JAARTELLING MENGELING VAN KALENDERVORMEN VOLVO VOLVOERT DAF-PLAN VAN AKEN I! Itai Sms WW lekker makkelijk^ voordoordeweek! PRINZESS*) Oefenterrein de auto voor Bosch inloop keukenstudio IN ZESSEN KLAAR Jl M M: Zuinig rijden Utrechts museum wil uit ruimtenood Bosch-Keukenstudio M^metzelaarbv. en toch luxe 23 V R IJ D A G 2 7 FEBRUARI 1976 ds. Verschuiven Kalenderregeling Hotel-Café- Rest. Nieuws in 't kort r NOORDHOLLANDS PHILHARMONISCH ORKEST Schrikkelzondag c> Prinzess heeft de kip al keurig voor u in stukken gesneden, die stukken apart ingevroren en daarna bij elkaar verpakt. Losse stukken ontdooien veel sneller en vragen minder braadtijd. Met heerlijk recept. Prinzess is een kwaliteitsprodukt van Bekebrede Barneveld. Want kip komt uit Barneveld Kiene keukens voor iedere smaak, beurs en ruimte. behendig brommen Gregorius Eeuwjaren (Van onze wetenschappelijk medewerker) Allerlei folkloristische toestanden die de vrouw op schrikkeldag bij zondere voorrechten gaven, zijn allang uit onze samenleving gebannen. Daar was het juist voltooide jaar-van-de-vrouw niet voor nodig. Eigenlijk wel jammer voor die vrouwen, dit jaar, want gewoonlijk valt schrikkeldag op een werkdag als manlief en de kinderen toch het huis uit zijn en ze haar voorrechten minder duidelijk kan botvieren. Juist dit jaar zitten we met een schrikkel-zondag, dat wil zeggen dat de kortste maand vijf zon dagen telt. Twijfelachtig Proefbaan voor 22 ïn vier eeuwen dertien ADVERTENTIE keren ADVERTENTIE ADVERTENTIE Zalen voor familiediners - v’ wel. ADVERTENTIE I ADVERTENTIE Concertgebouw Haarlem dinsdag 2 maart 1976 20.15 uur zesde concert serie A L In onze eeuw waren er drie schrikkel- 'SS'.-x-.i O? party's - recepties vergaderingen Telefoon 023-324365 - 324709 De omzet in bromfietsen bedroeg in 1975 ongeveer 119 miljoen gulden. Dit maakte de Rai bekend. Dit bedrag betekent een daling van 73 miljoen gulden ten opzichte van 1974. Het Europese parlement heeft aan gedrongen op het spoedig verplicht stellen van gelaagd glas voor auto voorruiten. Het parlement wijst er in een motie op, dat een aantal sterge- vallen en verwondingen had kunnen worden vermeden, als eerder tot in voering zou zijn besloten. moeten ze dan den. nauw hoogtijdage. en Handgesmede gouden ringen met BRILLANT in een eigentijdse vorm ALLEEN BIJ BAAN, hoek Houtplein HAARLEM Warmoesstraat 2 - Haarlem tussen Anegang en St. Bavo i Een hoge uitzondering? Nee, dat niet. Ogenschijnlijk gebeurt zoiets eens in de 28 jaar. In onze eeuw deed het ver- sckiijnsel zich dan ook driemaal voor: in 1920 in 1948 en nu, in 1976. De volgende schrikkelzondag valt weer over 28 jaar: in 2004. Toch is het ingewikkel der als gevolg waarvan een schrikkel zondag slechts dertien maal voorkomt in vier eeuwen, dat wil zeggen gemiddeld met tussenpozen van meer dan 30 jaar. Het moet gezegd worden, dat Volvo de nieuwe 343 zorgvuldig heeft afge werkt. Het Zweedse concern heeft een goede naam op het gebied van de veiligheid en alle ervaring van de Zweden, werd in de Volvo 343 ge stopt: een balk in de deuren, verste viging van panelen en dak, gelaagd glas in de voorruit, enz. Zij-aanzicht van de Volvo 343: ingebouwde spoiler aan de achterzijde. Dankzij de technologie van Daf, heeft Volvo met de nieuwe „343” waar over u al eerder in deze krant kon lezen de eerste stap gezet op de midden- klasse-markt. Het eindresultaat van een doelbewuste planning van het Zweedse concern. Zoals bekend, heeft Volvo enige tijd geleden de meerderheid der aan delen van Daf-personenauto’s verkregen. Dit besluit noemde Volvo-leider Gyllenhammar tijdens de introductie van de nieuwe 343 van „buitengewone strategische betekenis”. En terecht: want met dit meerderheidsbelang, kwamen de ontwerpen voor een middenklassewagen, jarenlang het troetelkind van Daf, in Zweedse handen. Zonder moeilijkheden ging de invoe ring van deze kalenderindeling echter niet. In vele landen wilde men er niet zo meteen aan, merkwaardig genoeg ook in vele landen waar toen al de „christe lijke” voorganger, de Juliaanse kalender, wel in zwang was. Een ander voordeel van deze oe fenterreinen is, dat de toch al volle wegen worden ontlast van leswagens met aarzelende beginnelingen aan het stuur. Dankzij de investering van Volvo kon het ontwerp worden afgerond en klaargemaakt voor produktie. De fi- naciële inspanning die dit mogelijk maakte, heeft het oude-Daf personen wagenconcern zich nooit kunnen ver oorloven. Volvo produceert nu zeven tien modellen: van de Volvo 66 tot en met de Volvo 264. Daarmee bestrijkt dit concern de gehele markt. Volvo- leider Gyllenhammar :„Ons produkt- programma is sterk en onze techni sche hulpmiddelen liggen, internatio naal gezien, op een zeer hoog peil.”. den jaren iets uit de hand, en daar maar weer wat op vin- Het lijkt allemaal nogal ingewikkeld, maar daar kunnen de knutselaars, die deze kalender-regeLingen hebben opge steld echt niets aan doen. Het ging er om zeer nauwkeurige natuurlijke ver schijnselen op een of andere manier harmonieus te passen in de menselijke behoefte aan regelmaat. Min. of meer, verwonderlijk is wel, dat eigenlijk over de gehele wereld deze christelijke kalender-regeling is aanv aard, terwijl zovele problemen die de hele mensheid aangaan ook in de huidi ge tijd nog zo moeizaam of het interna tionaal geregeld blijken te kunnen wor den. Haarlem, Prins Bernhard- 9 laan 2, tel. 023-31 90 05 Uiteraard moest een dergelijke diver siteit van kalenderindeling en jaartelling met het toenemen van de onderlinge menselijke contacten over steeds grotere gebieden op den duur volkomen scheef lopen. Veilig Verkeer Nederland proga- geert al enige jaren het gebruik van afgesloten oefenterreinen voor de eerste lessen aan leerling-automobi- listen. In Den Helder is onlangs zo’n terrein in gebruik genomen, waarmee het totaal aantal oefenterreinen in ons land steeg tot 15. De ervaring' leert, dat leerlingen na de eerst les sen op zo’n terrein, rnet meer zelfver trouwen deelnemen aan de verdere rij-opleiding in het verkeer. Kortom: een zorgvuldig uitgedachte auto, met zijn geschroefd front en voorschermen en gedeeltelijk gegal vaniseerde uitlaat. Intussen moet het Zweese concern nog wel even af wachten, hoe het publiek reageert op de prijs die voor de verschillende uitvoeringen varieert van rond 17 mille tot ca. 18 mille. Maar goed, de aloude Dafjes waren ook niet zo goedkoop. Bosch bouwt uitgekiende keukens. Waarin u zich roeren kunt. Waarin u alles dichtbij de hand hebt. Waarin alle elementen en inbouwapparaten op elkaar afgestemd zijn. Want Bosch heeft alles in één hand. Keukens in elke kleur, uitvoering en grootte. Van hout en kunststof. Ingericht en aangekleed. Nu allemaal bij elkaar in één imposante keukenstudio. Komt u maar! Vandaar dat is bepaald dat „eeuwja ren” niet dis schrikkeljaar zullen gelden, ondanks het feit dat zij deelbaar zijn door vier. Dat zijn dus de jaren 1500. 1600, 1700, 1800, 1900, etc. Maar dan gaan we eigenlijk weer iets te ver te- rug-corrigeren. Er is derhalve nog een derde correctie ingevoerd op gecorri geerde correctie. Eeuwjaren die zonder weer schrikkeljaar, dus 1900 niet, Z-. v-» nnMZA rest deelbaar zijn door 400, gelden wel als een sj maar het komende magische jaar 2000 Aan de oefenterreinen die nu zijn gesticht hebben gemeentebesturen, politiefunctionarissen en rijschool houders meegewerkt. Veilig Verkeer Nederland vindt dit een hoopvol te ken. Overigens kan op een afgesloten oefenterrein de leerling natuurlijk nooit een volwaardig rij-expert wor den. Daarvoor is praktijkervaring on ontbeerlijk. Het is dan ook de bedoe ling, dat de leerling na ongeveer vijf lessen op het oefenterrein, de openba re weg opgaat. Pas daar leert hij wat het betekent om in files te rijden of drukke knooppunten te passeren. jaren met vijf zondagen, namelijk 1920, 1948, en 1976. Door onregelmatigheden bij de eeuwwisseling (en in het eeuwjaar 2000 in het bijzonder, omdat dit weer wel een schrikkeljaar zal zijn, in tegen stelling tot drie van de vier eeuwjaren), komen diezelfde jaartallen van de 20e eeuw, waarin vijf zondagen in februari vallen, weer terug in de 24e eeuw, dus in de eeuw die met 2300 begint. Iedere vier eeuwen begint zo’n nieuwe cyclus. En die vier eeuwen blijken niet lang genoeg te zijn om iedere weekdag de zelfde kans te geven om vijfmaal in februari voor te komen. In de vier eeuwen van 1 januari 1900 tot en met 31 december 2299 komen in totaal 97 schrikkeljaren voor. In deze vier eeuwen valt schrikkeldag vijftien maal op een maandag, ook vijftien maal op een woensdag, verder veertien maal op een vrijdag en ook veertien maal op een zaterdag, maar slechts dertien maal op een dinsdag, eveneens dertien maal op een donderdag en bovendien dertien maal op een zondag, zoals wij dit jaar meemaken. Wie het allemaal nauwkeurig wil na pluizen en bijvoorbeeld ook wil nagaan hoveel vrijdagen de dertiende wij mini maal en maximaal per jaar moeten zien te overleven, raden wij aan een groot vel ruitj espapier ter hand te nemen en weloverwogen de zaak op papier te zet ten. De zondagse schrikkeldagen in de vier genoemde eeuwen vielen en vallen in 1920,1948, 1976, 2004, 2032,2060, 2088, 2128, 2156, 2184 2224 2252 en 2280. Uit deze getallenreeks blijkt al dat over het algemeen, zoals te verwachten was, de schrikkeldag eens in de 28 jaar op een zondag valt. Maar door de onre gelmatigheden bij eeuwwisselingen ver loopt er ook wel eens een periode van 40 jaar tussen twee schrikkelzondagen, bijvoorbeeld tussen 2088 en 2128, maar ook tussen 2184 en 2224. Veertig jaren verlopen er ook tussen de schrikkelzon dagen in 2280 en 2320, waarmee weer een vier-eeuwencyclus is begonnen, die gelijk loopt met de cyclus die in 1900 begon. Ook tussen 1880 en 1920 verliepen er veertig jaar tussen twee schrikkel zondagen. nova. Ook heeft men teruggerekend, of het hemelverschijnsel misschien de con junctie van een aantal planeten was. Voor geen van deze verklaringen bleken evenwel sterke gronden te bestaan. Niettemin beseert de christelijke jaar telling zich op deze nauwelijks te date ren geboorte. De telling en de kalender indeling bestaan uit een mengelmoes van oude Egyptische, Joodse en ook Romeinse kalenders en jaarrekeningen. Maar aanvankelijk liep de kalender vol ledig uit de hand doordat hij zich niets scheen aan te trekken van de seizoenen. Gregorius bepaalde dat om het verband tussen kalender en seizoenen en vooral ook de paasdatum te herstellen, zijn tijdrekening op 15 oktober 1582 zou ingaan. Maar voor velen Was het volgens de Juliaanse kalender op die dag dertien dagen vroeger. Men voelde zich veelal genomen en beroofd van bijna twee weken levenEr waren ook maat schappelijke bezwaren van allerlei aard en een en ander had op vele plaatsen rellen en zelfs reguliere opstanden tot gevolg. Niettemin won Gregorius op den duur het pleit. In Holland en Zeeland werd de nieuwe regeling in 1583 officieel in gebruik genomen, in Groningen en Friesland duurde dit echter tot 1701. Enkele voorbeelden buiten onze grenzen: Engeland en koloniën wachtten tot 1752 met erkenning, Duitsland volgde in 1776, Zweden pas in 1824 en Rusland ging pas in 1918, na de Oktober-revolutie (die nu in november wordt gevierd) van 1918 tot erkenning over. In New York werd onlangs een autotentoonstelling gehouden, die onder meer duidelijk maakte dat in Amerika de auto-industrie vol hoop en verwachting is. Ruim honderd merken hadden er hun wagens uit gestald. Het bijzondere hieraan was, dat men de prototypen en de snel gelijnde toekomstige modellen thuis had gelaten, maar eenvoudig toonde wat er o p de markt aan auto’s beschikbaar is. Geen opsmuk, maar datgene wat onmiddellijk bereik baar is voor de koper. Ongetwijfeld is deze wijziging in de praktijk van het exposeren beïnvloed door het gedrag van de kopers. Immers, men kijkt nu uit naar auto’s die zo economisch mogelijk hun brandstof gebruiken en daarbij nog enig com fort bezitten. De tentoonstelling in New York toonde aan, dat de Ame rikaanse industrie met succes dit spoor volgt. Men is t erecht uitge gaan van de gedachte, dat een auto die zuinig rijdt niet persë een Spar taanse inrichting hoeft te hebben, maar wel degelijk zonder al te veel meerkosten comfortabel kan worden uitgerust. Deze visie staat heel wat dichter bij de werkelijk heid, dan vroeger het geval was. Toen dacht men nog naar de gunst van het publiek te kunnen dingen door het exposeren van extravagan te auto’s, die vrijwel nooit binnen het bereik van de doorsnee-koper kwamen. Goedkoop in het gebruik en nog een beetje luxe: de twee eisen die vroeger als tegenstrijdig werden ervaren, worden thans door de Amerikaanse Industrie samenge vat in ëën conceptie. Gezien de verkoopcijfers heeft dit succes. De thans universeel erkende (Hoewel nog niet overal gangbare) jaartelling gaat uit van de geboorte van Christus. Dat is een uitermate twijfelachtig uit- ganspunt. We weten niet exact het jaar en de dag van die geboorte, dat wil zeggen het moment waarop wij onze jaren zijn gaan tellen. Er is nog nimmer een nauwkeurige datering gevonden die aansloot of paste in de toen bestaande chronologieën waarvan wij de positie ten opzichte van onze huidige jaartelling wel nauwkeurig weten. Het fenomeen van de „Ster van Bethlehem” geeft bij terugrekening aan de hand van onze huidige betrekkelijk nauwkeurige astro nomische kennis ook geen duidelijk hou vast. Men heeft wel eens gedacht, dat het toen een zeer heldere komeet geweest is, of een ster-explosie zoals een super- Met al deze ingewikkelde regelingen klopt het nog niet helemaal, maar op UTRECHT (ANP). Het Centraal Museum in Utrecht, dat al jaren met ruimte tekort kampt, zou a raison van 17 miljoen een ruimer jasje kunnen krijgen. Voor dat bedrag kan het huidige gebouw aan de Agnieten straat grondig worden gerenoveerd en zouden enkele panden in de buurt via verbouwing geschikt kunnen worden gemaakt. Voorts zou een deel van de fraaie Nico- laikerk, vlakbij het museum, een musea le bestemming kunnen krijgen terwijl op de plaats van de voormalige artille- riestallen nieuwbouw zou kunnen verrij zen. Aldus de aanbevelingen aan het ge meentebestuur van een werkgroep die zich twee jaar lang met de ruimtelijke problemen van het Centraal Museum, een van de belangrijkste musea in d e domstad, heeft beziggehouden. In het nieuwe museumcomplex zou met name de afdeling hedendaagse kunst, die mo menteel erg in de verdrukking zit, beter tot z’n recht kunnen komen. Op dit ogenblik beschikt het Centraal Museum over 4700 m2 expositieruimte, terwijl het museum volgens de hele gemeenteraad eigenlijk 20.000 m2 tot z’n beschikking zou moeten hebben. De uitbreiding zou in fasen kunnen worden uitgevoerd en in 1985 kunnen zijn vol tooid, aldus de werkgroep. De gemeente Vianen gaat een proef nemen met een behendigheidsbaan (trialbaan) voor bromfietsers. In de gemeente is voor dit doel een trial baan aangelegd, waar niet alleen be- hendigheidswedstrijden worden ge houden, maar ook verkeersregels worden getest en instructie wordt gegeven. Het Initiatief hiervoor nam een importeur van Japanse motorfiet sen, die daarmee in ons land introdu ceerde, wat reeds langer in andere landen bestaat. Het voordeel van een dergelijke trialbaan is onder meer, dat de bromfiets jeugd onder leiding van bijvoorbeeld de politie, spelen derwijs vertrouwd raakt met de bromfiets en de verkeersregels.Op de proefbaan zijn hoge snelheden niet mogelijk. De nadruk ligt op behen digheid, beheersing van de bromfiets en het goed reageren in verschillende situaties. Volgens de initiatiefnemer vormt zo’n trialbaan een aantrekke lijk en niet dure vorm van verkeer- sonderricht. Bovendien kunnen deze banen worden gebruikt als „uitleef- baan” voor de jeugd. Zouden wij ieder kalenderjaar 365 da gen geven, dan loopt de kalender op den duur aanzienlijk voor op de seizoenen. De jaarwisseling op de kalender zu dan geleidelijk van hartjfe winter naar de herfst en later de zomer verschuiven. Weliswaar zou dat een langzaam proces zijn, maar toch voelbaar. Over., slechts 300 jaar zou het vuurwerk vah oude jaarsavond ongeveer samenvallen met wat op het noordelijk halfrond de intre de van de herfst is op 23 september en over zes eeuwen zouden wij die jaarwis seling vieren in hartje zomer, omstreeks de kortste in plaats van de langste nacht van het jaar. Toegegeven moet worden dat we op die manier iets sneller zouden zijn met periodieke salarisverhogingen, maar maatschappelijk zou dit uiteenlopen van kalender en seizoenen toch uitermate bezwaarlijk zijn. Er moet dus iets gecor rigeerd worden. Die correctie werd gevonden door het invoeren van een schrikkeldag, die toe voeging van een 29e februari eens in de vier jaar, namelijk in die jaren waarin het jaartal van onze christelijke tijdre kening (waarover straks meer) zonder rest deelbaar is door vier. Zoals dat in 1976 het geval is. Helaas, helaas, daar zijn we er nog niet mee mee. Met deze betrekkelijk eenvoudige correctie lopen we de andere kant op de fout in. Wel veel langzamer, 'maar toch iets. Het aantal etmalen in een jaar is namelijk niet precies een kwart meer dan een geheel aantal (365). maar slechts 0,2422. Met de invoering van een schrikkeldag om de vier jaar wordt er dus „over-gecorrigeerd” en er moet iets worden teruggenomen. iviwpt net nog mei helemaal, maar cp deze manier loopt het pas over duizen den jaren iets uit de hand, en Deze „gregoriaanse kalender” die wij thans kennen, telt per jaar over lange tijd genomen gemiddeld 365,2425 dagen en dat ligt zeer dicht bij het aantal etmalen van het tropische jaar, dat wil zeggen 365,2422. Het gaat om een ver schil van 25,92 seconde per jaar. Over ruim 3000 jaar zou eigenlijk nog eens een dag moeten worden gesjoemeld om kalender en seizoenen in de pas te brengen. Een schrikkeldag, de 29e februari die eens m de vier jaar op onze kalender prijkt, kan natuurlijk op elke willekeu rige weekdag vallen. Dat hangt af van de weekdag waare nieuwjaar valt. Op het eerste gezicht zou men dus zeggen dat een op de zeven schrikkeldagen een zondag is en dat februari dus eens in de 28 jaar vijf zondagen telt, zoals wij deze maand beleven. Toch blijkt dat niet het geval te zijn en dat komt door de „uitzonderingsregelingen” in de eeuwja ren en de correctie op die correctie. ,v We zeiden het al eerder: priesters en hogepriesters waren in de meeste geval len de „regisseurs” van de tijdrekening. Het was daarom in het geheel niet verwonderlijk, dat het paus Gregorius XIII was die in 1582 een beter kloppen de regeling liet ontwerpen. Hij voerde het kalendersysteem in, dat thans over de gehele wereld wordt aanvaard en vrijwel overal ook gehanteerd. Ook in technisch opzicht heeft het Zweedse bedrijf goed werk verricht. De carburateur bezit een voorverwar- mingsinstallatie, die in verbinding staat met het koelsysteem van de motor. Hierdoor wordt een lager brandstofverbruik verkregen. Boven dien heeft de carburator een klep, die met de stationaire sproeier is vebon- den. Na het uitschakelen van de ont steking is door de werking van deze klep nadieselen uitgesloten. Het luchtfilter heeft twee standen: een voor de zomer en een voor de winter, (wat er weer op wijst, dat Volvo van meet af aan de wagen in Skandinavië wilde inzetten) Een ander voorbeeld van uitgekiende techniek betreft de retourleiding die het overschot aan brandstof van de benzinepomp terug voert naar de tank. Een en ander is het gevolg van de betrekkelijk ingewikkelde tijdrekening en kalenderindeling die wij erop na (moeten) houden om de kalender zo goed mogelijk gelijk te laten lopen met de seizoenen. De seizoenen keren met een zeer nauwkeurige regelmaat terug. Ze zijn i af handelijk van de plaats die de aarde inneemt in haar baan om de zon. Deze omlooptijd verandert nagenoeg niet. Het gaat daarbij hooguit om wijzigingen van een fractie van een seconde over een periode van vele eeuwen. Niettemin is het moeilijk op basis van die omlooptijd een juiste kalender op te stellen, omdat een volledige omloop om de zon, het „tropische jaar”, niet een nauwkeurig veelvoud is van het aantal omwentelingen van de zon om de eigen as. En dat is een ander belangrijk ele ment in onze tijdrekening: een etmaal, dus een dag en een nacht. In het tropische jaar maakt de aarde 365,2422 omwentelingen om de eigen as. Dat is het aantal dagen dat wij een jaar zou den moeten geven om met de kalender „bij te blijven” bij de seizoenen. De nieuwe Volvo 343 zal omstreeks mei dit jaar - om te beginnen - gelijktijdig op de Nederlandse- en Zweedse markt verkrijgbaar zijn. Waarom ook meteen in Zweden? Het ziet ernaar uit, dat Volvo met deze 343 van Nederlandse afkomst, een geducht wapen in handen heeft tegen concurrent Saab. Immers, bezien te gen de achtergrond van prijs en ui trusting, komt de nieuwe 343 dicht in de buurt bij de popuaire Saab-model- len. Zelfs de vormgeving van de 343, sprak dan ook al gauw over de „anti- Saab” van Volvo. dirigent: ANDRÉ VANDERNOOT solist: EDUARDO DEL PUEYO pio..o programma: Mozart - ouverture Die Zauberflöte Beethoven - Pianoconcert no 3/ Brahms - Symfonie no 2 entrée f 9,(a.i.) cjp geldig kaartverkoop en piaatsbespreken aan de kassa van het Concertgebouw, Lange Begijnestraat 13 van 10-15 uur; telefonisch 32 09 94 van 12-15 uur maai „schrikkelzondag” In de loep van de tientallen eeuwen geboekstaafde gechiedenis van de mens heid hebben er minstens evenvele tien tallen tijdrekeningen, kalenders of chro- nologiën bestaan. Zij probeerden alle om de tijdrekening min of meer te harmo niseren met de seizoenen. Sommige rege lingen gingen uit van de zonnestand, andere van schijngestalten van de maan of zeer plaatselijk zelfs van periodieke overstromingen of het rijpen van de maisoogst, overigens beide verschijnselen die nauw met de seizoenen verband hielden. Het startpunt van jaartellingen hield meestal verband met godsdienstige gebeurtenissen en mythen en in verband met religieuze Vandaar ook, dat kalenderindeling chronologie veelal een specifieke taak van priesters was. In enkele gevallen baseerde men de jaartelling op heer- schappij-perioden van de hoogste mach thebbers.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1976 | | pagina 23