VOORZITTER BOND OUD-ILLEGALE WERKERS LEGT HAMER NEER
Heilig vuur
brandt nog
in Haarlem
reel
VVD BEVERWIJK ZIET DE
TOEKOMST SOMBER IN
EEN JONGE
MEDEWERKER(STER)
Haven
Provinciale
Waterstaat
van Noord-Holland
1
‘1 1
„BESTEVAER" VIA IJMUIDEN NAAR ZEE
altijd hevig
ten.
F
1.
Itliele
service
023-260319
lift,
II
NIEUWS UIT STAD EN STREEK
19 7 6
4
M A A R T
DONDERDAG
t)
door Hans Invernizzi
„Fout”
Lidteken
Treffers
Kriebel
Bang
Hol
ROTANSHOP
>rden?
SOLARIUM 9-LAMPS
Woning*
inrichting
VAN WEERT
HAARLEM. „Ik moet naar de dokter om mijn handen stil te krijgen.
Hij geeft me librium. Ik ben bezig met een oorkonde voor Prins Bernhard,
dat moet nog lukken. Je kunt ook een paar borrels nemen, maar ik kan
hier toch moeilijk beneveld gaan zitten werken”. Jan Kraakman is 72 jaar.
Hij wordt oud. De leider van het Haarlemse verzet in de tweede wereld
oorlog, de onstuitbare man die schilderde, decors ontwierp, revue’s leidde
en schreef, toneelstukken regiseerde, monster-manifestaties organiseerde,
zegt nu: „Ik voel me er niet meer toe in staat, de lust ontbreekt, de daden
drang is geblust. De oudstrijder is moe, meneer”. Vrijdag 5 maart legt
Jan Kraakman zijn taak als voorzitter van de Bond van Oud-illegale
Werkers, de afdeling Haarlem van de Nationale Federatieve Raad van
het Voormalig Verzet, neer. Na ruim 23 jaar.
Welke jonge zaken
man wil met sportie
ve zakenvrouw 29
jaar een vriend
schap opbouwen.
Br. o. nr. 9556.
Baby
J
Oud-verzetsstrijder Jan Kraakman is oud en moe
(Van een onzer verslaggevers)
s
Bij het bureau financiën kan worden geplaatst
Reparatie
binnen 48 uur
omtrent]
iddelen.
gen.
TOORNEND B.V. MARNIXSTRAAT 136
HAARLEM-Tal. 023-251350.
BANKSTELLEN
EETKAMERS
ROTAN
GORDIJNEN
TAPIJTEN
WANDKASTEN
Kloosterstraat 29
en Patersweg 24
Beverwijk
Telefoon 02510-24608
Bij contante betaling
5% korting
compleet
bouwpakket
9S0,-
S98,-
Ing
Tl 2
au
uw
Te huur gevaagd
CENTRUM
IJMUIDEN
Winkelpand
Min. oppervlakte 40 m2
Brieven onder nr. IJ 187
bur. v.d. blad
lx
vestigd op jonge mensen, die bereid zijn
het grote streven van de oud-verzets-
mensen zich eigen te maken. Het streven
naar Geestelijke Weerbaarheid. Ze zul
len zich moeten en pantseren tegen
kwade krachten, tegen nieuwe Hitlers,
tegen nieuwe afschuwelijke oorlogen.
Jan Kraakman! „Hoe ouder de men
sen worden, hoe groter die behoefte om
bij elkaar te komen. Ze voelen zich hier
thuis. Ze hebben de herinneringen ja
renlang verdrongen, maar ze laten zich
niet begraven. Ze willen erover praten
met hun oude vrienden. Een groot deel
van de honderd oud-strijders is ouder
dan 80, bijna allemaal zijn ze aow-ers.
Ze bereiden zich voor om uit dit leven
te stappen. Voor ze dat doen willen ze
terug geweest zijn in het oudie hol.”
Het oorlogssyndroom. Professor Basti-
aanse heeft er zijn handen vol aan in
De trainlngsvaart zal drie weken du
ren. Evenlang als de race naar Ameri
ka, alleen zal Dijkstra dan de boot in
z’n eentje moeten bevaren.
Jan Kraakman: „Steeds is er gevoch
ten, in Korea, in Vietnam. Kijk naar de
Russische vloot en de Amerikaanse in de
Middellandse Zee. U mag gerust weten,
dat ik daar bang van ben. Oorlog is het
rotste bedrijf dat er bestaat. Die jongens
hoeven het maar in hun kwaaie kop te
krijgen en de wereld staat weer in vuur
en vlam. Wat in de meidagen van 1940
gebeurde mag zich nooit herhalen. We
zijn toen in de boot genomen door de
mensen van het gebroken geweertje, die
onze jongens amper bewapend naar het
front stuurden. Het defalitisme in het
Chris Treffers en Jan Kraakman. Ze
dragen beide een lidteken in hun hart.
„De wond is geheeld, maar hij blijft pijn
doen”, zegt Jan Kraakman. Ze hebben
nog een hoop werk te doen, want er zijn
er meer die door de oorlog getekend
zijn. Invaliden, die de weg naar de
organisaties niet weten te vinden, bij
voorbeeld. De BOIW helpt hen. Jan
Kraakman heeft hen geholpen, maar hij
gaat een groot deel van zijn taak over
dragen. Hij kan hét niet meer aan. „Ik
heb het tot een hoogtepunt weten te
brengen en ik wil geen afgang door
mijn eigen onmacht. Ik wil niet door
sukkelen.” Maar iets dat grote rucht
baarheid moet krijgen vindt hij zijn
aftreden niet. „Als ik drukte had gewild
was ik nog wel twee jaar blijven zitten.
Dan was ik vijfentwintig jaar voorzitter
geweest.”
BEVERWIJK. Ook de VVD, af
deling Beverwijk, heeft zich geschaard
in de rij van politieke partjj-
afdelingen, die hun aanhang middels
een maandelijkse uitgave over het
reilen en zeilen in de Nederlandse en
plaatselijke politiek op de hoogte wil
len houden.
p z’n andé
leggen. De oorlog is geschiedenis, de
doden krijg je er niet mee terug. Jan
Kraakman veert op. „Mogen we niet
eens per jaar even stilstaan bij onze
gevallen kamerade, die de vrijheid en
vrede niet hebben mogen beleven? Lei-
dens ontzet wordt ook nog herdacht.
Waarom mogen we de oorlog niet blij
ven gedenken. Het is toch een grote
belevenis geweest voor het Nederlandse
volk?”
Ik zeg hem. dat het van mij best mag,
maar dat de laatste jaren steeds vaker
stemmen opgaan om te stoppen. Kraak
man: „Wij gaan er zolang mee door als
we kunnen.” Jan Kraakman is een ze
ventiger géworden. Zijn vrienden zijn ook
oud geworden. Hoelang zal de Bond nog
kunnen blijven bestaan. Chris Treffers
reageert: „Natuurlijk is de bond uitster
vend, maar er zijn ook nog illegale
werkers van een jaar of vijftig.” Ook die
vijftigers zullen op een goed moment te
oud zijn, dat realiseren Kraakman en
Treffers zich. Hun hoop is daarom ge-
tot gevolg moeten hebben, dat er
hopelijk meer bestuurskracht en ook
een betere presentatie van het college
plaats moet vinden”.
Jan Kraakman wil niet de grote ver
zetsheld uithangen, de man die als een
leeuw gevochten heeft voor volk en
vaderland of haal de clichés maar uit de
kast. „Het was een bittere plicht. We
konden het niet hebben, dat dat grote
Duitsland ons volk onder de voet liep.
Het knaagde aan je. We moeten het
verzetswerk nu voortzetten door de
boodschap van de geestelijke weerbaar
heid door te geven aan de jeugd, zonder
overdosering want dan wordt het verve
lend.” Het is te hopen dat Joost Kraak
man niet op dit interview is aangewezen
om te weten te komen wat zijn grootva
der bezielde. Jan Kraakman kan het zijn
eigen vlees en bloed met eigen woorden
zoveel beter
heeft boven in zijn
bel niet gehoord. Hij
zich. Een vriendelijke
gegroefd gelaat, witte
i borstelige snor, geel
zijn kliniek. Maar ook de Bond van oud-
illegale werkers in Haarlem (afgekort
BOIW) telt leden met het syndroom. Bij
de een is het duidelijk aanwezig, bij de
ander heb je het niet direct in de gaten.
Allemaal hebben ze hun trekken thuis
gekregen. Bij elkaar vinden ze steun.
Niet dat elke vrijdag de oorlog herleeft.
Er wordt over gepraat, maar het accent
ligt op het gezellig samenzijn. Er wordt
een borrel geschonken, zo af en toe
kienen de oud-verzetsmannen, maken
gezamenlijke uitstapjes, bekijken een
film of beluisteren een spreker. Soms
gaan ze schieten tegen teams van de
politie of tegen oud-officieren. Dan ko
men de oude geweren en pistolen van de
wanden van de sociëteit, maar het gaat
om het sportieve element. De BOIW is
geen knokploeg. Jan Kraakman: „We
zijn misschien goede militairen geweest,
maar we zijn geen rrrilitairisten.”
in de leeftijd van 20 tot 25 jaar voor het verrichten van
financieel-administratieve werkzaamheden, o.m. op het gebied
van aannemerszaken en factuurcontrole.
Het bezit van een MAVO- of HAVO-diploma is vereist; het bezit
van het Praktijkdiploma boekhouden, of studerende hiervoor,
strekt tot aanbeveling.
Het salaris is afhankelijk van opleiding,leeftijd en ervaring.
De bij de overheid gebruikelijke rechtspositieregelingen,
waaronder een aantrekkelijke studiekosten-regeling, zijn van
toepassing.
Uitvoerige eigenhandig geschreven sollicitaties te richten aan
de Hoofdingenieur-Directeur van de Provinciale Waterstaat
van Noord-Holland, Zijlweg 245, Haarlem, post Overveen,
onder vermelding van no. 5.
len het verzoek gehad van na de oorlog
teruggekeerde Duitse soldaten, het „Ver
band des Heimkehrers” noemen ze dat,
die hier op bezoek wilden komen. Ze
dachten dat ze in de sociëteit wel een
dinertje zouden krijgen terwijl ze naar
hun zoekgeraakte collega’s zochten. We
hebben hen botweg geweigerd.”
We komen op de Drie van Breda. De
vlam slaat in de pan. Treffers, fel, zegt:
„Die mensen moeten nog lang gevangen
zitten, maar de mensen die ze kapot
gemaakt hebben moeten nog heel lang
dood zijn. Laat die schooiers alsjeblieft
zitten.”
Dat blijkt heel duidelijk wanneer ik
vraag hoe ze tegenover Duitsland staan.
Jan Kraakman zegt zonder zich te be
denken: „Ik ben er na de oorlog niet
meer geweest en ik zet er nooit een voet
meer. Als ik de taal hoor spreken krijg
ik de kriebel in mijn nek.” Chris Tref
fers vertelt, dat hij vorig jaar met zijn
vrouw eens een tochtje naar Duitsland
wilde maken. Bij de grens zag en hoorde
zijn vrouw de geüniformeerde douanen.
Ze konden er niet tegen en maakten
rechtsomkeert. Treffers: „Het sadisme
zit in het Duitse volk; dat krijg je er
nooit meer uit. We hebben diverse ma-
Terugblikkend constateert drs. Eiff
dat „de minderheid van het CDA, die
de meerderheid van deze partij toch
haar wil heeft opgelegd om met de
PvdA in zee te gaan, er de oorzaak
van is dat het CDA van de PvdA
meer te slikken kreeg dan noodzake
lijk is geweest”. Hij vindt het CDA in
feite onmachtig, veroorzaakt door de
politiek van de PvdA en PPR, hierbij
dikwijls gesteund door de CPN.
mara Guilden, Norfolk; Seabure, Cont.
Plat; Jupiter plus sleep Contillft 1, Bre
merhaven; Teutonia, Kopenhagen; Tsu-
garu Maru, Seven Islands, IJmuiden;
Nicole, Londen, IJmuiden; Balticborg,
Delfzijl, Zaandam; Sobro Viking, Col
chester; Mercandian Transporter, Ham
burg; Georges Vieljeux, Duinkerken;
Gemali, Rotterdam, Velsen; Hermes,
Rotterdam; Bison, Cont. Plat, IJmuiden;
Nassauborg, Delfzijl, Beverwijk; Inge
borg, Gent; Tarmac 1, Methyl; Laurenti-
us, Norrkoping; Mercurius, Peterhead,
IJmuiden; Scol Enterprise, New-Castle;
Gramltz, IJmuiden, Rostock; Samos Star,
Piraeus; Jemrix, IJmuiden, Whitby.
Woensdag aangekomen: Susan Mit
chell, Wells; Inger Smits, Milos, IJmui
den; Elke Karhs, Antwerpen, IJmuiden;
Crescence, Antwerpen.
Woensdag vertrokken: Ivo Vojnonle,
Gent; Gaastendijk. Antwerpen; Pericles,
West-Indië.
Nederlandse volk, daar moeten we ons
geestelijk tegen bewapenen.”
Maar ook daadwerkelijke bewapening
vinden Treffers en Kraakman „een
noodzakelijk kwaad.” Zelf hebben ze,
Kraakman met een pistool en sabel, oog
in oog gestaan met een tot de tanden toe
bewapende Duitse overmacht. Ze vinden
dan ook, dat Nederland de contracten
met de Nato moet nakomen. Kraakman:
„Het is een goede zaak, dat alle Nato-
landen hetzelfde vliegtuig aanschaffen,
dat je overal kunt gebruiken. Het is
verdomd vervelend dat onze prins bij
die Lockheed-zaak betrokken is. Voor
zover ik hem ken is het een integere
vent.” Treffers en Kraakman zijn als de
dood, dat de Lockheedaffaire het aftre
den van de koningin tot gevolg zal
hebben. Kraakman: „Ik ben monarchist.
Ik heb koningin Wilhelmina meege
maakt en koningin Emma. We mogen
er trots op zijn, dat we ons in Nederland
de weelde van een monarchie kunnen
veroorloven.”
waarmee de interesse in het wel en
wee van de lokale politiek zou wor
den verlevendigd, zo schrijft voorzit
ter Th. de Vries.
In het blad ook een bespiegeling
van de fractie-voorzitter van de VVD
in de gemeenteraad, drs. A. Eiff.
Volgens deze liberale voorman ziet
het perspectief voor 1976 er niet al te
rooskleurig uit: „De overheersende
positie van de PvdA zal blijven zo
lang het CDA niet in staat zal blij
ken te zijn om tegen de PvdA een
vuist te maken. De komst van de
nieuwe burgemeester zal met de her
stellende PvdA-wethouder Janssen
Het koningshuis, de Nederlandse vlag,
heit Wilhelmus. Het zijn zaken die de
radertjes van het gèheugen in het hoofd
van Jan Kraakman steeds opnieuw aan
het werk zetten. Nu zijn vriend Chris
Treffers erbij is dwalen we steeds terug
in de tijd. Namen vallen. Een voor mij
onbekende wereld openbaart zich stukje
bij beetje. Steeds vaker vermanen ze
me: „Dit mag je niet in de krant zetten.”
Dertig jaar na dato is de oorlog en
vooral ook het oorlogsverleden vaja lie
den die „fout” waren voor hen nog
hoogst actueel. Het staan ze tegenover
NSB’ers, zwarthandelaren, verraders, die
aan de executie na de oorlog zijn ont
snapt?
Ze weifelen even. Je ziet ze denken:
een antwoord geven op die vraag is
linke soep. Immers, velen leven nog en
zitten nu op hoge posten. Dan zegt Jan
Kraakman: „Ik erger me aan mensen,
die ik ontmoet in mijn stamcafé De
Witte Zwaan en van wie ik weet dat ze
fout geweest zijn. Er zijn erbij, die nog
net zo venijnig zijn als toen. Maar ja, ze
zijn niet meer strafbaar, het is verjaard.
We hebben allebei moeite gehad met het
niet straffen van mensen. We kunnen
vergeven, maar vergeten, dat kunnen we
nooit meer.”
Een dezer dagen verscheen de eer
ste uitgave van het contactorgaan
van de Beverwijkse liberale afdeling,
die al geruime tijd met het idee
rondliep een blad op te richten,
IJMUIDEN. Dinsdag aangekomen:
Saint Didier, Dakar; Laurenitius, Greath
Yarmouth; Jemrix, Kings Lynn, IJmui
den; Tarmac 1, Ipswich; Thuringia, Bre
merhaven; Granitz, Gent, IJmuiden;
Scheldeborg, Polarland, Annaba; Brinda,
Whitby, IJmuiden; Kenrix, Rochester,
IJmuiden; Kent Shore, Cont. Plat, IJ
muiden; Fiducla 2, Londen; Sundstad,
Londen; Vanguard, New Haven, Bever
wijk; Tor Anglia, Gotenburg.
Dinsdag vertrokken: Victory, Selxal,
IJmuiden; Edinburgh, Bremerhaven; Ta-
Als ik bij hem aanbel duurt het lang
voor de deur van het prachtige huis aan
de Bakenessergracht 33 opengaat. Dan
sta ik oog in oog met een wurm van
twee turven hoog. Het is Michieltje, zijn
kleinzoon. Opa
werkkamer de 1
verontschuldigt
man, met zijn i
lange manen en
geworden van de vele nicotine.
We zijn net een kwartier in gesprek
als zijn zoon Nick als een wervelwind
binnenstormt. „Je hebt er een kleinzoon
bij”, roept hij en gaat de vlag uitsteken.
Op 25 februari 1976 is Joost Kraakman
geboren. Een gezonde baby van zeven
pond. Wat heeft hij voor benul van de
jaren 1940-1945? Uit overlevering zal hij
over een paar jaar te weten komen hoe
Nederland werd platgewalst door de
Duitse laars. Vijf lange jaren. Ze staan
in het geheugen van Jan Kraakman
voor eeuwig gegrift
De oorlog is dertig jaar geleden geëin
digd, maar in de harten en hoofden van
duizenden leeft hij voort. De verschrik
kingen, de angst, de wanhoop zijn door
de tijd niet weggevaagd. Jan Kraakman
ondervindt dat elke vrijdagavond, wan
neer zijn vrienden, de mannen van het
verzet, zich verzamelen in de sociëteits-
ruimte in zijn grote huis. De laatste tijd
is de vereniging groeiende. De otïde
makkers komen terug.
stra met zijn 14 meterjacht „Bestevaer”
via de sluizen van IJmuiden zee geko
zen voor een proefvaart. Gerard Dijk
stra is een van de Nederlandse zeilers
die in juni meedoen aan de internatio
nale Plymouthrace naar Amerika.
Deze proefvaart van de „Bestevaer"
loopt via Breskens naar Dover. Daar
vandaan gaat het jacht enkele weken
de oceaan op. Met de totaal zeskoppige
bemanning moet de nieuwe boot van
Dijkstra tijdens deze trainingsvaart
worden uitgetrimt voor de grote solo-
race, waaraan tweehonderd deelnemers
meedoen.
Chris Treffers vult zijn woorden aan.'
Hij is op bezoek gekomen. Treffers is 67
jaar nu, een van de oprichters van de
verzetsorganisatie in Haarlem en door
het bestuur voorgedragen als opvolger
van Kraakman. Een oud-politieman, re
chercheur geweest. Hij heeft zijn broer
verloren in de oorlog en is een van de
actiefsten geweest in de ondergrondse
strijd. „Er zijn erbij, die je hoort vertel
len dat ze zo’n beetje in hun eentje
Nederland hebben bevrijd. Dolle Dins-
dagjongens, die illegaal geworden zijn
door het lezen van boeken en kranten.
Die moeten we af en toe tot de orde
roepen”, zegt hij gekscherend, maar je
proeft uit zijn woorden dat het hem niet
lekker zit. De meeste leden van de
BOIW de begunstige leden uitgezon
derd zijn echte verzetsstrijders.
Kraakman: „Er wordt een grondig on
derzoek verricht naar hun illegaliteit.”
De Bond is nog altijd een hechte en
actieve organisatie. Kraakman: „Er zijn
afdelingen die het heilige vuur niet
meer hebben.” In Haarlem brandt het
nog in volle hevigheid. Waarom, vraag
je je als jongere af, wat heeft het nog
voor zin ?-mei-herdenkingen te houden,
erewachten te organiseren, kransen te
7^777
■'7 7 W,
f
f 'ir
n
