Deze dag liep inhaalmanoeuvre D-trein fataal af
Nederlandse Spoorwegen aanvaarden alle verantwoordelijkheid
Reizen per
trein is toch
niet onveilig
i«?
e
a
99
MÖ
VREEMD
door mco
scheepmaker
19 7 6
5
MEI
WOENSDAG
BINNEN- EN BUITENLAND
3
naai
rant
oten
ixon
(Van onze speciale verslaggevers)
itiek
uien
seur
Opvangcentrum
O
Hervat
SCHIEDAM De treinramp die zich gisterochtend in Schiedam heeft
voltrokken, heeft aan 24 mensen het leven gekost. Vijf anderen liepen
zware verwondingen op. Onder hen was de machinist van één van de
treinen die bij het ongeluk betrokken waren. Bijna drie uur na de botsing
kon hij uit de in elkaar gedrukte cabine van zijn goeddeels versplinterde
trein worden gezaagd. Artsen die deel uitmaakten van de reddingsploegen,
moesten hem een voet afzetten om hem te kunnen bevrijden.
Tot
van I
i»
iö::::::*!
w:o:f
sta- I
W" Ww
4 z
Kte-
Dodental treinramp loopt op tot 24
meest
verlopen zonder geschillen
sploeg van de NS.
De machinist van de „sprinter”, die enkele uren beklemd lag tussen de wrakstukken,
wordt weggedragen.
nen .weer gaan rijden op dit traject.
Dat het treinverkeer weer vrij snel
kon worden hervat hangt samen met het
feit dat de materiële schade al met al
nogal mee is gevallen. Alleen de voorste
In de voorste wagon van de „sprinter” wordt tussen de wrakstukken eerste hulp
gegeven door artsen en verplegers.
:n is
n en
i de
kvei-
kijk-
lelijk
S. Zij
a de
twee
wer-
tbare
„We denken dat veel mensen m de
consternatie zijn weggelopen. Daar kun
nen nog mensen bij zijn die bijvoorbeeld
een hersenschudding hebben opgelopen
In het Noletziekenhuis in Schiedam is
een opvangcentrum ingericht voor fami
lieleden van slachtoffers van de trein-
bohsing. Een team van psychologen en
maatschappelijk werkers (onder andere
van NS) is actief bij de begeleiding van
familieleden die naar het ziekenhuis zjjn
gekomen om bij de identificatie te hel
pen.
Een woordvoerder van NS heeft mee
gedeeld dat de spoorwegen de begrafe
nissen zullen regelen.
Behalve de vijf zwaar gewonden heeft
de Schiedamse GGD geen ande.e gewon
den behandalf. liet opvangcentrum in ck-
huishoudschool kon daardoor spoedig
worden gesloten. GGD-directeur Wolfs:
De in een puinhoop veranderde voorste wagon van de „sprinter” met rechts de
voorste wagon van de D-trein, die in verhouding weinig schade heeft opgelopen.
wagen van het uit twee wagens bestaan
de „sprinteri’-treinstelis „total loss”. Het
achterste gedeelte van de sprinter is op
de rails blijven staan en kon worden
weggesleept. De voorste helft van de
sprinter was om zes uur met de kraan-
wagen van NS naast de baan getakeld
waarmee beide sporen geheel vrij lagen.
De D-trein, de zijlings bij de botsiing
betrokken stoptrein uit Hoek van Hol
land en de spoorbaan hebben nauwelijks
schade opgelopen, zodat de materiële
schade voor NS beperkt is gebleven tot
een „halve” sprinter (ndeuwwaarde rond
een miljoen gulden).
Siste-
n de
in de
naar
-bben
leeld
Rota,
lenos
lood-
i van
door
T CX11 I
de
be-
e Pi
laren
e als
i na-
vuste I
i het
gele-
1. De I
:ques I
Saint I
Pa-
torie.
i zes I
lende
i het
•este-
van I
e
onde i
feer
een
fros-
in te
n bij
sden
;edu- I
ank-
mei. i
rt de
ak-
irstel I
ik de
op-
;nbe-
i het
Volgens de NS-president zijn de ge
volgen van het ongeluk niet mede te
wijten aan het type treinstel dat sinds
kort op de lijn naar Hoek van Holland
in gebruik is. De sprinters kunnen zeer
snel optrekken maar de topsnelheid is
lager dan die van gewone treinen. „Het
snelle accelerren komt niet van een
lichtere constructie maar wordt bereikt
doordat de aandrijving geschiedt op alle
assen. De treinstellen voldoen verder
aan alle internationale veiligheidseisen.”
De Nederlandse Spoorwegen aanvaardt
in principe alle aansprakelijkheid die
voortvloeit uit het ongeluk van dinsdag
morgen bij Schiedam. Een woordvoerder
verklaarde gisteravond in het Noletzie
kenhuis dat, ingevolge de Spoorwegwet,
de NS de gevolgen voor haar rekening
neemt.
Dit betekent dat de NS onder andere
de begrafenissen van de slachtoffers be
taalt, alsmede de reiskosten van en naar
Schiedam van familieleden en de gederf
de inkomsten van de betrokkenen, enz.
□flij- I
■visie
Va-
heel
Veel
wie I
kker,
leeld
nden
'ij de
i der
r te-
een J
ir. C.
een
aruit
ddels
ver-
iland
ver-
egis-
a de
lofa-
wille
zijn
sr in i
mgs- I
i 250
rukt.
had
had I
bij
Gistermiddag werd bij het Nationaal
Monument op de Dam in Amsterdam de
dodenherdenking gehouden, in aanwezig
heid van onder meer Koningin Juliana,
prins Bernhard en premier Den Uyl. Na
afloop van de plechtigheid wandelde
Den Uyl, blootshoofds en irr zijn colbert
je, naar de Volvo die op hem wachtte,
was zijn chauffeur, die een eindje ver
derop stond te praten, te snel af (hij
opende geheel eigenhandig het portier en
stapte ook geheel eigenhandig in, net
zoals u en ik dat altijd doen dus), en
oogstte daarmee van enkele jongelui die
men in de goede oude tijd „opgescho
ten”. noemde, dezelfde liefdevolle yell
als trainer Joop Brand zondag n a afloop
van AZ’67-PSV„Jopie, Jopie”, riepen ze.
Op de plaats van de ramp verschenen ook minister Westerterp (rechts op de foto) en
de president-directeur van de Spoorwegen de heer De Bruin.
Het baanvak naar Hoek van Holland
staat op de nominatie om van een ATB-
beveiligingssysteem te worden voorzien.
Dan wordt bij fouten automatisch door
het systeem ingegrepen. Volgens de
planning is het baanvak echter pas in
1983 aan de beurt. In totaal komen 1800
kilometer voor dit systeem in aanmer
king. De hele operatie waartoe werd
besloten na de ramp van Harmelen
moet in 1984 zijn voltooid.
(Van onze redactie binnenland)
SCHEIDAM. Tot op de bodem zal
worden uitgezocht waardoor dinsdagoch
tend de inhaalmanoeuvre van de D-trein
Rhein-Express die elke ochtend bij
Schiedam wordt uitgevoerd, uitliep op
een catastrofe. Bij de spoorwegen is men
er nog niet uit hoe het ongeluk heeft
kunnen gebeuren.
Volgens de dienstregeling rijdt op het
zuidelijke baanvak de stoptrein 4125 die
om 07.24 uur uit Hoek van Holland
vertrekt en om 07.54 uur het station
Schiedam-Rotterdam-West moet binnen
lopen. Daarachter rijdt in dezelfde rich
ting en over hetzelfde spoor de D-trein
Hoek van Holland-München. Deze moet
vier minuten voor de stoptrein het
Schiedamse station passeren.
Om de D-trein te laten passeren stopt
de stoptrein voordat hij het station
Schiedam bereikt. Een paar honderd
meter erachter wordt de D-trein naar
het noordelijke spoor geleid. Is de Rhein-
de treinbotsing ter hoogte van Harme
len. Bij dat ongeluk kwamen op 8 janu
ari 1962 om een paar minuten over
negen ’s ochtends 93 mensen om het
leven en werden er 151 gewond. Het was
de zwaarste treinramp die Nederland
ooit heeft getroffen.
De aanvankelijke indruk dat zich on
der de slachtoffers veel schoolkinderen
bevonden, is achteraf niet juist. Welis
waar zaten er in de sprinter veel jon
gens en meisjes die naar hun school in
Vlaardingen gingen, maar zij zaten niet
in het voorste gedeelte van de trein. In
dat voorste stuk van de sprinter zat de
eergte-klasafdeling.
Veel van de inzittenden van de trei
nen vluchtten, voor zover mogelijk, na
de botsing naar buiten. De conducteur
van de ramptrein had nog" net op tijd
kans gezien de deuren te ontgrendelen,
zodat in de minder getroffen rijtuigen
van de sprinter men snel naar buiten
kon komen.
Het is niet bekend hoeveel mensen in
de drie bij het ongeluk betrokken trei
nen hebben gezeten. In de D-trein zaten
er maar weinig. De twee stoptreinen
waren vrij goed bezet.
Nu we het toch over de koningin
hebben: in het Joegoslavische dagblad
Politika van 27 april meldt correspon
dent M. Sokolovic uit Den Haag dat
aldaar bekend is geworden, dat de ko
ninklijke familie ver van Nederland
krijgsraad heeft gehouden over de stap
pen die in de Lockheedaffaire moeten
worden genomen. Volgens dezelfde
bronnen, zo gaat het artikel in de Politi
ka verder, verlangt prins Bemhard van
koningin Juliana dat zij afstand doet
van de troon en dat zij beiden Neder
land voor altijd verlaten. De koningin
zou liever het rapport van de parlemen
taire commissie over de Lockheedaffaire
afwachten en dan volgend jaar aftreden,
maar kroonprinses Beatrix is het groten
deels eens met haar vader, die steeds
ongeduldiger wordt en zijn v ertrek naar
Mexico voor het einde van het onder
zoek al heeft aangekondigd.
Zo hoort u het eens van vreemd
„Hulpverlening is voortreffelijk
SCHIEDAM (ANP). De eerste mel
ding van het treinongeluk kwam om
07.55 uur binnen. Onmiddellijk kwamen
brandweer, politie en GGD van Schie
dam in actie, e ven later gevolgd door
dezelfde diensten uit Vlaardingen en
Rotterdam. Het Dijkzigtziekenhuis in
Rotterdam stuurde een chirurgisch team.
Vlaardinigen- Veel eerder dan NS had
verwacht konden de. boottreinen naar
Hoek van Holland, waar om elf uur de
nachtboot naar Harwich vertrekt, gaan
rijden. Na elf uur zijn ook de stoptred-
Alle slachtoffers vielen in de stoptrein
die met een snelheid van naar schatting
70 tof 80 kilometer per uur op de D-
trein botste. De stilstaande trein die
ingehaald moest worden, werd wegge
drukt. Van de zware locomotief van de
D-trein werd slechts de machinistenca
bine ingedrukt. De machinist had het
ong^uk zien aankomen, had zijn rem
men' in werking gezet en was uit zijn
nog maar langzaam rijdende trein ge
sprongen.
Het voorste deel van de „sprinter”
werd vermorzeld. Passagiers in dat deel
van de trein moeten tussen de vermalen
banken en bagagerekken geen schijn
-van kans hebben gehad. Aan het begin
van de avond waren de lichamen van 24
omgekomenen geborgen. Men verwacht
te toen geen slachtoffers meer in de
massa’s metaal te zullen aantreffen.
De omgeving van de ongeluksplek
werd gisteren streng afgeschermd door
de Schiedamse politie. Dat gebeurde
voornamelijk als maatregel tegen sou-
venirjagers. Men was gewaarschuwd
door de rijkspolitie die indertijd veel
last van souvenirzoekers had gehad na
gevoerd, wanneer deze de plaats waai
het inhalen moet gebeuren al ruim
schoots is gepasseerd.
Op het bewuste baanvak wordt de
beveiliging met lichtseinen geregeld. Een
systeem van automatische treinbeïnvloe
ding is er nog niet ingevoerd. Bij hei
ATB-systeem wordt een machinist die
door „rood” gaat, eerst met belsignalen
gewaarschuwd; reageert hij dan nog
niet, dan wordt de trein automatisch tot
stilstand gebracht.
De VVD-Kamerfractie in de Tweede
Kamer wil van minister Westerterp
(Verkeer) nadere informatie over de
oorzaak van de treinramp bij Schiedam
Het rapport hierover van de spoorwe-
gongevallenraad moet, zo meent het li
berale Kamerlid Koning, eventueel ver
trouwelijk ter kennis van de Kamer
worden gebracht. In schriftelijke vragen
aan de minister dringt hij erop aan dat
de spoorwegen de beveiliging van druk
bereden baanvakken in hoog tempo gaan
voltooien.
De president van de spoorwegen mr.
De Bruin, zei gisteren niet te verwach
ten dat het baanvak nu versneld zal
worden voorzien van automatische
treinbeïnvloeding (ATB). „Dat is uiterst
ingewikkelde apparatuur die je niet als
broodjes in de winkel kunt kopen. Et
wordt niet al teveel van geproduceerd
en het aantal mensen dat gekwalificeerd
is om het te plaatsen is ook niet zo
groot." Hij zei geen antwoord te weten
op de vraag of een ATB-systeem in dit
geval de ramp had kunnen voorkomen.
De stoptrein in de richting Hoek van
Holland vertrok gisterochtend volgens
de normale procedure. De conducteur
gaf het vertreksein aan de machinist en
deze heeft dan tot taak om op grond
van de seinen te gaan rijden of te
wachten. Op het moment dat de trein
aan zijn ramprit begon, kon niemand
meer ingrijpen. Rayonchef K. van der
Veen. „De stroom uitschakelen of zoiets
als dat al zou helpen is niet
mogelijk."
Een Amerikaanse jongen, die merkte
dat ik alles opschreef en daarom een
kenner in mij zag, vroeg of ik wist hoe
een bepaald soort paarse bloem in een
der kransen heette. Hij was zelf „florist”
(Bloemist), zei hij, maar deze bloem had
hij nooit gezien. Ik stond uiteraard met
mijn mond vol tanden, want ik weet
alleen het verschil tussen een tulp en
een roos, en dankzij Prins Bemhard ken
ik ook de anjer heel goed, waardoor ik
op koninginnedag wel degelijk opmerkte
dat Beatrix demonstratief óók een witte
anjer had opgespeld. Maar helaas, deze
zeldzame bloem kon ik niet thuisbren
gen. Meer gemak had de Duitse d ame
van me, die me vroeg van wie al die
kransen afkomstig waren. Ik vertelde
haar dat ze hauptsachlich van de Wi-
derstand waren. En de krans waar En
gelandvaarders op stond, was die van de
Engelsen? Nein, die was van de Organi
sation van Widerstandkampfer die
wahrend dem Kriege nach England
entkommen waren. Het Duits zal wel
niet vlekkeloos zijn geweest, maar ik
heb het allemaal zo sec mogelijk en ook
zo vriendelijk mogelijk uitgelegd, hoewel
ze de leeftijd had om in de oorlog op
zijn minst in de wapenindustrie haar
steentje te hebben bijgedragen tot deze
herdenking. Maar wie goed doet, goed
ontmoet, want daarna gaf ze mij weer
het complimentje dat het haar opgeval
len was met hoeveel waardigheid de
koningin zich gedurende de plechtigheid
had benommen. Danke schön, lag me
even op de lippen, maar dat vond ik in
het licht van de omstandigheden toch
net een beetje al te gastvrij.
Dat blijkt uit de meest recente
cijfers, die over 1973, van het Cen
traal Bureau voor de Statistiek. In
dat jaar werden in ons land 8,2
miljard reizigerskilometers per trein
afgelegd. (Dat wil zeggen: het totaal
aantal kilometers door alle treinreizi
gers tezamen gereisd).
Er kwam toen geen enkele reiziger
om door een treinongeval; door ande
re oorzaken bedroeg het aantal dode
lijke ongelukken met treinpassagiers
vijf. Een NS-personeelslid kwam door
een treinongeluk om, eveneens een
door een andere oorzaak in 1973.
Bij de luchtvaart ligt het gevaren
risico aanzienlijk hoger. Voor de ge
hele wereldluchtvaart op lijndiensten
is berekend, dat in 1973 per 100
miljoen afgelegde reizigerskilometers
0,15 „doden” vielen. Anders gezegd:
150 doden per 100 miljard afgelegde
reizigerskilometers
Die 100 miljard reizigerskilometers
komen bijna overeen met het totale
personenautoverkeer in Nederland in
1973 (om precies te zijn: 92,8 miljard)
maar daar vielen maar liefst 1358
doden bij, en 25.900 gewonden. Een
gevarenrisico dat dus bijna tien keer
zo groot is als in het vliegtuig.
Burgemeester Lems van Schiedam zei
gistermiddag dat de hulpverlening
„voortreffelijk” is verlopen. HJij noemde
het een groot voordeel dat voor het
sterk geïndustrialiseerde gebied rond
Schiedam rampenplannen zijn opge
steld. „Daardoor kwamen de betrokken
diensten uit de drie plaatsen snel en
spontaan in actie, zonder dat competen
tiegeschillen ontstonden”, zo zei hij.
Dank zij de rampenplannen, die eigen
lijk voorzien in hulpverlening na grote
industriële ongelukken, waren de diverse
instanties voorbereid en verliep de sa
menwerking goed, aldus Lems. De ge
meentelijke diensten werden later op de
dag aangevuld met een hulpveriening-
ilijke
nten, i
aagse
■bben
wees
trant
reni-
;aan-
zaren 1
i pu-
ook
van
heb-
)r de
ngen.
Express zijn „voorloper” voorbij, dan
keert hij terug naar het zuidelijke spoor
en rijdt dan op 07.50 uur het Schiedam
se station door. Vier minuten later volgt
dan de stoptrein.
Omdat tijdens deze inhaalmanoeuvre
het noordelijke spoor korte tijd door de
D-trein is bezet, wacht de stoptrein 4116
die op dat spoor in de richting Hoek van
Holland moet rijden, op het Schiedamse
station tot de Rhein-Express op het zui
delijke spoor terug is en het Schiedamse
station binnenloopt, als het noordelijke
baanvak weer vrij is. Een minuut daar
na behoort de stoptrein een „sprin
ter” naar Hoek van Holland te ver
trekken.
De sprinter heeft gisterochtend niet op
de D-trein gewacht. Of het vertrek te
wijten is aan een menselijke dan we!
aan een technische fout, wordt nu uitge
zócht. Wel is er een regel dat de „sprin
ter” kan vertrekken wanneer de D-trein
vertraging heeft. Dan kan de inhaalma
noeuvre achter de sprinter worden uit-
lach-
heb-
caan-
idere
n uit
;etui-
van j
r het I
rma-
ënsie
aats-
-chef
■n in
•aken
kenis
Sta
nden
ïlijke
ot de
lanse
Midden op deze foto het nog niet verwrongen dak van de zwaarst beschadigde
wagon en een zijwand, waar in het bagagerek nog een koffer te zien is. Links de
voorkant van de trein die in zijn geheel door zijn eigen wagon heen naar achteren
is gedrukt.
1. Engelandvaarders. 2. Federatie van
Oud-strijders, 3. Oud-onderofficieren, 4.
Samenwerkende verzetsorganisaties Ex-
pogé en NFR-VVP, 5. Vereniging van
Ridders d'er Militaire Willemsorde, 6.
Bond van oud-Stoottroepers en Stoot
troepen. 7. Federatie van Verenigingen
van Nederlandse Officieren, 8. The Roy
al British Legion, 9. Aan al onze geval
lenen uit naam van alle nabestaanden,
10. Vereniging van Pilotenhelpers The
Escape. 11. (in het midden, de grootste
en de mooiste) J (met kroontje erboven)
en B (met kroontje erboven), 12. Raad
van Ministers, 13. Kon. Marine, Kon.
Landmacht, Kon. Luchtmacht, 14. Kon.
Ned. Ver. „Ons Leger”, 15. Aan
onze gevallen vrienden, Nederlands Da
chau Comité, 16. Vereniging van Poqlse
Oud-Strijders in Nederland, 17. The
Royal Air Forces Association, 18. Oor
logsgravenstichting, 19. Stichting 1940-
1945, 20. Oud-Korea Vrijwilligers.
Nadat ik dit allemaal voor u had
waargenomen, begaf ik mij naar de
trappen van het monument, waarop niet
alleen tientallen anonieme bosjes bloe
men waren neergelegd (soms nog in het
papier van de bloemist, soms zonder),
maar ook 20 kransen waren geplaatst. Ik
heb, van rechts naar links, voor u geno
teerd van wie die kransen blijkens de
opschriften op de linten afkomstig wa
ren:
Sinds half tien gisteravond rijden
weer treinen op het baanvak Schiedam-
UTRECHT. Ondanks de trein
ramp in Schiedam blijft als een paal
boven water staan, dat reizen per
trein veel en veel veiliger is dan
andere vormen van gemotoriseerd
vervoer.
