Bernstein weerspiegelt publieke smaak
Feestmuziek van Yale
University Band
Bernhard Droog aandoénlijk
i
in
man
Petitie: Forum
moet blijven
PROMCONCERT VLOT EN SOEPEL
„Een grappige oude
Alphenaar
De eenzame
hoogte van
Yamaha
Hi-Fi stereo.
BEWOGEN CREATIE VAN EEN BESCHEIDEN ACTEUR
ff
NPO begint reeks in Nieuw-Vennep
FtllLLfflCTMKWllkJirWB
UOLlaN»FejT|YA[
Kinderen van Moskou''
th ra““’ YAMAHA
flOfcaNWriUL
K.&d
19 76
o
JUNI
WOENSDAG
KUNST
8
Marilyn Horne
Zindeloosheid
Hamburger 2.30
kfi
i
Versobering
DEN HAAG. In een overvolle
en met vlaggen en bloemen opge
sierde Houtrusthal, ging gister
avond het Holland Festival van
start. Dat deze akoestisch moeilijke
ruimte voor dit openingsconcert was
uitgekozen, zal ongetwijfeld te ma
ken hebben gehad met de weten
schap dat er voor dit concert een
enorme belangstelling zou zijn. Nie
mand minder dan Leonard Bern
stein bracht hier met het New York
Philharmonic Orchestra een pro
gramma van Amerikaanse muziek.
ROSÉ
JOHAN VAN KEMPEN
(Van onze kunstredactie)
20.30
20.30
zich
Carre 20.15
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIES)
wer-
KO VAN LEEUWEN.
Yopftuha versterkers ftnoff. 675,—
Yamaha tuper/mnuriun mntff.695,
(ADVERTENTIE)
Steeds verse koffie 75 ct.
Leonard Bernstein neemt het applaus in ontvangst dat een geestdriftig publiek hem
en het New York Philharmonic Orchestra in de Haagse Houtrusthallen schonk.
Bernhard Droog in „Een grappige oude
man” van de Poolse dichter Rózewicz.
KRUISWEG 45 47, HAARLEM, 023 320244
ook piano speelt; dat is voor het gemid
delde publiek wel het einde.
Voorafgaande aan Gershwin's populai
re opus had allereerst de American Fes
tival Overture van Schuman (geen fami
lie van Robert Schumann) geklonken;
een werk dat evenzeer uifblonk in filmi
sche leegheid als de na de pauze uitge
voerde ellenlange derde symfonie' van
Yamaha’s opzienbarende canemdeek
met dolby, memory, pitch-control en
LEDpiekindikatle f. 1.045,-
gebleken dat er bij de organisatoren en
musici betreffende de diverse eerdere
concerten een groeiende ervaring en een
sterk aanpassingsvermogen is ontstaan,
getuige het bijzonder soepele en vlotte
verloop van de diverse programma-on-
derdelen.
De avond begon klassiek met een
vlammende Ouverture „Benvenuto Cetlli-
ni” van Berlioz door het Noordhollands
Philharmonisch Orkest dat betrouwbaar
werd geleid door Sef Pijpers. Voor som
mige trouwe concertbezoekers zal de
aanblik van de orkestleden, nu eindelijk
eens gehuld in vrijetijdskleding, een wat
ongewone confrontatie hebben betekend,
maar het paste gewoon prima in de
ontspannen sfeer die de avond kenmerk
te. De aandacht van het uiteraard sterk
gemêleerde publiek was overigens al di
rect gevangen bij de muziek van Berlioz,
hetgeen een gunstig perspectief kan bie
den voor de populariserende werking
van klassieke muziek op dergelijke con
certen: in wezen de opzet van de hele
manifestatie.
Louis van Dijk’s virtuoze vertolking
van het derde deel uit Mendelssohn’s
Pianoconcert in g werd door de aanwe
zigen eveneens in grote dankbaarheid
af genom en. al kan men strikt genomen
een vraagteken plaatsen bij het uit zijn
verband halen van een muzikaal geheel,
want genoemd concert kent in feite geen
losse delen; ze lopen in elkaar over en
feld gunstige financiële opbrengst ten
bate komt aan het Rode Kruis. De
promconcerten komen dezer dagen nog
in Beverwijk (donderdag in de Sporthal)
en Haarlem (maandag in de Beyneshal).
Het Holland Festival is in verband
met het 200-jarig bestaan van de Vere
nigde Staten voor een belangrijk deel
gewijd aan muziek van vooraanstaande
Amerikaanse componisten. Zo is het
plan ontstaan het HF te laten openen
door de in 1918 opgerichte en uit zo’n 65
jongens- en meisjesstudenten bestaande
Yale Band onder leiding van dirigent
Keith Brion. Officieus bestaat het orkest,
maakt van
denkende
uitgeblust
In haar regie heeft Joanna Bilski
vooral de nadruk gelegd op de onweer
staanbare behoefte eenzaamheid te com
penseren. De poppen, veelvuldig in de
scène aanwezig, zijn levenloze stukken
speelgoed. Zij vertegenwoordigen datge
ne wat er had moeten zijn. De regisseu
se heeft wat de poppen betreft practisch
het advies van de auteur opgevolgd. In
andere zaken ging zij -gelukkig- minder
volgzaam te werk. De voorgeschreven
gymnastiekoefeningen op de achtergrond
en kinderen die spelletjes spelen liet zij
weg en dat lijdt tot een versobering die
de directheid ten goede komt.
Bernstein heeft een exacte slag en
dirigeert bovendien met elegant gebaar,
maakt zo nu en dan een danspasje en
completeert zijn directievoordracht vaak
met het geven van een stamp op de
vloer; uiterlijkheden die een gericht-zijn
verraden op het „grote” publiek. Ook de
Copland. Hoe vakbekwaam ook geïn
strumenteerd, en hoe uitstekend ook ge
realiseerd, als eventueel visitekaartje
voor Amerikaanse cultuur maken ze een
bedenkelijke indruk.
De enige artistieke uitschieter op dit
concert was The unanswered Question,
een kort orkestwerk van Ives dat, in de
paar minuten dat het duurt, meer in
venties toont dan Coplands hele symfo
nie. De met een flinke portie mysterieu
ze spanning geladen en weloverwogen
uitvoering van Ives’ in 1908 geschreven
werk betekende in ieder geval voor de
kenner een verademing tussen alle opge
blazenheid.
Degenen die in hun smaak verwant
schap voelen met die van de doorsnee-
Amerikaan, kwamen ook nog volop aan
hun trekken in drie toegiften. Met alle
uiterlijke glans kwamen ei respectieve
lijk nog balletmuziek van Copland, de
Candide-ouverture van Bernstein zelf en
Stars and Stripes van Sousa over het
voetlicht. Langdurige ovaties en het aan
dragen van grote boeketten rozen brach
ten dit openingsconcert tot een feestelijk
einde.
Barnard Droog als de oude man is
aandoénlijk mooi, soms zelfs huiverin-
wekkend. Eenvoudig, zonder opsmuk,
doet hij zijn verhaal over het gepijnigde
leven. Hij maakt van de rechtlijnige
zwart-wlt denkende „grappige” oude
man een uitgeblust mens waarachter
diepe tragiek schuilt. De geestelijke ver-
Donderdag 2 juni
Muziek. Amsterdam, Concertge
bouw 20.15 uur: Boston Musica Viva.
Den Haag, Diligentia 20.15 uur: Es-
terhazy kwartet.
Toneel. Amsterdam,
uur: Cotton Club Gala.
Amsterdam, de Brakke Grond 20.30
uur: Een grappige oude man.
Ballet. Amsterdam, Stadsschouw
burg, 20.15 uur: Ballet Rambert.
een levensgrote
vrouw voorstelt
lingerie koopt.
DEN HAAG (ANP). Kamervoorzit
ter Vondeling heeft dinsdag in gezel
schap van onder meer de voorzitter van
de commissie van de Tweede Kamer
voor CRM C. F Kleisterlee jr een
petitie aangeboden gekregen van een
delegatie van het Operagezelschap Fo
rum uit Enschede. Daarmee werd nog
eens de eis onderstreept, dat stappen
worden gezet om de operavoorziening in
Noord- en Oost-Nederland te behouden.
De delegatie werd in het gebouw van
de Tweede Kamer ontvangen, waar le
den van het gezelschap enkele fragmen
ten speelden.
aan Den
Rotter-
vertolking door Bernstein van de piano
partij in Gershwin’s Rhapsodic in blue
was een stap in die richting en verhoog
de de geest van glamour die op dit
concert heerste. Het steeds alert reage
rende orkest werd hier, vanaf de in deze
ruimte allerberoerdst klinkende vleugel,
met een enkel gebaar en hoofdknikjes
tot coördinatie gebracht. Een dirigent die
Woensdag 2 juni
Muziek. Amsterdam, Concertge
bouw 20.15 uur: Leonard Cohen.
Den Haag, Houtrusthallen
uur: New Age Choral Group.
Opera. Amsterdam, Stadsschouw
burg 19 uur: Der Rosenkavalier.
Toneel. Amsterdam, theater Car
re 20.15 uur. Cotton Club Gala.
Amsterdam, Brakke Grond
uur: Een grappige oude man.
Amsterdam, Spiegeltent Museum
plein 13 uur: Apollo 127.
vertonen als vanzelfsprekend onderlinge
verwantschap.
Voortreffelijk klonk de tour de chant
van Frans Halsema en Gerard Cox, die
in hun uitstekend verstaanbare en soms
indrukwekkende voordrachten gesteund
werden door het NPO (met de vaak
typerende „Rogier van Otterloo”-sound)
en het beheerst spelende trio Louis van
Dijk, dat daarna de hal in vervoering
bracht met enkele onnavolgbare solo-
nummers, onder andere het prachtige,
ook weer klassiek aandoende „Waltz for
Debbie”.
Het samenspel, dat deze muzikanten
na vijftien jaar driemanschap aan de
dag leggen is werkelijk een ongehoorde
perfectie, zonder dat trouwens de routi
ne de inspiratie heeft vervangen. Na de
pauze was er naast een selectie van
onvergefelijke melodieën uit „West Side
Story” van Bernstein door het orkest en,
mijns inziens minder geslaagde jazzy
visies van Louis van Dijk op enkele
bekende composities van Bach ook hu
mor in de vorm van een parodie door
Cox en Halsema op de quiz „Ken Uw
klassieken”.
Al met al oen uiterst diverterende en
geslaagde avond, waarvan de ongetwij-
gunstige financiële opbrengst
We maken kennis met de oude man
wanneer hij zich voor zijn rechters moet
verantwoorden. Er is iets aan de hand
geweest met de oude man en met kinde
ren. De advocaat heeft er op gewezen
dat de man niet toerekeningsvatbaar is.
De rechters en verdediger zijn in het
stuk allemaal etalagepoppen. Zij kunnen
dus niet eens als mens reageren en dat
benadrukt de zinloosheid van het verde
digend betoog van de oude man heel kil.
De jubilerende Bernard Droog speelt
de oude man en Joanna Bilski regisseer
de hem. Dat werd een prachtige samen
werking waaruit een indrukwekkende
theaterbelevenis groeide. Bilski heeft
zich niet gehouden aan de strikte aan
wijzingen van de auteur. Zij wijzigde de
volgorde van theatrale omlijsting zoals
bijvoorbeeld het geluid van kinderstem
men, dat in het eerste deel klinkt in
plaats van na de pauze, zoals is voorge
schreven. Ik geloof dat het een gelukki
ge ingreep is. Nu kan de voorstelling
met het afnemen van de kinderstemmen
toegroeien naar pure wanhopige een
zaamheid. Daardoor komt het accent ook
meer te liggen op de psychische sexuele
vervorming van die oude man. Steeds
weer drijft hij af naar het sensuele, dat
hij toch mat kracht verfoeit. Het wordt
een drijfzand waarin hij langzaam ver
stikt.
Op een steenworp afstand van de Amerikaanse ambassade in Den Haag opende
gistermiddag met een feestelijk concertje de Yale University Band uit de gelijknamige
stad in de Verenigde Staten het Holland Festival. Daarbij stond Keith Brion voor het
orkest.
DEN HAAG. Met muziek van Sou
sa, Schuman. Reeves, Sauter en Ives
heeft de Yale University Band uit New
Haven, Connecticut, dinsdagmiddag in
Den Haag, recht tegenover de Ameri
kaanse ambassade aan het Lange Voor
hout, het 29ste Holland Festival geopend.
Door het niet al te fraaie weer was de
belangstelling niet overweldigend, maar
dat weerhield de Amerikaanse ambassa
deur, mr. Kingdon Gould jr., er niet van
een zonnige namaak-strohoed op te zet
ten, waarmee hij duidelijk wilde maken
dat ook hij ooit aan de Yale-universiteit
gestudeerd heeft (hij is van de „lichting”
1945).
Bernstein, die na afloop van het con
cert nog door de NOS werd geïnter
viewd, verklaarde daarbij ingenomen te
zijn met «de akoestiek van de Houtrust
hal. Maar als toehoorder kon je toch
alleen maar constateren* dat de blazers
(die in dit orkest overigens ronduit fan
tastisch klinken) en het slagwerk con
stant de strijkersgroepen overheersen,
met als einduitkomst een slecht afgewo
gen en ook nog eens ongedifferentieerde
totaalklank.
wrongenheid, voortkomend uit hunke
ring naar genegenheid - aan liefde kan
nog nauwelijks gedacht worden - komt
ontroerend over. Bernard Droog maakt
er in alle eenvoud een bewogen creatie
van. De warme hulde aan het siot van
zijn prachtig spel is hem van harte
gegund. Het is alsof je iets goed te
maken hebt bij die oude man. Tot en
met 5 juni is deze monoloog nog te zien
in De Brakke Grond.
AMSTERDAM (ANP). Van 25 juni
tot en met 8 juli zal het ensemble
„Kinderen van Moskou” uit de Sovjet
unie voor de tweede keer in ons land
optreden. De uit 130 kinderen in de
leeftijd van zeven tot en met vijftien
jaar bestaande groep zal voorstellingen
geven op 26, 27 en 28 juni in het
Congresgebouw in Den Haag en op 3, 4,
5 en 6 juli in het Concertgebouw in
Amsterdam. De kinderen zullen dansen,
zingen en musiceren. Het programma
geeft een beeld van de rijke folklore
van de Sovjet-Unie.
De Amerikaanse mezzo-sopraan
Marilyn Horne komt niet naar het
Holland Festival. Door familieom
standigheden kan zij, naar zij heeft
laten weten, zich niet aan het con
tract houden.
Marilyn Horne zou 20 juni in het
Concertgebouw in Amsterdam
ken van Verdi en Rossini zingen met
het Radio Filharmonisch Orkest en
het Groot Omroepkoor onder leiding
van Francois Huybrechts. De NOS en
het Holland Festival hebben besloten
het concert niet te laten doorgaan
omdat op deze korte termijn geen
goede vervanging beschikbaar is.
dat zeer welluidende, bijna overbe
schaafde klanken voortbrengt, al sinds
1775. Het trad bijvoorbeeld op tijdens
het bezoek van George Washington aan
New Haven, gelegen tussen Boston en
New York, toen Charles Ives er in 1895
studeerde. Paul Hindemith was in 1946
aan de muziekfaculteit van de Yale
Universiteit verbonden.
De voltallige band telt maar liefst 150
leden en zorgt veelvuldig voor de ty
pisch Amerikaanse muzikale omlijsting
op sportwedstrijden.
Het bezoek van de band
Haag, Amsterdam, Utrecht en
dam vindt plaats in het kader van de
zesde Europese tournee, die op 19 mei in
Kopenhagen begon. Vorige week werd
West-Duitsland (Hamburg en Wiesbaden)
aangedaan. De musici zijn thans onder
gebracht bij Nederlandse gezinnen via
de Nederlandse afdeling van de interna
tionale, door Dwight D. Eisenhower in
het leven geroepen, organisatie „People
to People”.
De muziektent op het Lange Voorhout
bleek overigens te klein om alle leden
van de Yale University Band te bergen.
Daarom moesten het Wilhelmus, .Stars
and .Stripes forever" en „Yankee Doodle”
in gehalveerde formatie ten gehore wor
den gebrachf. De voltallige bezetting kon
echter wel op hel Biphenhpf worden
beluisterd, waar op het moment dat
..When the Saints go marchin’ in” werd
gespeeld, het kabinet aan de tand werd
gevoeld door de Kamer over het mislo
pen van de Zudafrikaanse kernreactor-
order.
De auteur Rozewicz is in de eerste
plaats een dichter. Zelf heeft hij gezegd
de toneelvorm nodig te hebben voor
datgene wat hij in zijn gedichten niet
voldoende tot uitdrukking kan brengen.
Toneel is voor hem dus vooral een
uitdrukkingsvorm, een middel om duide
lijk te maken wat hij te zeggen heeft. In
„Een grappige- oude man", met veel res
pect vertaald door Joanna Bilski, zelf
Poolse van geboorte, en door Bernard
Droog gespeeld, klinkt een droevige
boodschap. Er staat daar een mens met
een leven dat er nutteloos uitziet. Een
oude man die een leven lang zijn frus
traties in eenzaamheid moest opvreten.
Kinderen; hij kan hun stemmen niet
meer verdragen, maar heeft er altijd
intens naar verlangd. Nooit werd er
tegemoetgekomen aan het verlangen ie
mand bij zich te hebben: „Mijn hele
leven heeft de hemel mij voor schepsels
van het vrouwelijke geslacht behoed”,
zegt de oude man. En zijn eenzaahiheid
vulde hij met kinderpoppen. Daar is ook
etalagepop, die een
en waarvoor hij ook
RESTAURANT
Grote Houtstraat 21 Haarlem
Getracht is om op een zo gelukkig
mogelijke manier de klassieke en de
lichte muze onderling af te wisselen en
ook te combineren, hetgeen gisteravond
in een stampvolle Vespohal in Nieuw-
Vennep tot een alleszins verheugend re
sultaat heeft geleid. Het is duidelijk
Niet alles wat uit Japan komt, mag zich
topklasse noemen. Yamaha wel. is dat
soms de reden dat niet elke HeFi-hande-
laar zich Yamaha dealer mag noemen?
Komt u een van deze dagen eens bij ons
kijken en luisteren? Naar Yamaha en
naar al die andere grote maken die voor
Yamaha tuners vanaff 640.-
NIEUW-VENNEP. In navolging van
de befaamde Engelse „Last Night of the
Proms”-concerten loopt momenteel een
soortgelijk project in Nederland, waarbij
successievelijk alle negen provinciale
symfonie-orkesten in samenwerking met
het trio Louis van Dijk en het duo
Frans Halsema en Gerard Cox door het
gehele land optreden.
AMSTERDAM. „Het wordt steeds
voller op onze aarde en toch heb ik
niemand naast mij." In deze tekstregel
klinkt schrijnende eenzaamheid door,
maar tegelijk ook een kinderlijke ver
wondering. Die woorden worden uitge
sproken op enigszins vragende, maar ook
constaterende toon door een oude man
die in een monoloog van ruim anderhalf
uur voor een tribunaal de tragiek van
leven onthult. Een leven dat hol bleef
door eenzaamheid en waaraan frustra
ties zo knaagden dat de geest van die
mens wel vervormen moest. Het werd
een man die zich vreemd begon te
gedragen. Zijn verdriet dwong hem tot
daden die niet werkelijk schokkend le
ken, maar die aan buitenstaanders de
uitspraak ontlokten: „Een grappige oude
man”. En zo luidt ook de titel van de
monoloog van de Poolse schrijver-dich-
ter Tadeusz Rozewicz. Bernard Droog
bracht die tragische mens dinsdagavond
ontroerend tot leven tijdens de première
in De Brakke Grond. Het is de eerste
voorstelling - en enige Nederlandse bij
drage - in het Holland Festival.
4$ FESTIVAL AMERIKAANS GESTART
(ADVERTENTIE)
oi
KV* 7
