Sylvia Kristel
het land
Zuiver klinkend
Anti-humor
samenspel in
door Gerrit
fluitconcert
Sneldichter Alfredo
plots overleden
Centrum speelt
Souvenirs in
Amsterdam
Italiaans succes
Haarlemse Koor Unie liet zwakke
klinken als een klok
cantate
Kind zelf betrokken
bij seksuele vorming
Beeld voor spionne
en naaktdanseres
1 De sterren gaan
f ervan stralen.
I
en persiflage
en Truus
3
voor Scapino
■Kil
r
f f
MATA HARI IN GEBOORTESTAD LEEUWARDEN GEEERD
Bert Haanstra gaat
Waddenzee filmen
„DE SCH1PBREUK”-PARODTE VAN JOHAN WAGENAAR
Genesius met „Daar praat je niet over”
11
KUNST
MAART
MAANDAG
1 5
19 7 6
MW
CABARETZAAL TONEELSCHUUR GEOPEND
JOHAN VAN KEMPEN
KEES BOONMAN
JOHAN VAN KEMPEN
i
Ik
4*
14^
ADVERTENTIE
••••••••••••••••••••••••••••••••••I
vr
n.
O
fl-
ie
V-
(Van onze kunstredactie)
?n
fi
ll-
-
is
o-
Het publiek en in het bijzonder het
jeugdige deel ervan, heeft enthousiast
gereageerd op de balletten. Niet alleen
werden volle zalen geboekt, ook de be
oordelingen in de kranten waren lovend.
De Schipbreuk en dat zal waar
schijnlijk zelfs de constatering zijn van
diegenen aan wie dit soort humor nog
steeds besteed is' blijkt in een groot
aantal passages te lang en in verlerlei
Plet zware werk, dat eertijds door d
componist zelf of door diens dochter
HAARLEM. Het Cabaret Gerrit en
Truus opende vrijdagavond het cabaret
theater in de nu complete Toneelschuur.
Onder de titel Jumping Gerrit 76 was er
bijna twee uur lang een vreemdsoortige,
maar wel originele vorm van cabaret te
zien.
Dirigent Hans Timmer hield de solis
ten, het enthousiast zingende, maar op
lettende koor, alsook de slagwerkers, te
weten Hans de Jong en trawanten, heel
goed bijeen. Door aller persoonlijke in
zet werd een resultaat verkregn dat
klonk als een klok.
HAARLEM Nadat het stuk al in
een veel eerder stadium in Haarlem in
première werd gebracht, zal toneelgroep
Centrum „Souvenirs” van de Haarlemse
toneelschrijver Gerard Lemmens voor de
eerste keer in Amsterdam spelen. Sou
venirs gaat vanaf 17 maart in Centrum-
Bellevue aan de Leidsekade. Het stuk
wordt gespeeld door Han Bentz van den
Berg die ook de regie heeft en voorts
Jacques Commandeur, Theo de Groot,
Ben Hulsman en Ernst Zwaan.
rt
n-
.35
.00
Er-
K)
en
na.
45
te
d.
«a
jn-
ci-
ia-
•n.
K)
K)
ld
>el.
?n-
iK)
or
ne
>or
■la
or-
uit
iK)
(K)
(K)
■ta
elt
ion
ilm
Ll-
in
li
fe
rd
?n
•P
ft,
•P
ct.
v:
a-
in
n.
n-
t-
5-
P
Ie
ik
Ie
in
Losse nummers 105 ct. Abonnement
Met de nummers voor de pauze had ik
veel moeite. Echt leuk was het niet,
maar misschien was het de bedoeling
anti-humor te brengen. Dat werd nog
benadrukt door de muzikale nummers.
HAARLEM Tejaterwerkgroep Ge
nesius uit Groningen gaf zondagmiddag
voor het eerst in de Toneelschuur het
programma „Daar praat je niet over”.
Genesius probeert in een kindervoorstel
ling voor kinderen tussen zes en twaalf
jaar seksuele vorming te geven, ,,’n
Mens blijft een mens, ook als-ie in z’n
blootje staat”, is een tekst die helaas nog
aan veel kinderen (en volwassenen) ver
teld moet worden.
Voorafgaand aan De Schipbreuk was,
eveneens onder leiding van Hans Tim
mer, de première gegeven van de cyclus
„Ben ik de enige Winteerekster?”; drie
liederen voor mannenkoor en combo van
Joop Stokkermans Beschaafd klinkende,
lichte muziek, opgebouwd uit voor de
hand liggende harmonische en ritmische
patronen. Koninklijk Mannenkoor Cae-
cilia en het combo waarvan ook hier
weer pianiste Miep van Luin deel uit
maakte, hebben zich onder Hans Tim
mers duidelijke leiding prima van hun
taak gekweten.
onne voor de Duitse vijand. Zijn conclu
sie in het boek is dat hoewel Mata Hari
niet door de Franse krijgsraad schuldig
verklaard had moeten worden op basis
van de schamele kennis van zaken en
onvoldoende bewijzen, zij zich toch door
domheid en onvoorzichtigheid in een si
tuatie heeft gebracht waarvoor geen uit
weg meer bestond. Mata Hari heeft,
aldus de heer Waagenaar, als het ware
haar eigen graf gedolven.
Het echtpaar Alfredo zijn de ram
pen in hun leven niet bespaard geble
ven. Zo vloog zeven jaar geleden het
huis van een van hun dochters in
Zaandam in brand waarbij het hele
DEN HAAG (ANP). B. en W. van
Den Helder zijn in principe akkoord met
het verlenen van een subsidie voor een
film over de waddenzee. De film - die
totaal ongeveer twee ton zal gaan kosten
- zou onder verantwoordelijkheid van de
Landelijke vereniging voor de Wadden
zee gemaakt moeten worden door Bert
Haanstra.
kutje en piemel te zeggen”, volgens de
acteurs. En terecht, al zouden heel wat
ouders hels worden als ze dit in een
kindervoorstelling horen.
In verschillende scenes wordt de hele
zaak op een rijtje gezet. Met behulp van
een grote pop wordt bijvoorbeeld uitge
legd hoe een kind op de wereld komt.
Op een ontspannen manier maken de
vier acteurs (Joke van Goudoever, Wi-
nold van der Putten, Cornelie Rotbarth
en Wyfze Visser) vertrouwd met seksua
liteit. De kinderen worden ook in de
voorstelling betrokken en maken zo
doende deel uit van de voorstelling. Dat
is vormingstoneel in optima forma.
Jammer is het dat nog in hoofdzaak
de Moderne Jonge Ouders Van Nu hun
kinderen meenemen. Zelfs een program
ma over een elementaire zaak als seksu
aliteit is voorbehouden aan de middle
class.
Op 28 maart is Genesius weer in de
Schuur.
strumenten, die bij haar ontstaan, eind
vorige eeuw, een duidelijke functie heeft
gehad in het toenmalige muziekbestel-
Parodistisch van opzet, was het een
losmaker uit de loodzware atmos,eer
van de Wagneriaanse periode. Op het
gelijknamig episch gedicht van De
Schoolmeester, wordt alle dramatische
gezwollenheid belachelijk gemaakt, met
een wat je noemt wat afgetrapte en
soms zelfs geneel versleten humor, die
een halve eeuw geleden nog vrij alge
meen gewaardeerd werd. Het was daar
om leuk om nu nog eens kennis te
maken met een werk dat indertijd als
reactie op de toespitsing van quasi-ver-
hevenheid in het mu~ckleven bevrij
dend werkte.
I I
Voor de trouwe bezoeker van het
voormalige Haarloheim is het cabaret
Gerrit en Trüus zeker geen onbekende.
Wie dit cabaret nog nooit heeft gezien,
zal zeker in het begin van het program
ma enige moeite hebben met de gepre
senteerde humor. Wouter S'tips, Cecile
Op de Macks en Gerard Vogel (aan de
piano) brengen een andere vorm van
cabaret op de planken dan we doorgaans
zien. Het huidige cabaret bestaat uit
min of meer geëngageerde grappen (al
dan niet geslaagd) simpel verpakt in wat
liedjes en wat sketches. Gerrit en TruUs
moeten van die eenvoud niets hebben.
Zij schromen niet glitter-kostuums aan
te trekken en grappen te maken die aan
het absurde grenzen. Een „boodschap”
(het engagement) zit in geen enkele
sketch. Dit gezelschap heeft ook niet de
pretentie belangrijke zaken aan de orde
te stellen. Nee, gewoon teksten als: „Op
Schiermonnikoog is het uitzicht niet je
dat, alleen bij eb zie je wad”.
Seksuele voorlichting geven aan kin
deren, kost heel wat ouders veel moeite.
Je kunt er de vragenrubrieken in de
damesbladen op na lezen. Tejatergroep
Genesius wil meehelpen met die oor-
lichting. Zij brengen een vormend pro
gramma over seksualiteit.
Hoe krijg je kinderen, wordt aan het
jonge publiek gevraagd. „Ze vrijen ge
woon en dan vliegt er een zaadje over”,
zegt een meisje van zes jaar. De acteurs
improviseren op dit soort opmerkingen
door. „Je hoeft je niet te schamen om
De uitnodiging voor deze tournee
volgde op enkele voorstellingen die Sca-
pino voorgaande jaren in Rome en Reg-
gio-Emillia gaf. De afgelopen weken zijn
23 voorstellingen gegeven.
opzicht te zwak, om in deze tijd nog
repertoire te kunnen houden. Dat wil
niet zeggen dat de uitvoerenden er voor
een keer niet lekker gegaan zijn, want
dat deden ze. De Haarlemse Koor Unie
misschien wel voorop; die zong en
zoemde dat het een lust was.
LEEUWARDEN. Leeuwarden heeft
Mata Hari thuis gehaald. Op de Korfma-
kerspijp tegenover de woning waar Mata
Hari als Margaretha Geertruida Zelle
zaterdag precies honderd jaar geleden
werd geboren, onthulden de heren S-
Waagenaar uit Rome en H. W. Keikes
uit Leeuwarden, biografen van Mata
Hari, het T,30 meter hoge beeldje. Het
beeldje is een schepping van de beeld
houwster Suus Boschman-Berkhout en
het stelt Mata Hari voor in een uitda
gende danspose.
Het beeldje was niet het enige dat de
Friese hoofdstad deze zaterdagmorgen
als nieu
voorgeschoteld kreeg. VVV-Friesland
zorgde nog voor een verrassing en wel
het nieuwe drankje Eau de Mata Hari.
Het is een bitter op basis van brande
wijn met uit de vergetelheid gerukte
ingrediënten clrte het drankje een groene
kleur geven.
Op de belangrijkheid van het gebeu
ren in de Friese hoofdstad werd de
nadruk gelegd door de verschijning van
twee boeken over Mata Hari. Sam
Waagenaar laat in het boek „Mata Hari
niet zo onschuldig” nieuw licht schijnen
over de spiongeactiviteiten van het
roemruchte Leeuwarder meisje, dat in
1917 op 41-jarige leeftijd door een Frans
vuurpeloton werd geëxecuteerd als spi-
Nelly aan de vleugel werd gedaan, werd
nu met veel zwierigheid verzet door
Miep van Luin. Een zware opgave, die
zij met inbegrip van het vereiste aandik
ken van de clichématige pathetiek,
voortreffelijk vervulde.
Van de solisten wil ik het eerst de bas
Henk van de Brink noemen. Want die
heeft behalve een goede stem, ook ac
teertalent en wist daarmee bgrijpelij-
kerwijs veel waardering van het publiek
te oogsten. Ans Philippo, evenals Gerard
Honig wat minder overtuigend van ge
baar en mimiek, liet wat betreft het
Helder remiseren van haar "opraan par
tij niets te wensen over. Tenor Gerard
Honigs Humoristisch bedoelde stemforce-
ringen konden mij nergens bekoren,
maar waar hij echt zong was alles
meteen fijn van klank.
Ter gelegenheid van de onthulling stond het beeldje van Mata Hari in een theater-
decortje uit 1900. De schrijvers Wagenaar (links) en Keikes trokken eendrachtig het
voordoek op. Geheel rechts de beeldhouwster Boschman-Berkhout.
Het boek vn de heer Keikes, de
initiatiefnemer van het beeldje op de
Korfmakerspijp, is een historische wan
deling door Leeuwarden uit de tijd van
Mata Hari en bevat bovendien een 'topo
grafisch detectiveverhaal zich afspelend
in het vroegere woonhuis van de familie
Zelle. Margarethe Zelle woonde hier tot
haar vijftiende jaar. Zij trouwde jong
met een officier en woonde enige jaren
in het voormalige Nederlandsch Oost
Indië. Daar deed zij inspiratie op voor
haar „Oosterse dansen”, waarmee zij
zich in 1905 in 'het vrolijke Parijs van
die tijd een pikante roem verwierf. Van
die tijd droeg Margarethe de naam van
Mata Hari. Ze had vele minnaars. De
laatste in leven zijnde minnaar moet
Jean Marie Vos zijn uit Schiedam, die
hoogbejaard in een ziekenhuis wordt
verpleegd. Hij zond een gelukwens ter
gelegenheid van de onthulling.
Gerard Lemmens ontving vorig jaar
voor zijn hele oeuvre de Henriëtte Ro
land Holstprijs. Behalve Souvenirs heeft
Centrum van Lemmens gespeeld Paren
de Mussen, De revolver van Bas en De
gast.
In het juryrapport werd onder meer
gesteld dat Souvenirs het voorlopige
hoogtepunt vormt in de vijf jaar dat
Centrum het viertal belangwekkende
stukken van Lemmens heeft gespeeld.
„Lemmens zet met dit stuk zeer gewo
ne Nederlanders bij elkaar, niet van
echt te onderscheiden. Hij heeft boven
dien een uitstekend oor voor het bedrie-
gelijke in onze omgangstaal. Onbenullige
vooroordelen die we elke dag overal
zeggen of kunnen horen, krijgen bij
Lemmens een lading mee, die het ge
vaarlijke van die vooroordelen naar de
oppervlakte brengt.
Hij doet dat heel geraffineerd, want
schijnbaar onopzettelijk. En dat maakt
de figuren en hun toestanden, als ze
doordacht gespeeld worden, herkenbaar
en geloofwaardig. Het opmerkelijke van
Lemmens’ werk is daarbij, dat hij voor
het uitwerken van zijn thema’s gebruik
maakt van de direkte symboliek zoals
die door het absurde toneel is geïntrodu
ceerd, maar zonder althans is schijn,
het alledaagse realisme los te laten.
Er ontstaat zo een eigenaardige meng
vorm van werkelijkheid en .vertekening,
waarbij de geschiedenis van de arme
underdog, die door de ondernemende
uitbuiter in het keurslijf van een uni
form bestaan wordt gedrild, tot duidelij
ke beeldspraak wordt voor een algeme
ner visie op de krachtsverhoudingen in
de samenleving: een kernidee in het
werk van Gerard Lemmens, dat aan zijn
meeste stukken ten grondslag ligt
Tenslotte is het Lemmens’ sociale be
trokkenheid, die hem bij uitstek kwalifi
ceert voor een prijs die genoemd is naar
de grote socialistische voorvechters voor
de zwakkeren in onze samenleving, die
het zoals Lemmens’ toneelwerk zo
treffend illustreert moeten hebben
van hun grote dromen’, aldus het rap
port.
Ter opening van dit, wat overladen
programma, liet Olga Ongena horen wat
zij met haar dameskoor ZIGEA (dat
evenals het Haarlems Gemengd Koor en
Koninklijk Mannenkoor Caecilia een on-'
derdeel is van de Haarlemse Koor Unie)
muzikaal weet te bereiken. In de „Ronde
de crépuscule” van haminade, waarin
een door Ans Philippo uitstekend gezon
gen sopraansolo, alsmede in „De Nachte
gaal” van Hendrik Andriessen en het
geestige „Victoria” van Koos Bons, werd
de kwaliteit van deze zuivere en waar
nodig temperamentvolle a capella-zang
aangetoond. Speciale vermelding or-
dient daarbij de bijzonder goede dictie
van de leden van dit dameskoor, ie het
mogelijk maakte om de tekst ook achter
in de zaal, woord voor woord te volgen.
toeval dat hij in staat was als snel
dichter een zaal te amuseren. Aan
vankelijk combineerde hij de zang
met deze activiteit, maar vanaf zijn
25e jaar trad hij alleen op als snel
dichter.
Ruim een jaar geleden werd Alfre
do op straat geschept door een passe
rende bromfietser. Hij belandde daar
door zeer ongelukkig tegen een boom
en raakte na verloop van tijd snel
zijn gezichtsvermogen kwijt. De laat
ste maanden kon hij vrijwel niets
meer zien.
DEN HAAG (ANP). Zaterdaga
vond is in een ziekenhuis in Den
Haag de bekende Nederlandse snel
dichter Willy Alfredo op 77-jarige
leeftijd overleden. Alfredo was vooral
bekend om de wijze waarop hij het
publiek met zijn aanmoediging „roept
u maar” bij zijn optreden betrok. Hij
was getrouwd met de actrice Meddy
Alfredo die na een jarenlange afwe
zigheid op de planken de laatste tijd
weer optrad bij het toneelgezelschap
van Lou Geels.
s
,W-
AMSTERDAM. (ANP) Met hun
zoontje Arthur van dertien maanden
zijn Sylvia Kristel, Nederlands enige
filmster van internationale faam, en
haar vriend, de schrijver Hugo Claus,
zaterdag uit Parijs op Schiphol aangeko
men om hedenavond in het City Theater
te Amsterdam aanwezig te zijn bij de
uitreiking van een soort Nederlandse
Oscars. Een „officieel” bezoek.
HAARLEM. Het koffieconcert in
het Haarlemse Concertgebouw gaf zon
dagmiddag werken te horen die balance
ren op de grens van twee genres. Hoofd
werk was John Wagenaars halfserieuze,
humoristische cantate De Schipbreuk.
Een compositie voor sopraan-, tenor- en
bassolo, ge gd koor, piano en slagin-
WILLY ALFREDO
AMSTERDAM (ANP). Het Scapino
Ballet uit Amsterdam heeft successen
geoogst op zijn toernee door Italië,
waarvan het zaterdag in ons land is te
ruggekeerd. Het ziet er naar uit dat het
.gezelschap van dertig personen over
twee jaar andermaal een soortgelijke
tournee onderneemt.
De vereniging wil met de film een
groot publiek wijzen op de kwetsbaar
heid van het gebied. Er moet een posi
tieve belangstelling voor de waddenzee
Waddenzee opgewekt, zo zegt de vereni
ging. Om de film te kunnen financieren
is aan alle gemeenten in Friesland Gro
ningen en Noord -Holland en aan orga
nisaties op het terrein van natuurbe
houd. bedrijfsleven, enz. gevraagd een
bijdrage te leveren.
Een Franse filmploeg van vijf man,
die bezig is met het maken van een
televisportret van de Nederlandse ster
uit de beide films „Emmanuelle”, ont
moette op Schiphol grote moeilijkheden
bij het invoeren van de filmapparatuur,
waarvan de papieren kennelijk niet in
orde waren, De binnenkomst van de
ploeg liep daardoor een urenlange ver
traging op en tenslotte reisden de Fran
sen met achterlating van hun camera’s
naar hun hotel in Amsterdam. Pas zon
dag werden de camera s vrijgegeven
voor tijdelijke invoer.
In het City Theater wordt heden het
„eerste gala van de Nederlandse speel
film” gegeven. Sylvia zat zich zaterdaga
vond met Hugo Claus en een aantal
genodigden op invitatie van Concorde-
films te goed te doen aan een Indonesi
sche maaltijd in Amsterdam. Daar kon
men vernemen dat ze maandagavond de
„prijzen” zal uitreiken aan Rutger Hauer
en Monique van der Ven, de twee
hoofdrolspelers uit de firn „Turks Fruit”.
De gebeurtenis wordt gesponsord door
een weekblad.
gezin omkwam. Ook hun andere
dochter moesten de Alfredo’s missen
Deze stierf ruim een maand geleden.
Willy Alfredo die in het burgerle
ven Willem Jue heette, had donder
dagavond nog een voorstelling in een
theater in Dordrecht gegeven. Hij
begon zijn loopbaan meer dan een
halve eeuw geleden en ontdekte bij
Het stoffelijk overschot van Willy
Alfredo zal donderdagmiddag 18
maart om 14 uur op de begraafplaats
Nieuw Eik en Duinen in Den Haag
ter aarde worden besteld.
De pianist speelde uitstekend, maar de
bijbehorende zang was van tragische
kwaliteit. Laten we het maar anti-zang
noemen. De sketch waarin Cecile Op de
Macks (Truus) achter de drums zit, deed
daarentegen clownesk aan. Bovendien
liet ze duidelijk merken dat ze afgestu
deerd is aan de Academie voor Expressie
door Woord en Gebaar. Met Wouter Stip
(Gerrit) op de saxofoon was dit een goed
op elkaar afgestemde act.
Na de pauze werd het programma een
stuk leuker. Gerrit presenteerde een
soort totaal-show, waarin verschillende
artiesten aan bod kwamen. Die artiesten
waren zij uiteraard zelf. De persiflage
op een typische Amerikaanse zangeres
verhoogde de sfeer in de zaal. Alsof je
Peggy Lee zag hangen op de piano. Een
nummer achter pauken leek haast op
modern muziektheater.
Deze voorstelling, die eerder in Thea
ter Pepijn in Den Haag in première
ging, gaat over de grenzen van het
cabaret heen. Het gaat in de richting
van een show, zoals bijvoorbeeld het
Duo Triplex die brengt, al wordt diens
peil niet geëvenaard.
KEES BOONMAN
HAARLEM. Een bijzonder concert,
dat was het wel, zaterdagavond in zaal
Kadens. Drie fluiten, onbegeleid, een he
le avond lang. Voer voor fluitisten, zou
je kunnen zeggen. Fluitisten, (al dan
niet beroeps), vormden dan ook een
belangrijk deel van het publiek op dit
concert. Dat is begrijpelijk. Want drie
sopraaninstrumentenook al hebben ze
een goed bruikbaar mezzo-register, ge
ven natuurlijk wel een eenzijdig klank-
beeld. Je moet dus wel haast speciaal
geïnteresseerd zijn in het fluitspel „an
sich”, om een avond lang te kunnen
accepteren dat het muzikale geluidsveld
als het ware zo in de lucht blijft hangen
en je de (eerder gesuggereerde dan ge
manifesteerde) bas bij de klassiek-ge-
componeerde stukken er eigenlijk bij
moet denken. Om dat soort composities
ging het voornamlijk op dit fluitenreci-
tal.
Het belangrijkste werk dat er in die
categorie werd gespeeld, was het Grand
Trio opus 90 van Kuhlau. Een symfo
nisch opgezet werk, dat in de uitvoering
steeds in handen van Lien de Wit,
Paul Verhey en Rien de Reede die
bedoelde allure ook ten volle kreeg.
Hierbij viel op dat in het samenspel van
deze fluitisten een grote homogeniteit
werd bereikt, dat er sprake was van
overtuigende technische bheersing en,
wat als prestatie op zichzelf kan gelden,
aat er geen stemmingsproblemen waren.
Die onderlinge zuiverheid was er al
vanaf de eerste maat van de ter opening
gekozen sonate van Boismortier, een
eeuw eerder geschrevn dan het monu
mentale Grand Trio van Kuhlau. Bois
mortier is overigens in zijn muziek niet
minder effectvol. Het Lentement uit de
ze sonate is, ondanks de bescheiden
lengte ervan, een voorbeeld van sugge
stief gebruik van dit niet all; .agse en
qua klankgebied beperkte, driestemmige
instrumentarium.
Minder interessant, maar met evenveel
zorg gebracht, waren drie stukken van
Dielter en een trio, opus 24, van Kum
mer. Des te aangenamer verrassing was
daardoor d kennismaking met het Di
vertissement van Koechlin, waarin Rien
de Reede zijn gewone fluit verwisselde
voor de altfluit. Al reikt de toonomvang
van dit instrument slechts een kwart
lager, de afwezigheid van een stevig
fudament laat zich direct aanzienlijk
minder sterk voelen. De manier waarop
Koechlin zijn compositorische vermogens
aanwendt, om zo zonder instrumentaal
koketteren (een aspect dat in alle andere
programmawerken vrijwel steeds naar
voren kwam) tot een oondige formule
ring t komen, bevestigde weer eens dat
dit grote en originele creatieve talent
geneel ten onrecnte slechts als pedagoog
en muziektheoreticus wordt geëerd. Lien
de Wit, Paul Verhey en Rien de Reed
waren goeqe pleitbezorgers voor Koech-
lin's werk.
