Steeds meer luxe en
o
Snorren en zoemen op een
nieuwe generatie brommers
/i
A
comfort op de motor
t J
I
TWEEWIELER-RAI IN AMSTERDAM
k-
b
I.-
Veel vraag naar
motorrij bewijs
7
TweewielerRAI
MM
24t/m 29 februari
r
In elk gezin
minstens een fiets
I
Wnlll
M
8
-
f
Bromfiets
Motorfiets
•W
(Van onze medewerker voor verkeer)
De klassieke toerfiets, voorzien van zadel met krul, is niet meer. De
sierlijke en vlotte sportfiets heeft zijn plaats overgenomen. En hoe.
De Tweewieler Rai ’76, die van dinsdag 24 februari t/m zondag 29
februari in het Amsterdamse Rai-gebouw wordt gehouden, maakt
verrassend duidelijk, dat de fiets ons weer in het zadel krijgt. Werden
er in 1966 nog 600.000 fietsen verkocht in ons land, de verkoopstijging
die daarna inzette, mondde in 1974 uit in een record van 1,3 miljoen
verkochte fietsen. Ongetwijfeld onder invloed van de energiecrisis.
Maar deskundigen van de Rai verwachten, dat in de komende jaren
een plafond van een miljoen verkochte fietsen per jaar haalbaar
blijft. Nederland heeft de fiets opnieuw ontdekt en de tweewieler-
expositie toont de bezoeker hoe die fiets van vandaag eruit ziet. Met
al zijn nieuwe snufjes, zoals schijfrem, verbeterde verlichting, ver
minderd gewicht en aangepaste versnelling.
c
■--f'
De fiets krijgt ons
weer in het zadel
i wille»
morzie-
>986
door zijn drie wielen is parkeren
jaren sterk toe.
S
V
Net zoals dat gaat in de autowereld,
heeft ook de branche van de motorfietsen
Het meest wordt gefietst door de groep
tot zestien jaar. Vanaf 40 jaar begint een
nieuwe top. Welgestelden hebben meer be
langstelling vooi de fiets, dan de lagere
inkomensgroepen Men neemt aan, dat in
de toekomst de fiets zijn gunstige positie
zal handhaven. Belangrijke motieven voor
terugkeer naar de fiets, fietsen is gezond,
de fiets pleegt geen aanslag op energie
bronnen, de fiets is in aanschaf en gebruik
goedkoop. Het merendeel van de fietsen
die nu worden gekocht, kosten ca. 275,-
of meer.
even te
iefje te
is 7600,
De motorfiets is voor de liefhebber niet
alleen een „ding” waarop je kunt rijden. Je
kunt er ook aan sleutelen. Op de tentoon-
lelampjes op het dashboard, zelfs een ben
zinemeter en onder meer nieuwe veersys-
temen dragen zorg voor een verbeterd
rijgenot. Ook de terreinrijder krijgt het
gemakkelijker: het Zweedse merk Husq
varna bracht onlangs een terreinmachine
uit met automatische vierbak. De tentoon
stelling in het Rai-gebouw laat dit alles en
nog veel meer zien. Primeurs zijn onder
meer een crosser en een wegracer van
Harley Davidson en een motorfiets met
automatisch versnelling van het Zweedse
merk Hagglund.
Dat betekent, dat alle bromfietsen bij
elkaar een bijna even grote vervoerspres-
tatie leveren als de spoorwegen en in elk
geval een grotere dan streek- en stedelijk
vervoer samen. Wat de kosten betreft: vo
rig jaar kostte een kilometer reizen per
stedelijk vervoer 32,5 cent, waarvan de
gebruiker overigens maar 10,6 cent betaalt
en de rest wordt gedekt door subsidies. De
bromfiets is echter dan toch nog voordeli
ger en kost minder dan een dubbeltje per
kilometer.
Dit een onderzoek, dat medio 1975 werd
uitgevoerd, bleek dat circa 1,96 miljoen
Nederlanders een bromfiets bezaten. Deze
bromfiets werd het meest gebruikt voor
het doen van boodschappen en in het
woon-werkverkeer. Ook bij sociale con
tacten - op visite gaan, enz. - speelt de
bromfiets een belangrijke rol. Uit het on
derzoek bleek eveneens, dat ruim drieën
half miljoen mensen vroeger een brom
fiets hadden, maar thans gebruik maken
van andere vervoermiddelen: in de mees
te gevallen een auto.
Nog maar pas in ons land, dit vierwielig
voertuig, dat in Japan op medisch advies
wordt gebruikt doormensen die aan benen
of voeten gehandicapt zijn. Deze handi
craft wordt door arm- en handbeweging
aangedrevem.
Er zijn ook'elektrische snorfietsen op de
markt, hoewel deze eigenlijk geen snor
fiets kunnen worden genoemd, maar eer
der de naam zoemfiets verdienen. Hoe het
ook zij: Union heeft in samenwerking met
Philips een „elektrische fiets” ontwikkeld,
aangedreven door een gelijkstroommotor
onder de bagagedrager. Met behulp van
een poly-v-riem wordt het achterwiel aan
gedreven. De rijsnelheid kan men regelen
met een soort gashandel. Twee accu’s zor-;
gen voor voldoende energie om een actie
radius van 30 a 40 kilometer mogelijk te
maken. Deze elektrische fiets kan ook als
conventioneel rijwiel worden gebruikt: er
zitten een ketting en trappers op.
Toch is het berijden van een bromfiets
erg goedkoop. Het brandstofverbruik vari
eert - afhankelijk van type - van 1 op 40 tot
1 op 50 km. Als men met een lichte brom
mer per jaar zesduizend kilometer aflegt,
dan kost dit niet meer dan 145,- aan
brandstof. De totale kosten bedragen dan
708,- dat wil zeggen: nog geen twee gul
den per dag.
De bromfietsverkoop beleefde een piek
in de jaren zestig. Daarna trad een daling
in, met als voorlopig dieptepunt een halve
ring van de verkopen na het bekend wor
den van de draagplicht van een valhelm.
De industrie is thans - als antwoord hierop
- bezig met de produktie van zogenoemde
snorfietsen. Op de Rai kunt u enkele exem
plaren van deze nieuwe generatie brom
mers zien staan: brommers met kleinere
wielen en een absolute top van 20 km/uur.
Op deze brommer behoeft men geen helm
te dragen.
to
een anti-blokkeersysteem voor de schijf
remmen vóór in ontwikkeling.
fiets door vele mensen van de hand ge
daan, wat weer een groot aanbod op de
markt van gebruikte brommers tot gevolg
had. En natuurlijk minder nieuwverko-
pen. Minister Westerterp (Verkeer en Wa
terstaat) heeft inmiddels een „snorfiets”
aangekondigd, waarop dan zonder helm
mag worden gereden. De „snorfiets” - eni
ge typen zijn te zien op de Rai - wordt een
milieuvriendelijke bromfiets, met kleine
wielen en een „top” van 20 km/uur. Naast
deze snorfiets, zijn er dan nog allerlei
„zoemfietsen”: varianten op elektrisch
aangedreven fietsen, voorzien van bijvoor
beeld een gelijkstroommotortje.
De bromfiets-industrie is druk bezig met
het ontwikkelen van deze nieuwe genera
tie brom-, snor- en zoemfietsen, al blijft het
twijfelachtig of zij met elkaar de brom-
fietsmarkt een groter aandeel kunnen be
zorgen. De bromfiets wordt voor 47 per
cent gebruikt om boodschappen mee te
doen en voor 35 percent in het woon
werkverkeer. In het totale verplaatsings-
patroon speelt de bromfiets dan ook een
grote rol. Het CBS rekende uit, dat ruim 6
percent van alle reizigerskilometers in ons
land met de bromfiets wordt afgelegd.
verda een twee-cilinder model uit, dat per
cilinder vier kleppen heeft: acht in totaal
dus. Zij worden bediend door twee boven
liet achterwiel en een van de remschijven liggende nokkenassen.
Er zijn nog andere redenen, die het dra
gen van een helm bij bromfietsers be
zwaarlijk maken. Bijvoorbeeld uit folklo-
re-overwegingen, of gewoon, omdat zo'n
helm te lastig is om tijdens het winkelen,
mee te dragen. In elk geval werd de brom-
De elektrische „zoemfiets" ontwikkeld door Union en Philips. Motor onder bagage
drager.
De belangstelling voor het behalen van
een motorrijbewijs is de laatste jaren flink
toegenomen. Dit heeft er onder meer toe
geleid, dat de motorfiets er bij de rijscho
len niet meer als een tweederangsattribuut
bijhangt. Overigens kan men ook een oe
fenvergunning krijgen bij de politie of op
het gemeentehuis. Daarmee mag dan wor
den gereden in een bepaalde wijk van de
stad of dorp van inwoning. De bepalingen
over kosten en geldigheidsduur verschil
len van gemeente tot gemeente. Bij de
aanvraag moet in elk geval een bewijs
worden getoond, dat men de motor heeft
verzekerd. Het is echter altijd raadzaam
om enige lessen te nemen.
De motorfietsen worden steeds luxer,
kracht naar het voorwiel gaan en de reste- Minder geluid door waterkoeling, contro-
rende 30 percent naar het achterwiel.
Een motorrijder legt per jaar gemiddeld
16.040 kilometer af. Er zijn echter uitschie
ters die per jaar 30.000 tot 40.000 kilometer
rijden. Dit bleek uit een enquête onder de
lezers van het blad Motor. Uiteraard zijn
dit de bezitters van zware „fietsen”, zoals
de Kawasaki 900 super 4 en de BMW R90S.
Deze zware motorfietsen vervullen hoofd
zakelijk een recreatieve functie. Voor het
woon werkverkeer worden het meeste de
lichte of middelzware rr chines gebruikt.
Ruim zestig percent van de motorrijders
die aan de enquête deelnamen, gaven op
dat zij voornamelijk alleen rijden. Een
kwart neemt regelmatig iemand mee ach
terop. Onder de vrouwen neemt de be-
De snorfiets van Batavus, kleinere wielen langstelling voor motorrijden de laatste
en 20 kmoeuur. jaren sterk toe.
Bij de bromfiets is de situatie minder
rooskleurig, dan bij de fiets. Na een snelle
groei in de jaren zestig zette een geleide
lijke daling in. Vooral vorig jaar verliep
catastrofaal voor de bromfietshandel: de
verkoop werd gehalveerd. Deze plotselin
ge terugval hangt - volgens de Rai - samen
met de invoering van de draagplicht van
de valhelm. Uit brieven, zowel gericht tot
de bromfietshandel als tot het ministerie
van Verkeer en Waterstaat, bleek dat vele
mensen om medische redenen geen val
helm kunnen of mogen dragen.
Ten slotte nog snel iets over de motor
fietsen, die ook een plaats kregen op deze
Rai-tentoonstelling. De motorfiets is bijna
uitsluitend een vervoermiddel voor de re
creatie. Het aantal liefhebbers neemt nog
steeds toe, met als gevolg een stijging in de
verkoop van 3800 in 1970 tot 9800 in 1974.
Vooral de belangstelling voor zware moto
ren steeg. Bijna eenderde deel van de
import bestaat uit machines van 500 cc tot
750 cc of meer. Motorrijden is een echte
clubsport geworden: de liefhebber rijdt
niet alleen op zijn motor. Hij doet dat met
anderen in groepsverband en sleutelt ook
veel aan zijn machine. Op de Rai staat een
eigenbouwmotor, samengesteld uit een
NSU-blok met allerlei BSA-onderdelen.
Een typisch voorbeeld, van wat „motorrij
den” allemaal kan inhouden.
Batavus toont een snorfiets in twee uit
voeringen: de City en de Batavus M 20. De
City is zeer compleet uitgerust, onder an
dere met een gereedschapsbus en bood-
schappenmandje. Zowel voor als achter
beschikt deze snorfiets over vering. Bij het
eenvoudige type M 20 ontbreekt de achter-
wielvering.
Zo’n 138 exposanten, uit onder meer
Hongarije, Hong Kong, Taiwan en Marok- aan]eg van typisch recreatieve fiets-
pat}en.
De verkoop van fietsen is sterk gestegen.
In 1952 werden in ons land 365.700 nieuwe
fietsen verkocht, in 1960 was dit aantal
519.400. In 1972 voor het eerst verkoop van
ruim een miljoen fietsen. Naar voorzichti
ge schatting beschikken de Nederlanders
thans over zo’n 8,5 miljoen fietsen: dat
betekent, dat vrijwel elk Nederlands gezin
een fiets tot zijn beschikking heeft. De fiets
verzorgt in ons land ruim een kwart van
alle verkeersverplaatsingen Vooral in
kleinere steden en op het platteland staat
de fiets bovenaan de rij vervoermiddelen.
Een nieuwe bromfiets in Nederland is
deze brommer met vier versnellingen en
voetschakeling van Peugeot. Dit model is
onder meer uitgerust met knipperlichten
en een stoplicht. Kosten: f 1.895,-.
Overigens staan er ook brommers met wa-
tergekoelde motoren op de Rai.
ko, laten overigens niet alleen fietsen zien.
Ook motorfietsen, scooters, bromfietsen,
transportdriewielers en allerlei toebeho
ren - vaak zeer vindingrijk - worden een
week lang in Amsterdam getoond.
Het jaar van de fiets renaissance
van de fiets: wie met Rai-mensen over ons
traditionele vervoermiddel spreekt, komt
deze kreten regelmatig tegen.^ Zij zijn niet immers aHeen gebruikt kan worden op de
breekt door, wat oud-minister Drees jr.
heeft voorzien: het groeiende aantal auto’s
brengt voor de gemeenschap thans meer
De Nederlander koopt nu meer buiten
landse fietsen en bromfietsen, dan vijftien
jaar geleden. Dat heeft onder meer zijn
weerslag gehad op de tweewielerindustrie
en -handel. In 1960 had ons land nog 22
fietsfabrieken en 15 bedrijven die brom
fietsen produceerden. Nu hebben we nog
drie grote en zes kleinere fietsfabrieken en
nog twee fabrieken van bromfietsen en
twee assembleurs. Het aantal importeurs
van bromfietsen steeg van 9 naar 19. De
fietsindustrie heeft echter niet stilgezeten.
Het blijkt, dat voornamelijk racefietsen op
de markt worden gebracht. Japan stuurt
bijvoorbeeld superlichte raceframes naar
ons land, waar ze verder worden afge
bouwd. In dit verband is het aardig te
vertellen, dat meer en meer Nederlanders
zo’n racefiets als „tweede” fiets aanschaf
fen, speciaal voor sportief en toeristisch
gebruik. De Nederlandse industrie heeft
een fietsband vervaardigd, die beduidend
smaller is dan de „klassieke” banden. Ver
der zal men op de Rai nog een fiets uit de
Chinese volksrepubliek kunnen zien, een
hefboomfiets met op en neer bewegende
pedalen, driewielers en kinderfietsjes uit
Rusland.
Ook bleek, dat de bromfiets - mits goed
afgesteld en goed onderhouden - minder
lawaai maakt, dan wel eens wordt aange
nomen. Bij een snelheid van ca. 30 km/uur
produceert de brommer ca. 70 decibel,
gemeten op 7,5 meter afstand. Dat is het
zelfde geluidsniveau als dat van een rusti
ge personenwagen, die 70 a 80 km/uur
rijdt.
Nieuw op de Rai is ook deze Yamaha XS
750: een zware machine, oorspronkelijk
bestemd voor Amerika, maar nu ook in ons
land uitgebracht Het is een dne cilinder,
viertakt motorfiets, met cardanaandrij-
ving De inhoud is 747 cc Levertijd en
pnjs zijn nog niet bekend.
De fietser is meer kwetsbaar in het ver
keer dan bijvoorbeeld de automobilist. De
veiligheid van de fietser is niet alleen ge
diend met aparte fietspaden en goede,
betrouwbare verlichting, maar ook met
een duidelijke reflectie. De A.N.W.B. stelt
op de Rai een fiets met opvallende reflec
toren tentoon. Overigens hebben we nu in
ons land ook de „enige echte wielrijders-
bond”: een groepering van gemotiveerde
fietslieden, die vindt dat de A.N.W.B. zich
te veel bezighoudt met de belangen van de
automobilist en zijn afkomst uit het oog
verliest. De nieuwe bond, de E.N.W.B. be
schikt reeds over enige duizenden leden.
Niet alleen tweewielers op deze Rai, maar ook nog een forse driewieler uit
Engeland. Op de foto de Reliant Robin 850 personenwagen, die met een motorrij
bewijs mag worden bereden. Het gewicht van het wagentje (395 kg) is hiervoor
laag genoeg. De Robin bezit een vier cilinder kopklepmotor met een inhoud van
850 cc en een vermogen van 40 pk bij 5500 t.p.m.
De Robin is beschikt overeen volledig gesynchroniseerde vierversnellingsbak. De
carrosserie is van polyester met ingebouwde rolbeugel. Verder is dit wagentje
compleet uitgerust onder meer met de nodige benzine- en temperatuurmeter
achterruitverwarming, enz.
De wagen heeft een korte draaicirkel en door zijn drie wielen is parkeren
bijzonder makkelijk Het brandstofverbruik is volgens opgave van de fabriek één
liter op de 24,8 kilometer, bij een gemiddelde snelheid van 60 kmoeuur.
Overigens is er in de motor-wereld een
verontrustende ontwikkeling gaande: uit
ondermeer Amerika komen zogenoemde
„trail-motoren”, motorfietsen die ge
schikt zijn om ermee door het terrein te
rijden. Dat betekent tochten maken langs
bijvoorbeeld allerlei zandwegen in de na
tuur. We moeten er niet aan denken, dat
we op wandel- of fietstochten door de
spaarzame natuurgebieden die we nog
hebben, nog eens in de stank en het lawaai
van deze trailmotoren komen te verkeren.
Vredestein toont op de Rai deze nieuwe
ontwikkelde fietsband, die zo smal is als
een kwartje. De lichtgewicht band is ech
ter minder kwetsbaar, dan een racetube en
daarom ook bedoeld voor de doorsnee
sportieve fietser. Deze nieuwe sportband
kreeg de naam Sprint.
Op de Rai staat deze duurste racefiets van Peugeot; hetzelfde type waarop Thevenet de
Tour de France won. Deze fiets kost dan ook maar liefst rond de tweeduizend gulden.
Daarvoor krijgt de koper dan ook een fiets die nog geen tien kilo weegt en twaalf
versnellingen bezit.
voud van dit bedrag is nodig, zo meent hij.
Waarbij C.R.M. nog eens kan bijdragen in
Hoe het ook zij: het staat vast, dat zowel
provincies, gemeenten en politieke partij
en de fiets in hun programma hebben
geschreven: iets wat sinds de vijftiger ja
ren nauwelijks is voorgekomen. Fietspad
alleen is niet genoeg. Omdat de fiets, die
helemaal zonder grond. In de^ laatste jaren korte afstanden, uiterst geschikt is voor
j x i het Woon-werkverkeer, züllen vooral in
stedelijke gebieden fiets- en bromfietsba-
-nen nodig zijn, veilige oplossingen bij ver-
nadelen, dan voordelen met zich mee. En keerslichten en een aangepast wegdek. Dit
we moeten omzien naar andere middelen apes nog afgezien van een praktische en zo
van vervoer. Zoals uit het Meerjaren plan mogelijk modieuze fietskledij, waar enige
voor het personenvervoer blijkt, gaat de tijd geleden het t.v. programma Farce Ma-
regering meer aandacht schenken aan het jeur nog enige grollen aan wijdde. Over
vervoer per fiets. Op de begroting dit jaar jgens zullen vooral in de nieuwbouwwij-
is 25 miljoen gulden uitgetrokken voor de ^en van jje steden fietshandelaren en voor
aanleg van model-fietsroutes in Den Haag aj werkplaatsen weer een plaats moeten
en Tilburg. In de komende jaren zal dit krijgen. Helaas is hun aantal sterk terug-
bedrag geleidelijk stijgen tot 90 miljoen, zo geiOpen. Het ministerie van Economische
rond het jaar 1978. Rai-bestuurslid mr. Th. zaken gaat nu onderzoeken of hierin ver-
v.d. Meer vindt dit niet genoeg. Een veel- petering kan worden gebracht.
Motorhobbyisten kunnen zich op deze Overigens is een voorwielslip op een nat of
Rai-tentoonstelling verlustigen in vele glad wekdek een nachtmerrie voor de mo-
mieuwe ontwikkelingen. Het houten fra- torrijder. Een Brits bedrijf heeft echter
me van de eerste motorfiets die Daimler
in 1866 bouwde, komt allang niet meer
voor. Inplaats daarvan parallel logram-
achtervorken, gegoten spaakwielen, ge
koppelde remsystemen, en watergekoelde
motoren. Om nog maar te zwijgen van de veel te danken aan de ervaringen die bij
automatische versnellingsbak, waarmee het racen werden opgedaan. Gegoten wie-
Moto Guzzi een toermachine uitrustte, len bijvoorbeeld, zijn nu ook meer en meer
Kortom: technische snufjes bij de vleet, te verkrijgen op standaardmachines. Het
voordeel is, dat ze stijver zijn, minder
onderhoud vergen en mogelijkheden heb
ben voor het gebruik van tubeless-banden.
Een ander voorbeeld: de vierkleps cilin-
stelling wordt het beroeps-sleutelwerk van derkop. Dit jaar brengen Yamaha en La
de verschillende fabrieken getoond. Het
gekoppelde remsysteem van Moto Guzzi
zorgt ervoor, dat tegelijk de remschijf in
in het voorwiel worden bediend. Een rem-
krachtverdeler laat 70 percent van de rem-
