Yobbo Nowt: Socialistische en toch geestige musical van 7:84
BOERTIGE MENTALITEIT VAN BLANKE
TOT IN HET ABSURDISME VERHEVEN
Uitkeringen aan
schrijvers
Daniel Buren in
Voor bibliotheken
drie musea
200 extra vacatures
Drie ton voor
Stradivarius
Camerata Lysy
wekte twijfel
id
C' ris Barber
in Alkmaar
ABN
Sparen.
Uw geld groeit in 6 jaar en 10 maanden van
f 62045 naar f 1.000,- met ABN Kasbiljetten.
ER
R
I
Alternative Theatre uit Londen speelt Snoo Wilson
Staatssecretaris W. Meijer:
Muziek uit 14e eeuw
v. Chr. nu leesbaar
Te weinig lijn
Henk Molenberg weg
bij Globe
17
WOENSDAG
5
M E I
19 7 6
KUNST
1
B.V.
lires
...1.30
...3.00
...2.50
Algemene Bank Nederland
De aankoopprijs hangt af van de
datum waarop u ze koopt. Kasbiljetten
zijn aan toonder. U kunt ze gewoon
aan de balie kopen, voor uzelf of als
een geschenk voor een ander.
Bij de ABN zijn kasbiljetten te koop:
dat is een spaarvorm waarbij uw geld
aanzienlijk groeit, maar waarbij de rente
pas na enige jaren wordt uitgekeerd.
U profiteert dus van rente op rente.
Er zijn kasbiljetten met verschillende
looptijden: 2 jaar 4- 10 mnd., 3 jaar+
10 mnd., 4 jaar 4- 10 mnd., 5 jaar 4- 10 mnd.
en 6 jaar 10 mnd. met een rente
vergoeding van resp. 5!4,6,6/2, 7 en 7%°/o.
Een voorbeeld: koopt u op 6 mei
1976 een kasbiljet, waarvoor u op 1 maart
1983 f 1.000,- wordt uitgekeerd, dan
betaalt u daarvoor f 620,45.
Een huisvrouw krijgt het door
- 4.00
r 4.00
slagen
Dennis Charles en Chnssie Coterill als het echtpaar Jack en Marie
JAC HEIJER
den, of
Scène uit „The Soul of the White Ant.
(Van- onze kunstredactie)
met luid horende oprispingen.
de
(ADVERTENTIE)
-
(Van onze kunstredactie)
TOON VRANKEN
...1.30
...1.00
moristisch, temeer omdat de spelers deze
personages met groot gevoel voor detail
en timing uitbeelden.
Volgens musicologen doet het Hoerrie-
tische muziekwerk denken aan de liede
ren van de oude Israëlieten en de Oos
terse Christenen. Het is echter niet uit
gesloten dat deze juist de muzikale in
vloed hebben ondergaan van de Babylo-
niërs en van de Hoerrietein in het bij
zonder.
een radicale politieke ombuiging in het
huidige rascistische Zuid-Afrika. Dron
ken en kotsende blanken, kortom het
absurde vervaagd naar mijn idee die
politieke stellingname. Kunstig toneel is
het in ieder geval wel.
KEES BOONMAN.
RDAG
AMSTERDAM (ANP). Toneelspeler
en tv-acteur Henk Molenberg (50 jaar),
dlie 15 jaar verbonden is geweest aan de
Stichting Zuidelijk Toneel Globe, heeft
om persoonlijke redenen bij dit gezel
schap zijn ontslag ingiediiend- Hij -i.il het
ontslag laten ingaan bij de aanvang van
het nieuwe toneelseizoen in september.
Hij heeft nog geen ander vast engage
ment.
(Van onze correspondent)
DOKKUM. Het personeelsbestand
van de bibliotheken zal worden uitge
breid met 200 nieuwe arbeidsplaatsen
Over 100 ervan zijn de betreffende bibli
otheken, gemeenten en provincies van
daag (woensdag) per brief ingelicht. De
overige 100 worden aangewezen na over
leg met de Bibliotheekraad en het Ne
derlands Bibliotheek en Lectuur Cen
trum (NBLC).
Volgens dit principe zal Buren ook op
een nog nader te bepalen plaats in de
Betuwe een constructie van drie schot
ten doen verrijzen, waarvan elk schot,
bepalkt met dezelfde kleur streep, in de
richting van een van de drie deelnemen
de musea wijst. Binnen elk museum zal
onder dezelfde hoek deze richting zicht
baar worden gemaakt.
In elk museum zal voorts in een zaal
op een wand een werk worden getoond
in een voor dat museum volgens Buren
„eigen kleur’’.
Bovendien zal de Fransman werk aan
brengen achter bepaalde schilderijen, die
vrijwel permanent in het Stedelijk Mu
seum hangen en die dan onzichtbaar
voor de toeschouwer zullen zijn. Hij
bereikt dit door zijn „werk" exact de
zelfde grootte te geven van het betref
fende werk. Buren wil op deze manier
gebruikmaken van reeds benutte exposi
tieruimte.
De partituur is gesteld in de taal van
de Hoerrieten, een volk dat destijds ten
zuiden van de Eufraat in Mesopotamië
woonde en dat zijn grootste bloei in de
14de eeuw voor Christus bereikte. De
ontcijfering was mogelijk dank zij de
vondst van een Babylonische kleitafel
over muziektheorie die enige jaren gele
den in Chaldea werd ontdekt.
uit
-Guillemin, is
toilet of in de bar. Elk persoon was voor
een belangrijk deel bezig met zichzelf.
Een voorbeeld is het moment waarin
twee acteurs zich bezig houden met een
telefoongesprek, terwijl een derde be
heerst een injectie-spuit uit de koffer
haallt en een „shot” verdachte middelen
in de afgebonden arm spuit.
DEN HAAG. Het Fonds voor de
Letteren heeft in principe aan 183 Ne
derlandse auteurs beurzen toegekend, die
variëren van 2.200 tot f 26.400. Het
fondsbestuur heeft de beslissingen geno
men nadat twee onafhankelijk van el
kaar w-erkende commissies adviezen
hadden uitgebracht. Het fonds houdt re
kening met het belastbaar inkomen van
de aanvragers. Er waren 273 aanvragen.
Alleen al het decor is bizar. Het is in
twee delen verdeeld. Het ene deel is een
damestoilet in en nachtclub. De toilet
pot ziet er buitengewoon smerig uit. Het
andere deel van het decor is een bar
met twee gammele krukken en een
jukebox die z’n beste tijd heeft gehad.
Het hele podium is daarbij „geplaveid”
met zand. De verwikkelingen die zich
binnen dit decor afspelen lijken in eer
ste instantie zeer verward. Een echte
Engelssprekende Zuidafrikaan, dus on
verstaanbaar, hangt aan de toog van de
bar en neemt een flinke hoeveelheid
bier tot zich. Hij begeleidt het drinken
De laatste maanden ligt Zuid-Afrika
weer goed in de markt van de publici
teit. Ik vraag me echter af of Snoo
Wilson met dit verhaal het effect be
reikt waar hij naar streeft. Namelijk
niet zijn toegewezen, zullen volgens
Meijer vooral terecht moeten komen bij
de voorzieningen in de oude wijken van
de grote steden en in de groeigemeenten.
Van de reeds toegewezen 100 plaatsen
zijn er 49 bestemd’ voor „nieuw werk”
en 51 voor bestaand. Van de 49 zijn er
25 naar Rotterdam gegaan.
Ze is een arbeiders vrouwtje met twee
opgroeiende kinderen. Op een goeie dag
heeft ze genoeg van het huishouden en
wil haar eigen geld zelf verdiénen. Ze
zet haar man die daar niets voor voelt,
de deur uit en ervaart dan aan den lijve
hoe de wereld in elkaar zit. Ze vindt
met moeite een baantje, moet naar soci
ale zaken, ziet op het werk hoe de
arbeidsverhoudingen liggen. Er wordt
Ik vergeet tot dusver dat het geheel
een musical is. De diverse scenes worden
aan elkaar gelast door songs en af en
toe zijn er ook tijdens de scenes liedjes.
De muziek is pop, met een lichte neiging
naar de rock, al ontbreken echte stam
pers die de revue „Lay off” kenmerkten.
Mark Brown schreef geweldige muziek,
een stuk beter dan de Rocky Horror
Show. De geluidsinstallatie was gisteren
bij de premiere in Mickery nog niet
precies uitgekiend, zodat de teksten wel
eens de mist in gingen. Maar dat zal
gaandeweg verbeteren.
De individuele spelprestaties zijn beter
dan in „Lay off”, temeer omdat
McGrath voor elke speler minstens twee
figuren op het lijf heeft geschreven.
Behalve dan voor Chrissie Coterill die,
ondanks haar jeugd, een frisse geloof
waardige huismoeder speelt. Naast haar
zijn Dennis Charles, Colm Meany, Vari
Sylvester, Harriet Walter en Hilton
McRae (ook nog de beste zanger) met
verve en technisch gaaf in de weer. De
zeer muzikale band bestaat uit Mike
Barton, Mike Bennet, Tony Henderson
en Mike O’Neill die zozeer muzikant zijn
dat ze zonder enige moeite na afloop in
de foyer doorgaan met spelen. 7 84 is
de gezelligste groep die ooit Miclcery
aandeed.
Deze Fransman werkt al meer dan
tien jaar met in de handel verkrijgbaar
zonneschermdoek rhet strepen van 8,7
cm breedte in alle voorhanden zijnde
kleuren. Ook past hij diezelfde strepen,
maar dan gedrukt op papier, cellofaan
of plasticfolie, toe.
Volgens de inrichter van de tentoon
stellingen stelt dit simpele eenvoudig
herkenbare constante streepmotief Bu
ren in staat alle aandacht van de kijker
te richten op de wijze waarop hij de
strepen toepast. „Zijn werken bestaan
niet op zichzelf maar hebben een heel
belangrijke relatie met de plaats waar
ze gepresenteerd worden."
De uitkeringen zijn bestemd voor Ne
derlandse en Friese schrijvers van proza,
poëzie, essays, kinder- en jeugdboeken,
toneel-, televisie- en hoorspelen en voor
vertalers van buitenlands belletristisch
werk. Onder de gehonoreerde aanvragen
bevinden zich die van de Haarlemse
schrijvers Louis Ferron, Geerten Mey-
sing (Joyce Co), Frank Herzen, Gerard
Lemmens, Lizzy Sara May, Bob Tadema
Sporry en Lodewijk Henri Wiener.
vloedige zaad van deze slaaf in de (ui
teraard) smerige frigidaire. zodat ei om
de zoveel tijd een hele lading kon wor
den gestuurd naar zijn vrouw die ergens
in het binnnland woont. Dit gedeelte
van de voorstelling onderstreept het ab-
sude in het hele verhaal. Een met aarde
besmeurde bioloog, die net is opgestaan
uit z’n graf, is op zoek naar de moeder
van de witte mieren. Alleen als je diie
uitroeit wordt de situatie stilgezet. Mie
ren (blanken) hebben de gewoonte zich
in korte tijd over een groot gebied
machtig uit te breiden. Hiermee wordt
een belangrijk deel van het stuk „De
ziel van de mier” verklaart.
Onder regie van Dusty Hughes is het
anderhalf uur durende stuk verdeeld in
meestal snel afwisselende scenes, die
ogenschijnlijk niets met elkaar te maken
hebben. Door de hele vooi stelling liep
echter een rode draad, die in hoofdzaak
de boertige mentaditiet van de blanken
weergaf gecombineerd met een geweldig
onbegrip voor de uitlatingen van de de
personages. De acteurs stonden bewust
onthand tegenover de toestand in de
ALKMAAR. De beroemde Chris
Barber jazzband uit Engeland, die een
half jaar geleden een drukbezocht optre
den in het Concertgebouw in Haarlem
ten beste gaf, zal morgen, donderdaga
vond spelen in zaal Het wapen van
Heemskerk in de Breedstraat in Alk
maar.
HAARLEM. „Soms denk ik dat de
wereld een mand vol vuile was is”, en
harde s telling om te lezen op bevrij
dingsdag. Het is een zin uit de voorstel
ling „The Soul of the white Ant” van
ht Alternative Theatre uit Londen dat
gisteren te zien was in de Toneelschuur.
De Engelse schrijver Snoo Wilson neemt
verder niet de hele wereld op een avond
onder de loep, maar houdt zich in dit
stuk uitsluitend bezig met Zuid-Afrika.
In een absurdistisch verhaal laat hij de
blanke overheersers in dit deel van de
wereld er terecht slecht afkomen. Hij
schildert de blanken zeer decadent af en
laat zien dat ze er niets meer van
maken dan een enorme puinhoop.
LONDEN (DPA). Een Stradiivarius-
viool die in 1692 in Cremona gebouwd
werd, heeft dinsdag op een veiling bij
Christie in Londen 44.000 pond (ruim
300.000 gulden) opgebracht. Het muziek
instrument ging naar een particuliere
verzamelaar.
De vioól zou aan een Russische tsaar
hebben toebehoord die het instrument
aan de hofviolist Eugen Maria Albrecht
schonk. In 1906 kwam de viool terecht
bij de Britse familie Fleetwood-Resketh
wier leden een oude traditie als begaaf
de amateuirmusici in stand hielden. Uit
de nalatenschap van Joan Fleetwood-
Resketh kwam de Stradivarius tenslotte
bij Christie terecht.
haar door allerlei functionarissen voor
gehouden dat ze blij mag zijn dat ze in
het „kapitalistisch systeem” mee mag
draaien en, verdomd, ze is er nog trots
op ook. Haar eigen verdiende geld. Maar
dan krijgt ze door hoe de werkelijkheid
voor de werknemer is. En wordt actief.
Haar man, die weer thuis wil komen,
begrijpt niets van haar verandering. Ze
stuurt hem andermaal weg. Hij mag
terugkomen als ook hij de dingen anders
inziet.
Dit verhaal wórdt verteld in eenvou
dige dialogen eni scenes, die desondanks
de ingewikkeldheid van ons bestaan
recht doen. Het is geen eendimensionale
schablone. De schrijver en regisseur
John McGrath heeft zijn Marie en haar
kinderen zoveel eigenzinnige trekjes
meegegeven dat ze geloofwaardig als
echte mensen zijn. Toch is het geen
realistisch volksdrama. De personages,
die de verschillende facetten van de
arbeidswereld vertegenwoordigen, zijn
geen persoonlijkheden maar facetten
van een bepaalde mentaliteit. De man
van het arbeidsbureau, de juffrouw van
sociale zaken, de personeelschef, de vak
bondsman, de vrouw van de president
directeur, een jongeman in het pop-
wezen; ze zijn allemaal getekend vanuit
de gezichtshoek van de arbeider. Dat is
een heel passende keus in de opvatting
van deze schrijver en dit politiek actieve
gezelschap. Bovendien werkt het erg hu-
LUIK (ANP). Een archeologe
Luik, mevrouw Duchesni
er in geslaagd een 3.400 jaar oude parti
tuur te ontcijferen. Het muziekwerk
staat op een kleitafel uit de 14de eeuw
voor Christus die bij Franse opgravingen
in Ras Sjamra (het voormalige Oegarit)
aan de Syrische kust was gevonden-
Ik hoop eigenlijk niet dat dit
modale blanke Zuidafrikaan is, maar ja,
wat moet die blanke anders doen dan in
het café rondhangen? Werken doen
doorgaans alleen de zwarten in dat land.
De eigenaresse heeft zo’n negerslaaf
doodgeschoten. Zij bewaarde het over-
Dit is woensdag door staatssecretaris
W. Meiker meegedeeld in Dokkum, waar
hij een toespraak hield ter gelegenheid
van de Friese Bibliotheekdag. De staats
secretaris bracht in herinnering hoezeer
het bibliotheekbezoek is gestegen sinds
de inwerkingtreding van de Bibliotheek
wet op 1 juli van het vorig jaar: in een
jaar met 1 miljoen. De bibliotheek
een instrument voor informatie, ont
wikkeling, vorming en ontspanning voor
iedereen levert thans inderdaad een
duidelyke bijdrage aan het cultuurbe
leid, zoals het dit kabinet voor ogen
staat. Maar gebrek aan personeel, ac
commodatie en boeken heeft talrijke
instellingen juist door die enorm geste
gen belangstelling onder meer als ge
volg van de verplichte contributievrij-
dom voor de jeugd) forse moeilijkheden
bezorgd.
Hij had groot respect voor wat in deze
sector bereikt is door efficiënt en be
wust werken (centrale boekenaanschaf).
Bij het opstellen van bibliotheekplannen
moeten gemeenten en provincies, zo be
pleitte de staatssecretaris verder, reke
ning houden met voorzieningen in het
kader van andere welzijnsvoorzieningen
op het gebied van plaatselijk vormings
werk en opbouwwerk, jeugd- en jonge
renwerk. Er zal een „samenhangbnd
educatiebeleid” moeten komen.
Hij toonde zich ook wederom een
warm voorstander van een gedecentrali
seerd bibliotheekbeleid: gemeente en
provincie zijn primair verantwoordelijk
voor het reilen en zeilen van de biblio
theken en de taak van het Rijk beperkt
zich tot het vergoeden van een deel van
de kosten. Het gaat daarbij overigens om
aanzienlijke bedragen. Staatssecretaris
Meijer betoogde dan ook dat het een
„grote opgave” zal zijn om het biblio
theekwerk, dat wat het rijksaandeel be
treft van 44 miljoen in 1974 tot 112
miljoen in 1976 steeg, bij de bezuini
gingsoperaties zoveel mogelijk te ont
zien.
Op grond van voorlopige cijfers, die
door gemeenten en provincies zijn inge
diend en gelet op de enorme moeilijkhe
den waarvoor de werkers in het biblio
theekwerk zich geplaatst zien, is het
departement van CRM zo zei de
staatssecretaris ten slotte na overleg
met minister Duisenberg van Financiën
erin geslaagd eerder genoemde extra 200
arbeidsplaatsen aan het bestaande be
stand van zo’n 5000 man (bibliotheek
technisch en administratief personeel)
toe te voegen. De 100 plaatsen, die nog
Het optreden begint om 20.30 uur, de
zaal is een uur eerder al open.
Trombonist Chris Barber beschikt
over een goedlopend en technisch be
hoorlijk onderlegd orkest dat vrijwel
tijdloze jazz kan spelen, maar zich met
name uitleeft in een repertoire dat neigt
naar de oude stijl. Barber maakt thans
een nieuwe tournee door ons land die
hem veel succes brengt, niet in het
minst door het aanstekelijke optreden
van zijn orkestleden.
John McGrath zoekt als schrijver naar
een vorm waarin hij het persoonlijke
leven van de mensen een politieke kleur
wil geven. De mens en de (socialistische)
boodschap wil hij onnadrukkelijk met
elkaar verweven. Dat is hem voor het
grootste deel in deze musical zeker ge
lukt. Maar hij kon er kennelijk toch
niet buiten zijn boodschap niet alleen
overdrachtelijk te suggereren maar ook
letterlijk in het stuk te weven. Daartoe
voert hij een werkstudent op in de
fabriek waar Murie werkt. Die werkstu
dent geeft ze een lesje marxistische
theorie. Dat klinkt nogal prekerig en
McGrath is als regisseur zich daarvan
ter dege bewust. Hij laat deze rol dan
ook vervullen door de violist van de
begeleidende band, een droogkomiek die
de zwaarte van zijn tekst ogenschijnlijk
terloops relativeert. Prima gedaan, maar
ik vraag me toch af of het echt noodza
kelijk is. John McGrath is duidelijk nog
op zoek naar e en vorm, waarin de
boodschap eerder gesuggereerd wordt
dan expliciet wordt’ gesteld. Vooral naar
het einde toe is dat laatste het geval en
de spelers doen hun uiterste best het
allemaal zo licht en ironisch mogelijk te
houden. Daarin slagen ze meer dan
voortreffelijk.
AMSTERDAM Het Kamermuziek-
ensemble Camerata Lysy heeft maan
dagavond in het Amsterdams Concertge
bouw zijn laatste concert gegeven van
een festival dat bij nadere beschouwing
toch wel enige twijfels heeft opgeroepen.
AMSTERDAM. Tot en met 7 juni
zal zowel in het Stedelijk Museum in
Amsterdam, als in het Van Abbemu-
seum in Eindhoven en het Krgller-
Müller Museum in Otterlo werk worden
geëxposeerd van de 37-jarige Parijzenaar
Daniel Buren.
AMSTERDAM. „Yobbo nowt”
(spreek uit: jobbo naut) betekent zoveel
als „een persoontje van niks”. Het is de
titel van een musical, uitgevoerd in
Mickery door de Engelse groep 7 84, die
vorig jaar met groot succes de revue
„Lay off” bracht. „Yobbo nowt” is socia
listisch en toch geestig, ^owel in de
dialogen als in het spel. En afgezien
daarvan geeft de musical een geloof
waardig inzicht in het samenvallen van
iemands persoonlijke leven met zjjn po
litieke bewustwording. Politiek inzicht
betekent niets zwaarwichtigs of moei
lijks. Het is gewoon de dingen op een
rijtje zetten en met je gezonde verstand
conclusies trekken. Dat doet tenminste
Marie, de heldin van niks in deze musi
cal.
Woensdag volgt nog een Brahmscon-
cert met het Quarletto Italiano en daar
mee behoort dit festival dan weer tot
het verleden. Wat dit laatste concert en
ook het pianorecital van Pollini zondag
1.1. eigenlijk met het festival van doen
heeft, is me niet duidelijk. Daarmee
houdt dan ook de vraag verband: heeft
dit festival een programmakern, een
thema waaromheen de concerten zijn
gegroepeerd? Een bepaalde lijn heb ik er
niet in kunnen ontdekken. Zeker, er
waren enkele hoogtepunten, enige plus-
maar ook minpunten. Het motief waar
om een zelden gespeeld werk van
Chausson vervangen werd door Faure
was onacceptabel. Daarmee daalde de
helft van een concert in waarde ook al
werd Faure prachtig uitgevoerd.
Op het concert van maandagavond
waren bezwaren aan te voeren tegen de
al te driftige aanpak van de muziek van
Telemann, Couperin en Bach. Een nuan
cering van stijlopvatting heb ik er nau
welijks in kunnen vinden. Opgejaagde
tempi en een te gretige klankproduktie
ontsierden verschillende delen. Onze
briljante hoboïst Hans de Vries solieerde
in Bach duidelijk niet onder de meest
gunstige omstandigheden.
Na de pauze speelde hij zijn partij
werkelijk stralend in het Hoboconcert
van Cimarosa, doordat de Camerata
aanmerkelijk verfijnder partij gaf. Een
belangrijk succes volgde met het Diver
timento van Bartók, veerkrachtige, ge
dreven muziek, helemaal passend in de
speeltstijl van dit geestdriftig ensemble.
Dat was dus een hoogtepunt, dat Came
rata Lysy ons ten afscheid toch nog als
herinnering meegaf.
