Katholieke bisschoppen:
militair in
ingezet in Mozambique
Spaanse koning versterkt
persoonlijke populariteit
Overleg Griekenland-Turkij
„Frankrijk niet
„Tanzaniaanse militairen
NAVO terug”
Checkpoint Charlie afgebroken
Stoppen met roken
is een kwestie van doorbijten.
Duramint anti-rook kauwgom
geeft u de nodige steun.
BOUDEWIJN
Onder meer om Cabora-Bassadam te bewaken
HOUDING KOMT STEEDS NADER TOT WENSEN OPPOSITIE
Gevolgen aardbeving
Rusland ernstiger
dan werd toegegeven
5 VOOR 1
ALFABETISCH
door nico
scheepmaker
3
1976
2 1
MEI
V R IJ D A G
BINNEN-
BUITENLAND
EN
(Van onze redacteur in Bonn)
99
lise
Falange
(Van onze redacteur in Athene, F. van Hasselt)
Dynastie
Voorkeur
en
ISTANBOEL Daags na de NAVO-ministersconferentie in Oslo,
zaterdagmorgen, zullen de Griekse en Turkse ministers van buiten
landse zaken, Bitsiós en Caglayangil, na eerst ieder voor zich met hun
Amerikaanse collega Kissinger te hebben gesproken, elkaar ontmoe
ten. Daarbij zal uitvoerig over Cyprus worden gepraat, waar de
onderhandelingen tussen Grieks en Turks-Cyprioten weer zijn vast
gelopen.
Duramint is een anti-rook
kauwgom, die ervoor zorgt
dat een sigaret u totaal niet
meer smaakt. Door een paar
keer per dag Duramint te
gebruiken, onderdrukt u een
stuk gemakkelijker de be
hoefte om te roken.
Duramint is verkrijgbaar
bij apotheek en drogist.
lulde
igraf
raaf
ind
ling
Val
nlek
Irreëel
Zware strijd
b*-11
Mi
Ex-communicatie
bij abortus in
West-Duitsland
I
voor een
verkeersvliegtuig
(ADVERTENTIE'
JUAN CARLOS
Een Amerikaanse militaire woordvoer
der zei dat het voorstuk, van het oude
gebouw naar een museum zal gaan als
herinnering aan de dagen van de koude
oorlog.
Wij hebben natuurlijk ook heel wat te
stellen met onze koninklijke familie (als
ze niet belasterd of betutteld worden,
wonden ze wel beschoten), maar als de
koningin jarig is, maken we daar met
ons alleen toch een mooi feest van, en
zelfs de grootste republikein zit dan met
de gordijnen dicht naar het defile te
kijken, af en toe hoogstens een scham
pere opmerking plaatsend over Pieter,
de enige op wie zijn vrouw bereid is
enige kritiek te dulden.
Verder benadrukte de koning, dat de
grondwet verbeterd moet worden omdat
ajle burgers recht hebben op wettelijke
deelname aan de politiek. Hij herhaalde
Zo’n tapgesprek zal zich natuurlijk
niet tot Cyprus beperken. Ernstiger
explosiever is het dispuut
Elf maanden nadat Machel plechtig be
loofde een nieuwe socialistische staat op
te richten, is zijn regering in ernstige
moeilijkheden geraakt.
door waarnemers als een noodzakelijke
stap beschouwd, omdat bijna alle mili
tairen uit Mozambirue uit hetMakonde-
gebied komen en waarschijnlijk niet be
reid zouden zijn militaire acties te on
dernemen tegen hun eigen volk.
Alge-
►eders
an de
leling
erker
i die
i m et
i van
ver-
rs de
;sland
jt het
ven de
wordt
i ter-"
.‘ht is
nden
mde-
i. Zij
x>ven
xlaats
aven
stof-
van
r. de
heid
solo-
gens
tijd,
itiek,
ac-
PSP,
en
sette
nfe-
inda
.ting
be-
2hte
?ren
i'nen
ich-
een
0^3
ige
tot
66-
als
le
de
de
tec.
Ic
on
ten
te
dan
der-
een
eor-
het
aan
vin-
rrste
ngs-
ijke
bij-
Rot-
m 10
iletsel
aeisje
i het
leden
il.
‘Iwa-
i de
srter-
gis-
n-een
De
che-
lek,
dekt,
dicht
xx>r-
Er zijn vorig jaar in Nederland ruim
39 miljoen algemene boeken verkocht,
school- en studieboeken en naslagwer
ken en dergelijke niet meegerekend. De
gemiddelde prijs van een boek bedroeg
14,15. Je hoeft overigens niet per se
14,15 voor een goed boek uit te geven,
er zijn ook middelen om goede, wat zeg
ik, voortreffelijke boeken te bemachti
gen ver beneden die prijs, als je maar
even geduld hebt tot de uitgeversrestan-
ten bij tweedehandsboekhandels als De
Slegte terechtkomen.
WASHINGTON (AFP). De Franse
president Valery Giscard d’Estaing heeft
gisteren op een persconferentie in Was
hington gezegd dat Frankrijk niet zal
terugkeren in de militaire structuur van
de NAVO, maar overigens wel een
trouw bondgenoot zal blijven binnen het
Atlantisch bondgenootschap.
Het persbureau AP meldt, dat onge
veer vierduizend falangisten en andere
volgelingen van generaal Franco giste
ren, de dag dat hij zes maanden geleden
overleed', bijeengekomen zijn bij zijn
graf.
Na de mis verzamelde de menigte zich
buiten de basiliek en hief daar het lied
van de falange aan.
Er klonken kreten tegen de regering
JOHANNESBURG (AP). Ongeveer
1.500 Tanzaniaanse militairen zijn in
Mozambique aangekomen, kennelijk om
een einde te maken aan de activiteiten
van opstandelingen in het noorden var
Mozambique en om de Cabora-Bassadam
te bewaken, aldus is gebleken uit be
richten van inlichtingendiensten, die gis
teren in Johannesburg zijn ontvangen.
In een gisteren gepubliceerde herder
lijke vermaning om toch de ethische
beginselen meer in acht te nemen, noe
men de bisschoppen de hervorming van
het huwelijks- en familierecht een is-
lukking.
eenmaal
zou vra-
Checkpoint Charlie, het houten ge
bouw van de Amerikaanse doorlaatpost
bij de Berlijnse muur en symbool uit de
tijd van de koude oorlog, is donderdag
afgebroken om plaats te maken voor een
nieuw en groter gebouw. Sedert Oost
Duitsland op 13 augustus 1961 de Ber
lijnse muur bouwde, is Checkpoint
Charlie de enige internationale doorlaat
post geweest voor buitenlanders die per
auto of te voet naar Oost-Berlijn gingen.
(Van onze redacteur in Barcelona R.
Bosschart)
In juni worden in Bern bovendien
de besprekingen hervat tussen juri
dische experts van beide landen over
de rechten op de zeebodem, een
kwestie die. Grieksnland liever recht
streeks aan het Internationale Hof
van Justitie in Den Haag zou voor
leggen, iets waarvoor Turkije, zeker
na de jongste uitspraken op de inter
nationale zeerechtconferentie in New
York, minder voelt.
2. Agressief, begerig, cholerisch, deca
dent, egoïstisch, fanatiek, gemeen, hard
vochtig, inert, jaloers, krenterig, lui, ma
lafide, nieuwsgierig, ontevreden, partij
dig, querulant, rancuneus, sarcastisch,
triviaal, uitgekookt, vervelend, wantrou
wend, xenomaan, ijdel, zelfzuchtig. Plus
26, min 0.
Gezien de hevigheid waarmee in de
Bondsdag het gisteren be indigde begro-
tingsdebat werd gevoerd, staat de
Bondsrepubliek voor een zware verkie
zingsstrijd. Bondspresident Scheel zag
zich derhalve nu al genoodzaakt de par
tijen te manen de verkiezingscampagne
met de nodige reserve te voeren en
eraan te denken dat er in de komende
laren in de wereld omstandigheden kun
nen intreden die het samengaan van de
politieke krachten dringend vereisen.
De grootste schade heeft de stad Gazli,
ten westen van Tas j kent, opgelopen.
Hier zijn „meer dan 10.000 mensen dak
loos geworden”, aldus de radio, en „kwa
men verscheidene mensen om het le
ven”.
Heel de Spaanse pers publiceerde gis
teren op de voorpagina deze woorden uit
de korte rede waarmee koning Juan
Carlos zijn reis naar de mijnstreek As
turias had afgesloten.
Evenals bij de voorgaande bezoeken
van het koninklijke paar aan Catalonië
en Andalusië maakte Juan Carlos hier
van gebruik om zijn persoonlijke popu
lariteit en democratische geloofwaardig
heid uit te bouwen. Zijn houding tege
nover brandende kwesties komt ook
steeds nader tot de stellingen van oppo
sitieleiders, van wie hij sommigen voor
de reis had ontvangen en anderen in
komende dagen zal ontmoeten. Dit alles
in schril contrast tot het optreden van
premier Arias Navarro.
Juan Carlos verklaarde bijvoorbeeld
dat geweldplegingen uit de politiek ge
bannen moeten worden, doch niet alleen
met het volle gewicht van de wet (dat
wil zeggen door het inzetten van de
politie en de politieke tribunalen tegen
de „ondermijnende” oppositie zoals de
premier dat ziet), maar vooral door mid
del van een maatschappelijke vrede di«
op een overeenkomst van alle burgers
berust. En dat klinkt duidelijk naar het
pact voor de democratie dat de oppositie
nastreeft.
Die enkele honderden manifestanten
kwamen dus niet om te juichen, maar
om herrie te trappen. Want toen de
gasten zich naar het Steenplein begaven
„om er een ballet bij te wonen dat op
de Schelde door enkele sleepboten gege
ven werd” (ik citeer maar even letter
lijk; ik begrijp nu waarom het Belgische
ballet, in tegenstelling tot het Neder
landse. internationaal zo weinig bete
kent) wierpen manifestanten voetzoekers
tussen de bene van de paarden van de
koninklijke lijfwacht (dat viel nog mee.
ze hadden die voetzoekers ook nog tus
sen de benen van de koning en koningin
kunnen gooien), riepen „amnestie” en
„republiek’ en zorgden ervoor dat de
vorst n iet in een open, maar in een
gesloten wagen van het Steenplein naar
het Meir reed, en wel zo snel, dat „de
vooraan dravende ruiterij zelfs voorbij
gestoken wend door de auto’s.
Op zo’n manier koning te moeten zijn
het lijkt me ook geen lolletje.
en explosiever is het dispuut tussen
beide landen over de Egeïsche Zee.
Ook hierover wordt nog op verschil
lende, lagere niveaus, onderhandeld.
Op 28 mei beginnen in Genè ve be
sprekingen tussen de wederzijdse
chefs van de burgerlijke luchtvaart
een land als Guatemala, juist omdat
we daarmee geen enkel probleem
hebben”.
Giscard is later op de dag
kort bezoek aan Texas in Houston aan
gekomen aan boord van het (controver
siële) supersonische 11-L
Concorde.
In ieder geval rijn we een stuk harte
lijker jegens onze vorstin dan de Belgen
jegens hun vorst. Koning Boudewijn
viert dit jaar zijn zilveren ambtsjubi
leum: 25 jaar koning, dan heb je toch
wel tijd genoeg om zo’n man te leren
waarderen, zou je denken. Maar wat las
ik laatst in De Standaard (de NRC van
België) over het jubileumbezoek dat
Boudewijn en Fabiola aan Antwerpen
brachten? Het was „alles behalve een
triomftocht geworden”.
MOSKOU (UPI). Tenminste 10.000
mensen zijn dakloos geworden en een
onbekend aantal is omgekomen ten ge
volge van de aardbeving van maandag
in het Centraalaziatisch deel van de
Sovjet-Unie. Radio Moskou onthulde
gisteren voorts dat het gebied dezelfde
dag werd getroffen door aardverschui
vingen, veroorzaakt door overstromingen.
Maar Ankara schijnt nu de voor
keur te geven aan een wederzijdse
„verklaring van vriendschap en goede
intenties’. De Turkse redenering is
als volgt met een verdrag van non-
agressie kan Griekenland doorgaan
met de militaice versterking van zijn
eilanden vlak onder de Turkse kust,
al druist die in tegen de verdragen
van Lausanne (1923) en Parijs (1949).
Met een verdrag van vriendschap en
goede intenties is zo’n voortgezette
militarisering moreel moeilijker te
rechtvaardigen.
Van Griekse zijde zou een Turkse
weigering van een non-agressiepact
dan weer worden geweten aan de
agressieve en expansieve elementen
die zich weren binnen de Turkse
regeringscoalitie van het „Nationalis
tisch Front”. Elementen die men, al
dus de Grieken, zelfs van Turkse
zijde onmogelijk in de regering-Kara-
manlis zou kunnen signaleren.
ng
bij
ke
de
en
'as
a”.
Dp
jn
ia-
sr-
de
k-
•ve
an
est
ke
Wat kan je bijvoorbeeld bij De Slegte
aan „nieuwe” boeken van hoge kwaliteit
kopen voor die 14,15? Ik heb het voor
u opgezocht. De volgende boeken kosten
elk ƒ2,95: „De palm die door het dak
breekt” van Garsjin, „De Beul” van
Lagerkvist en „Afgunst” van Oljesja
Verder „Bekentenissen van een opiume-
ter” van Thomas de Quincey voor 1,95
en „Wennen aan de hel”, de aforismen
van Chamfort voor 3,95. Bij elkaar vijf
boeken van hoge literaire kwaliteit voor
14,75.
De regering heeft inmiddels aan het
adres van de voorzitter van de Westduit-
se katholieke bisschoppenconferentie,
kardinaal Julius Döpfner, haar nieuwe
wetten niet minder krachtig en beslist
verdedigd. Waar de bisschoppen de wet
ten een „zware schok voor de recht
staat” noemden, waardoor het zedelijk
bewustzijn wordt vernield, wees de re
gering met klem erop, dat een onrealis
tische regeling door een effectieve en
menselijker maatregel wordt vervangen.
Volgens de minister van justitie, Jo
chen Vogel, worden door het nieuwe
huwelijks- en familierecht deze maat
schappelijke instituties versterkt. De bis
schoppen willen de nieuwe wet niet ov
weg naar de rechter bevechten, zei kar
dinaal Döpfner, maar hij wilde wel de
katholieke christenen er duidelijk aan
herinneren dat de katholieke kerk het
met deze wet totaal oneens is.
Bij elke NAVO-vergadering flik
kert in de kringen rond president
Makarios argwaan op dat er voor bet
eiland een oplossing wordt bedisseld
buiten hem en de Grieks-Cyprioten
om. Deze keer zal de Grieks-Cypri-
sehe argwaan waarschijnlijk perma-
nentere vormen aannemen, want de
beide ministers zullen trachten de
basis te leggen voor een volgende
maand te houden topgesprek tussen
de beide premiers Karamanlis en De-
mirel.
MADRID. „Wat mij diep heeft ge
roerd is de nadrukkelijke wijze waarop
u hebt getoond dat het volk vertrouwen
heeft in het koningschap, maar tegelij
kertijd ook van de koning eist dat hij
zijn aanwezigheid laat voelen in heel het
sociaal-politieke beleid, om dat voort te
stuwen en het te richten op de vervul
ling van de waarachtige wensen van het
volk. En ik zeg u dat wij met dit
vertrouwen en deze eensgezindheid grote
dingen zullen doen in Spanje.”
Ongeveer 1.000 militairen zouden vol
gens deze bronnen gestationeerd zijn in
de stamgebieden van de Macua-stam en
de Makonde-stam. Welingelichte diplo
matieke bronnen hebben gemeld dat de
twee stammen zich actief verzetten te
gen plannen van de regering van presi
dent Samora Machel om hen elders aan
het werk te stellen in landbouwcoöpera
ties.
Vijfhonderd Tanzaniaanse soldaten
zouden stellingen hebben betrokken bij
de stad Tete om de Cabora-Bassadam in
de Zambezirivier te bewaken.
Machels besluit om Tanzaniaanse
troepen te gebruiken in plaats van te
vertrouwen op rijn eigen leger, wordt
en met name tegen minister van Bin
nenlandse Zaken Manuel Fraga.
De regering had een geplande grote
demonstratie van oorlogsveteranen in
Madrid verboden.
zijn verklaring van de eerste mei, dat de
arbeiders recht hebben op vrije vakbon
den onder hun eigen verantwoordelijk
heid.
Dergelijke uitspraken van de jonge
koning in het „rode bastillon” Asturias
(waar Franco dan ook nooit officiële
bezoeken aflegde), wijzen erop dat Juan
Carlos steeds duidelijker overweegt ge
hoor te geven aan de wens van de
oppositie en het merendeel der openbare
mening, dat hij zelf het heft in handen
neemt om de democratisering te versnel
len. En dat zou ongetwijfeld verwezen
lijkt moeten worden met de vervanging
van Arias Navarro.
Tenslotte maakte Juan Carlos gebruik
van dit bezoek aan Asturias om zijn
„dynastieke” positie te versterken: hij
verklaarde dat hij binnenkort zijn acht
jarig zoontje Felipe de titel „prins van
Asturias” zal overhandigen, die van
oudsher door de kroonprins van het
Spaanse koningshuis is gevoerd.
Uit het radiobericht blijkt dat de
aardbeving veel grotere schade heeft
aangericht dan in eerdere officiële mel
dingen werd aangegeven. Niet alleen is
Oezbekistan erdoor getroffen, maar ook
de naburige republieken Tadjikistan en
Turkmenië.
over het gebruik vanhe t luchtruim
boven de Egeïsche Zee dat nu, door
dat de Turken de helft daarvan opei
sen, totaal is geblokkeerd. Ditbrengt
niet alleen de Internationale Vereni
ging van Luchtverkeer die tot de
ontmoeting heeft opgeroepen in
grote moeilijkheid, maar berokkent
meer dan het Griekse schade.
BONN Roomskatholieke vrouwen in West-Duitsland die zich laten
aborteren worden door de Duitse bisschoppen met uitsluiting uit het
kerkgenootschap ex-communicatie bedreigd. Daarmee reageerden
de leiders van de katholieke kerk in de tot nu toe scherpste vorm op de
nieuwe abortusregeling. In deze regeling na een afwijzing in de Bonds
raad door de Bondsdag voor de tweede keer aangenomen wet blijft een
abortus binnen drie maanden strafvrij als hij op wil van de moeder en na
medisch beraad wordt uitgevoerd.
De deelnemers aan een abortus riske
ren automatisch de uitsluiting uit de
sacramentale gemeenschap. In een bijzin
van het herderlijke woord tot bezinning
op de huanitaire en ethische grondbe
ginselen, wordt ook op de aanstaande
verkiezingen gewezen.
Politieke kringen in Bonn trekken
daaruit de conclusie, dat het samenval
len van het herderlijk schrijven van de
bisschoppen met de afkondiging van het
zogenaamde verkiezingsplatform van de
christen-democraten gisteren geen zuiver
toéval is en de kerk zich in de verkie
zingsstrijd niet helemaal neutraal zal
opstellen.
„Dat is een duidelijke zaak”, aldus
Giscard, „ik hoop dat zowel de autoritei
ten als het volk van de Verenigde Sta
ten dat goed begrijpsn”.
Over de ontspanning zei Giscard dat
Frankrijk het initiatief heeft genomen
tot ontspanning met de Sovjet-Unie,
aanvankelijk op economisch gebied,
daarna op politiek terrein. „Frankrijk is
zich goed bewust van de werkelijkheid.
Men moet steeds zorgen voor een dubbe
le structuur, een van ontspanning, en
een van defensie”.
Wat Libanon betreft liet Giscard dóór
schemeren dat zijn land troepen zou
zenden om de rust te herstellen als de
nieuwe Libanese president,
geïnstalleerd, dergelijke hulp
gen.
Duizenden inwoners van Mozambique,
die ervan worden verdacht het niet eens
te zijn met het beleid van Machel,
zouden gevangen zitten, evenals een
aantal na de onafhankelijkheid achter
gebleven Portugezen. Door de scherpe
daling van landbouwproduktie is een
voedseltekort ontstaan en de regering
wordt met de dag meer afhankelijk van
hulp uit het buitenland om de economie
op de been te houden.
Mevrouw A. Hiemstra-van Konings
veld uit Sneek verblijdde me met een
positieve en een negatieve alfie:
1. Altruïstisch, begrijpend, consciën
tieus, dichterlijk, eerlijk, fijngevoelig,
geniaal, hartelijk, integer, jofel, kame
raadschappelijk, ludiek, meedogend,
nuchter, onbaatzuchtig, pienter
rechtvaardig, serieus, tactvol, uniek, ver
metel, wilskrachtig, ijverig, zach
taardig. Plus 24, min 2.
De nagestreefde topconferentie op
eerste-ministersniveau zal zich tegen
de achtergrond van al deze kwesties
stellig buigen over de onlangs door
Karamanlis gedane suggestie tot het
sluiten van een non-agressiepact tus
sen de twee landen, mede om een
waanzinnige wapenwedloop tussen
twee NAVO-bondgenoten af te rem
men.
Er zijn echter rondom dit voorstel
twee irreële dingen aan de hand. In
de eerste plaats heeft de Griekse
regering het nog steeds niet officieel
bij de Turkse regering ingediend; zij
heeft volstaan met het sturen van de
notulen van de parlementstoespraak
waarin Karamanlis zijn plannen aan-
konfigde.
Demirel heeft eergisteren in Athe
ne om verduidelijking gevraagd, maar
reeds schijnt Ankara en dat is het
tweede irreële element na aanvan
kelijk positieve reactie op het idee te
zijn teruggekrabbeld; men kan nu
horen dat eerst bepaalde concrete
kwesties tussen de landen uit de weg
moeten zijn geruimd wil het tot zo’n
pact komen.
Dit is natuurlijk onlogisch. Het zijn
juist de onopgeloste kwesties die zo’n
pact zin vol en wenselijk maken. Zo
als een Griekse woordvoerder zei:
„We hebben het niet voorgesteld aan
Ik citeer: „Wie gemeend had dat het
schitterende weder massa’s volk op de
been zou brengen, viel totaal bedrogen
uit. Met uitzondering van de Grote
Markt, de Suikerrui en vlak in de buurt
van de feestzaal aan de Meir, stonden er
langs het parkoers van de koninklijke
stoet bijna geen belangstellenden. Wa
neer men daarvan nog de enkele hon
derden manifestaten aftrok die op
kwamen voor amnestie bleef er bitter
weinig belangstelling over.”
