CAIJ vergadert
komt
van
OVER IJMUIDEN GESPROKEN..:
J|
Terug naar
de natuur
„Smees"
„Snees"
Truck liet boomtak sneuvelen
K
Blauwpijp
I
I
City Theater
BEVERWIJK
Kennemer Theater
Konijnen
George Haak
Humor
J
VAK-puzzeltochten
zijn ten einde
Stadsschouwburg
Woedden en Mwdie van
JUNI
19 7 6
IJMOND
6
IJMUIDEN
Luxor
16,50
een
zo
altijd populair gebleven.
Nadruk verboden
■scxoes
a
1
S’
SU
et
5
•S
r
ptputicfspoq ap ut ppuvqqaoq ap ui ppuvqqaoq ap ut
Uitgegeven dear
BectHscheDpukkeny en Boekhandel
HET IN IJMUIDEN veel ge
bruikte woord „Smees” voor een
extraatje, een buitenkansje, is
een verbastering van het woord
„Snees”. Dat vertelden ons enige
IJmuidenaren die nauw bij het
visserijbedrijf betrokken zijn of
waren. „Snees” was vroeger in
de vishal een gangbare uitdruk
king voor een bepaald aantal
„stuks vis”. Iemand die een voor
delig maaltje wilde hebben of
iets extra’s wide verdienen
waagde in de vishal zijn kans
met de vraag: „Zeg, geef mij zo’n
sneessie”. Dat woord „Snees”
was voor een IJmuidenaar niet
gemakkelijk uit te spreken.
Daarom maakte men er „Smees”
van. Dat woord is in IJmuiden
in de boekhandel in de boekbandel~ in de boekhandel
boekhandel
Elseviers bloemengids
De wilde bloemen
van noord-west
In de duinen en In de
polder van K. Hulsbos
Het veelzijdige leven binnen de
dijken,
beide boeken a
DONDERDAG
3
ilms to És 0
1
««S»'
door Jan
,van Baarsel
En nog veel meer boeken over
de natuur bij uw „Kring-kenne-
merland boekhandel"
Enige tijd geleden wijdden we een
beschouwing („Een lied voor IJmui-
den”) aan de vroeger in IJmuiden zo
populaire dichter George Haak, wiens
teksten nog bij velen blijken voort te
..Luchthaven in alarm” (Airport ’75)
draait vrijdag tot en met maandag elke
avond in de schouwburg. Een boeing
Een scene uit „Smokkelschip Lucky
Lady”.
ild
te,
ing
lén
iH
ö-
5.
S5
SU
5.
s
a.
Bij de ouderen was de eerste prijs
voor de heer A. J. Sonnema. Bleijenhoe-
velaan 5; 2. mevrouw T. Verwoerdt,
Wijkeroogstraat 66 en 3. Mevrouw M. G.
C. Huisman-Schaap, Wenckebachstraat
42, allen te Velsen-Noord.
De waardebonnen bedroegen voor elk
van de categorieën ƒ15, ƒ10 en ƒ5.
VELSEN-NOORD. De puzzeltoch-
ten van de „Velsen-Noordse Aktiviteiten
Kommissie” (VAK) die ter gelegenheid
van de festiviteiten rond de viering van
„100 jaar IJmuiden en Noordzeekanaal”
en „50 jaar Velsen-Noord” in de laatste
weken zijn gehouden, mochten zich in
een grote belangstelling zowel van de
jeugd als van ouderen verheugen.
Uit de vele inzendingen kon de com
missie na langdurige beoordeling voor de
beide categorieën de door DOKA-winke-
liers uitgeloofde geldprijzen toewijzen.
Voor de jeugd ging de eerste prijs naar
Joke Hogeduin 10 jaar, Smidt van Gel-
derstraat 39; 2. Marcel Veldt 13 jaar.
Velserbosstraat 13 en 3. Alex Tervoort 8
jaar, Schulpweg 276.
Mstad
maandagmiddag voor de kinderen „Walt
Disney’s Tekenfilm Parade”.
„The Good, The Bad and The Ugly”
draait in het tweede Kennemer Theater.
Deze western van Sergio Leone met
Clint Eastwood en Lee van Cleef blijft
voor de liefhebbers nog steeds in trek.
In hetzelfde theater komt in de nacht-
voorstelling van vrijdag en zaterdag en
'n de zondagmatinee „A film about Jimi
Hendrix”.
C
~<8
SS
SU
tj-
Jts
ss
ft.
Wanneer is de uitdrukking onge
veer ontstaan? De heer J. Cramer te
IJmuiden meent dat het tussen 1915
en 1917 is gebeurd. „In de oorlog
1914-1918 werden er door de Duitsers
en ook door de Engelsen vele vissers
schepen tot zinken gebracht”, vertel
de hij ons. „Men ging er daarom toe
over oude sleepboten tot vissersvaar
tuigen om te bouwen, die zich niet
verder dan 25 tot 100 kilometer van
IJmuiden waagden. Doordat ze zo
dicht onder de kust Visten vingen zij
niet alleen vis. Er werd van alles
opgepikt van getorpedeerde schepen
en dat was bij elkaar heel wat:
vaten wijn, kisten boter, vaten vet,
baaltjes rubber, balen patentmeel”.
Officieel moest dat alles wel aan
de strandvonderij worden afgegeven,
maar daar werd slechts een grijpstui-
ver betaald voor de moeite die men
had gedaan, om nog niet te spreken
van het gevaar dat de mensen had
den gelopen door onder deze oorlogs
omstandigheden toch uit te varen.
De meeste vissers vergaten daarom
de strandvonderij maar liever en
stopten hun extraatjes goed weg aan
boord. Er waren in die tijd veel
Amsterdamse handelaren die hun vis
in IJmuiden inkochten. Toen ze hoor
den wat er bij de strandvonderij zoal
T’c' smokkelen van drank en de ge
neugten die daar allemaal uit kunnen
voortvloeien zijn voor regisseur Stanley
Donen aanleiding geweest om een film
te maken. „Smokkelschip Lucky Lady”
heet deze avontuurlijke rolprent in ons
land. In de belangrijkste rollen zijn
Gene Hackman, Liza Minelli en Burt
Reynolds te zien. De plot draait om een
drietal dranksmokkelaars dat tegen de
wil van een andere smokkelgangster en
vanzelfsprekend ook tegen de zin van de
politie drank in de Verenigde Staten wil
binnensmokkelen.
De heer K. van der Valk te IJmui-
dien: „Met heel veel genoegen volg ik
de verslagen die u geeft over het
honderdjarige IJmuiden en de reac
ties en mededelingen die u erop ont
vangt.. Zo las ik in „Wat een eer voor
IJmuiden” omtrent het vergaan van
de „Eastwell” op Palmzondag 1913, op
de kop en binnenkant (nagenoeg) van
de Noorderpier en hoe Nannie van
De heer A. E. Nieborg te IJmuiden gaf ons de partituur ter inzage van het
lied „IJmuiden vooruit” dat bij het vijftigjarig bestaan van IJmuiden niet alleen
door schoolkinderen werd gezongen, maar ook door de man die woorden en mu
ziek had gemaakt, de toen populaire Rotterdamse bard J. H. Speenhoff. De par
tituur werd „met toestemming van het Hoofdcomité” uitgegeven door de Elek
trische Drukkerij en Boekhandel S. van Dorp in de Prins Hendrikstraat te
IJmuiden.
De volledige tekst (die „in breede Marschmaat” moest worden gezongen) luidt
als volgt:
gaven ons bijzonderheden over de
„Smeesboten”. Binnenkort komen we
op de gang van zaken in IJmuiden
gedurende de Eerste Wereldoorlog en
dus ook op de „Smeesboten” terug.
Mevrouw A. Peeters-Peeters (76),
Texel: „Ik bewaar de beste herinne
ringen aan IJmuiden, waar ik gebo
ren en getogen ben. IJmuiden was
altijd vol humor, dat vind je nergens
zo. En toch wat hebben die men
sen vroeger moeten ploeteren, op de
oude trawlers. Ze hebben zich dOod-
gewerkt voor een schijntje. Dan moet
je nu de moderne kotters zien, ze
hebben een kombuis zoals geen huis
vrouw een keuken heeft. En daarbij
moet je bedenken hoe de verblijven
van de bemanningen er vroeger uit
zagen. En toch bleef IJmuiden altijd
rijk aan humor, waardoor het een
prachtplaats was”.
(Reacties op deze rubriek: schrifte
lijk aan bureau van dit blad onder
vermelding „Van Gat tot Stad”, tele-
"on sch 023-378601).
De heer H. Haver te Haarlem: „U
heeft al eens geschreven over de
konijnen die in de begintijd van IJ
muiden en „De Heide” vlakbij de
huizen liepen en een voordelig boutje
voor de bewoners opleverden. Mijn
grootvader, die als een van de eersten
naar IJmuiden kwam en op „De Hei
de” ging wonen, vertelde nog jaren
later hoe gemakkelijk het ging: wan
neer hij een konijn wilde hebben
schoot hij er een neer vanuit het
pleeraampje”.
Van donderdag tot en met zondag
draait daar „Vrouwen in de Arena”.
Voor de rest van de filmwëek wordt
deze gevolgd door „Tiroler sexfestijn”,
een vrolijke vrouwtjesikomedie die als
inventief bedachte slagzin meekreeg:
Een Beier die niet dom is maakt weer
recht wat krom is”. Op zondag- en
leven. Vandaag een groet aan oudere
IJmuidenaren van mevrouw H. M.
Kooyman-Haak, geboren in 1889. Ge
orge Haak had drie dochters, van wie
er een prachtig zong, een tweede
uitstekend declameerde en de derde
ook al een goede stem had, maar in
dit artistieke gezin vooral haar talen
ten als costumiè re toonde. Ze bekeek
in de grote Amsterdamse zaken de
nieuwste modellen, kocht wat ze aan
stoffen nodig had ergens op de markt
en wist zo op voordelige wijze uitste
kende resultaten te bereiken. In IJ
muiden leerde ze een marine-offioier
kennen, waarmee ze in het huwe
lijksbootje stapte.
Deze jongste dochter van George
Haak, de enig overgeblevene, woont
nu in het bejaardenhuis De Loohof te
Apeldoorn. Ze geniet van een gezien
haar leeftijd zeer redelijke gezond
heid, staat nog steeds bekend als
bijzonder opgewekt en bezoekt nog
regelmatig graag de schouwburg. Wilt
u haar telefoonnummer: 055-251267.
Spannende avonturen in Luxor met
De Drie Musketiers. D’Artagnan meldit
zich bij de Musketiers in Parijs, maar
kan pas tot dit roemrijke regiment wor
den toegelaten als hij de nodige helden
feiten heeft verricht. En dat gaat hij
doen met drie beruchte vechtjassen,
Musketiers, die samen met D’Artagnan
een vechtrijk avontuur beleven, waarin
een paar briljanten een hoofdrol spelen.
Ook in dit theater „Wie niet weg is is
gezien’een vrolijke rolprent voor alle
leeftijden met Pierre Richard en Jane
Birkin als belangrijke schakels in ver
haal, dat zich grotendeels afspeelt in en
rond een bank.
IJMOND. Het algemeen bestuur
van het Centraal Afvalverwerkingsbe
drijf IJmond komt op woensdag 9 juni
’s avonds om'19.30 uur in hef Velsens
stadhuis bijeen om een beslissing te
nemen over de vuilverwerking. Op de
vergadering van 19 mei is dit punt
uitgesteld. Voor het nemen van een
definitief besluit zal eerst een brief van
Claudius Peters A.G. behandeld worden.
Wat het woord „Snees” betreft, zo
als men in zijn woordenboek kan
vinden betekent dit een twintigtal
(schelvissen, eieren, appelen). Oor
spronkelijk werd er een snoer mee
bedoeld waaraan twintig voorwerpen
waren geregen („Sneise”). Het werk
woord „snezen” (sneesde, heeft ge-
sneesd) is afkomstig uit het Bargoens,
een voor buitenstaanders onbegrijpe
lijk taal, oorspronkelijk de geheim
taal van dieven, landlopers en derge
lijke. Het woord betekent: wegnemen,
helen, opkopen.
Vijftig hard doorwerkte jaren - Heeft IJmuiden nu bestaan, - Scheepvaart,
visscherij en handel - Zijn er steeds vooruit jjgaan. - Met volharding, samen
werking - En de hoogste burgerzin, - Gaat IJmuiden met vertrouwen - Nu zijn
tweede vijftig in.
Kom laat de bel maar luiden - En laat de afslag gaan, - Ons wakkere IJmui
den, - Is trots op zijn bestaan!
Ziet die haven en die hallen - Ziet die sluizen en het strand.' - Zijn ze niet de
trotsch en eere, - Van ons heele vaderland? - Laat het buiten brullend stormen,
- Veilig gaat de scheepvaart door. - Mannen sterk door plichtbetrachting -
Zorgen met de dood ervoor.
Kom laat de misthoorn loeien, - De schepen komen aan, - Ze liggen aan de
boeren, - Beveiligd voor vergaan!
Wij betrouwen in IJmuiden - In zijn ongestoorde groei, - Allen, die ’t krach
tig meenen, - Werken mee aan heel zijn bloei. - Onze wakkere gemeente - Kent
zijn mannen en hun werk, - Kent de spreuk der wijze ouders - „Slechts door
eendracht zijn we sterk”.
Kom laat het kustvuur branden, - En soms de misthoorn gaan, - Het is hier
veilig landen, - IJmuiden gaat vooraan!
de Noorderpier en hoe Nannie
der Wiele met zijn bemanning de
mensen van de „Eastwell” heeft ge
red.
Of er toen meer schepen daar zijn
vergaan is mij niet bekend, wel meen
ik zeker te weten dat er heel kort
haast vlak erachter een grote
„Blauwpijper” bij het binnenkomen
strandde binnen de pieren en dat
deze in de bocht van de Noorderpier
terechtkwam, maar dit schip werd
spoedig weer vlot getrokken.
Wij scholieren van de school van
meester Van der Hoeven op het Wil-
Ifemsplein moesten er het onze van
hebben en probeerden achter het fort
om langs de baak zo dicht mogelijk
bij de verongelukte schepen te ko
men. Dat gelukte tot aan de „Blauw
pijper”. Tot zover de heer Van der
Valk.
747, vol met passagiers, komt in botsing
met een klein zakenvliegtuig en raakt in
nood. De captain en de bemanningsleden
worden zwaar gewond of gedood en
niemand kan de besturing overnemen.
De stewardess krijgt via de boordradio
aanwijzingen om het toestel te besturen.
Maar dan blijkt ook de automatische
piloot defect en dreigt het vliegtuig
tegen de rotsen te pletter te slaan.
Karen Black en Charlton Heston spelen
de voornaamste rollen.
Op de beide Pinksterdagen wordt in
de middagvoorstelling „Pim Pandoer in
’t nauw” gedraaid. Daarin heeft de Rode
Spin, een berucht bendeleider het op de
duikboot van Pim voorzien. Spanning en
avontuur voor de jeugd.
werd binnengebracht en bovendien te
weten kwamen wat er allemaal aan
boord van de vissersboten verborgen
bleef, kwamen ze al gauw regelmatig
een praatje met de vissers maken.
Eenmaal aan boord was hun vraag:
„Hebben jullie nog Snees?”
De heer Cramer: „Het woord
„Snees” lag niet in de mond van de
IJmuidenaren, daarom werd het wel
dra „Smees”. Al die kleine omge-
bouwde sleepboten werden al gauw
Een enorme tak die door een vrachtwagencombinatie van de boom werd afgereden veroorzaakte woensdagmidag op de Brede-
roodseweg in Santpoort geruime tijd oponthoud voor het verkeer. De boomtak, die ook twee personenauto’s beschadigde moest
door de Velsense plantsoenendienst met behulp van een kraanwagen worden opgeruimd.
De eerste keer lukt dat voortreffelijk
en de winst geeft aanleiding om over
serieuze voortzetting te denken. Onmis
kenbaar hulpmiddel is het zeiljacht
„Lucky Lady”, dat in een later smokkel-
tocht betrokken wordt in een ware zee
slag.
Voor de opvarenden van het smokkel
schip breekt uiteindelijk toch de zon
door en er kan aan een toekomst in de
contrabende tegemoet worden gezien.
Dat betekent voor de smokkelaars een
leventje van comfortabele luxe. De ko
mende week te zien in City.
Op eerste Pinksterdag draait in de
Ijzervreter”
een garantie
wil zijn voor ontspannen lachen. Wis
dom raakt na een mislukt debuut be
trokken in een zaakje doordat hij in een
bui van weemoed het oude politie-uni-
form van zijn vader aantrekt.
Griekse godenverhalen dienen als vrij
blijvende basis voor de film „Hercules
verovert Atlantis”. In een door Vittorio
Gottafavi geregisseerde film zien we de
Griekse held optreden in een geromanti
seerd verhaal. Maandag (tweede pink
sterdag in City.)
kring
de
Een schitterend, groot formaat
boek met prachtige
kleurenfoto's,
van 37,50, tijdelijk
(tot 1 augustus) voor 19,50
Europa23,90
middagvoorstelling „De
waarin Norman Wisdom
„Smeesboten” genoemd”. De heer
Cramer, die al voor zijn twaalfde
jaar ter haringvisserij ging, heeft zelf
ook in de Eerste Wereldoorlog op
zo’n „Smeesboot” gevaren, met zijn
vader. Het was een oude boot, de
„Drecht” uit Rotterdam, die tot vis
sersboot werd omgebouwd, waarop ze
hun taak als vissersman bleven ver
richten.
Tot zover de heer Cramer. Ook een
aantal andere lezers en lezeressen
(Die „Blauwp'jpe- wrs de ..Glau-
cus”. Het schip was op weg van
Batavia naar Amsterdam. De ramp
van de „Eastwell” had tot gevolg dat
ook de „Glaucus” vastliep. Door de
storm kwam bovendien de vissloep
„Oranje Nassau” MD II op het zuid-
erstrand terecht.- JvB)
s*
l
