Franco-verleden
Spaanse premier weigert breuk met
E
Vorig jaar ruim
5300 meldingen
presidentsverkiezing
Eerbetoon liep spaak
Kissinger: „V.S. bereid in
Rhodesië te
Commissie-Church uit felle kritiek
1
UARfl
Wilt u es een goeie TV-film zien?
Moet u weer bij de VARA zijn vanavond.
Beryls Lot.
I
Mogelijk weer uitstel
bemiddelen”
over files
WantalsdeVARA
je nog geen tientje waard is-
waar blijven we dan?
VERSCHRIKKELIJK...
Hernieuwde gevechten in Libanon
HANDELSAKKOORD
Meer Amerikaanse hulp voor Zaïre
Britse vissers weg
uit omstreden zone
Presidentskandidaten
RUSLAND-EGYPTE
in Amerika krijgen
geld toch niet
Jk
JOZEF ISAAC
Mw
MATAGLAP?
„METHODEN FBI DOEN DENKEN AAN TOTALITAIRE REGIMES"
door nico
scheepmaker
lera
licht
I
>gen
en is
i. „Ik
iging
idere
ighel,
andel
veel
(2)
(2)
(1)
iaar
eluk
(1)
and
Irag
Aan zo'n geestige comedie-serie herken je
de VARA. Kordate dame die Beryl.
(Lees t rouwens Joris van (jen Berg over haar
i n d e VARA Gi ds.) p veertig jarige leeftij d
gaat ze aan de studie. Avondschool Voor het
eerst vanavond. Mooie avond voor haar
manIbmomz’n vrienden binnen te halen,
't Iswat als moeders op eigen benen gaal.
GoeieTV-serie.voor mannen ook. Goeie vraag
daarom hieronder.’t Beste antwoord
is meteen even te bellen02150-48741.
Om abonnee te worden, automatisch perjaar
voor 1'36,80. Of in ieder geval lidvoor
een tientje. IMstzegelloos schrijven aan
\ntwoordnr.31 lilversum isookgoed. WW
fotoYorkshireTelevision
Van de hand gewezen
BINNEN* EN BUITENLAND
Teleurstellende rede Navarro
SARKIS
EDDE
(DPA).
■site.
Geüniformeerde en in burgerkleding gestoken politiemannen arresteren twee
(Vervolg van pagina 1)
De gesignaleerde wanpraktijken, aldus
(ADVERTENTIES)
nde
gen
te
idi-
laar
(Van onze redacteur in Barcelona, R. Bosschart)
MADRID Het met spanning verwachte referendum, dat in Spaanse
politieke kringen vóór 26 juni werd voorspeld, zal pas in oktober plaats
vinden. De inhoud ervan zal niet, zoals sommigen hoopten, de koning of
het kabinet een blanco volmacht geven om de democratie per decreet in
te stellen, zonder inspraak van het parlement dat Franco achterliet. Aldus
premier Arias Navarro gisteravond in een drie kwartier durende toespraak
voor het Spaanse volk. Alle radiostations en tv-zenders daar zonden de
toespraak uit.
Na het uitbreken van nieuwe gevech
ten in Libanon en een serie besprekin
gen tussen verantwoordelijke politici is
het gisteren in Beiroet allerminst duide
lijk geworden of de voor zaterdag op
het programma staande presidentsver
kiezing door het parlement door zal
gaan.
Sinds vorige week donderdag zijn na
een „pauze” in de Brits-Uslandse visse
rij-oorlog, zeven incidenten gemeld: het
kappen van sleepkabels en aanvaringen
tussen Britse marinevaartuigen en IJs
landse patrouilleboten.
97
ordt
i de
aan
met
eige-
heer
irge-
vier
;cho-
lijk
p de
met
zijn
Sov-
oren
irige
sdni-
>rzda
een
ndag
nsie,
jdag
Sjte-
:hten
Re
chtse
jrle-
end-
>nale
«gist,
eenS
tijen
hun
ing
be-
een
ide-
yen
Za-
Tho
igs-
luwe
n de
sr de
plant
bos-
„Al-
nog
stel-
oond
iepte
was
staan
weer
ffeur
toen
>nbe-
Bal-
Twee
'elijk
ijar-
werd
een
naar
icten
uur
ndat
nbu-
men.
zich
razi-
min-
bben
epen
op.
(ere
fge-
zich
de
een
Een
eeft
aste
un-
tso-
ient
:en-
iere
leer
De VARA,dat ben je zelf.
?den
urd,
der-
ipan
Het
het
ardt,
■.oor
mei.
95
Navarro vervolgde: „Het internationa
le communisme zint op wraak in Spanje.
De politieke oppositie vertegenwoordigt
het volk niet, maar schept verwarring
en ondermijnt de staat, terwijl de arbei-
dersoppositie met haar stakingen een
schandalig verraad pleegt aan het wel-
vaartsstreven van het Spaanse volk. De
regering zal met al haar machtsmidde
len de wet en orde handhaven. Ik zal
niet aftreden, tenzij de koning zijn ver
trouwen in mij herroept”.
De eerste sectie van het rapport-
Church, gewijd aan de inlichtingenprak
tijken in het buitenland, verscheen
maandag. In de tweede sectie, die han
delt over de operaties binnen de V.S., uit
de commissie Church felle kritiek. De
Intussen had Raymond Edde een ont
moeting met Joemblatt, na afloop waar
van de moslimleider zich liet ontvallen
dat „Edde een vriend van ons is”.
vastbesloten van de hand gewezen. De
premier verklaarde dat dfe bijeenroeping
van een grondwetgevende volksvertegen
woordiging (zoals dat geëist wordt door
de Democratische Coördinatie, de nieuwe
eenheidsorganisatie van de oppositie)
„geheel buiten onze politieke denkwe
reld” blijft. Arias Navarro staat pal voor
„continuïteit en hervorming”.
Al werd Franco’s staatspartij, de Nati
onale Beweging, in de rede van de
premier in het geheel niet genoemd, de
wettigheid van het „parlement” dat
Franco achterliet, staat volgens de pre
mier buiten kijf. Dat is dus volgens
Arias Navarro wèl de vertegenwoordi
ging van de volkswil, en niet de illegale
oppositiepartijen. Zijn kabinet is vastbe
sloten om de politieke hervorming „uits
luitend aan het volk” voor te leggen-
rechtse demonstranten die met een enorme Japanse vlag gisteren het keizerlijk
paleis in Tokio binnen wilden lopen om eer te brengen aan keizer Hirohito.
Met name de invloedrijke socialisti
sche moslimleider Joemblatt heeft be
zwaren tegen het tijdstip. Hij vindt dat
er niet genoeg gelegenheid is voor dis
cussie, wat volgens hem vooral in het
voordeel zal werken voor de kandida
tuur van Sarkis, die bij de vorige presi
dentsverkiezing in 1970 ternauwernood
werd verslagen door de scheidende pre
sident Franjieh. Joemblatt wil nog zeker
tien dagen respijt.
Over amnestie werd zelfs helemaal
overwinnaars en overwonnenen van de
burgeroorlog valt va dit kabinet niet te
verwachten.
verscheidene inlichtingendiensten, met
name de FBI, zijn volgens de commissie
duidelijk over de schreef gegaan en
hebben methoden toegepast die doen
denken aan de praktijken van totalitaire
regimes.
KINSJASA (Reuter). De Ameri
kaanse minister van Buitenlandse Zaken
Henry Kissinger heeft gisteren de goede
diensten van de Verenigde Staten aange
boden om téf komen tot onderhandelin-
gen over een Afrikaans meerderheidsbe-
wind in Rhodesië.
Er is stratetische (gegevens over opge
broken wegen) en actuele (files etc.)
informatie. De minimale lengte van een
file om in een radiobulletin te worden
1 vermeld is drie kilometer. Ruim de helft
I van de weggebruikers beschikt tegen
woordig over een autoradio, zodat vrij
wel iedereen vertrouwd is geraakt met
de verkeersinformatie.
MOSKOU (AFP). De Sovjet-Unie
en Egypte hebben gisteren een handel-
sakkoord voor dit jaar ondertekend. Het
akkoord voorziet in bilaterale handel-
stransacties tot een totaalbedrag van cir
ca 1,6 miljard gulden.
Egypte zal van de Sovjet-Unie steen
kool, krantenpapier, hout, petrochemi
sche produkten, industriële uitrustingen
en andere produkten kopen, terwijl de
Sovjet-Unie Egyptische textielprodukten,
rijst, citrusvruchten en lederwaren ter
waarde van 980 miljoen gulden zal afne
men.
Kissinger en de Zaïrese minister Ngoeza
Carl I Bond een overeenkomst voor
uitbreiding- van de Amerikaanse hulp
aan Zaïre. Zaïre krijgt krachtens eerde
re afspraken jaarlijks 3,3 miljoen dollar
economische hulp per jaar. Andere
voorstellen zijn nog in discussie.
Als gevolg van de afgelasting van zijn
bezoek aan Ghana blijft Kissinger een
dag langer in Zaïre. Morgen reist hij
door naar Liberia.
Behalve de onenigheid over de verkie
zingsdatum wordt de situatie ook be
moeilijkt door het opnieuw uitbreken
van gevechten. Vooral in Beiroet raak
ten de elkaar bestrijdende partijen weer
heftig slaags. Gistermiddag zouden er al
twintig slachtoffers gevallen zijn.
Dat waren de belangrijkste verkondi
gingen van de Spaanse premier. De toe
spraak van Navarro lijkt niet het soort
redevoering dat de oppositie ertoe kan
brengen zich op de traditionele (hoewel
WASHINGTON (DPA). Een federa
le raad van beroep in Washington heeft
gisteren beslist dat presidentskandidaten
geen geld uit de staatskas zullen krijgen.
Met uitzondering van president Ford
hebben alle kandidaten voor de hoogste
post in het Witte Huis bij hun verkie
zingscampagne te kampen met financiële
problemen.
Presidentskandidaten
kort
voor
hun
doen op overheidssteun. Het Amerikaan
se hooggerechtshof stak daar eind janu
ari een stokje voor en ontman de daar
toe bevoegde verkiezingscommissie het
mandaat om die gelden uit te betalen.
Deze maatregel is nu door de federale
raad van beroep gehandhaafd.
In zijn toespraak werd het idee van
een breuk met het Franco-verleden
LONDEN (DPA). Britse vissers
trekken zich vanwege de toenemende
aanvallen door IJslandse patrouilleboten
en onvoldoende bescherming door de
Britse marine, terug uit de wateren die
Londen en Reykjavik elkaar betwisten.
De democratie-van-bovenaf die Arias
aanbiedt - die het huidige „parlement”
tot oktober onder handen mag nemen
(en naar schatting zijn 300 van de j65
leden zelfs al tegen de voorzichtige
plannen van Navarro) en die het volk
dan in een referendum mag goedkeuren
- houdt het volgende in:
- Een tweekamerstelsel voor het parle
ment, waarbij alleen de tweede kamer
begin 1977 direct door het volk gekozen
zal worden, zonder garanties dat zij de
werkelijke wetgevende macht niet met
een ondemocratische eerste kamer moet
delen, en zander verantwoording van de
regering tegenover het parlement.
- Vrijheid voor partijvorming, met uits
luiting van communisten, separatisten en
terroristen, of wat daarvoor doorgaat in
de dunk van de regering.
- Een hervorming van de vakbonden die,
zonder enige concrete belofte, overgela
ten wordt aan de top van Franco’s
bureaucratieapparaat (dat met een flinke
communistische infiltratie van onderaf
kampt), na „raadpleging” van de basis.
Daarmee slaat hij ook het laatste
aanbod af van de gematigde oppositie:
een „pact voor de breuk met het verle
den”, of zelfs een „hervorming op basis
van onderhandelingen”, beide bedoeld
om een gevaarlijke radicalisering te ver
hinderen door in de overgangsperiode
een zekere medewerking van de opposi
tie in ruil voor een garantie van wezen
lijke democratisering te verlenen-
Als de ware schuldigen voor de bin
nenlandse” misstanden beschouwt de
commissie presidenten en andere hoge
regeringsfunktionarissen uit het verle
den, Zij aldus het rapport gaven de
FBI opdracht inlichtingen te verzamelen
over subversieve” aktiviteit van Ameri
kaanse burgers zonder daarbij de rech
ten van de privé-persoon voorop te stel
len.
verbaden) 1 mei-betoging te beteugelen.
Integendeel, men kan verwachten dat de
betogers op 30 april (voornamelijk de
niet-communisten) en 1 mei (communis
ten en hun bondgenoten) luidkeels hun
ongenoegen zullen uite over de „Spaan
se democratie” van premier Navarro.
Arias Navarro ging ongestoord verder
op de weg die hij precies drie maanden
geleden met zijn rede tot het „parle
ment” aangaf en die de oppositie vere
nigde met de eis tot een duidelijke
breuk met het Franco-verleden.
HILVERSUM (ANP). De wegge
bruiker is langzamerhand gewend ge
raakt aan de verkeersinformatie, die
hem dagelijks via de autoradio wordt
doorgegeven. Volgens een berekening
van de radionieuwsdienst (verzorgd door
het ANP) in Hilversum zijn er het vorig
jaar 3836 berichten in 5952 uitzendingen
de ether ingegaan over verkeersinforma
tie. In 5352 gevallen handelde de infor
matie tver files. 1289 keer waren het
mistmeldingen. 406 berichten hadden be
trekking op de gladheid en ruim 200
maal was er sprake van stremmingen
van de veerdiensten.
Als twee mensen op een veiling het
zich in het hoofd hebben gezet om per
se dat ene schilderij te willen hebben,
dan gebeurt er iets verschrikkelijks, dat
alleen te vergelijken is met twee paren
de insekten die elkaar, al parend, met
huid en haar verslinden. Ik kan het
weten, want ik was er bij toen dinsda
gavond bij Mak van Waay de zelfpor
tretten van vader en zoon Israëls geveild
werden.
Ter verduidelijking eerst even dit- Jo
zef Israëls, in 1824 in Groningen geboren
en in 1911 in Den Haag gestorven, was
behalve de vader van de Haagse „grijze”
school ook de vader van Isaac Israëls,"
geboren in Amsterdam in 1865 en ge
storven in Den Haag in 1934- BedUen
waren eminente schilders. De Koffiepik-
sters van Isaac bracht op genoemde
veiling 155.000 gulden op, terwijl een
strandscéne van zijn vader Jozef voor
42.000 gulden weg ging.
Nu is Jozef Israëls weliswaar de vader
van de Haagse School (en bijna nog
beroemder omdat hij, staande op het
open balkon van de tram naar Scheven-
ingen, iedere gelezen bladzijde uit zijn
boek scheurde en aan de wind prijs gaf,
zodat zijn lektuur steeds lichter werd en
hij ook precies wist waar hij gebleven
was), maar toch wordt zijn zoon Isaac
als vertegenwoordiger van de Amster
damse impressionisten nag iets hoger
aangeslagen op de piklijst van onze
negentiende-eeuwse schilders. Van bei
den werd een mooi zelfportret geveild.
Dat van zoon Isaac dateerde van 1905,
dat van vader Jozef van 1903. Het zelf
portret van Isaac werd, om alfabetische
redenen, het eerst geveild. Het bracht
13.000 gulden op, iets meer dan de
tevoren geschatte prijs van 8000 tot
12.000 gulden, maar minder dan zijn
andere schilderijen, omdat veel mensen
niet de hele dag tegen een vreemde aan
willen kijken.
de commissie, strekten zich uit over een
tijdvak van 40 jaar en over de ambtspe
rioden van tenminste vijf presidenten
van Franklin D. Roosevelt tot Richard
Nixon.
Duizenden rechtschapen Amerikanen,
onder wie ook senatoren en leden van
het Huis van Afgevaardigden, werden,
aldus het rapport, in hun vrijheid ge
dwarsboomd en benadeeld door de „on
smakelijke en boosaardige”werkmetho-
den waarvan vooral de FBI zich bedien
de.
Het rapport geeft 95 aanbevelingen ter
correctie van deze misstanden. Enkele
daarvan gaan veel verder dan de richt
lijnen die minister van justitie Edward
Levi kortgeleden voor het binnenlandse
inlichtingenwerk heeft uitgevaardigd.
Net als bij de eerste sectie over het
„buitenland” het geval was geeft dit 366
pagina’s beslaande tweede deel van dit
rapport aan pure sensatie weinig meer
dan wat al via tussentijdse berichten en
„lekken” naar de pers bekend was ge
worden. De commissie gaat nu echter
voor het eerst in bijzonderheden in op
wat zij aanduidt als het „allesdoordrin
gende” karakter van de binnenlandse
spionage.
PREMIER ARIAS NAVARRO
konden sinds
onder bepaalde omstandigheden
de gedeeltelijke financiering van
verkiezingscampagne 'een beroep
Even later was paps aan de beurt. De
lijst van de door Mak van Waay zelf
geschatte opbrengsten meldde een ver
wachte koopprijs van 4000 tot 6000 gul
den- Ik vergat te noteren op welk be
drag werd ingezet, maar ik denk op 4000
gulden- Met 200 gulden tegelijk ging het
omhoog: vierduizendtweehonderd, vier-
duizendvierhonderd, etcetera. Na geiwi-
me tijd passeerde vaders zelfportret bij
de 13.000 de limiet van Isaacs zelfpor
tret, maar het bieden ging door, beurte
lings in het Frans en het Nederlands, na
de 10.000 gulden met 500 gulden tege
lijk: tienduizend vijfhonderd, a«ue mille,
elfduizend vijfhonderd, douze mille, et
cetera.
Twee bieders waren nog maar overge
bleven. Toen de 20.000 gulden bereikt
was en elk bod met 1000 gulden tegelijk
omhoog schoot, begon de spanning als
een virus bezit te nemen van de 800
aanwezigen, terwijl de kenners en kuns
thandelaren waar ik toevallig tussenin
zat, tekenen van hilariteit begonnen te
vertonen.
Joop Smid van Galerie Monet vertel
de, dat hij onlangs precies zo’n zelfpor
tret van Jozef Israëls voor 15.000 gulden
aan het Joods Historisch Museum had
aangeboden, maar da» hadden het afge
wezen omdat het een kopie zou zijn van
een zelfportret dat in Florence hangt
een vergalij kend onderzoek dat sij per
illustratie hadden verridït, hoewel Smid
ervan overtuigd is dat het „ajne” in
ieder geval authentiek is en hij het ook
niet onwaarschijnlijk acht dat de toen al
bejaarde vader Jozef (het geveilde zelf
portret schilderde hij op 79-jarige eef-
tijd), die de cteur nist meer uitkwam,
zichzelf in zijn laatste levensjaren- vaker
op dezelfde manier portretteerde.
Hoe dan ook, van 20.006 gulden liep
de prijs op naar 30.000 (elk bod werd nu
1000 gulden waard), van 30.000 naar
50.000 naar 80.000, langzamerhand maak
te zich van iedereen de overtuiging
meester dat twee door mataglap bevan
gen particulieren tegen elkaar zaten op
te bieden (toen uiteindelijk de laatste
hamerklap viel hoorde je veilingmeester
Glerum dooi de microfoon mompelen:
„Ze zijn gek geworden”, en de man
naast me vulde de annoncering van het
eindbedrag aan met... „voor de directeur
van Meereniberg”), en bij 100.000 gulden
klaterde er een dankbaar applausje op
voor de beide volhouders. Het werd
uiteindelijk 103.000 gulden, de gelukkige
winnaar was de Parijzenaar Maurice
Loeb die zich (inderdaad) voorgenomen
had Jozef Israëls zelfportret aan het
Israëlisch Museum te schenken, en. zich
niet van dit voornemen had laten af-
brengen door de Amerikaanse mevrouw
A. J. Franklin, die (inderdaad) met een
achterneef van Jozef Israëls is ge
trouwd...-
„In principe zijn de Verenigde Staten
bereid de partijen in zoverre zij
daarom verzoeken bij te staan om tot
de resultaten te komen die ik noemde in
mijn rede in Loesaka: Het snel bereiken
van een meerderheidsbewind en het
waarborgen van de rechten van de min
derheid”.
Kissinger maakte op een persconfe
rentie in de Zaïrese hoofdstad Kinsjasa
wel duidelijk dat hij niet van plan is in
zuidelijk Afrika het soort pendel-diplo-
matie te beginnen dat hij de afgelopen
jaren in het Midden-Oosten heeft ge
voerd. „Ik zeg niet dat ik persoonlijk
degene zou zijn die de goede diensten
verleent”.
Hij meende dat in Rhodesië nog steeds
een regeling door onderhandelingen mo
gelijk is. Kissinger besprak gisteren in
Kinsjasa de ontwikkelingen in zuidelijk
Afrika en de Amerikaans-Zaïrese be
trekkingen met president Moboetjoe.
Tijdens de persconferentie tekenden
daarover volgens haar richtlijnen had
moeten informeren.
In grote trekken, zo concludeert het
rapport, nam de FBI telkens en syste
matisch een hele hand, waar haar een
vinger werd geboden.
„Wij zijn gestuit op een vast patroon
waarin voor beperkte doeleinden ont
worpen programma’s, zoals het voorko
men van misdadig geweld of de ontmas
kering van buitenlandse spionnen, on
taardden tot wat door getuigen werd
aangeduid als „stofzuigers” die ook gege
vens over de wettige aktiviteit van
Amerikaanse burgers opzogen”, aldus
het rapport.
Volgens de eommissie-Chureb heeft al
dat belasteren, spioneren afluisteren,
behalve dat het strijdig is met de wet,
ook nog eens vrijwel geen enkel con
creet resultaat opgeleverd. De FBI, aldus
het rapport, gaf voor haar binnenlandse
spionage jaarlijks tenminste 80 miljoen
dollar uit.
Het is zelfs zo, vervolgt het rapport,
dat bepaalde presidenten en ministers
'van justitie van de misstanden profiteer
den door de FBI te vragen om binnen-
lands-politieke informatie. De dienst
voldeed aan deze verzoeken.
De FBI heeft echter ook zonder fiat
van hogerhand, op eigen houtje dus,
illegale operaties uitgevoerd en deze ver
borgen gehouden voor degenen die zij
BEIROET (DPA, AP), Elias Sarkis,
de president van de Centrale Bank van
Libanon, heeft zich nu ook kandidaat
gesteld voor de functie van president
van Libanon. Raymond Edde, de leider
van de Libanese nationale eenheidspartij
is de belangrijkste tegenstander van
Sarkis.
ijsland zou nu meer patrouilleboten
hebben ingezet dan ooit tevoren het
geval is geweest.
tfe. J
;X
•X
X*
X*
,v
