STAAT VER VAN KERK AMERIKA Rijschool tegen kidnappers Handelstransacties in mini-staat Liechtenstein T „GELOVIG VOLK” IN LATIJNS 1 a •I KROONPRINS HASSAN VAN JORDANIË EX-HEEMSTEDENAAR MET UNIEKE CURSUS IN ZWITSERLAND 19 7 6 MAART 1 MAANDAG Hoessein, bereid is ons in audiëntie te ontvangen. Weinig kader door mr. Jaap van Wesel Machtspositie Federatieplan JORDANIË Identiteit (Van onze redacteur in Montevideo, dr. H. P. Gebhardt) iNoblóés/g Crusifix MONTEVIDEO Het omstreden pauselijke document over seksuali teit dat onlangs verschenen is, is voor Latijns-Amerika van grote be tekenis. Niet zozeer vanwege het grote aantal kerkelijk geregistreer de katholieken op dit continent (170 miljoen van de 380 miljoen over de hele wereld), maar omdat de strenge pauselijke gedragsregels voornamelijk in beperkte maar in vloedrijke kringen worden nage leefd. Vooral in de bovenlagen van de Latijns-Amerikaanse bevolking worden normen als „de vrouw moet als maagd trouwen” en „anticon ceptie is uit den boze” nog sterk gepropageerd. Dat wordt ook wel bewezen door een grote kinder schare. AMMAN Egypte en Noord-Jemen zijn concentratielanden voor Nederlandse ontwikkelingshulp. Deze landen zijn uitgekozen om de Ara bische gramschap tegen het zo pro-Israelische Nederland wat te ver minderen. Deze politiek schijnt te werken, althans in Jordanië. Hoewel de publieke opinie nog steeds uiterst wantrouwend staat tegenover Neder land, is Nederlandse ontwikkelingshulp welkom. Dat is dan ook de on uitgesproken reden dat kroonprins Hassan, de jongere broer van koning Engelse opvoeding Opbloei Afgebroken 'ft Rak SYRIË iode7.ee ISRAEL SAOEDI- ARABIË 'Akobo km .0 u We zijn nu economisch een geloofwaardig land Oxford, en maakt met zijn 28 jaren een uiterst capabele indruk. Hij is geen har telijke man, wat ongeduldig, en spreekt perfect accentloos Engels. cena dat 60 percent van de Colombi aanse bevolking niet is gehuwd, maar ongetrouwd samenleeft. „Deze opleiding is een voorberei ding op noodgevallen. Zij is niet be stemd voor jonge mensen, op zoek naar avontuur, of voor mensen, die al in leeftijd zijn gevorderd. De cursus is alleen voor ervaren chauffeurs van vooraanstaande mensen die aan het gevaar van een ontvoering blootstaan. ik hoop dat dat ertoe zal leiden dat Jordanië een land zal worden met een gezonde economie”. "W tilii uw een En hoe ziet u de oplossing van het Palestijnse vraagstuk? En kan zij die verantwoordelijk heid aan? Israëlische sinaasappels wil kopen kan dat natuurlijk niet zo maar op een of beide en waarin hebben één ge- zijn van kan con- „Israëli’s die afkomstig zijn uit Ma rokko, of Polen of Jemen, bestrijken wat hun herkomst betreft een veel gro ter geografisch gebied, en ik geloof niet dat uit het feit dat geo-politieke grenzen aan het begin van deze eeuw op een bepaalde manier zijn getrokken, dat „Het is voor ons, zoals voor ieder ontwikkelingsland, daarom noodzakelijk om een gezond sociaal plan te hebben. Bij het opstellen daarvan kunnen we veel leren, in het bijzonder van middel grote landen als Nederland, Denemarken en Zwitserland. Wij zijn hard bezig met het vinden van hulpbronnen die voor de ontwikkeling van het land nodig zijn, en [olrbidN^^, «Ez Zerko ®AMMAN Na de voltooiing van het driejarenplan is men nu aan een vijfjarenplan begon nen. Dat plan is door de Amerikaanse regering als „bijzonder ambitieus” om schreven. Prins Hassan: „Wij hebben de afgelopen drie jaar, sinds de economi sche ontwikkeling op gang is gekomen, onszelf in de ogen van de wereld econo misch geloofwaardig gemaaktEn we zijn nu geloofwaardig, dat is een feit. Wij hebben de komende vijf jaar harde valuta nodig voor onze ontwikkeling splannen, bijvoorbeeld voor mineralen, die 34 percent van het nationaal produkt gaan uitmaken, voornamelijk fosfaten. Aan de andere kant moet Jordanië 50 percent van zijn levensmiddelen impor teren. Wij moeten daarbij een methode uitwerken die zal garanderen dat de landbouw op de huidige 18 percent van het nationale produkt blijft, en niet zal afnemen, maar toenemen”. De Jordaanse economie bloeit dus, en die bloei komt tot uiting in een geweldi ge opleving van de bouwsector. Hotels, villa’s (onder meer voor Libanese zaken lieden die Beiroet ontvlucht zijn), kazer nes, woningen voor officieren rijzen als paddestoelen uit de grond en zorgen voor grote economische bedrijvigheid. Verder wordt het wegennet uitgebreid, en er wordt naar olie gezocht. (0 Jeruzalem Kandidaten worden grondig „door gelicht” voordat zij worden toegela ten tot de driedaagse cursus. „Aan meldingen moeten worden gedaan door de werkgevers van de chauf feurs. Ik laat de achtergrond van de kandidaten dan weer napluizen door een detectivebureau Het is een historische realiteit dat er een provincie Jordanië heeft bestaan, die teruggaat in de geschiedenis, en min stens zo oud is als Palestina en Israel ten westen van de rivier de Jordaan. Het feit dat deze elementen, die u op- somde, zijn samengekomen om een land te vormen zonder een cultureel centrum als Damascus of Jeruzalem, is volgens mij juist een bewijs van zijn kracht, en niet van een gebrek aan eenheid”. Een zig-zaggende Rolls Royce tijdens een les op de unieke rijschool De chauffeur die mevrouw naar de kapper rijdt en verder optreedt als haar bediende kunnen wij hier niet gebruiken”. Prins Hassan: „Ik geloof dat bilaterale betrekkingen de beste maatstaf zijn voor de betrekkingen tussen twee landen. De Europees-Arabische dialoog is opgezet om de economische betrekkingen tussen Europa en de hele Arabische wereld te verbeteren. Maar de EEG telt negen landen, en de Arabische wereld strekt zich uit van de Maghreb tot de oostelij ke Middellandse Zee. Daarom geloof ik dat de bilaterale betrekkingen doorslag gevend zijn voor de aard van de betrek kingen tussen Jordanië en Nederland. En op dat gebied kan er wel wat gedaan worden. Het kan een goed voorbeeld zijn voor andere landen”. Kroonprins Hassan is de economische Het katholicisme is in de meeste La tijns-Amerikaanse landen staatsreligie Een uitzondering daarop vormt Brazilië, waar kerk en staat constitutioneel zijn Maar Jordanië heeft een chronisch gebrek aan geschoolde arbeiders, als ge volg van het feit dat 300.000 Jordaanse Palestijnen in de olielanden aan de Per zische Golf werken, landen als Koeweit, Bahrein, Aboe Dabie en Saoedi-Arabië. Daar worden salarissen betaald die drie st viermaal zo hoog zijn als de salarissen in Jordanië. Als dekmantel voor hun zakelijke handel en wandel hebben de kooplieden een uitstekend middel bedacht: de hol ding, of tijdelijke vennootschap. Het is vrijwel onmogelijk iets te weten te ko men over hun samenstelling of hun omzet. Achter deze anonieme holdings schuilen vaak de in de politieke arena zo verbitterde vijanden. Als bijvoorbeeld een Arabische staat Mensen die net als u de nadruk leggen op de oostelijke oever hebben mij verzekerd dat een oplossing van het Palestijnse vraagstuk in Jordanië zou leiden tot het creëren van een Jordaans vraagstuk. In Israel gaan daarentegen steeds meer stemmen op om de oostelij ke oever te reserveren voor de oplossing van het Palestijnse vraagstuk. „Economische en sociale vooruitgang is alleen mogelijk op de oostelijke oever, omdat ik tot de Westoever geen toegang heb. Het is moeilijk om een gebied te steunen als je geen mogelijkheid hebt voor structurele investeringen. De Wes toever is aan een proces van voortdu rende verandering onderhevig. Honderd duizend arbeiders werken dagelijks in Israel. De Israëli’s subsidiëren de Wes toever om hun produkten in Jordanië te verkopen. En Incasseren onze harde va luta. Wij geloven dat de W’estoever zijn Arabische identiteit moet bewaren, maar wij kunnen niet bij de pakken neerzit ten en niets doen. Economische en socia le macht, dat zijn de enige middelen waarmee we kunnen werken en een economische machtspositie opbouwen, dat kunnen we alleen op de oostelijke oever. Alleen daar kunnen we vooruit gang boeken”. „Het idee van een volksverhuizing voor andere volken is door de Israeli’s geprobeerd. Hoe kun je in vredesnaam met zo’n oplossing aan komen dragen? Een oplossing die geen probleem oplost, maar een nieuw conflict creëert. Het gaat om de fundamentele vraag: wil Israel een stabiel of een ambivalent buurland? Ze moeten een beslissing ne men. Ze zijn nooit één centimeter gewe ken. Er zijn in het verleden kansen gemist; er gaat nu weer een kans gemist worden als gevolg van de Palestijnse kwestie. De Israeli’s proberen de funda mentele vraag te omzeilen, dat is de beëindiging van de bezetting. Het zoeken naar alternatieve oplossingen, wat be treft een vaderland voor de Palestijnen, dat leidt nergens toe”. „Ik ben misschien een pragmaticus. Ik wil verder met Jordanië en ik kan alleen verder met dat wat ik in handen -heb”. „Wat wel eens over het hoofd wordt -■■■• gezien, is dat er net zoveel recht is voor een Jordaanse identiteit als voor een Palestijnse. Wat betreft de Palestijnse kwestie hebben wij een heel duidelijke - -• politiek: wij steunen de PLO. Maar ik vind het heel vervelend dat telkens weer 2 de vraag wordt gesteld wat Jordanië is, hoe het gedefinieerd moet worden. Dat de sensationele aspecten van het pro bleem op de voorgrond worden ge plaatst, en daarmee de werkelijke pro blemen worden verdoezeld. Ik hoop dat u niet de nadruk zult leggen op de sensationele aspecten”. „Ons probleem is dat er een grote trek is geweest van het platteland naar de steden. In het centrum van het land, in het gebied van Amman en £arka, is een opeenhoping van meer dan' een miljoen mensen. Dat is een gevolg van de situa tie die ontstaan is tussen 1967 en 1972. Het platteland kon niet genoeg middelen van bestaan bieden, er waren geen voor zieningen zoals goede behuizing, water en elektriciteit. Daarom werden de ste den overbelast. Wij hebben nu het ac cent gelegd op de ontwikkeling van de Jordaanvallei, een heel aantrekkelijk agrarisch gebied, dat plaats kan bieden a'an meer dan 120.000 mensen, en dat de grote steden kan ontlasten”. Kroonprins Hassan is klein van stuk, evenals zijn broer koning Hoessein. Hij heeft een Engelse opvoeding genoten in Jordanië is van nature een arm woes tijnland. Maar de wereldconjunctuur zit Jordanië mee. Door de toevloed van petrodollars uit de bevriende olielanden, en door het winnen van fosfaten kreeg Jordanië de beschikking over veel geld. De prijzen van fosfaten zijn in 1974 als gevolg van de energiecrisis verdrievou digd, en zijn daarmee Jordaniës belan grijkste exportprodukt geworden. Veel Latijns-Amerikaanse regeringen onderhouden innige relaties met het Va- ticaan, terwijl er een steeds breder wor dende kloof optreedt tussen wat de kerk (en dus de staat) voorschrijft en wat het „gelovige” volk in praktijk brengt. In landen waar de bevolking voornamelijk afstamt van Spaanse en Italiaanse emi granten (zoals Argentinië, Chili en Uru guay) golden lange tijd nog sterk de door de Zuideuropese mentaliteit beïn vloede zedelijke normen (zoals: verloof den mochten niet alleen uitgaan). Na de Tweede Wereldoorlog zijn die normen bijna volledig afgebroken. Daar voor in de plaats is een vrij seksueel leven gekomen, waarmee al op zeer jonge leeftijd wordt begonnen. Zelfs on der de „elites” van landen met een sterk katholiek karakter als Colombia en Pe ru, wordt langzamerhand de Noordame- rikaanse en Westeuropese invloed op het denken over seksualiteit merkbaar. Trouwens, de relatief geringe invloed van de kerkelijke gedragsregels op de gelovige schare in Zuid-Amerika, en de impopulariteit van het- celibaat blijken ook uit het grote priestertekort in La tijns-Amerika, dat naar schatting 150.000 bedraagt. In het grootste katholieke land ter wereld, Brazilië, ligt de geestelijke zorg voor 100 miljoen katholieken ge dwongen in handen van 12.000 geestelij ken. Ook onder de autochtone bevolkingen in Latijns-Amerika veranderen de zeden volledig. Weliswaar ziet men nergens zulke fanatieke kerkgangers als in de Indiaanse gebieden in Bolivia, Brazilië en in de Pacific waarbij de katholie- k-religieuze gebruiken op merkwaardige wijze zijn vermengd met de oude Indi aanse cultus maar de seksualiteit wordt beleefd volgens de regels van de oude stammentraditie- Maar in Jordanië zeggen veel Pa lestijnen dat er geen Jordaanse identiteit bestaat. De mensen in het noorden, in Irbid en omgeving behoren cultureel bij Syrië. De mensen in het zuiden, in Aqaba, behoren bij Saoedi-Arabië. Men sen in Karak en Salt, in het centrum, hebben traditionele banden met de Wes toever en Palestina. Verder zijn er be doeïenen en cerkessen. Wat blijft er voor Jordaniërs over? 2470^7 =^LIBANON. motor van Jordanië. In 1970 en 1971 werd Jordanië geteisterd door een bur geroorlog met de Palestijnse bevrijdings organisatie. In het voorjaar van 1971 werd de PLO onder goedkeurende blik van kroonprins Hassan definitief uit Jordanië verbannen. Sinds 1972 is het zijn taak om de oostelijke oever van de Jordaan, Transjordanië, economisch op poten te zetten. Onder zijn leiding werd daarom in 1972 aan een driejarenplan begonnen. Bij een enquête in Rio de Janeiro sprak 84 percent van de ondervraagden zich uit voor een verandering in de huwelijkswetgeving die echtscheiding mogelijk zou maken. De meerderheid in het parlement waagt het echter niet, officieel tegen het Vaticaan in te gaan. Het lekenvolk laat zich, als gezegd, weinig gelegen liggen aan de officiële regels en discussies. Het „vrije huwelijk” is in alle Latijns-Amerikaanse landen populair onder de massa. In een uitge sproken katholiek land als Paraguay komt dat zelfs in een zeer pragmatische wetgeving tot uitdrukking: de „concubi ne” is daar familie- en erfrechtelijk gelijkgesteld aan de gehuwde vrouw. Tot nu toe zijn de cursisten altijd mannen geweest. Volgende maand echter zal de dochter van een niet met name genoemde Italiaanse indus trieel de cursus volgen. Inschrijving kost ongeveer 1400 dollar. „Wij gebruiken allerlei mer ken auto’s voor onze rijproeven. De cursisten moeten echter wel afrijden in de wagens van hun bazen, meestal een Rolls Royce of een Bentley”, aldus Hendrichs. Om dit allemaal tot stand te brengen dienen de holdings. Ze worden vaak voor slechts een enkele transactie opge richt en onmiddellijk nadat de koop gesloten is opgeheven. Ook de handel tussen oost en west loopt dikwijls via het bureau van een holding, beide partijen hun mannetje aangestéld. Is het bijvoorbeeld voor een bepaald kapitalistisch land onmogelijk een of ander produkt aan een communistisch land te verkopen zonder politieke ver wikkelingen uit te lokken dan ontlopen zij de moeilijkheden door in Liechten stein „even” een tijdelijke vennootschap op te richten. In Columbia kreeg de kerk via een nieuwe scheidingswet gedaan, dat een huwelijk alleen ontbonden kan worden wanneer het niet kerkelijk is bevestigd. Het percentage niet-kerkelijke huwelij ken is echter gering. Daar staat een duidelijk on-Vaticaanse volkspraktijk tegenover. Tijdens discussies in het par lement over echtscheiding en abortus verklaarde afgevaardigde Gregorio Be- Tevoren heeft hij ervoor gezorgd dat de koninklijke wetenschappelijke acade mie van Jordanië ons een lijstje met verlangens ter hand heeft gesteld: Jor danië wil gemeenschappelijke projecten op het gebied van wetenschappelijk on derzoek, technische adviseurs op het ge bied van de drukkunst, vooral kleuren druk, adviezen op het gebied van bouw en lastechniek, en training voor am bachtsscholen. Het is natuurlijk niet in overeenstemming met de prinselijke waardigheid zelf deze verzoeken naar voren te brengen. „Soms wordt van ons verwacht dat wij een grotere rol spelen in het Pales tijnse vraagstuk, soms een mindere rol. Het is sinds Rabat heel moeilijk gewor den op politiek te speculeren. Natuurlijk draagt nu de Palestijnse gemeenschap zelf een grotere verantwoordelijkheid”. Kroonprins Hassan van Jordanië samen met zijn vrouw prinses Tharwat en hun twee dochtertjes Rahmah en Sumayah. daaruit de conclusie mag trekken dat er geen homogeniteit zou bestaan tussen de inwoners van Jordanië”. „Wij kunnen inderdaad op het ogen blik niet concurreren met de salarissen van de olielanden in de Golf. Maar als wij in Jordanië goede sociale voorwaar den bieden voor geschoold technisch personeel, goede medische voorzieningen, scholen, pensioenregelingen en een be taalbaar levenspakket, dan geloof ik dat wij zelfs meer te bieden hebben dan de Golf. Het klimaat in de Golf is vreselijk warm en onaangenaam. Mensen gaan daar werken voor een periode van zes of zeven jaar, maar schieten er geen wor tel. Daar komt nog bij dat,hun blijvende aanwezigheid door de plaatselijke bevol king niet met algemene instemming be groet zou worden. Uiteindelijk komen ze terug naar hun eigen omgeving, omdat ze hier meer krijgen dan alleen maar geld”. „Het moet heel moeilijk zijn voor een organisatie om de kracht op te brengen die nodig is om mee te gaan doen aan een vredesproces. De PLO vertegenwoor digt Palestijnen in verschillende delen van de Arabische wereld, is geen har monieus geheel, en is er tot nu toe niet in geslaagd haar doeleinden duidelijk te formuleren. Palestijnen die in 1948 ge vlucht zijn hebben andere belangen dan vluchtelingen uit 1967. Vluchtelingen uit 1948 zien de Westoever niet als een oplossing van hun problemen. Het is een realiteit dat de vluchtelingen uit 1948 zich in Jordanië, Syrië, Libanon, de Golf, Noord-Afrika en zelfs in Amerika be- vinden. Palestijnen leven over de hele LZ wereld. Velen hebben in hun huidige woonplaatsen een definitieve woonplaats gevonden, ook in Jordanië. En als de onbuigzaamheid van Israel voortduurt, dan zal dat proces doorgaan, dat Pales tijnen elders hun toekomst zoeken”. Op de oostelijke oever wonen on geveer één miljoen Jordaniërs en miljoen Palestijnen. De technisch schoolden die in de Golf werken meest Palestijnen. Het aantrekken geschoolde Palestijnse technici daarom gemakkelijk een politiek flict creëren, de ontwikkelingdh in 1970 hebben bewezen hoe explosief die situa tie kan zijn. Zou een Palestijnse meer derheid in Jordanië niet de Jordaanse identiteit van het land in gevaar bren gen? VADUZ (Reuter). Er is maar een land op de wereld waar Arabieren en Israëliërs, communisten en kapitalisten elkaar op vreedzame wijze weten te vinden en dat is het prinsdom Liechten stein. Dit tussen Zwitserland en Oosten rijk geklemde mini-staatje fungeert na melijk als centrum voor handelstransae- ties tussen partijen die gewoonlijk niet op al te beste voet met elkander staan. De liberale belastingwetgeving in Liech tenstein schept een ideaal klimaat voor handelstransacties en de waarborgen voor geheimhouding van deze politiek meestal erg gevoelige zaken maken een en ander nog aantrekkelijker. „Wij discrimineren niet. Palestijnen hebben het recht van de Jordaanse wel vaart te genieten. Wij willen dat zij het land niet tot last zijn, maar dat ze zich dienstbaar maken aan onze economie. Het politieke probleem kan alleen wor den opgelost in samenhang met een oplossing voor het probleem van de bezette gebieden”. gescheiden', boven het spreekgestoelte in het nieuwe parlement hangt echter nog immer een crucifix. Discussies over het huwelijksrecht staan onder sterke Vati caanse invloed. Met uitzonderring van Uruguay, Mexico, Costa Rica en natuur lijk Cuba, is het de kerk in alle Zuida- merikaande landen gelukt wetgeving voor ontbinding van het huwelijk te blokkeren. Is het wegzuigen van geschoolde arbeiders dan geen ernstige belemmering voor het opbouwen van een gezonde economische infrastructuur? U bent, in tegenstelling tot broer, koning Hoessein, er altijd voorstander van geweest om de nadruk te leggen op de oostelijke Jordaanoever en de Westoever te laten schieten. Waarom? OSOGNA (AP). In het kleine Zwitserse dorpje Osogna heeft de Ne derlander Unnus Hendrichs, ex-rally- rijder, een unieke rijschool opgericht. Zijn leerlingen worden opgeleid om ontvoeringen te laten mislukken door een perfecte ontsnapping. Hendrichs, die in de afgelopen zes jaar een slip- en racecursus leidde, heeft het nieuwe project opgezet naar aanleiding van de sterke toeneming van ontvoeringen in het buurland Italië. Daar werden in het afgelopen jaar 58 mensen gekidnapt. Lijfwachten, geldtransportrijders, chauffeurs van rijke industriëlen en andere mogelijke slachtoffers van een ontvoering worden opgeleid om ge raffineerde staaltjes van stuurkunst meester te worden. De kandidaten moeten slagen voor 18 verschillende rijproeven. „De be stuurders moeten in iedere situatie handelend kunnen optreden zonder het leven van hun bazen in gevaar te brengen. Wij leren hun hoe Ze ont snappen kunnen zonder van wapens gebruik te hoeven maken. Wij zijn voorstanders van een oplossing zon der geweld”, aldus Hendrichs, die af komstig is uit Heemstede. Details over de opleiding wil hij niet geven maar sinds de opening van de anti-ontvoeringenrij school in au gustus van het afgelopen jaar heeft hij al vele aanmeldingen binnenge kregen. De meeste „leerlingen” ko men uit Italië, maar Hendrichs zegt ook chauffeurs uit West-Duitsland, Frankrijk en Zwitserland te hebben opgeleid. „Onder de eerste geïnteresseerden bevonden zich Zwitserse banken”, verklaart de 36-jarige Nederlander met een glimlach. „Wij doen alles om de PLO te helpen. De Jordaanse gedelegeerde in de Vere nigde Naties heeft samen met andere Arabische vertegenwoordigers gepro beerd een resolutie te ontwerpen in het debat in de Veiligheidsraad. Dat is he laas niet gelukt. Wij hebben in het verleden verschillende ideeën naar voren gebracht, zoals het federatieplan, tussen de oostelijke en de westelijke oever. Daar is aan de ene kant de onbuigzaam heid van Israel en aan de andere kant de internationale gemeenschap die pro beert een invalshoek te vinden die tot een oplossing kan leiden. Tot nu toe zonder veel resultaat helaas”. andere fruitveiling maar zoeken partijen een regeling voor levering betaling in Liechtenstein. Dit gebeurt op dezelfde wijze voor tal van produkten die het ene land van het ander wil kopen zonder dat het aan de grote klok wordt gehangen. j^.XXXW 'KvXss- XxNxXxxy %xx’\<<"s« •.\XXX»> X

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1976 | | pagina 9