Plundering drankwinkels stimuleert geweld Assad toch in Parijs WEU-ASSEMBLEE BLIJFT GEKANT TEGEN TOENADERING TOT SPANJE de apartheid Soweto, kruitvat van Snel besluit over evacuatie van Amerikanen Doodstraf geëist tegen huurlingen ilEii llgi fel J FOTOALBUM ANGELA Gesprek Kissinger- Vorster in Beieren door nico scheepmaker RAADSEL Rondetafelconferentie overwogen „Eerst vrije verkiezingen, dan onderhandelen” 2 VRIJ D A G 1 8 1976 JUNI BINNEN» EN BUITENLAND (Van onze redactie buitenland) (Van onze redactie buitenland) Gastarbeiders Afrikaans Gescheiden Chauvinisme SOWETO. Soweto bij Johannesburg, waar woensdag de lont in het Bantoe-kruitvat is gestoken is wel eens het goedkoopste en groot ste arbeidsreservoir van de Zuidafrikaanse republiek genoemd. En het grootste gastarbeidersgetto van het hele zwarte contingent. In deze aaneengeregen verzameling „lokasies” of townships ten zuid westen van de diamant- en goudmetropool Johannesburg (de naam Soweto is een afkorting van Southwestern Townships) zijn ongeveer één miljoen Bantoes gehuisvest. Keurig op afstand van de weelderige blanke woongebieden. •eis ere rug eni- ■ieve der- een rder nge- ous- huis iag- hun ol - er i de iopt aak pen Wa- ;cha- van het Vergelijking JOHANNESBURG. De woede van de zwarte bewoners van Soweto richtte zich gisteren op alles wat blank was en blank vertegenwoordigde. Alle blanken, die in het gebied werkten, voornamelijk sociale werkers, artsen, evangelisten en administrateurs zijn uit het gebied teruggetrokken. Enkele worden vermist. Praktisch alle openbare gebouwen en bibliotheken en talrijke winkels en bankgebouwen gingen in vlammen op. De archieven met bevolkingsstatistieken zijn vernield. Raad van Kerken Demonstratie Hoe veel nog? Zwarte woede richt zich op blanken on- President Assad van Syrië wuift naar een menigte op het vliegveld Orly waar hij begroet werd door de Franse president Giscard d’Estaing. verwelkomden mer mgt aan op sle- and juli gen eri- ork >aar PARIJS (ANP). De assemblee van de Westeuropese Unie heeft zich gisteren in Parijs uitgesproken tegen verhulde uitbreiding van het NAVO-verdragsge- bied in zuidoostelijke richting, en duide lijk gemaakt dat slechts een Spanje dat een parlementaire democratie is en waar de rechten van de mens worden geërbie- digd tot de NAVO kan toetreden. nomen vragen De eerste besprekingen zijn in Boden mals w,aar Vorster logeert. De volgende dag komen zij opnieuw bijeen in Grafe nau, waar Kissinger zijn hotel heeft. Beide plaatsjes liggen nog geen tien km van de Tsjechoslowaakse grens. Aanvankelijk zouden beide staatslie den elkaar in Hamburg ontmoeten, maar West-Duitsland had laten weten dat het daar niet kon instaan voor de veiligheid van hun persoon. PARIJS (DPA. UPD. Ondanks de dramatische ontwikkelingen in Libanon door de moord op de Amerikaanse am bassadeur in Beiroet, Francis Meloy, is president Hafez al-Assad toch naar Pa rilis gegaan. Gistermiddag kwam hij voor een officieel tweedaags bezoek in Parijs aan. >ep ren in ale de Ük ni- aen de 'or de te de ern een ran en ing ordt ouw blik lan- rste dan igen jaar 'COt reeft van gba- laar alis- i en 1 te heid stel- tisen e in ieti- te- de land een ver- straf rbe- gens Am- n in ■uari ;gen, irige irzen x>d- op ver- ind its- iag ger een be- ge- oe- en- Sof een eer- iden ge rest. een anaf het van liet- oben met hal- ititie ver- iting chte t. De ver bet ver- jkta- smat n de noeg MÜNCHEN. (Reuter)Premier John Vorster van Zuid-Afrika en minister Kissinger zullen elkaar komende week ontmoeten in twee afgelegen plaatsjes bij de Tsjechoslowaakse grens zo heeft een woordvoerder van de Beierse rege ring gisteren meegedeeld. Inmiddels werden de politietroepen in Soweto voortdurend versterkt. Een een heid van het Zuidafrikaanse leger heeft stellingen ingenomen aan de rand van de voorstad. Van regeringswege werd ontkend, dat het leger ingezet zou wor- Ik ken niets voyeuristischer dan het bladeren in een fotoalbum van mensen die je niet kent en dat je door een toeval in handen is gekomen. Vrienden in Overveen vonden in een soort nis.je in de souterrainruimte die half onder de grond voor hun huis is uitgespaard, een vol fotoalbum van recente datum met rode kaft. Da eerste, snelle gedachte die bij onze Overveense vriendin opkwam nadat zij op de eerste bladzijden van heh album was aangestaard door een jeugdige blondine die er wezen mocht, was dat een vroegere vriendin van haar man op deze manier een bewijs van onverflauwde liefde op het terrein van haar tegenstandster had willen neerleg gen, maar verder doorbladeren toonde aan dat er gewoon sprake was van een doorsnee-familiealbum, vol met mensen die noch zij, noch hij bij hun weten ooit ontmoet had. Mijn taak als loerder in dit album is nu, om de inhoud ervan op een zodanige manier te beschrijven, dat de eerlijke verliezers van het album het herkennen en zonodig kunnen terugvragen via de krant. Misschien is het immers voor de deur in Overveen verloren, en dacht degeen die het op straat aantrof dat het wel bij dat huis zou horen en heeft hij het daarom in dat nisje neergelegd. De NAVO zou met een Spaanse rege ring „die wordit gevormd na vrije parle mentsverkiezingen” moeten onderhande len over toetreding van Spanje tot de NAVO en in het algemeen moet da verdragsorganisatie zijn gebaseerd op parlementaire democratie en eerbiedi ging van de rechten van de mens. Minister Van der Stoel zei gisteren dat de Westeuropese NAVO-landen. in het licht van de Russische bewapeningsin- spanning, er beter aan doen hun eigen conventionele bewapening te versterken dan te streven naar de vorming van een Europese kernmacht. De huisjes van Soweto zijn niet slecht. Maar het argument van de blanke over heid dat de Bantoe in Soweto beter is gehuisvest dan pakweg de gemiddelde Italiaan in het arme Zuiden of de ge middelde Portugees op het platteland, mag misschien wel op waarheid berus ten, maar gaat als vergelijking volstrekt mank, omdat het belachelijk is een ver gelijking te trekken tussen het schatrij ke ZuidAfrika en het straatarme Por tugal. De enige vergelijking die er in ZuidAfrika kan worden gemaakt is die tussen de armetierige leefomstandighe den van de eigen Bantoe en de bijna protserige rijkdom van de eigen blanke. Zuidafrikaanse politiemannen, sommigen van hen in camouflage-uniformen, kijken toe terwijl zwarte collega’s het lijk van een neger die omkwam bij de rellen het politiebureau van Orlando bij Johannesburg binnendragen. Minister Van der Stoel herhaalde dat de vorming van een Europese kern macht nadelig zou zijn voor de interne Westeuropese en Oost-West-verhouding, en dat een gemeenschappelijk defensie beleid van een Europese Unie gebaseerd moet zijn op een gemeenschappelijke buitenlandse politiek die nog geen feit is (al wordt voortgang gemaakt). In lijn met wat minister Vredeling de afgelopen week tijdens de NAVOrconfe- rentie in Brussel heeft gezegd, verklaar de minister Van der Stoel, dat de Neder landse defensie-inspanning de toets der kritiek kan doorstaan. Hij zei dit in antwoord op vragen van een Westduitse Heb ik nu genoeg bijzonderheden ge spuid? Heb ik, loerend door de spleet van de gordijnen, nu voldoende gezien om een beeld te hebben van Angela en haar omgeving? De Afghaanse wind hond, de Mercedes, de sint-bernhard van oma, het zweefvliegtuig, de kleding, de antieke kinderwagen op hoge wielen, ze wijzen op een zekere welstand, evenals het internaat natuurlijk. Toch is Angela „in diepste wezen” niet verkwistend van aard, want ze heeft ook de doorzichtige bescherm velletjes in het album nog met foto’s volgeplakt. Haar leven in dit al bum speelt zich af tussen Loosdrecht, Heerde, Hilversum en Villa Le Madrigal in Frankrijk, maar heeft ze al een vriend, is ze wellicht al getrouwd, zitten de trouwfoto’s in „het andere album”, van wie zijn die kinderen (van haar zusje, van vrienden?), je komt er toch niet achter. Eigenlijk zou het van regeringswege verplicht moeten worden gestéld dat fa miliealbums een duidelijk beeld geven van de samenstelling van het gezin: namen en achternamen en leeftijden, wooplaats beroep en hobbies dienen nauwkeurig onder elke foto vermeld te worden en wie met wie gaat natuurlijk en hoe veel men verdient en wat voor toekomstplannen men had op het mo ment dat de foto genomen werd, enzo voort, e nzovoort. Harry Mu lisch heef t wel eens geschreven: „Het beste is het raadsel te vergroten, maar in zijn foto album, „Mijn Getijdenboek”, heeft hij ons toch ook alles precies uitgelegd, hoe het zat met vader en moeder, en de dienstbooi, en vooral met hemzelf. Is hij meer dan Angela? Is het voor het nage slacht belangrijker te weten hoe het leven verliep van de schrijver Mulisch, dan van Angela, die onder een foto uit 1964 waarop haar vader, in smoking of Jacquet, naar haar opkijkt heeft ge schreven: WAT WAS HIJ TROTS OP MIJ. De vraag stellen is haar beant woorden brede zandwegen tussen de afzonderlijke delen (ideale racebanen voor snel poli tie- en legeringrijpen bij opstanden), door aparte kerken (70 verschillende ge- loofsgènootschappen en 900 sektes) voor de verschillende bevolkingsgroepen en door een secuur gespreid systeem van scholen. WASHINGTON (DPA). De Vere nigde Staten zullen binnen 36 uur be sluiten of de in Libanon aawezige Amerikaen zullen worden geëvacueerd of niet, aldus de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Kissinger giste ren in een verklaring voor de Senaats commissie voor buitelandse aangelegen heden. den. De Zuidafrikaanse minister van po litie Kruger zei, dat de politie tot dusver „de grootst mogelijke zelfbeheersing heeft getoond en ondanks extreme pro vocatie slechts een minimum aan geweld heeft gebruikt.” Studenten van de universiteit van de Witwatersrand, die om hun liberale op vattingen bekend staan, demonstreerden gisteren opnieuw. Zij trokken, gevolgd door negerarbeiders, door de straten van Johannesburg. Zij schreeuwden „amand- la Soweto”, hetgeen de macht voor So weto betekent, en droegen revolutionaire leuzen mee, waarop zij de regering er van beschuldigden voor de gebeurtenis- Afrikaans-talige overheid, die haar taal en traditie steeds meer terrein ziet ver liezen tegen-1 het Engels. Bovendien zeg gen de scholieren terecht dat de moei lijkheidsgraad van de lesstof hierdoor onnodig nog verder wordit verhoogd. Ze zien in de maatregel zonder meer een nieuw bewijs van indirecte achterstel ling. Maar het protest tegen de schoolsi tuatie is in feite slechts een aanleiding voor het spuien van veel meer grieven. Zij noemt deze taalwet niet ten on rechte een stuk chauvinisme van de De hoofdgrief van de Bantoe is echter het pure bestaan van zoiets als Soweto. Er heerst daar een natuurlijke wissel werking tussen sociale achterlijkheid en misdaad, versterkt door een reusachtig alcoholverbruik. In een jaar (juni 1974 tot juli 1975) werden er 701 moorden geteld, 1296 gevallen van verkrachting en ruim 8000 van straatroof. Op basis van de gescheiden ontwikkeling woont de stadsbantoe hier als gastarbeider in eigen land. Zijn civiele rechten kan hij alleen in zijn „thuisland” halen, maar daar zijn miljoenen Bantoes al genera ties lang van vervreemd. De in ontwik keling sterk achtergebleven thuislanders in de Bantoestans mogen dan, lijdzaam zwijgend, genoegen nemen met hun straks te verwachten schijnonafhanke- lijkheid binnen „eigen” gebied, de stads bantoes daarentegen Soweto is er het brandende bewijs van nemen hun discriminatie, rechteloosheid en tweede rangsbehandeling niet langer. Vraag blijft hoeveel Sharpevilles en Soweto’s de Zuidafrikaanse regering nog wenst te riskeren voor ze tot een radica le koerswijziging overgaat en de heilloze gescheiden ontwikkeling opgeeft in ruil voor een totaal gelijkheidsbeginsel. Niemand zal van haar verlangen dat ze dat van vandaag op morgen doet, daarvoor zijn de ontwikkelingsverschil len en is de kloof tussen de diverse samenlevingspatronen nu nog veel te groot. Maar de geradicaliseerde jeugd van Soweto heeft langzamerhand een bewijs van goede wil nodig, wil ze niet in een orgie van blinde haat niet alleen haar onderdrukkers, maar ook zichzelf ten gronde richten. Vooral de drankwinkels moesten het ontgelden. Jongeren, gewapend met schoppen, haken, ijzeren staven, messen en stokken trokken volgens ooggetuigen gisteravond in een orgie van plundering, brandstichting en vernieling door de straten. Bij hen voegden zich benden „tsosis” (neger-misdadigers). De meesten waren dronken. Op voorstel van mede het Tweede Kamerlid Piet Dankert (SOC) nam de assemblee, waarin paelementariërs uit de zes oorspronkelijke EEG-tanden en En geland zitting hebben, geen Engels-con- servatief voorstel over om de NAVO te vragen Australië, Nieuw Zeeland en Iran „naar mate het voortgang maakt op de weg naar democratie” te betrekken bij de voorbereiding van plannen die in geval van oorlog zouden moeten worden uilige voerd. Frankrijk zelf geeft nog immer blijk van een grote mate van betrokkenheid tot de burgeroorlog in Libanon. Twee dagen geleden deed minister van buiten landse zaken Jean Sauvagnargues op nieuw het aanbod om Franse troepen naar Beiroet te sturen om de strijdende partijen te scheiden. Dit aanbod is bij een groot aantal Arabische landen in het verkeerde keelgat geschoten. Ook de PLO. de Palestijnse Bevrijdingsorganisa tie, sprak van een Syrisch-Amerikaans- Franse samenzwering. De Franse com- Kissinger voegde er nadrukkelijk aan toe dat Washington niet van zins is te interveniëren op de manier zoals dat in 1958 gebeurde toen infanteristen van de Amerikaanse marine in dat gebied land den. Er zijn nu nog ongeveer 1.500 Ameri kanen in Libanon van wie 53 man ambassadepersoneel. De afgelopen veer tien maanden hebben bijna zeseneen- halfduizend Amerikanen Libanon verla ten. Mocht tot evacuaties besloten wor den dan liggen twee vliegdekschepen klaar in het oostelijke Middellandsiezee- Sebied. Op Cyprus staat een aantal heli kopters voor deze operatie gereed. Ook in de Britse kolonie in Beiroet werd gesproken over evacuatie. Als een „witman” er een prive-zwem- bad op na kan houden, omdat zijn inkomen via goedkope zwarte arbeids krachten zelfs voor Westeuropese be grippen tot verbijsterende hoogte kan stijgen, terwijl er voor de miljoen Ban toes in Soweto (in 1970) welgeteld vier „swembaddens” zijn gebouwd, zit er iets fundamenteel scheef. En tegenover de kolossale bankengale- rij in Johannesburg staat er precies één bankgebouw in Soweto. Een cynicus zou kunnen opmerken dat de Bantoe toch geen geld heeft om ermee naar een bank te lopen. Want in het Zuidafrikaanse apar theidssysteem is ieders plaats in de maatschappij nauwkeurig bepaald: de Bantoe mag werken in de blanke stad, maar wonen is er niet bij. Honderden propvolle treinen pendelen dagelijks heen en weer tuisen de Newyork-achti- ge wolkenkrabbers en de riante villawij ken van „Joburg” en de onafzienbare vlakte van Soweto, waar in volmaakte eentonigheid de tienduizenden één-laags- huisjes voor de Bantoes zijn gegroe peerd. En daar ging het mis woensdag. De Bantoe-jeugd wil geen Afrikaans (semi- Nederlands) op school. Deze jeugd is door jarenlange achterstelling toch al stukken bij de blanke jongeren achterop en heeft gewoon al moeite genoeg met het volgen van de lessen op de middel bare scholen. Dat onderricht gaat door gaans in het Engels en in de eigen stamtaal. Nu daar op last van de Afri- kaans-talige blanke overheid de ver plichting is bij gekomen om sommige vakken (met name geschiedenis) in de Boerentaal te geven (de meeste Bantoe- leraren spreken het niet eens) pikt de jeugd het niet langer. socialist die, hoewel hij opmerkte zelf niet tot de aanhangers van die theorie te behoren, het bestaan van een stroming had gesignaleerd die meent dat onge rechtvaardigd vertrouwen in de ontspan ning onder andere in Nederland van invloed is op defensiebereidheid. „Nederland is volledig bereid tot een evenredige bijdrage aan de gemeen schappelijke verdediging, die van essen tieel belang is voor het voortbestaan van de ontspanning”, aldus minister Van der Stoel. „De Nederlandse defensie was to aan een rationalisatie welke niets heeft afgedaan aan de effectiviteit van het defensie-apparaat”. Het voornaamste onderwerp van ge sprek tussen de Syrische regeringsleider en president Valery Giscard d’Estaing zal niettemin de situatie in Libanon zijn. In Franse regeringskringen werd aange- dat d’Estaig Assad steun zal voor het Franse Idee van het houden van een rondetafelconferentie of er de Libanese kwestie in Parijs. In „Le Monde” werd gesuggereerd dat Assad met zijn Frankrijk-reis wil laten zien dat „hlij de situatie in de hand heeft, zowel in Libanon als in zijn eigen land”. Zo zeker zal de Syrische president er toch niet over zijn want de voorgeno men bezoeken aan Joegoslavië en Roe menië heeft hij afgezegd. munisten verwelkomden de Syrische gast met een communique waarin de Syrische interventie scherp werd veroor deeld. Zij zien het bezoek van Assad meer als een poging om de interventie- politiek van beide landen te coördineren.' De Franse politie heeft strenge veilig heidsmaatregelen genomen. In en ron dom vliegveld Orly was een enorme politiemacht aanwezig en de omgeving van het presidentiële paleis het Elysee, is voor al het verkeer verboden, ook voor voetgangers. Om veiligheidsredenen ook vlogen d’Estaing en Assad per heli kopter van Orly naar Parijs. Gegroepeerd volgens de typische tradi tie van de gescheiden ontwikkeling, die in Zuid-Afrika ook geldt voor de ver schillende Afrikaanse stammen onder ling. De Sotho woont bij de Sotho, de Zoeloe bij de Zoeloe. Volgens de blanke overheid moet die scheiding strikt gehandhaafd worden „omdat die swartmanne van verschillen de stammen elkaar niet verdragen”, maar volgens veel critici van het sys teem vooral ook om een kunstmatige verdeeldheid onder de Bantoes in stand te houden. Verdeeld worden de stammen in So weto ook letterlijk, door kaarsrechte, Hoofdpersone is ongetwijfeld Angela: „Mams met Angela op de Dam”, „Angela bij oma”, „Angela op de Driesprong”, „Angela op de kleuterschool”. Kerst ’62 en Kerst ’64 werden in ieder geval in Loosdrecht gevierd, oma heeft een sint- bernardshond, ook speelt een Afghaan een rol in Angela’s leven, alsmede een zweefvliegtuig: PH-436. Op de foto’s ontwaar ik verder een Mercedes 54-26- MD en pappa staat op een foto achter het buffet in de Driesprong. Op het bordes van internaat Roverestein zien we Dijfna, Ragnald, Hillie, Pauline, Sef- fie en Miere zitten (waar is de tijd gebleven dat meisjes Aaf of Sara of Marietje heetten?) en verder zien we foto’s van Bas en Grace Burger, Yvonne Stender, Leo, Sonja, Mark, een promoti- onfoto van Spooky en Sue en een foto van drie jongens en een meisje in het gras waarop met witte letters geschre- van staat: KNOTSGEK FEEST. KOM JE OOK? A.S. ZONDAG AFVAART 20.00 u. t.o. GEMEENTEHUIS MUIDEN (22.00 uur terug). OMSTREEKS MID DERNACHT VAREN WIJ WEER. TOT ZONDAG 6 JULI. Blijkens een ansichtkaart betreft het hier het M.S. Alma van Wijnand Key uit Hilversum, unieke gelegenheid voor recepties, party’s, bruiloften, personeels- dagen en vergaderingen. sen verantwoordelijk te zijn. Op een gegeven ogenblik waren de negerarbei ders in meerderheid op de studenten. Het kwam uiteindelijk tot vechtpartijen tussen voor- en tegenstanders van de demonstratie, waarbij een aantal studen ten werd gewond. De Zuidafrikaanse Raad van Kerken heeft gisteren in een reactie op het bloedbad van Soweto verklaard geschokt te zijn door het volledig gebrek aan begrip van de Zuidafrikaanse autoritei ten voor de aspiraties van de negers. Dit gebrek, aldus de raad, heeft geleid tot een totale breuk in de communicatie. De raad zegt dat „wat in Soweto begon als een geweldloze uiting van een gerecht’ vaardigde en diep gevoelde grief, binnen enkele uren tot uitbarsting kwam in een confrontatie tussen blank en zwart”. Het feit dat schoolkinderen bij de confronta tie betrokken waren, aldus de verklaring van de raad, leidt tot de angstaanjagen de gevolgtrekking dat de grieven van de negers niet alleen een politieke kant hebben, maar uitgegroeid zijn tot een diepe, wijdverbreide en zelfs door kinde ren gevoelde angst, die kan leiden tot een nationale catastrofe. Het volk van Zuid-Afrika en in het bijzonder de Zuidafrikaanse autoriteiten, moeten aan dacht schenken aan de diepe wonde, woede en frustratie die het systeem van apartheid in de harten van alle zwarten in Zuid-Afrika heeft doen doorstaan. De raad dringt er dan bij de regering op aan de krenkende nieuwe onderwijs- voorschriften onmiddefflijk te herroepen, betuigt voorts zijn steun aan de protes ten van de scholieren tegen deze voor schriften en betreurt het volkomen verantwoorde optreden tegen hen. Naar aanleiding van de gebeurtenissen in Soweto houdt de Anti-Apartheidsbe- weging Nederland vanavond om 19.30 uur in Amsterdam een protestdemon stratie. Samen met enkele andere orga nisaties wil de beweging solidariteit be tonen met het verzet van de Zuidafri kaanse zwarte scholieren en protesten tegen „de terreur van de politie in Zuid- Afrika”. De beweging heeft inmiddels telegrammen aan de Nederlandse rege ring en de ambassade van Zuid-Afrika in Den Ha-ag gestuurd waarin ongerust heid wordt uitgesproken over de gebeur tenissen. LOEANDA (Reuter). De openbare aanklager heeft gisteravond de dood door het vuurpeloton geeist voor de dertien blanke huurlingen die in de Angolese hoofdstad worden berecht.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1976 | | pagina 3