1
Éi
EEN KWAST VERF
VOOR DE MINISTER
iHHl
pi
p
to
inMi
„Ze kunnen hem beter
een stoel geven”
i WB
I
Verbouwing van Tropenmuseum
Kaarten
Antiekmarkt
1
IS| rfl
Bill
Pasar Malam
Sluiting
MB
'J
Toen en nu
i
i m
Jöf
kï
BI»
NIET ALLE ARTIS-BEWONERS EVEN AKTIEF
Mi
itf
F
15
Rijksprentenkabinet
toont tekeningen
uit Groningen
Ji
4" '1
ii
I
1
j i
4 Till
rri
I i
jhs
W
fr.
f
Rl
H
..'ft
I-
t 'U
«s*s
n
s
een
gs-
ui::
lill»
F
i
4
<-
I.
I
ONDER REDACTIE VAN KEES TOPS
Hl
te
J I M
-'I
IN EEN DIERENTUIN is het eigenlijk het leukste om naar de mensen
te kijken. Mensen reageren heel verschillend op dieren, maar in de meeste
gevallen is het de moeite waard ze te observeren. Bert Haanstra heeft dat
al geruime tijd geleden gedaan met zijn verborgen camera. Het resultaat
was „Zoo”, een kostelijke rolprent van ongeveer een half uur, waarin al
lerlei komische overeenkomsten in het gedrag van kijker en bekekene zijn
te zien. Haanstra heeft het zelfs voor elkaar gekregen een man te filmen,
die op precies dezelfde manier lacht als een aap die hij staat te bekijken.
RL:
Ui
181
WOi
islttlKini
iiiimsl
IBS]
kiuii: I
iiiniu
B -
•y.
S^W'
S®
Argeloze bezoekers deinzen terug voor een zandaanval van een chimpansee.
waarmee
tentoonstelling
Een van de weinige activiteiten van
de orang-oetan (foto rechts) is het
overeind krabbelen om eens te kijken
wat de fotograaf in de knuisten houdt.
Een wat oudere mevrouw verstrekt
een volwassen Indische olifant (foto
links) miniscuul kleine stukjes brood.
het Tropenmuseum. De
van
Het krabbende volkje is er immers op
vier, nogal uiteen gelegen plaatsen ge
huisvest: de apenrots, het apenhuis, het
orang-oetanhuis en de chimpanseekooi.
speelt hij met een bierflesje, dat God
mag weten hoe in de kooi terecht is
gekomen.
algemeen en
bijzonder”.
n
n
1-
letaal
ot 3?
tt 45
ad 0
J
gffl
GÓ»
SIS
Kortom, van een verzameling curiosa
uit voorbije tijden wordt het Tropenmu
seum tot een centrum waar verbindin
gen worden gelegd van een vroegere
situatie naar nu. Een centrum dat de
maatschappij van vandaag en morgen in
zijn vaandel plaatst, aldus de heer Jae
ger. En van die ontwikkeling was de op
zich onbelangrijke handeling van minis
ter Pronk een onderdeel.
MET DE VOORBEREIDINGEN voor
de verbouwing van de grote museumhal
is vorig jaar al een begin gemaakt. Toen
is de vaste collectie van het museum,
bestaande uit ongeveer 80.000 voorwer
pen, elders ondergebracht. Bij sloopwerk
in de afgelopen maanden is de plecht
statige buitentrap aan de Linnaeusstraat
verwijderd. Straks komen de bezoekers
binnen via een ingang op souterrainni-
„IN DE KAART GEKEKEN” is de
naam van een tentoonstelling die
vanaf zaterdag wordt gehouden in
museum Willet-Holthuysen aan de
Herengracht 605. Speelkaarten vor
men het onderwerp van de expositie
Europese speelkaarten vanaf de
vijftiende eeuw. Bijzondere aandacht
wordt besteed aan Amsterdamse
speelkaarten en hun makers van de
zeventiende tot de twintigste eeuw.
Volgende week op deze pagina meer
over de expositie.
Het flesje sneuvelt natuurlijk bij een
onbesuisde actie en even I ater zit een
chimpansee met de scherven te spelen.
Hoe dat afloopt weten we niet, wanl
inmiddels heeft een flink uit de kluiten
gewassen chimpansee het vuur geopend
op het publiek. Hij weppt het met
kracht grote hoeveelheden zand in het
gezicht; de bezoekers stuiven uiteen.
Maar lachen. Echte apen dus. daar in
die kooi.
AMSTERDAM (ANP)- Tijdens de
verbouwing van het Groninger Museum
voor Stad en Land hebben de oude
tekeningen uit dit museum tijdelijk on
derdak gevonden in het Rijksprentenka-
binet in Amsterdam. De tentoonstelling
wordt gehouden van 8 mei tot en met 4
juli.
Bij de keuze voor deze tentoonstelling
viel het accent op het zeer belangrijke
legaat van dr- C. Hofstede de Groot.
Diens grote schenking in de jaren dertig
heeft namelijk ook de basis gevormd
van de verzameling Rembrandttekenin-
gen in het Rijksprentenkabinet. De ten
toonstelling geeft een goed beeld van de
17e-eeuwse tekenkunst, waarin Rem
brandt en zijn school het hoogtepunt
vormen. Daarnaast is de landschaps
kunst uit die tijd vertegenwoordigd met
voorbeeld van de hand van o.a. Ruys-
dael, Cuyp. Van Goyen en Waterloo.
Voorts zijn er bloementekeningen van
de Friese, in Groningen werkzame Mar-
gretha de Heer (zij verbleef van circa
1638 tot 1657 in Groningen), werk van
de Groninger Egbert van Drielst (1745-
1818) en van Jan Antonie Langendij k
(1780-1818).
IB
-T
Zolang de verbouwing duurt en dat
is tot medio 1978 zullen de verfstre
ken van de minister van Ontwikkelings
samenwerking, temidden van die van
enkele leerlingen van de Rijksacademie
voor Beeldende Kunst (die dat karwei
deze week klaren), de bouwschutting
j&c-.
HET HOUDT NIET OP. Tentoon
stellingen en markten vliegen de pan
uit. De dag voor Hemelvaartsdag bij
voorbeeld, op woensdag 26 mei, be
gint in twee RAI-hallen de zevende
Pasar Malam Amsterdam, een vijf
daagse tropische jaarmarkt. In de
tropen met name in Indonesië
is een pasar malam een feestelijke
gebeurtenis, maar de jaarlijkse Pasar
Malam Amsterdam is een snel uitge
groeid exotisch evenement. Al maan
den geleden hebben zich meer dan
160 deelnemers gemeld, die straks
met kleiding, sieraden, schoeisel, le
vensmiddelen lekkernijen, drankjes,
kleine exposities en vele eettentjes
hun opwachting maken. Verder zijn
ei- modeshows, sportdemonstraties,
het optreden van krontjongorkesten
en steelbands, van danseressen en
vuurvreters, van flamencodansers en
popgroepen, van souldansers en Bali
nese dansers en van kindershows en
van bekende artiesten als Rob de Nijs
en Rosy en Andres zo meldt de
Pasar Malam Amsterdam. Een van de
hoogtepunten moet de verkiezing van
Miss Pasar Malam ’76 worden. „Een
vrolijke ontdekkingsreis vol verras
singen”, noemt de organisatie een be
zoek aan de pasar, „met mooie meis
jes, lekkere hapjes en veel plezier”.
Van 26 tot en met 30 mei is de
jaarmarkt geopend van het middag
uur tot middernacht. Veel plezier.
OVER EXPOSITIES GESPROKEN,
het is een wijdverbreid gebruik dat
aan de opening van een tentoonstelling
een feestelijk tintje wordt gegeven. Bij
een sluiting gebeurt dat zelden of
nooit. Ria Fettich, die de afgelopen
weken exposeerde in museum Fodor
aan de Keizersgracht, vindt dat ei
genlijk grote flauwekul. Daarom
werd haar tentoonstelling zondagmid
dag met enig feestvertoon afgesloten.
De Groep droeg haar steentje bij
door een vrolijk fragment uit het
nieuwe stuk „Haiku Hupsake” te spe
len. Een initiatief dat navolging ver
dient. Er kan niet genoeg gefeest
worden.
haar eigen visuele gestalte zou krijgen.
De heer D. Jaeger van het Tropeninsti
tuut, die in een toespraak tot minister
Pronk deze uitdaging in herrinnering
bracht, verklaarde dat bij de herindeling
van het museum van een nog bredere
opzet zal worden uitgegaan. De mens
komt in de presentatie centraal te staan
en daarnaast zal worden getracht inzicht
te geven in de bredere vraagstukken van
onze wereld en vooral ook de verbindin
gen met onze eigen samenleving en ver
antwoordelijkheid hier, aldus de heer
Jaeger.
ARTIS ZELF, dat wil zeggen het Ko
ninklijk Zoölogisch Genootschap „Natu-
ra Artis Magistra”, schrijft het begrip
„educatie” hoog in het vaandel. Drie jaar
geleden werd een volledig lesprogramma
samengesteld voor groepen, waarvan het
daaropvolgende jaar door een kleine
vijftienhonderd groepen werd gebruik
gemaakt. Om een zo groot mogelijk
publiek te bereiken zou Artis echter het
liefste een goed uitgerust informatiecen
trum op poten willen zetten, samen met
andere instanties die zich op dat gebied
met voorlichting bezig houden. Zo is
bijvoorbeeld het Instituut voor Natuur-
beschermingseducatie sinds het begin
van dit jaar binnen de hekken van Artis
gehuisvest. Die ontwikkeling komt over
een met de doelstelling van Artis, die in
de statuten van het genootschap wordt
omschreven als „het bevorderen van de
kennis van de natuurlijke historie in het
van de dierkunde i n het
4 i S
MAAR DE CHIMPANSEES en goril
la’s stellen ons niet teleur. Zij doen
datgene wat van een beetje aap ver
wacht mag worden: zij ontplooien akti-
viteiten. En behalve aktiviteiten van ero
tische aard zijn dat in hoofdzaak het
pesten van elkaar (het publiek: ..Hé.
grote lummel, kan je wel?") en van de
bezoekers. In de dierenwereld is er in
elke groep een leider en in dit geval is
dat een potige gorilla. Zijn drachtige
wijfje mijdt hem als de pest, want hij
jaagt iedereen op die in zijn buurt komt.
En als er niemand in zijn buurt komt
Wel, leut en pret moeten in Artis op
die laatstgenoemde plek gezocht worden.
Op de apenrots huizen slechts rhesusa-
pen en dat zijn zoals bekend, geen
geinponems. Het apenhuis biedt hoofdza
kelijk onderdak aan een bijzonder klein
formaat apen-van-gegoede-stand, een
soort Avenue-apen dus, en het orang-
oetanhuis ten slotte herbergt orang-oe
tans en dat zijn ook dat is bekend
uitzonderlijk luie varkens. Zó lui, dat
een jeugdige bezoeker bij de aanblik van
een volslagen suffe orang-oetan, (die een
harige hand op de duttende kop had
gelegd en dat kennelijk meteen weer
vergeten was) voorstelt: ,Ze kunnen
hem beter een stoel geven”.
ANDERE TREKPLEISTERS zijn ui
teraard de leeuwen en tijgers maar ook
bijvoorbeeld de krokodillen. „Juffie,
wanneer gaan we naar de krokodillen
kijken?”, klinkt het in een groepje
schoolkinderen. Bij de apenrots nog wel.
Behalve gekke dieren, zijn het vooral de
griezelige beesten die kinderen willen
zien. Er wordt met ontzag gestaard naar
de angstwekkend stil liggende krokodil
len met de kaken wijd opengesperd.
Er wordt trouwens niet alleen geke
ken, want met de school ga je niet
zómaar naar Artis: er moet wat geleerd
worden, en getekend. Twee jonge meis
jes zoeken de gemakkelijkste vis op
zo recht als een plank en gelijkmatig
gestreept. En voor het beantwoorden
van gestencilde vragen wordt meer op
de verklarende bordjes gelet dan op de
bijbehorende dieren.
HET BEELD DAT vele mensen
Amsterdammer of niet voor ogen
hebben wanneer ze denken aan het
Amsterdam van de vorige eeuw .is in
hoge mate beïnvloed door Jacob Olie.
Hij was in de tweede helft van de
vorige eeuw (hij leefde van 1834 tot
1905) de stadsfotograaf. Zijn collectie
foto’s, op de meeste waarvan mensen
en kinderen staan, is een levendige
reportage van de stad en zijn bewo
ners. Geïnspireerd door de aanpak
van Olie, heeft Ger van de Vlugt,
fotograaf van de Stichting Wonen,
het Amsterdamse stadsbeeld van nü
vastgelegd. Zoals Olie bouwplaatsen,
huismoeders, schoolkinderen, arbei
ders en slenterende stedelingen foto
grafeerde, zo is door Van de Vlugt
getracht dit een eeuw later nog eens
te doen.
Het resultaat is de tentoonstelling
Jacob Olie en het stadsbeeld nu”, die
tot 5 juni te zien is in de tentoonstel
lingsruimte van de Stichting Wonen
aan de Leidsestraat 5. Openingstijden:
maandag tot en met vrijdag van 10
tot 17 uur.
IN ARTIS IS HET deze week nog te
rustig om „mensen te kijken”. Een paar
schoolklassen pen en papier in de
aanslag en een- handjevol 65-plussers;
daarmee hebben we het wel gehad. De
dieren schijnen op die rust te reageren.
Luiheid troef in Artis. Vrijwel de gehele
bevolking daar zit vadsig op z’n achter
ste en bekijkt de passanten met een
gezicht van „Nou kan je op je kop gaan
staan, het zal me een zorg zijn”. Niette
min is het juist in deze tijd erg plezierig
toeven in Artis. Het is er mooi, er zijn
(of komen nog) veel jongen en er heerst,
zoals gemeld, rust.
sieren. De verbouwing zelf is een onder
deel van een ingrijpende restauratie van
het gebouwencomplex, waarmee al in
1967 is begonnen.
In de afgelopen jaren zijn in fasen
delen van het gebouwencomplex onder
handen genomen. In het kader van deze
grote verbouwingsoperatie is onlangs de
binnenplaats van het museum volge
bouwd. Begin vorig jaar werden in die
nieuwbouw het Soeterijntheater en
-café, het kindermuseum TM-Junior en
een tentoonstellingszaal voor wisselende
exposities in gebruik genomen.
NA HET SUCCES van het vorig
jaar wordt de antiek- en curiosa-
markt op de Nieuwmarkt zaterdag
voor het tweede jaar geopend. Onge
veer 85 kramen zullen gedurende de
zomermaanden (tot en met 25 sep
tember) staan opgesteld rondom het
Waaggebouw. Evenals vorig jaar zul
len op de markt meubelen, schilderij
en, munten, goud- en zilverwerk,
glas- en aardewerk van voor 1900
worden verkocht. Tevens is er een
ruime keuze van art-deco en Jugend
stil curiosa.
Aan de opening van de antiek
markt zaterdag zal (zie boven) een
feestelijk karakter worden gegeven.
Handwerkslieden zullen oude am
bachten demonstreren, zoals het ma
ken van kaas, klompen en marionet
ten. Standwerkers zullen er luidkeels
hun waren aanprijzen en er zal
plaats worden ingeruimd voor een
„vrijmarkt”, waar kinderen tot 14
jaar hun waren te koop mogen aan
bieden, zoals dat gebruikelijk is ge
worden met koninginnedag op de
Dam.
DE MINISTER TROK zijn jasje uit,
vatte een kwast, doopte deze in een pot
verf en zette de eerste streken c;i van
een grote schuttingschildering. De kleur
was rose. „Precies wat hij altijd is
geweest”, gniffelde de wethouder, die
ook aanwezig was, tegen z’n buurman.
De minister heette Pronk, de wethouder
Treumann en de plaats van handeling
was de entree van het Soeterijntheater,
onderdeel van
betekenis van dit alles? Het begin
de laatste fase in de verbouwing van dat
museum.
DAT HET DAARBIJ niet alleen om
de fratsen van een stel apen gaat, zal
duidelijk zijn. Er is immers zoveel meer
te zien en te leren van de dierenwereld.
Maar daarvoor moet men er wel heen
gaan. Voor zes gulden is het dierenrijk
enkele uurtjes van u. Nu is het nog
rustig. En u komt allicht met meer
terug dan de constatering dat ze die
orang-oetan inderdaad best een stoel
kunnen geven.
veau. Trap en lift voeren hem dan naar
de eigenlijke museumruimte.
De restauratie houdt voornamelijk
bouwkundige verbetering in. Zo wordt
in de lichthal (die nagenoeg in tact
blijft) een demontabele vloer aange
bracht die afwisselend voor tentoonstel
lingen en evenementen kan worden ge
bruikt. Voorts zal de Verouderde CV-
installatie worden vervangen door een
modern luchtbehandelingssysteem en
zullen de elektrische installaties worden
vernieuwd en uitgebreid.
BEHALVE EEN TECHNISCHE ver
bouwing is er in het Tropenmuseum ook
een inhoudelijke omvorming aan de
gang. In de jaarvergadering, eind 1970,
van het Tropeninstituut daagde de
ambtsvoorganger van minister Pronk, de
heer Udink, het instituut uit, het mu
seum om te vormen tot een centrum
waar de presentatie van het ontwikke
lingsvraagstuk centraal zou komen te
staan en waar de ontwikkelingsstrategie
iijltam;
i
I
NAAR ARTIS GAAN heet in de
volksmond „apies kijken”. En terecht.
De apen winnen van oudsher elke popu-
lariteitsverkiezing in de dierentuin en
niet slechts bij kinderen. Als er wat te
lachen valt, dan is het bij de apenrots.
Nu is het in Artis een beetje moeilijk
om die bron van vermaak te lokaliseren.
h s:i
::i
