n
DATA-VS
De grote show van het jaar: twee eeuwen VS
r
SB/ i.
9‘J
'•J
J w
wl
echter nog enige twijfel te bestaan De onafhankelijkheid
werd strikt genomen al op 2 juli 1776 uitgeroepen Dat
scheelt slechts twee dagen Een groter verschil ontstaat
echter wanneer men de 200ste verjaardag van Uncle Sam
in 1981 plaatst omdat de Engelsen in 1781 eigenlijk
verslagen waren Toen gaf de graaf van Cornwallis zich
pas in Yorktown over aan George Washington
De Verenigde Staten van Amerika vieren dit jaar hun
200-jarig bestaan Men baseert dit op het feit dat op 4 juli
1776 in Philadelphia m de staat Pennsylvania de onafhan
kelijkheidsverklaring werd getekend als kennisgeving aan
de rest van de wereld dat het Amerikaanse volk het recht
opeiste zichzelf te besturen
Over de juiste datum van de geboorte van de VS schijnt
door
Ron Brown
i-
4
fa
Ir
,:»r
1607
1664
1681*
1787
1792
1950
De Indianen oorspronkelijke Amerikanen. Deze twee Navajoindianen vechten nog altijd tegen de Dianxe overheersers.
Het feestcomité van Yorktown, dal
in de staat Virginia ligt, is er heilig
van overtuigd dat men te vroeg ju
belt. Om precies te zijn, vijf jaar te
vroeg. „Je kunt je zo vaak onafhan
kelijk verklaren als je wilt, maar
totdat je gewonnen hebt, heb je nog
niets”, zegt het comité.
Als men helemaal de formele weg
zou bewandelen is het heuglijke feit
pas te vieren over zeven jaar. Want
op 19 april 1783 erkenden de Engel
sen bij de Vrede van Versailles for
meel hun verlies en werd officieel de
Amerikaanse republiek geboren.
Eén ding is zeker: er is geen houden
meel’ aan, want het 200-jarig be
staan wordt dit jaar gevierd. De
festiviteiten zijn al in volle gang.
Hier is bijv, een overzicht van de
wijze waarop enkele steden en sta
ten o.a. van plan zijn het grote even
ement te herdenken:
Miss ..Free Enterprise in 1969 gelan
ceerd, viert het feest ook mee, bli/kens de
hoeveelheid dollars die uit het 200-jarig
bestaan geslagen worden, in naam van
de „vrije onderneming".
1867
1893
1492.
1562
Jane Fonda, filmster van Nederlandse
afkomst
Een greep uit de voornaamste feiten die leidden tot de ontwikkeling van de VS tor
het land dat dit jaar zijn tweede eeuwfeest viert:
York John Lindsay, de dichter Walt
Whitman: de basebali-ster Johnhy
van der Meer; de spoorwegmiljar-
dair Cornells Vanderbilt; de schrijf
ster Amy Vanderbilt; de beroemde
arts-auteur dr. Benjamin Spock: en
veel anderen.
Er zijn ook presidenten van Neder -
breekpunt? Want de grote paradox
binnen dit land van contrasten is het
feit dat. naast een meerderheid van
de bevolking die beter opgeleid is,
rijker is. en meer weelde gewend is
dan ooit tevoren in de tweehonderd
jarige geschiedenis, een schrijnen
de onrechtvaardigheid tussen ras
sen bestaat en economische onge
lijkheden hun meest kritieke punt
bereikt hebben. In het land van vrij
heid en gelijke kansen bestaan nog
té grote verschillen tussen rassen en
klassen in een maatschappij die
„klasseloos" heet te zijn. Het con
trast tussen een welvarende meer
derheid en de niet-bevoorrechte
Haarlemse bakkersfamilie De Mil);
de acteur Henry Fonda (wiens voor
vader Jelles Douwes Fonda in 1642
van het oude naar het Nieuwe Am
sterdam voer) en dus ook diens acte
rende kinderen Peter en Jane Fon
da; de filmster Audrey Hepburn: de
voormalige burgemeester van New
worden. Het is een land waar alles
mogelijk is en vaak ook gebeurt. Het
is de Grand Canyon, het is de Empi
re State Building, het is Watergate,
het is Nixon, het is de maanlanding,
het is Patricia Hearst. John Kenne
dy en Martin Luther King.
Die pelgrims die in 1620 uit Enge
land m het schop de Mayflower op
de kust van Massachusetts landden
om daar Plymouth te stichten, de
eerste vaste kolonie in Nieuw Enge
land, zouden waarschijnlijk nu niet
meer kunnen bevatten wat zij toen
begonnen zijn
Zij worden beschouwd als „de eer
ste Amerikanen riiaar dat zouden
eigenlijk de Indianen zijn, de oor
spronkelijke bewoners van het grote
continent, waar nu slechts weinig
afstammelingen van resteren. Trou-
wens, Amerikanen wat zijn dat
Engelsen, Italianen. Polen. Mexica
nen, Portorikanen, Zweden, Noren
Ieren, Duitsers, Chinezen, Spanjaai
den, Nederlanders het zijn alk
maal Amerikanen, net als de al
slaven geïmporteerde Afrikanen
De bevolking heeft geen eigen aard,
op papier is zij Amerikaans maar
onderling verschilt zij drastisch.
Veel beroemde Amerikanen zijn bij-
van Nederlandse af
komst: de filmster Humphrey Bo
gart; de schrijfster Pearl Buck (ge
boren Pearl Sydenstricjer); de tele-
visie-journalist Walter Cronkite
(wiens voorvaderen de naam Krank-
heydt droegen): de producer Cecil
B. de Mille (afstammeling van de
LAS VEGAS - een tentoonstelling
van poedels, voorstellingen van de
Zingende Engelen van Ohio, en een
„live” demonstratie van oorlogvoe
ring in de woestijn door leden-van
het korps US Marines.
Columbus ontdekt Amerika.
Spaanse kolonisten stichten de nederzetting St. Augustinus later vestigen zij
zich defmtief in de staat Nieuw Mexico.
De eerste Engelse kolonie Virginia wordt gesticht, al gauwe gevolgd door
Plymouth. De expansie westwaarts levert Connecticut. Rode Island, Maryland,
Carolina en Georgia op.
Engeland verovert de in 1624 gestichte kolonie Nieuw Nederland op het eiland
Manhattan
William Penn leider van de Quakers, sticht de staat Pennsylvania
1775-1783’ Verzet van de Engelse kolonisten tegen de hoge belastingheffing door
Engeland leidt tot de onafhankelijkheidsoorlog die door de kolonisten gewonnen
wordt. De Amerikaanse Republiek is een feit
Aanvaarding van de grondwet gebaseerd op de Trias Politica van de Franse
filosoof Montesquieu De grondwet houdt in dat de macht is gesplitst in
uitvoerende, wetgevende en rechterlijke macht. Tevens is in de grondwet de
verklaring van de rechten van de Mens opgenomen.
Piomersexpansie leidt tot de stichting van de staten Kentucky, Tennessee.
Ohio. Louisiana. Indiana. Mississippi. Arkansas en Michigan
1820-1840 Algemeen kiesrecht voor blanke mannen in alle staten ingevoerd
1845: Annexatie van de republiek Texas
1846-1848: Oorlog met Mexico eindigt in een overwinning voor de Verenigde Staten
Mexico moet Californie. Nieuw Mexico en Arizona afstaan
1861 -1865 Oorlog tussen de noordelijke en zuidelijke staten eindigt in een overwinning van
de noordelijken. Daardoor wordt de slavernij bij de wet verboden.
v De Verenigde Staten kopen Alaska van Rusland
De suikerplantages op Hawaï vragen en krijgen aansluiting bij de Verenigde
Staten
De koude oorlog die tegen Rusland is gericht uit zich in een hetze tegen het
communisme en inmenging in de oorlogen in Korea en Vietnam
1971-1972: Toenadering tot China en Rusland.
1973 Begin van het Watergate-schandaal. een nachtwaker betrapt twee inbrekers bij
het plaatsen van afluisterapparatuur. De persoonlijke bemoeienissen van
president Nixon leiden uiteindelijk tot diens aftreden in 1974
En dit kan maar op één manier
gebeuren: met typische Amerikaan
se „razzamatazin grote showbusi-
ness-stijl met veel lawaai, commer
cie. glans en kitsch. Voor het 200-
jarig bestaan worden de meest ui
teenlopende souvenirs verkocht,
van jojo’s en T-shirts (zie foto) tot
vuilniszakken en zandlopers.
De bekende Amerikaanse auteur
•lames A. Michener is er helemaal
somber van. „We kunnen ons voor
bereiden op ieder soort goedkope
kitsch dat voor patriottisme door
gaat. en op het laatst zullen we ge
woon ziek worden van al die dingen
die niet ter zake doen
Anderen houden er afwijkende
ideeën op na, blijkens dit citaat van
Robert Williams (hoofd van de New-
yorkse branche van de vereniging
„Zonen der Revolutiein het week
blad Time: „Er is niets verkeerds
aan geld verdienen. Het principe
vrije onderneming heeft dit land in
feite omhoog doen razen."
Géén nieuw idee, want in 1969 hield
men in New York een tentoonstel
ling onder het motto „Begin je eigen
zaak”, met behulp van Miss Free
Enterprise
Dus worden er in naam van de te
verdienen dollar onafhankelijk-
heidspoppetjes verkocht, evenals
bekers, stukjes van de „originele on
afhankelijkheidsverklaring”, stuk
jes hout van de balken in de hal
waar de verklaring getekend werd,
dassen, handdoeken, pennen, pos
ters, maskers, enz. enz.
Om nog maar niet te spreken van de
talloze tentoonstellingen, tuinfees
ten, vuurwerkfeesten, optochten,
wedstrijden, en andere evenemen
ten die in het kader van de 200ste
verjaardag gehouden zullen worden
en gehouden zijn.
'4*
Zij weigeren hun land te verlaten, hoewel het Congres hen dit bevolen heeft. Zü betogen dat hun stam hun stuk land (in de
staat Arizona) al gedurende vele generaties bewoont en dat zij niet naar een reservaat elders willen worden overgebracht.
Een buste van Abraham Lincoln in het Capitol
NEWPORT NEWS - een musical
getiteld „Waarheen, Amerika?"
waarvan men zegt dat het een „rit
mische geschiedenisles” wordt.
TEXAS - een bonenkookwedstrijd.
SUMNER - het bouwen van het
grootste standbeeld van een wilde
gans ter wereld.
COLUMBUS het schilderen van
brandslangaansluitingen op straat
in de vorm van figuren uit de ge
schiedenis van de revolutie.
Wat leuk is om te constateren: in ve
le ensceneringen van gevechten en voorbeeld
veldslagen van de revolutie wordt
meteen van de gelegenheid gebruik
gemaakt om de „stand” iets te ver
anderen. Verliezen worden omgezet
in overwinningen, zodat de schrij
vers van de draaiboeken bereiken
wat hun voorvaderen met bruut ge-
Feest in hetland
der. contrasten
minderheidsgroepen wordt steeds
scherper en steeds zichtbaarder»
Amerika zal ook tiet probleem van
haar steden moeten oplossen. Er
zijn natuurlijk steden zoals Minnea
polis, Minnesota en Atlanta die een
voorbeeld van goed beleid en goed
bestuur zijn, maar denk eens aan
New York.
Een van de grootste uitdagingen van
de komende jaren is daarom de we
deropbouw van de Amerikaanse
steden: het uitroeien van de mis
daad. ouderwetse politieke en admi
nistratieve procedures, hopeloos
openbaar vervoer en grote woning
nood.
De VS vieren met trots hun 200-jarig
bestaan. Maar de problemen die m
het verschiet liggen konden de feest
vreugde wel eens temperen
weid niet vermochten. Waar de fei
ten té sterk naar voren komen om
volkomen verdraaid te worden,
maakt men van de enscenering een
vage vertoning met veel ontwijken
de en omtrekkende bewegingen.
Een „herhaling” van het gevecht
van Lafayette en zijn mannen werd
in Conshohocken in de staat Penn
sylvania ook iets aangepast, waarop
een der organisatoren tegenover de
New York Times verklaarde: „Hef
was een soort enscènering, maar wij
hepen niet weg zoals de mannen vair
Lafayette. Wij praten niet over ver
liezen. Het was een tactische terug
'trekking. Ze deden dat heel veel
gedurende de revolutie."
Niet iedereen viert even hard feest.
Er zijn groepen die deze patriottisti
sche uitspattingen moeilijk kunnen
slikken, zoals de zwarte Amerika
nen die weinig reden tot vreugde
zien, en studenten die afkeer hebben
van „verplicht patriottisme."
Is er voor de Amerikanen dan reden
om trots te zijn op hun betrekkelijk
korte geschiedenis van 200 jaar? Dal
hangt natuurlijk af van de maatstal
die men ter hand neemt. Het land
heeft rijkdom, energie en een vaak
spectaculair landschap. Het is een
wereldmacht van de eerste orde ge-
4>
landse afkomst geweest Martin van
Buren, de gchtste .president van de
VS. een demoer'aaf lie tegen de sla
vernij was. Ook Franklin Delano
Roosevelt, die de eerste en enige
president was die meer dan twee
keer ingezworen werd - vier keer
zelfs. Hij stamde ai van Claes Mar
tenszen van Rosenvelt. En Theodore
Roosevelt, een afstammeling van de
zelfde Claes Martenszen. die o.a. zijn
naam aan de „teddybeer" gaf, en de
26ste president van de VS was.
Om op die musical in Newport News
terug te komen) „Waarheen. Ameri
ka?" is inderdaad de grote vraag
Wat staat er in de derde eeuw te
gebeuren? De balans van de voor
gaande 200 jaar is een grotere be
wustwording bij de Amerikanen dat
de vooruitgang nu niet automatisch
eindeloos blijft vooruitgaan
Milieuverontreiniging. werkloos
heid. inflatie eir de energiecrisis heb
ben de remmen op de Amerikaanse
..boom’ gezet. Langzaamaan begint
men in te zien dat levensstijl en
levensdoel herzien moeten worden;
een herwaardering van de grote
Amerikaanse idealen begint als
nopdzakelijk gezien te worden
De VS zullen zich moeten aanpas
sen. ook op het- gebied van de we
reldpolitiek. Er is niet langer een
Amerikaanse heerschappij op inter
nationaal economisch, politiek en
militair gebied. Amerika moet leren
delen en dbelnemen. De CIA-
affaires. Watergate. Vietnam. Cam
bodja. zijn allemaal plenzen ijskoud
water in hét gelaat van het sluime
rende Amerikaanse volk geweest.
Militair gezien is het land nog wel
een grote macht, maar dé onderlin
ge machtsverhoudingen beginnen in
de wereld te veranderen. De harde
werkelijkheid wan de wereldecono
mie dwingt de VS om nationale doe
len pp te offeren aan liet algemeen
belang.
Er staan mogelijk nog interessante
verschuivingen voor de deur in de
derde eeuw Blijven de VS en de
Sovjet-Unie in tegengestelde politie
ke en militaire kampen? Komen de
Een van de vele Amerikaanse ..herden
kingsartikelen" een oedrukt T-shirt
*t
