I
BILLY SWAN: WEINIG ANIMO
VOOR PROFESSIONELE SWING
VAN DER LINDEN BEREIK1
ROMANTISCH IDEAAL
Camera Obscura
naar Milaan
Zwanenmeer goed verzorgd
maar toch onbevredigend
I
h Eigen huis
nu ook voor
de gewone'man.
Bouwfonds
au
MIDAS
motorhomes:^
Toegewijd spel in Zandvoortse club
Sprookjesprogramma naar H. C. Andersen
Mi
Tekeningen Rembrandt
onder de hamer
Antwerpse groep speelt
Behan in Brakke Grond
HERMAN VAN VEEN BRENGT
„JUKEBOX 2008”
DINSDAG
2 O
APRIL
19 7 6
KUNST
11
MARIA ARADI VAN ONTAARDE SCHOONHEID
t;
Nieuwe regeling:
Beschut Eigen Woningbezit
Komt u daar ook voor
in aanmerking?
Volkstoneel met pit en hart
keurige
leven
man
JAC. HEIJER
(ADVERTENTIE)
'Ai
weer
JAC. HEIJER
Naam:.
Straat:,
nv Bouwfonds Nederlandse Gemeenten
Plaats-
In envelop zonder postzegel naar Bouwfonds, Antwoordnr. 116, Alkmaar.
Peter van der Linden (achter) en zijn
muzikanten Jan Erik Noske en Jörn Plas
aantoont dat Herman van Veen in staat
is toneel te schrijven, dat een stem geeft
aan die zelden geloofwaardigheid in het
theater aan het woord komen: arbeiders.
Het decor is niet-realistisch in zwart
wit gehouden. De kostuums zijn met
grote zorgvuldigheid bijeengezocht; An-
net Kossen en Jet Hoffman hebben daar
hun uiterste best opgedaan, zo zelfs dat
de meisjes me iets te vaak van kleren
wisselen. De muziek speelt een beschei-
Lock: „Je weet niet waarom de men
sen wél of niet komen. Het enig dat ik
Geopend: maandag t/m vrijdag van 10-16 uur, bovendien
maandagavond van 18.30-20.30 uur.
Ook kuntu de Bouwfonds-Infotelefoon bellen (03495)41 14of
onderstaande coupon opsturen
Antwoordcoupon Stuur mij het'Bouwfonds-Infobulletin
’’Eigen woningen in de beschutte sfeer”.
Billy Swan zelf is van de bijna lege
zaal niet erg ondersteboven. In Paradiso
stond hij vrijdagavond voor een uitver
kocht huis vol fans en dat maakt weer
een hoop goed. „Natuurlijk is het frus
trerend, maar zo ben ik in Amerika ook
begonnen. Een lege zaal mag je optreden
betoverende
ingestudeerd
we
ROTTERDAM (ANP). De in Rot
terdam werkende groep Camera Obscura
is met de voorstelling „Prometheus” uit
genodigd voor het theaterfestival in Mi
laan. Zij treedt daar deze week op in
Teatro Litta. Regisseur is Franz Marij-
nen.
In dit milieu komt een keurig opge
voed meisje terecht, in Schotse rokjes en
wollen truitjes met vestjes van hetzelf
de: geen naaldhakken als de andere
meiden, maar queenies. Wat dat meisje
(Marlous Fluitsma) daar doet is voorals
nog onduidelijk. Maar wie oplet ziet- al
gauw dat Fluitsma in geval van schrik
haar hand naar haar buik beweegt. In-
Het stuk is niet volmaakt. Herman
van Veen poogt er een dramatisch ver
antwoord geheel van te maken, bijvoor
beeld door de laatste scene dezelfde
structuur te geven als de eerste. Maar
sommige figuren worden onvoldoende
uitgewerkt, niet alle gebeurtenissen wor
den goed voorbereid en het slot zit er
naar mijn gevoel flink naast.
(ADVERTENTIE)
expositie
De minister van Volkshuisvesting
wil met deze regeling de mogelijk
heid scheppen, dat mensen met
een belastbaar inkomen minder
dan 22.000,-in 1974, een eigen huis
kunnen kopen (omgerekend naar
1976 betekent dit een bruto-
inkomen van ca. 31.000.-).
Al te lang is het eigen huis voor de lager betaalden in onze
samenleving een onbereikbaar ideaal gebleken.
Daar verandert nu wat aan!
AMSTERDAM. Van woensdag 21
tot en met zaterdag 24 april zal het
Fakkelteater uit Antwerpen in de Brak
ke Grond te Amsterdam de eeste voor
stuk „Richards houtepoot” van Brscr
stellingen in Nederland geven van het
stuk „Richards houtepoot” van Brendan
Behan. De regie,heeft Hugo Danckaert.
De voorstellingen staan onder auspiciën
van de Theaterunie.
Hans Christian Andersen (1805-1875). Hi)
brengt er bijna twintig, compleet of in
fragmenten. Ze liggen elkaar, Andersen
en Van der Linden. Dat is duidelijk.
Een soort terechtstelling, een wel erg
dramatisch middel om een slot aan een
tamelijk luchtig stuk te brouwen. Het
milieu, dat Van Veen schildert, mag dan
walgen van zo’n drabbige figuur als die
stiefvader, maar als toeschouwer kun je
een zeker gevoel van medelijden toch
niet uit de weg gaan. Temeer niet omdat
Bram v.d. Vlugt de man heel zorgvuldig
en menselijk speelt, een moeilijk karwei
want veel houvast geeft zijn tekst niet.
Scène uit Jukebox 2008. Van links naar rechts: Fransje Gelderblom, Michiel Ker-
bosch, Dirk Celis, Trudy Labij, Caroline v. d. Berg en Frits Hassoldt.
den rol. Uit de jukebox klinkt typische
Van Veen-myziek, wat eigenlijk niet
goed klopt met het tijdsbeeld dat hij wil
oproepen. Er is maar één goed rocknum
mer, dat met vaart gedanst wordt rond
Fransjes Gelderblom die een alleraardig
ste Presley-imitatie geeft.
De voorstelling is te zien in de kleine
zaal van De Doelen in Rotterdam en
komt op 11 mei ruim drie weken in
Frascatie te Amsterdam.
De voorstelling wordt met grote inzet
en zeer ontspannen gespeeld. Van Veen
is zo democratisch geweest elke speler
op zijn minst één mooie scene te geven,
waarin hij of zij kan uitpakken. Hetty
Blok, zoals altijd wat onzeker in de
bewegingen, vertelt met heel weinig
middelen heel effectief het verhaal van
haar verloofde die in de Arbeitseinsatz
omkwam. Trudy Labij zet een felle
volksmeid neer en is grandioos in een
zeer brutale striptease, die ze fantastisch
afmaakt met die zin die Van Veen haar
in de mond legt. Michiel Kerbosch krijgt
de beste scene van het stuk. Hij spreekt
het verloofde paartje toe, maar weigert
te feliciteren. Hij geeft zijn visie op het
huwelijk van zijn ouders. Kerbosch doet
dat precies raak: spottend, lacherig,
maar intussen de tranen, die hij niet
stort, laten voelen, Het is een scene die
AMSTERDAM. De kunstveilingen
Sotheby en Mak van Waay in Amster
dam zullen op 3 mei drie tekeningen
van Rembrandt veilen. De tekeningen
dateren uit de jaren 1635-1655. Hun
verwachte opbrengst is 150.000 a 200.000
gulden per stuk. De drie Rembrandtte-
keningen vormen een onderdeel van een
veiling van 270 oude etekeningen.
AMSTERDAM. De uitvoering die
Ht Nationale Ballet zaterdag gaf van
Het Zwanenmeer, als eerste van een
nieuwe serie voorstellingen van dit suc-
ceswerk, riep zeer gemengde gevoelens
op. Maria Aradi was, als de zwanenko
ningin, van een onaardse schoonheid.
weet, is dat de Beach Club hier geen
uitgesproken soul-club moet worden.
Vandaar dat ik ook mensen als Swan
hierheen haal. Maar ja, op deze manier
wordt het barsten of buigen. In mei
krijg ik Osibisa en The Three Degres
en ik weet nu al zeker dat het dan wel
stampvol zal zitten”.
Ik zal in het kort proberen aan te
geven hoe dat komt. Bij de opbouw van
een klassiek ballet begint men met de
presentatie van het corps de ballet,
daarna volgen de halfsolisten, dan ko
men de solisten en tenslotte, als klap op
de vuurpijl verschijnen de sterren. Ook
het Zwanenmeer is zo geconstrueerd.
Voordat de solisten van de „pas de trois”
aan het eind van het eerste bedrijf hun
techniek demonstreren, hebben we de
prins wel in actie gezien, maar nog niet
als dansvirtuoos, dat komt later pas. In
de versie nu, die Het Nationale Ballet op
het ogenblik brengt, danst de prins zijn
mooiste variatie al in de eerste actie en
wel vllak voor die „pas de trois”. Door
de solo van de prins moeten de solisten
van de „pas de trois” wel haast tegen
vallen, wat dan ook gebeurt.
SCHEVEN1NGEN. Peter van der
Linden (van toneelgroep De Appel) ver
telt met zijn verleidelijke donkere stem
en verbeeldt met behulp van zijn char
merende mime-techniek sprookjes van
niet beïnvloeden. .Het moet zonder meer
goed zijn, of er nu twee of tweeduizend
man in die zaal zit. Misschien is mijn
show naar Europese begrippen nog wat
te Amerikaans. In de Verenigde Staten
heb ik het nu gemaakt, nu moet ik
Europa zien te veroveren. En dat valt
nog niet zo erg mee. Dit is al de vierde
keer dat ik hier ben. Volgende week
reizen we door naar Frankrijk en Oost-
Duitsland voor optredens en tv’s. Zo
probeer ik stapje voor stapje te bouwen.
Ik heb het er voor over. Ik ben een
serieus musicus”.
Die moord-zelfmoord betekent geen op
luchting, geen bevrijding. Het laat bij
mij een beetje nare smaak na.
ZANDVOORT. „I can help’’ maakte
Billy Swan in 1974 in één klap wereld
beroemd, maar dat is tegenwoordig geen
waterdichte garantie voor volle zalen, in
een ovqrvol Zandvoort wist de naam
Swan zaterdagavond in de Beach Club
maar tachtig belangstellenden te trekken
en eigenaar Lock stond er een beetje
triest naar te kijken met een gezicht
van: ik kan het ook niet helpen. Het
pleit voor Billy Swan en voor zijn
uitstekende orkest dat ze zich toch ruim
een uur lang optimaal gaven.
Vraag dan het Bouwfonds
infobulletin ’’Eigen woningen in
de beschutte sfeer” aan. waarin
uitgebreid staat wat de regeling
allemaal inhoudt, wat "beschutte”
woningen mogen kosten en welke
woonbedragen u daarvoor per
maand kwijt bent.
Haar partner, Zoltan Peter, danste uit
stekend de prins. Voor een verrassing
zorgde Henny Jurriëns als Roodbaard.
De aankleding van Toer van Schayk is
bijzonder fraai. Vooral de tweede acte
werd erg mooi gedanst en van de andere
bedrijven kan men minstens zeggen, dat
alles er goed verzorgd uitzag. En toch
liet het geheel een onbevredigende in
druk achter.
•r
door ontstaat niveauverschil en soepel
heid. Als je al je bewegingen aanzet
vanuit een gestrekt been, worden al die
bewegingen met de helft verkleind. Dit
kwam niet alleen voor in de „pas de
trois”, maar daar was het wel bijzonder
opvallend ondanks de hoge benen van
de danseressen.
„Jukebox 2008” is jeugdsentiment,
maar dan niet vanwege modieuze rede
nen. Van Veen heeft een beeld willen
geven van een stel jongens en meisjes
anno 1965, bijeen in een cafetaria in wai
hij noemt een achterbuurt. Hij weet
waarover hij praat. Van Veen kijkt
terug naar zijn eigen Utrechtse jeugd en
zet een stel emotionele jongelui bijeen,
in twee kampen verdeeld vanwege de
rivaliteit tussen twee voetbalclubs uit de
burt en vanwege de mode. Het ene stel
(Theo Pont en Michiel Kerbosch) zijn
tamelijk nette bouwvakkers met zondag
spak. Het andere stel (Frits Hassoldt en
Fransje Gelderblom) zijn nozems met
vetkuiven. De meiden zijn gelijkelijk
verdeeld (Trudy Labij en Caroline van
den Berg.). De jongelui worden bemoe
derd door cafetariahoudster Hétty Blok,
die stil verdwijnt wanneer de situatie te
gevaarlijk wordt. Van Veen voert ook
een muziekstudent op, een Vlaming,
want die rol was voor Dirk Celis, die
het stuk af en toe doorspekt met Her
man’s eigen filosofie over leven, kunst
en maatschappij. Dat gebeurt goed gedo
seerd zodat het niet hinderlijk opvalt,
maar intussen voor enige diepgang zorgt
I let Bouwfonds-lnfobulletin "Eigen woningen in de beschutte sfeer”
is verkrijgbaar bij de Bouwfonds-infocentra te
Alkmaar, Boterstraat 28. tel. (072)208 12of21798.
Amsterdam. Westeinde 14, tel. (020) 6 72 32.
Na de betoverende tweede acte
(prachtig ingestudeerd door Marina
Sjamsjeva) worden we in het derde
bedrijf weer stevig met de voeten op de
grond gezet door een aantal, als zeer
aards bedoelde, volksdansen. Die volks
dansen werden echter zo licht en luchtig
uitgevoerd dat alle aardsheid volkomen
zoek was en daardoor ook het felle
contrast met de er aan voorafgaande
tweede acte en de er op te volgen harde
techniek van de zwarte zwaan. Een
uitzondering moet ik hier maken voor
de bijzonder mooie uitvoering van de
Russische dans.
Kom en ontdek de nieuwe Midas Motorhomes uit Amerika. Prijzen f 70 000 - tot
f 90 000 - Deze expositie wordt gehouden in samenwerking met err ter gelegen
heid van de opening van A.J. van Lent's Autobedrijven b v (tel. 02510-25375), op
vrijdag en zaterdag 23 en 24 april as. van 9 00 - 18.00 uur. op zondag
25 april alleen kijkdag van 11.00 - 17.00 uur aan de Vondellaan 5 te Beverwijk
air service hólland b.v.
Hoofddealer Nederland Midas Motorhomes. Impqrteur Cessna vliegtuigen
Ook voor vliegopleidingen, zakenvluchten, luchtreclame
Van Veen (geassisteerd door Niels
Miller) ontpopt zich als een warmbloe
dig regisseur. De mise-en-scene is con
ventioneel, maar hij heeft bij zijn spe
lers een oprechte felheid losgekregen en
hen bovendien een uitstekend gevoel van
timing bijgebracht. Het moet lekker
werken zijn met die man. Dat zie je aan
de voorstelling af. Het stuk spreekt een
eigen taal en heeft hart, zowel als - wat
de Amerikanen noemen - „guts”. Van
Veen moet er beslist mee doorgaan.
ROTTERDAM. Herman van Veen
heeft met „Jukebox 2008” een pittig stuk
toneel gemaakt. Hij schrijft zeer speel
bare personages; snelle dialogen vol hu
mor; scenes met voortreffelijke uitsmij
ters; en paar monoloogjes die op een
snijdende manier dieper graven. Waad
de tekst de personages in de steek laat,
zorgt Van Veen als regisseur ervoor dat
het verhaal of de karakters toch een
logisch vervolg krijgen.
De man moet het met zijn
bekopen. De jongens en de meiden geven
een stiletto aan elkaar door, de verloof
de bouwvakker zet er een appel op en
de groep drijft de arme man het mes in.
De solisten dansten netjes, haalden
alle bedoelde toeren, maar maakten al
hun bewegingen voor de helft te klein
door het weglaten van „plié’s”. In de
klassieke dans moeten de meeste passen
voortkomen uit een stand op een be
hoorlijk doorgebogen knie (plié). Hier-
Andersen schreef geen sprookjes als
die de gebroeders Grimm optekenden. Ze
zijn literatuur, geen volkssprookjes vol
oerelementen. Andersen schreef zijn
fantasiën rond zijn smachten naar geluk
en schoonheid, dat hij niet voor hem
weggelegd vindt. Peter van der Linden
spint van dat garen op zijn manier een
sierlijk toneelgebeuren. Het is een teer
gekleurd weefsel dat de sombere kern
eerder omsluiert dan onthult.
Kenmerkend is het sprookje van de
pad, waarmee het programma besloten
wordt. De pad zit diep in een put.
Mogelijk heeft hij een schitterende dia
mant in zijn lelijke kop, maar hij blijft
zitten waar hij zit, en geniet van het
verlangen ooit naar boven te gaan om
het licht te zien. Van der Linden meldt
niet dat er misschien een prinses zit te
wachten die met een kus de pad in een
prins kan veranderen. Ook hij lijkt zich
best op zijn gemak te voelen in die put.
Alsof hij daarmee wil zeggen, dat het
verlangen veel mooier is dan de vervul
ling. Dat is per definitie een romantisch
beeld.
Dit wordt benadrukt in het toneel
beeld van Machteld Mulder. Ze ontwierp
een verhoog van blokken bedekt met
glanzend aluminium.Een blok is eruit
gelicht en er boven op gezet, zodat er
een gast ontstaat, waarin Van der Lin
den bij tijd en wijle gaat zitten. Een
glanzende put, waaruit licht straalt. In
die put hang, vanuit de nok van het
theater, een metalen ketting, die al
evenmin sombere associaties oproept. Dit
zilveren, transparante geheel wordt op
telkens wisselende manier belicht, soms
in kleuren.
Van der Linden komt vanuit het pu
bliek op, voorafgegaan door twee in het
zwart geklede jonge muzikanten. Hij
heeft zich gekleed als de sprookjesver
teller Andersen in een donkere cape en
een hoge hoed op uit de Biedermeiertijd.
De hoed is verfomfaaid en rose van
kleur. De paraplu die hij draagt is
lichtpaars. Van der Linden heeft zijn
linkerwang donkergroen geschminkt, een
kleur die terugkomt in zijn linkersok.
Hoogst estetisch, zoals de geraffineerde
bewegingen van Van der Linden. Vooral
die van zijn armen en handen vallen op.
Ze fladderen vaak, maar met grote be
heersing en overleg. Dat werkt schitte
rend in de scène waarin Van der Linden
een prachtig spetterend, niettemin op
brandend zwavelstokje uitbeeldt. De tra
giek blijft ook hier heel licht van toon,
een beetje spottend zelfs.
De levensbeschouwing van Andersen
laat zich het best omschrijven met het
spreekwoord „wie als een dubbeltje ge
boren is, wordt nooit een kwartje”. De
gebroken stopnaald, uit een van de
sprookjes, mag zich verbeelden een
stukje zonnestraal te zijn, maar blijft in
de smerige goot liggen. Het is niet mijn
idee van het leven. Maar de overtuiging
en integriteit van Van der Linden zor
gen ervoor dat ik me er niet aan erger.
Integendeel, „In de tuin van het para
dijs” (de titel van dit solotoneel), heeft
me zeer geboeid. Het is een juweeltje.
Jorn Plas en Jan Erik Noske begelei
den Van der Linden met gitaar- en
fluitspel, getokkel op violen of het ge
roffel op hun zitblok terzijde van het
speelvlak. Hun muziek is meer dan be
geleiding; ze maken net als het toneel
beeld en de belichting een onvervreemd
baar deel uit van het geheèl. Toch zou
ik Peter van der Linden wel eenswillen
zien spelen, wat hij nou echt zelf denkt,
compleet met alle mogelijke kwaadaar
digheid van dien.
Jammer was het alleen dat ook
in de Beach Club de oren van de
aanwezigen op geen enkele manier ont
zien werden en de decibellen van de
groep kennelijk niet waren af gestemd op
de resonantie-gevoeligheid van de zaal.
Volgende week komt van Swan zijn
derde elpee Billy Swan” in Nederland
uit en de Amerikaan was slim genoeg
om in de tweede helft van zijn how
enkele nummers daarvan extra aan te
kondigen. Met name „I cannot explain”
lijkt rijp voor nieuwe hitnoteringen.
Swan is duidelijk op zijn best in de wat
langzamere country-songs als hij zijn
stem wat rust kan geven. Geen entertai
ner die je de kouwe rillingen over het
lijf doet lopen en niet iemand die nieu
we paden in de popmuziek bewandelt
maar in ieder geval wel een artiest die
zn beperkingen kent. Na een stevig
nummertje rock roll is hij duidelijk
buiten adem en geeft zijn band ruim
baan m een instrumentaal nummer.
Professioneel, kundig en toegewijd. Al
leen dat al was meer dan tachtig men
sen waard.
Het laatste bedrijf is niet erg indru
kwekkend van choreografie en hande
ling en dient uitsluitend om het geheel
af te ronden. Door tussen het derde en
vierde bedrijf een (te lange) tweede
pauze in te lassen, krijgt dat slotbedrijf
veel te veel aandacht en dat kan het
niet waarmaken, zeker niet met de kit
scherige apotheose, die bijna een herha
ling is van wat best het slotstandje had
kunnen zijn, maar dan uitgevoerd in een
aquarium.
De begeleiding was in handen van Het
Nederlands Balletorkest met André
Presser als dirigent. Ik heb dit orkest al
veelvuldig beter gehoord.
Eén en ander bij elkaar opgeteld zou
ik mijn oordeel het beste kunnen sa
menvatten als: Maria Aradi, een schitte
rend dansjuweel gevat in een onbevredi
gende zetting.
CONRAD VAN DE WEETERING
Billy zegt het zonder een spoor van
eigenwaan. Een rustige, bescheiden man
die ook op het podium zonder veel show
zijn nummers brengt. Zijn attractie is de
bijna kind-achtige hoge jongensstem die
deze jaren in het hitwezen zoveel furore
maakt. ,,I can help” en „Everything’s the
same”, de hits van Swan, leken dan ook
nogal op elkaar, maar op het podium
valt het mee. Swan heeft zijn lesje goed
geleerd. Hij kent de beperkingen van
zijn op den duur eentonige stemgeluid
en brengt met afwisselend rock roll,
country en instrumentaal de broodnodi
ge variatie in zijn optreden.
Zijn professionele band, met Tim Kre-
chel op gitaar, Jim Boyer op drums, de
uitstekende Louie Kielhofner op sax,
Bill Donahue op piano en orgel en Rick
Boyer op bas, weet met name in de
instrumentalen de swing erin te houden,
duidelijk meer vrijuit spelend als de wat
ijle stem van Swan niet „in de weg zit”
Ingezet wordt met „I can help” en
daarna volgen voornamelijk nummers
van zijn tweede elpee „Rock ’n roll
moon”: „Everything’s the same”, „You’re
the pain in my heart”, „Woman handled
my mind”, „Stranger” en ,Baby my
heart”.
derdaad: zwanger. Maar van wie? Van
de jongen met wie ze gaat trouwen? In
de .slotscene komt het uit: haar stiefva
der (Bram v.d. Vlugt), een
nachtportier heeft ’r verkracht.
