GE
ORMATIE
Knopenderwijs
s
Proefkreche
Anti-conceptie in
Nooit een handje geven
I
Verzorging van
huisdieren
Nederland
Schuren en afronden
lllé,
is?
II j
,u
D
tips voor iedereen
NIJKERKER KOMT OP VOOR LIJDERS SCHUBZIEKTE
s
Watervogels
w r
door Jos Bouten
sk
ut,
CHAGRIJNIG
ene
„Ik weet wel zeker, dat in deze streek meer mensen met
dezelfde kwaal rondlopen als ik. Mensen die net als ik het er
verdomd moeilijk mee hebben. En toch moeten ze met hun
ziekte leren leven. Waarschijnlijk tot hun dood. Mijn lotgeno
ten kan ik moeilijk stuk voor stuk afgaan. Daarom wil ik het u
vertellen, zodat u er in de krant over kunt schrijven, want zie
je, een mens met een lichaam als het mijne trekt zich gauw
terug. Wordt gauw mensenschuw Ik kan dat o zo goed
iyy.
Ut/
m
ar:
W-
4.
en
begrijpen, meneer, maar het helpt ze niet. Je moet blijven
proberen in contact te blijven met anderen. Ook al ga je af
en toe door de grond van schaamte. Mijn dochter had
verkering met een knaap, die mijn kwaal moeilijk kon
verwerken. Zijn ouders hadden mij als een vieze vent
afgewezen. Als hun zoon naar ons toe wilde moest hij wel
weten waar-ie heen ging. „Zo, ga je naar Job toe?”, riepen
ze hem dan schamper na”.
S* tT?
aan
ing
stampen met klompen of gympen
Iers
67 17
ek.
„Het lijkt net of iedereen mag aanschui
ven aan een lange tafel vol gebakjes en dat
jij moet toekijken op een schavot met de
„Had je me vroeger moeten zien. Als een
kamer er wat minnetjes uit begon te zien
stond ik al klaar met de rollen behang. Nu
loop ik kwaad de deur uit als mijn vrouw
erover durft te beginnen. Vroeger had ik
een lekke band in tien minuten weer gere
pareerd, nu zit ik drie kwartier te stumpe
ren. En als het slecht gaat, gaat het ook
goed slecht. In bijna alle opzichten. U hebt
mijn vrouw net horen zeggen dat het niet
meevalt als een man de hele dag over de
vloer is, ook al bemoeit hij zich nergens
mee. Ze heeft dan tóch het gevoel, dat
iemand een oogje heeft op al haar doen en
laten. Het gaat nu redelijk. Ik help haar
een handje mee met het schoonmaken van
het huis en met eten koken. Dat doe ik
graag. Af en toe lukt het niet, dan ben ik te
geprikkeld. In geen enkel opzicht een idea
le huisgenoot. Dan zegt m’n vrouw wel
eens tegen me: „Toe Wouter, alsjeblieft.
Pak de fiets en ga een eindje rijden”. Voor
mij is een rit beslist geen onverdeeld ge
noegen. Elke pedaalslag wordt bestraft
met een venijnig schrijnend gevoel in de
billen. Alsof er schuurpapier over heen
gaat”.
„Er is ook wel een ander middel, dat
enige verlichting brengt. Als ik wil zou ik
een kuur kunnen volgen in het ziekenhuis.
Zes wekenlang. Daarna ben ik volgens de
huisarts misschien vier weken vlekvrij.
Vervolgens moet ik weer beginnen aan een
nieuwe kuur Ziekenhuis in ziekenhuis uit
Ik kan het niet opbrengen Volgend jaar
februari ontkom ik niet aan het zieken
huis. De doktoren gaan dan een nieuwe
geneeswijze op mij uitproberen'
I
Het project Proefkreche’70, een vijf
jarig project, dat gesubsidieerd werd
door het ministerie van CRM, heeft heel
nuttige zaken opgeleverd voor de ont
wikkeling van de kindercentra in Ned
erland. Bij de uitgeverij Kosmos zijn nu
als „Ouders van nu boek” drie deeltjes
verschenen, waarin een groot aantal
ervaringen van de leiders van Proef
kreche’70 is vastgelegd. Er is de uitgave
„Spelletjes voor twee tot vierjarigen”
11,90), dan „Spelen met geluid”
12,90) en „Kijk, de kleuren gaan door
elkaar" 13,90).
De boekjes zijn in de eerste plaats
bedoeld voor peuterleidsters in kinder
centra, maar ze zijn ook goed te gebrui
ken door anderen, die veel met kinde
ren omgaan. In het eerste boek over
„Spelletjes” krijgt men meer voorgezet
dan alleen maar spelletjes, je vindt er
activiteiten van allerlei aard. Het gaat
hier om ideeën, die je dan zelf in de
praktijk kunt uitwerken. Er hangt
vooral bij kinderen veel af van de
situatie en de sfeer van het moment.
Hoofdzaak is, dat de ontwikkeling van
de peuter op speelse manier wordt ge
stimuleerd. In dat eerste deel tref je een
serie activiteiten aan die gericht zijn
op het lichaam en wat je er allemaal
mee kunt doen en een serie, waar de
aandacht is gericht op de motoriek van
de lichaamsdelen.
„Spelen met geluid” bevat de neer-
ir-
in
A
strop al om de hals. Dat is uiteraard niet
waar. Mijn vrouw Evertje zit naast me in
een groot zwart gat en heeft het net zo hard
te verduren. Soms misschien nog harder.
Want zij heeft nog eens te zorgen voor
negen kinderen, van wie er overigens al
drie het huis uit zijn. Al gauw komt er een
moment, waarop je goed moet beseffen
waarom het gaat. Of je gaat door met
jezelf te beklagen, of je gaat zoeken naar
een mogelijkheid om het leven draaglijk te
maken, ook voor je omgeving. Laat ik het
niet mooief voorstellen dan het is, ik ben
wat chagrijnig geweest. Nog te bedonderd
om een vinger uit te steken”.
slag van ervaringen, die men op het
gebied van muziek en bewegen heeft
opgedaan in vijf jaar Proefkreche. Mu
ziek kan aan sommige kinderen meer
mogelijkheden geven om zich te uiten
dan andere activiteiten. Vandaar dat
dit muzikale bezig zijn erg belangrijk is.
Ook voor de sfeer.
Het werken met allerlei expressiema-
terialen moet uitgaan van een toestand
van ’’zich lekker voelen”. Als de kinde
ren in de stemming zijn kunnen ze
lekker werken met papier, verf, klei
enz. Ook hier weer geldt, dat de peuters
met dit soort activiteiten hun emoties
lekker de vrije loop kunnen laten.
Nuttige boekjes dus.
„Hebben we binnen de stemming aardig
op peil dan zul je net zien, dat mijn vrouw
de dupe wordt van rotopmerkingen van
weinig begrijpende buurtgenoten. O ja, ik
heb gezegd dat de buurt niet beroerd voor
ons is, maar er zijn natuurlijk altijd men
sen die de situatie niet doorhebben en mij
zonder veel moeite tot zondebok maken.
Hoe vaak heeft Evertje niet moeten horen
van zo’n kerel” de hele dag over de vloer.
Of ze hebben het over „een luie vent”, die
maar boekjes zit te lezen. Wat moet ik dan?
De ganse dag voor het raam staan? Of op
een stoel zitten voor het aquarium?”
„Ik mag immers niet werken en ik kan
het ook niet. Dan hebben de controlerend
geneesheren van het GAK ook meer be
grip. De mensen hebben wel eens een grote
mond over het GAK, maar ik kan er alleen
maar goeie dingen over zeggen. Ze doen
daar alles voor me. Ze proberen nu voor
mij een paar weekjes vakantie aan zee te
versieren. Als geld geen rol zou spelen was
ik allang een keer naar de Dode Zee ge
weest. Door allerlei oorzaken heeft juist
daar de straling van de zon een bijzonder
geneeskrachtige werking op onze huid Ik
moet er eigenlijk niet meer aan denken,
want het geld is er gewoon niet. Dus wat
heeft het voor zin.
„Zoiets komt hard aan, dat kan ik u
vertellen. Al weet ik van mezelf, dat ik er
weinig appetijtelijk uitzie. Kijk maar eens
goed. Mijn lichaam is van de voet tot aan
de nek overwoekerd met rode vlekken. Ze
trekken mijn huid strak en bezorgen me
een branderig gevoel. Alsof je in je blootje
in de brandnetels gevallen bent. Wanneer
'het ziekteproces weer eens een hoogtepunt
heeft bereikt, breekt de huid door de span
ning op meerder plaatsen m diepe kloven.
Psoriasis heet die ziekte van mij in de
medische handboeken. De huid verhoornt
te snel en maakt van mij één grote, rode
eczeemplek”.
„Als je zo voor de spiegel staat wil je er
eerst niet aan. Zoiets mag niet, zoiets kan
niet. Koos Postema heeft in een Groot uur
U eeen vrouw aan het woord gelaten, die
ook van onder tot boven vól zat. Het mens
zei dat ze er haast niet mee leven kon. Voor
de televisie barstte ze in snikken uit, zo
erg zat de ziekte haar in de weg. Wat zou
ik ze graag willen helpen, want ik weet zo
goed wat ze moet wegduwen. Ik geloof dat
de lijders aan psoriasis, schubziekte in de
volksmond, elkaar fijn zouden kunnen
aanvoelen. Zover ik weet is er geen vereni
ging voor ons soort lotgenoten. Ik heb
tenminste meermalen geprobeerd contact
te krijgen met iemand, die al een groep
patiënten om zich heen zou hebben verza
meld”.
„Tot nu toe zijn mijn pogingen op niets
uitgelopen. Als ik goed ben geïnformeerd
gaan zo’n 200.000 Nederlanders gebukt on
der deze huidziekte. Toch meer dan ge
noeg om een actieve verenigingop te
baseren, zou ik zeggen. Wat zou dat ons
helpen! Want op de eerste plaats hebben
we bemoediging nodig. Ik zou al mijn
lotgenoten willen toeroepen, laat je niet
achteruitzetten. Ook al zie je de mensen
schrikken, schrik zelf niet voor een ont
moeting terug. Maak iedereeen duidelijk,
dat jouw ziekte niet besmettelijk is. En ook
niet vies. Hoewel dat niet gemakkelijk is”.
„Twee jaar geleden hebben ze mij het
zwembad uitgezet. O, het is heel omzichtig
gebeurd, hoor. Heel beleefd is mij verzocht
op te krassen. Op zo’n moment voel je toch
heel scherp, dat je door de gemeenschap
buiten de deur wordt gezet. Goed, ik heb
me inmiddels al weer aangepast. Dank zij
een doktersverklaring mag ik een half uur
in de week toch van het zwembad gebruik
maken. Het komt er alleen niet meer van,
ik neem liever een duik in het open water
bij Nulde”.
„Ik ben ontzettend blij, dat de buurt mij
wel geaccepteerd heeft. De mensen in deze
straat weten wat er aan de hand is en
nemen mij zoals ik ben. Daar heb ik ook
het mijne voor gedaan. Op een mooie
zomerse dag stapte ik in m’n zwembroekje
de voortuin in alsof er niets aan de hand
was. Met een onverstoorbaar gezicht ben
ik toen de heg gaan knippen. De eerste
schrikreactie liet niet lang op zich wach
ten. Een vrouw informeerde met de hand
voor de mond of ik misschien in de kachel
was gevallen. Op dat soort opmerkingen
zat ik juist te wachten. Zo kon ik de
mensen tenminste Uitleggen wat ik man
keerde. Een paardemiddel, dat wel, maar
ik was in één keer van alle uitleg af"
„Ik heb ze verteld, dat de verschijnselen
zich pas duidelijk openbaarden toen ik
zo’n jaar of eenentwintig was. Ik was net
genezen van een angina. Mijn handen za
ten onder de rode vlekken. Ik vond het
natuurlijk niet plezierig, maar ik had er
Het laatste woord over macramé is
nog steeds niet gezegd. Boeken over
deze vorm van vrijetijdsbesteding blij
ven op de markt verschijnen. De nieuw
ste aanwinst is „Knopenderwijs Macra
mé” (uitg. Zomer en Keuning) van
de Zwitserse Hildi Vogler-Von Kanel.
Wie nog geen handleiding bezit over het
op kunstige wijze aan elkaar knopen
van allerlei draadmateriaal kan er over
denken om zich dit boek aan te schaf
fen. Beginners en gevorderden vinden
er allerlei voorbeelden en uitgebreide
besprekingen van diverse technieken
in. De knopende schrijfster geeft aan
hoe je tassen kunt maken, ceintuurs,
wandkleden, wanddecoraties, halsket
tingen, lampekappen, schellekoorden.
En daar blijft het niet bij. De auteur
geeft ook nog een flinke keus aan mo
dellen, zoals van twintig tassen.
Behalve over de meest uiteenlopende
knopen geeft de Zwitserse ook advies
over het werken met kralen, ringen,
belletjes, sleutels, houtjes enz. Omdat
de schrijfster les in macramé heeft ge
geven weet ze precies waar de schoen
of de knoop wringt. Om alles nog duide
lijker te maken zijn er werkelijk zeer
instructieve foto’s bij geplaatst.
De dierenarts G. Snelder. bekend van
het NCRV-TV-programma „Van Natu
re”.' heeft een boek met adviezen gege
ven voor het verzorgen van huisdieren.
Hij vond het nodig om als dierenarts
zelf maar eens spatel en schaar even
terzijde te leggen en in de vrije tijd de
pen te hanteren. Als je zijn inleiding
leest heb je duidelijk de indruk, dat hij
in actie is gekomen onder het motto: nu
moet het maar eens uit zijn met het
geschrijf door leken over voeding, op
voeding, huisvesting en behandeling
van ziekten bij dieren. „Die adviezen”,
zo zegt hij,” strijken de praktizerende
dierenartsen vaak tegen de haren in”
Dokter Snelder neemt de hele rij aan
meest gehouden huisdieren onder de
loep: de honden, de katten, de duiven,
de voliérevogels, de cavia’s, de konij
nen, de reptielen en tenslotte de geiten
(over paarden is al genoeg geschreven,
vindt de auteur). Hij gaat steeds uit van
de basisgegevens voeding, opvoeding,
huisvesting, ziekten en ziektenvoorko-
ming. De hond en de kat staan ook voor
dokter Snelder het dichtst bij de mens.
Bij deze dieren komt het onderwerp
euthanasie ter sprake. Het advies van
de schrijver is: laat de voor u moeilijke
beslissing om een eind te maken aan
het leven van hond of kat (en natuurlijk
ook andere dieren) over aan uw diere
narts.
Het boek „De verzorging van huisdie
ren” (uitgeverij Elsevier, prijs 14,90) is
vertrouwendwekkend. Duidelijk is de
grote ervaring van dokter Snelder te
proeven in de behandeling van de di
verse onderwerpen. De dierenarts kan
trouwens ook goed met de pen over
weg. Hij is duidelijk, overdrijft niet, is
niet sentimenteel, maar bewijst wel een
groot dierenvriend te zijn. Hij wijst er
op dat een dier, bijv, een hond, veel,
meestal meer dan de baas zelf, naar een
arts moet. Het is geen preken voor
eigen parochie, wel voor het welzijn
van het huisdier. Het aardige is, dat
dokter Snelder ook allerlei achtergron
den (zoals de samenstelling van het
gezin) betrekt in zijn beschouwingen
zoals bij zijn tips voor de aanschaf van
een huisdier.
Al eerder vestigden we de aan
dacht op Moussaults driedelige
handzame vogelencyclopedie. Na
„Vogels van bos, parken tuin” is nu
het tweede deeltje (ook weer in ge
plastificeerde band) uitgekomen.
„Vogels van zee, meer en moeras".
De Deen Henning Anthon schreef
de tekst en verzorgde de uitstekende
tekeningen in kleur. De Nederland
se bioloog G. den Hoed vertaalde en
bewerkte het voor Nederland (prijs
per deel ƒ23.50).
Het boekje, door zijn formaat ge
makkelijk mee te nemen op tochten
in de natuur, start met een uiteenzet
ting over de biotopen van de water
en moerasvogels. Daarna treft men
tachtig pagina’s aan met tekeningen
en vervolgens vindt men de gege
vens, overzichtelijk gerangschikt
Er zijn drie registers opgenomen:
latijnse soortnamen, familienamen
en Nederlandse soortnamen. Alle
namen in de registers verwijzen
naar de pagina’s van de illustraties,
zodat de gezochte vogel gemakkelijk
te vinden is. Het derde deel zal in de
loop van dit jaar verschijnen.
Men besloot vier boekjes uit te
geven, waarvan het eerste nu is ver
schenen: „Anti-conceptiegedrag is
moeilijker dan men denkt”, een
Het Nederlands Instituut voor So
ciaal Sexuologisch Onderzoek (NIS-
SO), waarin een groot aantal organi
saties samenwerken, heeft in de pe
riode van november 1974 tot maart
1975 een onderzoek gedaan naar het
anti-conceptiegedrag in Nederland.
Aan 1200 mannen vrouwen uit de
leeftijdsgroep van 18 tot en met 42
jaar is gevraagd wat ze zoal deden
om een zwangerschap te voorko
men. Dit onderzoek is verricht in
opdracht van het ministerie van
Volksgezondheid en Milieuhygiëne.
Het is opgezet door drs. Ineke Fabe-
rij de Jonge en de gegevens zijn
verwerkt door drs. Jaap Harmsen
en Lies Cyrus. Nu is, zoals dr Witte,
de directeur van het NISSO. terecht
opmerkt, zo’n wetenschappelijk
rapport (zeer uitgebreid) voor wei
nig mensen toegankelijk Daarom
heeft men naar een mogelijkheid
gezocht om de grote groep geïnte
resseerden op de hoogte te brengen
van de resultaten van het onder
zoek.
meer theoretische benadering van
factoren, die van invloed kunnen
zijn op anti-conceptiegedrag en een
algemene beschouwing van het anti
conceptiegebruik. De andere, later
uitkomende boekjes gaan over het
anti-conceptiegedrag bij voltooide
en bij onvoltooide gezinnen en bij
ongehuwden.
Om wat cijfers te noemen uit het
eerste deel van deze serie: in 1794
waren er minstens 20.000 ongewen
ste zwangerschappen (die officieel
werden geregistreerd; het aantal ligt
veel hoger). Meer dan drie miljoen
mensen in ons land zitten „dage
lijks” met het probleem hoe ze zwan
gerschap moeten voorkomen. Begin
1975 waren er in Nederland onge
veer 100.000 gesteriliseerde mannen
en vrouwen. Meer dan de helft van
de ongehuwden van 18-19 jaar heeft
ervaring met geslachtsgemeen
schap. Het zijn cijfers, die natuurlijk
in hun context geplaatst moeten
worden. Die tekst vindt men uitge
breid en goed leesbaar in dit eerste
boekje, dat ook overzichtelijk is
door zijn lay-out..
Verkrijgbaar bij het NISSO ad 5
per stuk, gironummer 1467444 tn.v.
penningm. NISSO
De Nijkerker Wouter van den
Bosch (41 jaar) lijdt al 20 jaar aan
een hinderlijke huidziekte (psoria
sis). De kwaal is de laatste jaren zó
erg geworden, dat hij niet meer kan
werken. Hij zit vaak thuis en pro
beert zich met de hulp van zijn
vrouw en kinderen te verzoenen
met een bestaan, dat zinloos leek te
worden door de afschrikwekkende
werking van de hardnekkige ziekte.
Wouter van den Bosch meent, dat
hij met een verslag van zijn leven
lotgenoten kan helpen zichzelf
meer te aanvaarden en daardoor
ook meer te maken van hun leven.
Zijn voornaamste raad is: laat niet
toe, dat de ziekte je afhoudt van
contacten met anderen.
Psoriasis is volgens het Medisch
Woordenboek een vaak voorkomen
de huidziekte, die wordt geken
merkt door het ontstaan van grote,
ruwe, roodaehtige plekken met zeer
kleine wittige schubjes. Ook de na
gels van de vingers kunnen worden
aangetast, waardoor een sterke
misvorming ontstaat.
Minder vaak gaat psoriasis sa
men met een vorm van artritis, die
vrij veel lijkt op reumatische artri
tis. De behandeling van psoriasis
kan bijzonder moeilijk zijn. Extrac
ten van kolenteer en andere prepa
raten helpen bij de bestrijding van
korstvorming.
V-
toen geen idee van dat mijn hele huid nog
eens schuil zou gaan onder de kloven en
schubben. Te meer daar de handen er door
de goede zorg van mijn huisarts na verloop
van tijd weer redelijk uit gingen zien. Toen
al werd ik doodgegooid met zalfjes. Roze,
gele en witte. Ik weet me nog goed te
herinneren, dat een bepaald goedje zich
haast niet liet verwijderen. Je moest het
als het ware van de huid af bikken. Maar
goed, het spul hielp en dat was het voor
naamste. Op een paar rode vlekken op
mijn ellebogen en knieën na zag ik er weer
schoon uit”.
„Dat veranderde anderhalf jaar later.
Na een zware griepaanval kreeg ik overal
op m’n lichaam blaren zo groot als aard
beien. Terug naar de dokter. Terug naar
de zalfjes em de hoogtezon. Totdat het
weer een beetje ging. Tien jaar lang heb ik
zo doorgemodderd. Toen brak de ziekte
onbarmhartig door. Ik kreeg een visse-
huid. Mijn werk ging daarna steeds moei
zamer, omdat ik ook last kreeg van spier-
verstijvingen. Ik kon haast geen potlood
meer vasthouden Ofschoon het moest ge
beuren was het toch net alsof ik een mep
met een voorhamer kreeg toen ik hoorde,
dat ik voor een klein jaartje de ziektewet in
moest"
„Ik was kwaliteitscontroleur in een Nij-
kerkse fabriek waar men verwarmingske
tels produceert. Vanaf het ontstaan van
deze fabriek heb ik mijn aandeel geleverd
in de produktiegroei en daar was ik trots
op. Je mag wel zeggen dat ik zelf vorm heb
gegeven aan een afdeling Zou ik mijn
werk op moeten geven? Dat was een vraag
die mij zeer bezig hield Begin februari
vorig jaar kwam de grote klap Ik moest
uit de arbeidstrein stappen Wouter”, zei
ik tegen mezelf, „hoe moet dat nu verder,
jongen’” Je denkt dan ook het eerste aan
jezelf”
Er is nieuw schuurgereedschap op de
markt gekomen. Het Sandvik Schuur-
staal is een combinatie van schuurpa
pier en rasp. De naam zegt al om wat
voor materiaal het gaat, Sandvik ont
wikkelde plaatjes van gehard, roestvrij
chroomstaal, dat volgens een speciale
etsmethode „ruw” is gemaakt. Het op
pervlak van het staalplaatje is dus een
veredeld en langdurig bruikbaar soort
schuurpapier Het bestaat uit een mo
tief van scherpe puntjes, die alle op
gelijk niveau liggen. Dit laatste geeft
aan het schuurstaal zijn dubbele func
tie: schuren en afronden in één hande
ling. Zelfs bij het grof bewerken geeft
schuurstaal een verhoudingsgewijs
glad oppervlak. Het is geschikt voor het
bewerken van hout, kunststof en
spaanplaat, alsmede van geverfde, ge
verniste en met plamuur bewerkte op
pervlakken. Het plezierige is dat het zo
gebruiksklaar is
Voor het werken met dit schuurstaal
heeft Sandvik speciale kunststof hand
grepen ontwikkeld: voor kleine klusjes,
voor brede on voor lange vlakken. De
Sandvik 400 is voor het schuren van
grotere oppervlakken en afronden, in
twee soorten: grof met 45 schuurpunten
per cm2 en fijn met 165 punten per cm2.
Sandvik 401 is een langer en smaller
model, vooral geschikt voor bewerken
van nauwe plaatsen, ook twee „grof
tes" Tenslotte de Sandvik 402 voor
kleine werkstukken zoals modelbouw.
Extra fijn met 285 schuurpunten per
cm2
*5 k
i
