) ri le >p ir, Zaterdagnacht fi er Is d, n- (Van onze kunstredactie) ALBERTO LYSY Het eerste concert, op zondag 25 april, u- n- van een maximum aan klanklicht het eind. Sater suggereert dat als je maar van je werk houdt en de vakbond actiever zou zijn, werkloosheid voorkomen kan worden- Dat klopt misschien niet. Maar het stuk pretendeert ook niet meer dan een stap in de goede richting. Bovendien De afgelopen 27 jaar heeft deze parti culiere stichting jaarlijks onderscheidin gen toegekend voor „constructieve woor den en daden die de Amerikaanse prin cipes ondersteunen, bijdragen tot goed burgerschap en die oplossingen bieden voor hedendaagse nationale problemen”. Zoals bekend is Solsjenitsyn door de Sovjet-Unie uitgewezen om zijn anti- Sovjet boeken, waaronder „Goelag Ar chipel”, het verslag van de gevangen schap van de auteur die om politiek afwijkende meningen is veroordeeld. ie i. el- al ie. its K) m- jn- 3Z- ie. K) ir- 00 lie 35 ?r- K) id- na K) ie. id- en rp ik ret )ie at en uit Dit ensemble is het huisorkest van de Academie Internationale de Musique de Chambre, dat tien jaar geleden door Alberto Lysy werd opgericht. Het doel van de Academy, waarvan Yehudi Me nuhin erevoorzitter is, is jonge musici, ongeacht hun nationaliteit, helpen met hun studie van de kamermuziek, waarbij het accent ligt op zowel het uitvoeren van de muziek in het openbaar als ook op het bestuderen van verschillende in strumentale technieken. En de voor naamste activiteit van de Academie is het organiseren van concerten en festi vals in heel Europa (het is de derde keer dat zo’n festival in ons land gehouden VALLEY FORGE (AP). De Russi sche auteur en Nobelprijswinnaar Alexander Solsjenitsyn zal een speciale onderscheiding krijgen van de Freedoms Foundation in Amerika. is een galaconcert ter gelegenheid van Yehudi Menuhin’s zestigste verjaardag. Menuhin zelf zal dan de solist zijn, begeleid door de Camerata Lysy. wordt), waarop aan jonge kunstenaars dan de unieke kans geboden wordt om met reeds beroemde musici te werken en zo op hoog niveau podiumervaring op te doen. Er zal ook ditmaal worden mere stukken en af en toe ietwat bias Technisch gezien is het niettemin zeer gaaf, maar je hebt voortdurend het ge voel een prachtige gevel te bewonderen waarachter de rest allang is wegge sloopt. Vooral zo’n romantische ballad waar mee de eerste set werd geopend, con fronteert je met volslagen futloos musi ceren. Zo’n ballade krijgt van Baker te weinig mee om te kunnen boeien. Waar schijnlijk was het aan Danko te danken dat Baker zich in de daaropvolgende nummers losser ging bewegen. Er volg den weliswaar nog enkele overbeschaaf de duetjes met Pelzer, maar in de stuk ken met meer swing werd Bakers aan pak puntiger en directer- Dat waren ook de momenten dat hij afstapte van het beheerst-technisché en zich bij tijd en wijle in zeer spannende avonturen stort te, genoeg in ieder geval om er voldoen de plezier aan over te kunnen houden. Het LOM, dat ruim een jaar terug op initiatief van de oudercommissie- van de Amersfoortse muziekschool tot stand kwam, droeg er vorig jaar middels een handtekeningenactie mede toe bij, dat de rijkssubsidie voor de muziekscholen van 3,5 tot 5 percent werd verhoogd. Nu blijkt dat die verhoogde bijdrage de financiële nood niet heeft doen vermin deren, omdat steeds meer gemeenten hun aandeel in de kosten van de mu ziekscholen bezig zijn of dreigen te ver minderen. Daardoor zou, zo vreest het LOM, de hoogte van het lesgeld voor veel ouders een onoverkomelijke hinder nis blijven, terwijl ook leerlingenstops en zelfs opheffing van scholen er het gevolg van zouden kunnen zijn. Uit contacten met het Tweede-Kamer- lid mevrouw Gardeniers-Berendsen (KVP), die zitting heeft in de vaste kamercommissie voor CRM, is de zoge noemde Werkgroep Landelijk Ouderbe- raad gebleken, dat ook die commissie op gemusiceerd in diverse formaties, die barok, romantisch en hedendaags reper toire laten horen. is het zo dat de geschoolde Vakman veel meer van zijn werk houdt dan door gaans door de spraakmakende gemeente wordt aangenomen. Het goede van „Niks aan de hand” is, dat het laat zien dat gewone mensen erg betrokken zijn bij het werk en werkloosheid een ernstige bedreiging is van hun geluk. Het «tuk zit goed in elkaar. Links op het speelvlak zien we Walter Soethoudt -thuis. Rechts spelen zich de scèfes af van de rechtszitting en de gesprekken met de bedrijfsarts en de personeelschef. De rechtzitting is een symbolische, ook al omdat Sater niet genoeg acteurs heeft om er een complete rechtszaak van te maken. De personeelschef krijgt de rol toebedeeld van officier van justitie, die het begrip „orde” verwart met „econo mische orde”. De vakbondsman treedt op als verdediger. Wat er (nog) niet goed uitkomt is de persoonlijke verantwoordelijkheid van de personeelschef. Deze wordt nogal schematisch voorgesteld, terwijl alle an dere karakters (behalve de rechter) ook een persoonlijke psychologie mee hebben gekregen. Die vakbondsman bijvoorbeeld is geen stereotiep van een vrijgestelde, maar een mannetje aan de basis die voor de bedrijfsgroep van de vakbond in zijn vrije tijd werkt. De personeelschef gaat tijdens de rechtszitting opeens spie- SAIGON (Reuter). De Zuidvietna- mese regering heeft .een verbod afgekon- digd op het spelen van alle muziek die voor april 1975, datum van de commu nistische overwinning, op band of plaat is opgenomen, zo meldde het dagblad „Gia Phong” zaterdag. Voorlopig mogen er in Zuid-Vietnam slechts drie liedboeken onder het volk circuleren, aldus „Gia Phong”. Het zijn, „19 Historische ïiedëfen'’r,:ZingvOormn- ze landgenoten” en „Zin g met onze landgenoten”, alle drie indertijd uitgege ven door de Vietcong. HAARLEM. „Niks aan de hand’’ door toneelgroep Sater gaat over ene Walter Soethoudt, gediplomeerd meubel maker die echter tafelpoten moet draai en op een meubelfabriek. Omdat hij last ■heeft van zijn rug, probeert het bedrijf hem de WAO in te krijgen. Maar Walter wil best werken. Na zijn ziekte mag hij krullen vegen en als z hem dan ook nog bijrijder willen laten zijn, weigert hij dat n wordt ontslagen. De vakbond maakt dat ontslag ongedaan, maar dan blijkt dat hij wegens reorganisatie de laan uit moet. Walter Soethoudt kan dat niet langer pikken en steekt de onver kochte voorraad van de fabriek in de fik. „Een terreurdaad’’, roept de perso neelschef op de rechtszitting. „Een wan hoopsdaad”, zegt Walter Soethoudt en betuigt zijn spijt. Edgard Varèse hierna losbarstte. Uit gangspunt van het werk is een in het Spaans vertaald gebed van Maya’s, die in hun eenzaamheid en ellende hun góden om hulp smeken. Deze tekst, ge vonden in een verzameling van legenden uit de oude Indianencultures van Guate mala, trof hem zodanig dat het hem inspireerde tot deze compositie. Om de verlatenheid te karakteriseren grijpt hij in zijn instrumentatie naar de Ondes Martenot, een elektronisch instrument in 1929 door Martenot uitgevonden en hier bekend geraakt in werken van Messiaen. Ook modem slagwerk heeft een essen tiële functie in dit heftig stuk om de meest emotioneel geladen kern van het werk, de expressieve kracht van de bas solo nog te verhevigen. John Bröcheler verklankte deze partij ongelofelijk fel en dramatisch in het overrompelend klankgeweld dat de tekst striemend en hard begeleidde Hoe stil en bijna roerloos was het effect daarna van „Photoptosis” 1968 van Bemd. Zimmermann, een experiment dat verklanking van licht op klankkleu ren nastreeft. (Fotoptosis betekent let terlijk lichtinval). Inspiratiebron van de ze monochrome klankstructuur waren de monochrome wandvlakken in de foy er van een Duits theater. De bedoelde kleine reflecties in de vorm van bekende muziekcitaten kwamen er al« ornament Het gaat in dit stuk echter niet over de persoonlijke neergang van een min of meer toevallig slachtoffer van de om standigheden. Op een onnadrukkelijke manier vlecht Sater er een boodschap in, die de vorm krijgt van een stille wenk- Men voert een vakbondsman ten tonele die Walter Soethoudt actief probeert te krijgen voor de bond. Dat lukt niet, omdat „vakbonden toch niks uitrichten”. Walter’s vrouw laat doorschemeren dat de bond wél wat zou kunnen doen, als ze bij de bond maar beter en sneller luisteren naar wat er leeft bij de arbei ders op de fabriek. Het knappe is dat Sater de boodschap niet prekerig brengt, maar tussen neus en lippen en toch heel duidelijk. Veel politiek vormingstoneel houdt zich bezig met het tonen van de struc tuur van de kapitalistische maatschappij en komt daardoor al gauw bij de bazen terecht. Dat leidt meestal tot een hin derlijk schematische voorstelling van za ken, die in werkelijkheid veel ingewik kelder liggen. De arbeider wordt daarin als slachtoffer voorgesteld, wie een radi- kaal maar vaag soort solidariteit wordt aangepraat. Sater gaat’juist in op de persoonlijke verantwoordelijkheid van de arbeider, zowel ten opzichte van zijn werk als ten opzichte van de vakbond. De arbeider wordt in een heel concrete situatie getoond. Walter Soethoudt heeft een vrouw, hij houdt kleurkanaries, hij gaat op vakantie in het buitenland. Zijn situatie is niet alleen realistisch, maar komt me ook nog reëel voor, ook al kan ik me voorstellen dat de werkelijkheid vaak nog veel erger is. Menig WAO-er kan daar over meepraten. een kwartet, waaraan drummer Tony Inzalaco ontbrak. Bassist Cameron Brown stond zodoende voor de ondank bare taak om alleen de ritme-begelei- ding voor zijn rekening te nemen. Met grote technische vaardigheid slaagde hij daar bijna voortdurend in. Het kwartet bestond verder uit fluitist Jacjues Pelzer en pianist Harold Danko. Twee musici die zich oude rotten in het vak toonden, elk muzikaal hoogstandje wisten aan. te durven zonder nochtans in al te virtuoos spel te geraken. Vooral Danko was bijzonder expressief en viel op door zijn genuanceerde en trefzekere toon die de andere musici een solide basis - megaf. Hoewel sommige foutjes miet werden verdoezeld kwam het spel van Danko degelijk maar tevens fris en geïnspireerd over. Fris kan je Bakers optreden niet meer noemen. Hij klinkt vermoeid (net als Gerry Mulligan die enkele jaren geleden op Newport in Rotterdam optrad, speelt hij zittend), vooral te glad in de langza- ken als de grote baas, de werkgever. Dat zou nog kunnen als duidelijk gemaakt werd waarom die personeelschef, toch ook een werknemer,zo graag de smoes jes van de bazen hanteert- Peter de Baan heeft het stuk heel helder in scèNE gezet en zijn spelers tot genuanceerd spel gekregen. De tekst is door de spelers zelf geïmproviseerd na dat in samenwerking met schrijvers Dick Walda en Gerrit Bussink het stra mien van het stuk was opgesteld. Die tekst is sober, realistisch en wordt opge lucht met een paar geestige grappen. Zodra het vakbondswerk ter sprake komt wordt de tekst wat houterig. Jaap Donselaar, Yvonne Petit, Mia van Roy en Roelof den Ambtman in de voornaamste rollen spelen met oprechte eenvoud en warmte. De rollen van per soneelschef en bedrijfsarts blijven wat aan de schematische kant, die nog teveel herinnert aan de vorige produktie van Sater, „Ja baas, nee baas”. Bij elkaar een waardevolle voorstelling, waarover na afloop een zinvolle discussie met het publiek mogelijk is. Iedereen die betrok ken is bij WAO en WW of bij vorming stoneel in het algemeen moet beslist gaan kijken. Het stuk wordt morgen en woensdagavond weer gespeeld in de To neelschuur, Smedestraat 23, Haarlem. JAC HEIJER AMSTERDAM. Van 25 april tot en met 5 mei aanstaande, zal in Amsterdam het kamermuziekfestival van de Acade mie Internationale de Musique de Chambre plaats hebben. Medewerking aan dit festival, waarvan alle (zeven) concerten in het Amsterdamse Concert gebouw worden gegeven, verlenen de Camerata Lysy en het Quartetto Italia no. Verder zal in dit kader een keur van solisten optreden, waaronder Yehudi Menuhin, viool; George Malcolm, clave- cimbel, Maurizio Pollini, piano, Abbie de Quant, fluit, Han de Vries, hobo, alsme de de violist Alberto Lysy, onder wiens leiding ook de naar hem genoemde Ca merata Lysy staat. Het begint met een al lang bekend „Van Manen patroon” namelijk de vis- scholen (enkele dansers lopen in een bepaalde richting, iedereen keert tegelij kertijd een kwart of een halve slag om en loopt dan verder). In het tweede deel lopen twee paren langzaam achteruit waarbij ze om beurten met het bovenli chaam vooruit diep door de knieën zak ken en weer rechtop gaan staan met het hoofd achterover. In het derde deel is vooral interessant het stukje waarin Jo anne Zimmerman hoog op ëën spits AMERSFOORT. Het Landelijk Ou- derberaad Muziekscholen, een overkoep- ling van de oudercommissies bij deze scholen, heeft zaterdag tijdens een ver gadering in Amersfoort een telegram gezonden aan minister Van Doorn van CRM, waarin, mede namens de aanwezi ge vertegenwoordigers van leerlingenra den, een dringend beroep op de minister wordt gedaan om ten behoeve van de in hun bestaan bedreigde muziekscholen maatregelen te treffen, waardoor de muzikale vorming van het Nederlandse volk veilig gesteld kan worden. Die maatregelen dienen niet alleen van fi nanciële aard te zijn, hoewel het tele gram in eerste instantie een gevolg is van de gesignaleerde precaire financiële situatie van de muziekscholen, maar ook van structurele aard. staande steeds bewust langzaam uit haar evenwicht valt met daarna het fragment waarin Maria Aradi opeens het tempo verdubbelt. Maar echt boeiend wordt het toch pas in de Tango waarin maria Aradi met haar hoofd afgewend, haar wang tegen de schouder van haar part ner Zoltan Peter legt en in die houding langzaam met zich laat sollen. Van het houten kamerscherm op de achtergrond (licht gekleurd, dus geen ebbehout zoals de titel van het ballet eventueel zou doen vermoeden) heb ik niets begrepen, het is niet decoratief en voegt voor mijn gevoel niets aan het ballet toe. Het werk leek me uitstekend uitgevoerd door de vier dansers waarvan ik alleen David Loring nog niet heb genoemd. Verder stond op het programma een herinstudering van „Symfonie in C” van George Balanchine en Georges Bizet. Dit werk vormt een uitstekende graadmeter voor de kwaliteit van een balletgroep. Alles moet zeer muzikaal en snel in elkaar passen als de radertjes vah een uurwerk en er zijn niet minder dan vier solistenparen nodig. Het Nationale Ballet liet nog tamelijk veel steken vallen. De uitvoering vond ik he, algemeen te mechanisch, dat wil zeggen dat alle passen wel werden uitgevoerd, maar dat er te weinig echt gedanst werd. Als opvallende uitzonde ring daarbij moeten genoemd worden Maria Aradi en Zoltan Peter, die het derde deel van deze symfonie op een heel bijzondere wijze tot leven brachten. HAARLEM Zaterdagnacht blijkt een op het laatste moment ingelast nachtconcert van h et Engelse softfolk- trio Magna Carta in jeugdcentrum Tioli nog aardig vol te lopen. Eerder op de avond ziet een uitverkochte zaal echter verbaasd dat Glen Stuart ontbreekt. Glen, zo blijkt bij navraag, gooide voor zes weken het bijltje bij neer; toneelaspiraties en muzikale vermoeid heid waren de hoofdredenen. Het over gebleven duo Chris Simpson en Tom Hoy trok de bescheiden bassist Nigel Smith als vervanger aan en wordt op deze tournee geconfronteerd met een uiterst kritisch publiek- Het lijkt er op dat Magna Carta’s overlevingskansen zijn toegenomen en dat de groep over een nieuwe, opener vitaliteit en een grotere (potentiële) variatie beschikt. Het begin van hun set, Time for the Leaving en Midwinter, is oud materiaal, wat met veel tempo wordt gebracht. Ook zonder Stuart blijkt vocaal alles in orde. Eerlij ker ook, minder „would-be”. De driestemmige harmonieën klinken als een klok. Daarna volgen elkaar snel op: de Bob Dyland-song To-morrow is a Long Time, het mooie, nieuwe The Sun ain’t going to Rise, de stevige Elmore James-blues The Sky is crying (adequaat van timing), en het harmonieuze Prin cess wat overgaat in Took a Lng Time, waarin Tom Hoy op mondharmonica excelleert. De in aanvang iets te rumoe rige zaal volgt echter met stille eerbied het klassieke The Bridge at Knaresbo- rough Town (met een phaser-solo van zeer hoog niveau), gaat plat voor het liefdesliedje Elizabethan, waaruit blijkt dat Simpson en Hoy meer dan ten tijde van Stuart de zang- en gitaarsoli verde len en mag tenslotte meezingen met Down at Barney’s Café, When will I be loved (Evenly Bros.) en het vrolijke Putting it back together. ’s Nachts is het een en ander nog sfeervoller en wordt er nog geconcen treerder gemusiceerd. Het Tioli-publiek kan voor een rockafsluiter veel waarde ring opbrengen en haalt Magna Carta evenals ’s avonds tweemaal terug. Res ponse krijgt Magna Carta weer als van ouds. Als Nigel Smith eenmaal inge werkt is, heeft deze groep alleen een goed album nodig om helemaal terug te komen. dit moment niet veel voor de muziek scholen kan doen. In het zaterdag aan minister- Van Doorn verzonden telegram wordt om een onderhoud met deze be windsman gevraagd. Het LOM wenst een gefaseerd optrekken van de rijks subsidie voor muziekscholen en een handhaving van de percentages die ge meenten en provincies geven. Daarnaast zou er, met medewerking van de rijksoverheid, gestreefd moeten worden naar het bereiken van een structuur waarin muziekscholen een rol kunnen spelen bij het geven van alge mene muzikale vorming op de basisscho len. Het was het LOM overigens wel duidelijk, dat er door een door de minis ter van Onderwijs ingestelde commissie Modernisering Leerplan muziek aan deze zaak wordt gewerkt. AMSTERDAM. Het is een vanzelf sprekende zaak, dat een concertpro gramma van de avontuurlijke C-serie in het Concertgebouw aan wijzigingen blootstaat. Dit keer wisselden Webern en Berio van plaats en werd het abonne mentsconcert van zondagmiddag geopend met de Nederlandse première van „Points on the curve to find.voor piano en instrumenten van Luciano Be rio. De kern van dit stuk is een toccata voor piano, een snel gespeelde curve in de zin van een perpetuum mobile. Het instrumentaal ensemble omspeelt en kleurt het met kleine speelse, melodis che fragmenten. Het werk beleefde zijn premièRE IN 1974 in Donaueschingen onder leiding van de componist zelf met medewerking van de Amerikaanse pianist Anthony dii Bonaventura. Dezelfde pianist speelde het zondagmiddag met eclatant succes, maar nu onder leiding van Hans Zender, modern Westduits componist en deskun dig dirigent van een veelzijdig repertoi re. Met het changeren van Weberns Opus 6, in eerste opzet van het programma gevolgd door zijn vijfdelige serie Opus 10, viel deze miniatuurserie (vijf heel korte delen) als in een vacuum van stilte. Vier solostrij kers, een kleine bla- zersgroep, wat slagwerk en enkele in strumenten als mandoline, gitaar en harp, konden,-die stilte piet vullen, maar maar nauwelijks uit, evenals het effect eerder accentueren door‘het spaarzaam van een maximum aan klanklicht aan klankgebruik dat Webern hun toestaat. Klankascese tot het uiterste terugge bracht en precieus als geëtst in klank omgezet door leden van het Radio Fil harmonisch Orkest. Een groter contrast was weer nauwe lijks denkbaar toen het emotioneel gela den klankexperiment „Ecuatorial” van Een talrijk en aandachtig gehoor luis terde zaterdagavond laatfhet optreden begon drie kwartier over tijd, een verve lend verschijnsel waarmee concertorga nisatoren zich steeds frequenter zien ge confronteerd) in de Zanderzaal nadr een Chet Baker, die na zijn zoveelste inzin- .kingsedertruim .twee jaar .weer volop actief is.” Baker kwam naar dit door de stich ting Cat Jazz verzorgde optreden met Sa?®

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1976 | | pagina 11