Voor veiligheid van Spelen in
Montreal: 250 miljoen gulden
Het gekkenhuis
van Zagreb
I
i
MUNCHEN STAM IEDEREEN NATUURLIJK NOG VOOR OGEN
Guy Toupin staat voor nieuwe krachtproef
fc z
11
een
door
Fred Klaver
Olympisch pasje
Betreurenswaardig
TED
SENSATIE
REGEN
MM
De gruwelijke moordpartij op elf
Israëlische sportmensen en een Westduit-
se politieman tijdens de Olympische Spe
len in München zorgde er in een klap voor
dat Guy Toupin, chef van de veiligheids
dienst in Montreal, van alle zorgen werd
bevrijd. „Een intens trieste gebeurtenis
waarvan ik min of meer kon profiteren.
Ineens gingen alle deuren in Canada voor
me open. Iedereen luisterde plotseling
naar de plannen die ik voor de beveiliging
van de Spelen in Montreal opstelde. Zon
der incident in München waren mijn wen
sen nimmer geheel ingewilligd”.
s
Toupin (53 jaar) heeft een grondige stu
die gemaakt van „München” en alle con
flictsituaties die zich momenteel in de
wereld voordoen. Maar hef st 16.000 mili
tairen en politiemensen worden in Canada
ingezet voor het twee weken durend sport
gebeuren. Kosten van de „Operation
Olympic”, rond 250 miljoen gulden! „Als
de Spelen zonder incidenten verlopen, zeg
ik dat het niet overdreven was zoveel geld
en manschappen aan te wenden”, aldus de
veiligheidschef die tijdens de Expo 1967 in
Montreal een soortgelijke functie
bekleedde.
I
.tijk
eigen
risico”,
aldus
i korte
pioma
.,v-
1
ten
tag
iten
i/an
ichter-
iin Ltd
leciatr
‘iktuig-
lervuld
..Operation Olympic” staat voor de deur: liet grootste en tevens
duurste veiligheidsapparaat dat ooit voor de ..begeleiding” van een
manifestatie in het leven werd geroepen. En hoewel Guy Toupin.
chef van de veiligheidsdienst tijdens de Olympische Spelen in
Montreal. Canada als een onneembare horde voor de eventueel op
de Olympische Spelen afkomende terroristen lijkt te hebben
gemaakt, zijn vele politie-officieren en ook Toupin er van overtuigd
dat het olympisch-gebeuren zo gedecentraliseerd plaatsvindt, dat
zelfs het leger van 16.0(H) man geen absolute veiligheid kan waar
borgen. ..Maar”, zo zegt Toupin. ..we hebben er alles aan gedaan om
het de misdadigers zo moeilijk mogelijk te maken. Men zal dan door
heel wat mazen van het veiligheidsnet heen moeten glippen eer men
zijn doel heeft bereikt.
Politie-officieren hebben de laatste maanden alle potentiële
ongewenste bezoekers bestudeerd. Een van de politiemensen: „Hoe
veel Carlossen bestaan er eigenlijk. Die man heb ik honderden
keren op foto's moeten zienDe 28-jarige Venezulaan Ilich Ramirez
Sanchez, onder de naam ('arlos opererend, vermoordde in Parijs
het olympisch dorp aankomt zal
veiligheidsinstructies krijgen. „Wij
hebben een lijst van aanbevelingen
opgesteld en wij hopen daarbij dat
de atleet zich niet als een gevangene
ziet. Natuurlijk blijft iedere chef de
mission vrij om onze voorstellen te
negeren. Als hij zegt dat de atleet
alleen de stad in kan gaan, gebeurt
Na veel aandringen wil Toupin
wel kwijt dat hij al geruime tijd
voor de Spelen vanuit de gehele
wereld berichten heeft ontvangen
„dat wij op onze hoede moeten zijn.
Zeker geen reden om in paniek te
raken. Tot nu toe hebben wij geen
enkele concrete aanwijzing, wij zijn
zijn redactie aan de telefoon (wat ook
een klein wonder was, want de verbin
dingen zijn zo miserabel, dat Zagreb
alleen daarom al nauwelijks geschikt
is voor internationale ontmoetingen),
en hoorde dat men daar in een kersver
se Telegraaf het Knobel-nieuws zat te
lezen, ’s Middags had Knobel op een
persconferentie gezegd dat alles prima
marcheerde (dat bewijst enerzijds de
onwaarde van zulke persconferenties
en anderzijds dat Ben de Graafs scep
sis ten aanzien van het voetbalwereld-
je niet ongerechtvaardigd is)en nu dit.
Deze Parool-joumalist sloeg alarm,
charterde een taxi en reed midden in
de nacht naar het verblijf van het
Nederlands elftal, 40 km verderop.
Perschef Evert Grifhorst werd uit zijn
bed getrommeld. Die ging op zoek naar
Knobel, maar Knobel weigerde te
komen. Het was inmiddels al diep in
de nacht. Ook andere journalisten
waren in taxi’s naar het broeinest
gekomen. „Een gekkenhuis", zo karak
teriseerde een buitenstaander deze
„nacht van Knobel".
Op weg naar het stadion (ik was blij
dat het goot van de regen. George
Knobel had in een der Joegoslavische
dagbladen gezegd dat hij hoopte dat
het zou gaan regenen) zei een derjotsr-
nalisten nog dat hij hoopte dat al die
soesa morgen weer vergeten zou zijn
als Nederland met 4-1 had gewonnen,
bepaalden het beeld In en rond het
Olympisch dorp van München in 1972.
ime
rlijk
in nun
ige»ap
iopne-
ten, De Telegraaf en het Algemeen
Dagblad wel. Ben de Graaf, sport-
hoofdredacteur van de Volkskrant,
haalde daar zijn schouders over op.
„Tja, als je niet tot de mafia behoort,
krijg je zulke verhalen natuurlijk niet
te horen. Maar daar geneer ik me niet
voor. Wij moeten het, met de manier
waarop wij de sport benaderen, nu
eenmaal niet van inside-information
van spelers en trainers hebben. Maar of
we daarom moeten treuren, vraag ik
me af".
Een ander opmerkelijk ding was dat
niet alleen De Telegraaf, die Johan
Cruijff op de betaallijst heeft staan
(als ik me goed herinner, ving hij enke
le jaren geleden, toen hij nog in Neder-
lancl voetbalde, 20.000 gulden perjaai
voor een wekelijkse column, die hij
uiteraard niet zelf hoefde te schrijven)
het bericht van Knobels ontslag had,
maar ook de directe concurrent, het
Algemeen Dagblad. Het schijnt zo te
zijn gegaan.
De Telegraaf wist dinsdagmiddag al
dat Knobel zijn ontslag had ingediend,
en maakte er een bericht van. Knobel,
te
>e.
Toupin verklaart dat alle ploegen
op dezelfde mate van bescherming
-kunnen rekenen. De veiligheidschef
wil echter niet ontkennen dat met
name de Israëlische ploeg extra in
ook niet getipt dat ergens in de
wereld een aanslag op wie dan ook
wordt beraamd”.
Inmiddels zijn in Canada al zo’n
honderd mensen door het politieap
paraat ondervraagd. Onder hen
enkele mannen die betrokken
waren bij de ontvoering in 1970 van
de Britse handelsdetaché Richard
Cross. Ook de direct betrokkenen
bij de moordaanslag op Pierre
Laporte, de minister van arbeid in
de provincie Quebec, zijn verhoord.
De Canadese politie heeft, ook na
Ik wed dat iedereen die dit leest wel
eens van goudkoorts heeft gehoord en
het idee heeft dat hij weet wat dat is,
maar dat niemand ooit last van een
dergelijke koorts gehad heeft in ver
band met goud. Ik ook niet. Maar ik
weet nu wel wat het is. Tot zondag
dacht ik dat ik niet naar Joegoslavië
hoefde voor de eindronde van het
Europees kampioenschap van landen
ploegen. Het komt toch op de televisie,
dacht ik. Wat zal ik me druk maken?
Op mijn leeftijd. Een Europees kampi
oenschap is tenslotte geen wereldkam
pioenschap (zonder Brazilië, zonder
Marokko, zonder Australië, zonder
Noord-Vietnam), dus Berti Vogts heeft
gelijk: we kunnen nooit revanche
nemen op West-Duitsland. Omdat
West-Duitsland in Joegoslavië niet
meedoet als wereldkampioen, maar als
zomaar iemand, die toevallig fluitend
voorbij kwam en gevraagd is een balle
tje mee te trappen.
Bovendien moet ik al drie en een
halve week naar Montreal, dus laat ik
me maar eens van mijn beste zijde
laten zien en gewoon thuisblijven, net
als iedere gewone Nederlander. Zo
dacht ik. Tot zondag. Toen kreeg de
koorts me te pakken. Maandagochtend
belde ik het reisbureau op. Mijn colle
ga’s die maandag al vertrokken, vroeg
ik alsnog perskaarten te versieren.
Dinsdagochtend kon het reisbureau
me nog steeds niet verder dan het
vliegveld van Frankfort vervoeren. Ik
belde mijn eigen reisbureau, en die
boekte me zonder problemen op de
Eens was hij de vaste lijfwacht
/an mensen als Haile Selassie,
generaal De Gaulle en koningin Eli-
iabeth. Weer staat Toupin voor een
krachtproef, de grootste uit zijn
carrière. Meer dan 150 strategische
punten dienen in Montreal bewaakt
te worden. Daaronder vallen het
olympisch dorp, vijftien stadions in
verschillende plaatsen en nog eens
dertig trainingsvelden. Montreal
verwacht enkele honderden VIP’s
(hooggeplaatste persoonlijkheden)
die aan een permanente bodyguard
worden gekleefd.
twee politiemensen en hij was ook een van de mensen die in
december vorig jaar de aanslag op de OPEC-conferentie pleegde in
Wenen, waar de ministers van de olieproducerende landen bijeen
waren. De komst van (’arlos in Montreal wordt niet uitgesloten
geacht.
Montreal verwacht vele hoge gasten, onder wie koningin Eliza
beth en prins Philip, koning Juan ('arlos van Spanje, prins Rainier
en prinses Gracia van Monaco en president Ford. Zij allen kunnen
op een lijfwacht rekenen. Koningin Elizabeth, die volgens plan de
Spelen op 17 juli moet openen, krijgt een speciaal team veiligheids
functionarissen die de vorstin van een levend harnas zal voorzien.
Er wordt rekening mee gehouden dat IRA-leden een aanslag op
koningin Elizabeth voorbereiden. V’oorts komt voor de Britse
vorstin eventueel gevaar uit de hoek van de Frans-Canadese
separatisten.
Het veiligheidsapparaat in Canada zal gedurende de Olympische
Spelen nauw samenwerken met onder meer Scotland Yard, de FBI
en de ('IA.
Alle bewoners van het dorp
beschikken over een olympisch pas
je met speciale stempel. Mocht blij
ken dat pasjes gestolen zijn of wan
neer er aanleiding is te veronder
stellen dat er plotseling zeer goede
kopieën in omloop zijn, zal aan iede-
want het enige wat de mensen in feite
interesseert, is een goede voetbalwed
strijd, die winnend wordt afgesloten.
En als dat straks volgens plan was
gebeurd, zouden Knobel en Cruijff
weer bejubeld worden als de mensen
die het dan toeh maar weer gemaakt
hadden
We vroegen ons wel even af of het
thuisfront wei zou mogen meegenie
ten, omdat het veld weer omzoomd
was met reclameborden van Nationale
Nederlanden, Drum, Van Houten,
Grolsch en dergelijke. En daar werd
Hilversum vroeger nog wel eens kop
schuw van.
V verbaast zich er misschien over
dat zulke reclame ook in een commu
nistisch land gedoogd wordt, maar wat
dat betreft zijn ze in Joegoslavië erg
soepel, want vooraf en in de rust werd
op het lichtbord ook reclame gemaakt
voor de Amerikaanse oorlogsfilm-in-
k leuren Topovi Navarona, oftewel De
kanonnen van Navarone. Hoe dan ook,
de televisie werkte wel. Op een manier
die de oervorm van het tv-maken bij
zonder dicht benaderde. Op een soort
ezel stond een bord, vermoedelijk met
de opstellingen. Twee getrouwde man
nen met kinderen, die ze overigens
thuis hadden gelaten, hielden twee
zwarte paraplu’s boven dat bord. Op
een meter afstand stond een in plastic
gehulde cameraman, die zijn in plastic
gehulde camera op dat bord richtte,
terwijl een derde man een derde para
plu boven hem hield.
En toen begon de wedstrijd.
STOPPER
In het vliegtuig naar Zagreb konden
we woensdagochtend rustig de sport
pagina’s lezen. De Telegraaf en het
Algemeen Dagblad hadden allebei het
sensationele bericht dat Knobel ont
slag had genomen of ontslag was aan
gezegd, en dat Cruijff de finale niet
wilde spelen als de problemen met
Knobel niet door de KNVB werden
opgelost. Dus we wisten nu zeker dat
we op de goede weg waren: ook op
sportjournalistiek gebied lag het goud
in Zagreb voor het oprapen.
Eenmaal in het hotel aangekomen,
hoorden we de verschrikkelijke verha
len die onzichtbaar achter de Knobel-
reportages van die woensdag verbor
gen zaten. Een horror-story voor de
rechtgeaarde journalist. Daar was in
de eerste plaats het opmerkelijke feit
dat de Volkskrant het sensatiebericht
niet had en de beide grote concurren-
dat voor
Toupin.
W ■'W-
uur per dag gewapend patrouille
ren. Slechts een kwart van alle vei
ligheidsmensen opereert in burger.
Twee helikopters zijn in het dorp
gestationeerd, terwijl het Canadese
leger zijn volledig materieel „start
klaar” heeft staan.
Een speciale brigade in het dorp
houdt de wijde omgeving dag en
nacht in de gaten. Vanaf oude
gebouwen op enkele kilometers van
het dorp verwijderd, zouden atleten
die op hun balkon verblijven, een
gemakkelijk te beschieten doelwit
zijn. Binnen het dorp is een gesloten
televisiecircuit aangelegd. Alle
ruim 1500 werknemers, van wie de
meesten in de keukens en cafeta
ria’s werken, hebben een antece
dentenonderzoek moeten onder
gaan.
KLM-lijnvlucht naar Zagreb. Op
woensdagochtend dus. Toen wist ik
helemaal zeker dat ik altijd al voorbe
stemd was geweest om Holland-
Holland-Holland naar het goud van
het Europese kampioenschap te zien
opstomen. Ik gunde het Knobel ook
wel. Iedereen riep altijd onaardig dat
niet hij, maar Cruijff het elftal samen
stelde. En dat is natuurlijk ook zo,
maar wie weet zou Knobel tegen West-
Duitsland de winnende goal scoren,
dan kon iedereen tevreden zijn.
die een column heeft in de Limburger,
kreeg in de gaten dat het bericht uit
zou lekken voordat Nederland de fina
le op zondag had gewonnen (want dan
pas had hij het willen vertellen) en hij
haastte zich dinsdagavond vroeg de
Limburger in te lichten. De Limburge i
maakte er snel een bericht van, zondei
daar overigens zijn man in Zagreb, die
van niks wist, over in te lichten. Dooi
een toeval, zo heb ik begrepen, merkte
het Algemeen Dagblad dat er iets loos
was een van de journalisten ving
iets op bij een telefoongesprek van een
Telegraaf-collega. Zonder precies het
naadje van de kous te weten, pasten ze
een paar legpuzzelstukjes anders in
elkaar dan daarvoor (men had aanvan
kelijk de indruk dat Johan Cruijff een
pakket eisen had gesteld, en dat Kno
bel daar achter stond, maar het was
dus eigenlijk andersom), en maakten
in een dodenrace tegen de klok nog
voor middernacht een artikel, dat de
essentie van de Knobel-sensatie
bevatte.
Nu komt Het Parool op de proppen.
Een van de Parool-joumalisten kreeg
re dorpsinwoner binnen een uur
tijds een heel ander legitimatiebe
wijs worden uitgereikt.
De afgelopen twee jaar heeft Guy
Toupin vele malen uitvoerig con
tact gehad met de veiligheidsoffi-
cieren die in West-Duitsland in 1974
werkten. „De organisatie in Mün
chen was subliem geregeld. Wij
hebben enorm veel van hen geleerd.
Als die affaire met de Israeli’s vier
jaar eerder in Mexico had plaatsge
vonden, was er in München niets
gebeurd”. Met deze laatste opmer
king wil Toupin geenszins beweren
dat het bloedbad was te wijten aan
een organisatiefout van de West-
duitsers.
Israëlische politieofficieren heb
ben ook verscheidene gesprekken
met Toupin gevoerd. „Deze mensen
hebben erg veel ervaring met de
bestrijding van terreur. Zij hebben
mij het profiel van een terrorist
geschetst. Het spreekt vanzelf”, ver-,
volgt Toupin, „dat we onder andere
ook studies hebben gemaakt van de
Zuidmolukkers, waar Nederland
mee te maken heeft”.
„Ik durf te zeggen dat ons veilig
heidsplan er waterdicht uitziet.
Maar ik moet onmiddellijk beken
nen dat de veiligheid nooit voor
honderd procent is te garanderen”.
Iedere nationale delegatie die in Op onze hoeden
een uiigeoreiu onuerzoen, nog mei
kunnen achterhalen wie enige tijd
geleden plattegronden van het
olympisch stadion en dorp, uit een
auto ontvreemdde.
Hoewel de veiligheid zich in en
rond de olympische stad Montreal
concentreert, zullen duizenden vei
ligheidsfunctionarissen elders in
Canada, met name langs de 5000
kilometer grens met de Verenigde
Staten, eventueel gevaar in welke
vorm dan ook, trachten op te van
gen. Alle vliegvelden en havens
worden scherp bewaakt en de men
sen die het land willen binnenko
men worden aan een uitgebreid
„verhoor” onderworpen.
Guy Toupin spreekt van een
gelukkige bijkomstigheid dat de
Verenigde Staten dit jaar het 200-
jarig bestaan vieren. „Ook in de VS
zijn in verband met festiviteiten
extra veiligheidsmaatregelen van
kracht. Wij werken nauw samen
met onze collega’s in de VS, vooral
bij het afwikkelen van grensforma-
liteiten”.
Alle intercontinentale vluchten
hebben het nieuwste vliegveld van
Montreal, Mirabel, als eindpunt
„Het kan echter gebeuren dat wij
vluchtleidingen om wat voor rede
nen dan ook, zullen opdragen een
toesten met Montreal als bestem
ming te laten uitwijken naar New
York. Een van de honderden zaken
die wij in ons draaiboek hebben
ingebouwd”.
De atleten die op Mirabel aanko
men worden vanuit het vliegtuig
direct naar het olympisch dorp ver
voerd, alwaar in de kelders van de
appartementen douanebeambten
klaar zitten om alle grensformalitei-
ten te verrichten. Uit veiligheidso
verwegingen zal iedere dag, ieder
uur, een andere route naar het dorp
worden gekozen. Alle bussen die
atleten vanuit het dorp naar ver
schillende stadions brengen, zullen
ook nimmer een zelfde route vol
gen. Voor en achter de bus rijden
militaire eenheden
Hoewel Guy Toupin het olym
pisch dorp als een niet al te moeilijk
af te schermen „object” ziet, blijven
toch nog vele uiterst lastige taken
over. „Het dorp is uit een architec
tonisch oogpunt gezien een groot
geheel en niet zoals in München
losse appartementen goed te
beveiligen. Het grote probleem blij
ven natuurlijk de vele verschillende
sportaccommodaties en de wegen
die de atleten daar naar toe moeten
afleggen. (Alleen het grote Olym
pisch Stadion is direct via een gang
met het dorp verbonden red.).
Het uitgestrekte wielerparcours en
de uitgestippelde marathonweg zijn
de moeilijkste punten”.
Alleen al in het olympisch dorp,
waar ongeveer 11.000 sportlieden
en hun begeleiders verblijven, zui
len zo’n duizend militairen en
politie-officieren in drie ploegen 24
de gaten zal worden gehouden. De
Israeli’s hadden al eerder om een
„speciale behandeling" gevraagd.
„Het blijft eigenlijk betreurens
waardig”, zegt Toupin, „dat de
gehele wereld opgelucht zou moe
iten ademhalen indien Montreal zon
der incidenten de Spelen doorkomt.
München staat iedereen natuurlijk
nog voor ogen, maar we moeten niet
denken dat nu ineens alle Olympi
sche Spelen in het teken van een
bepaalde dreiging van buitenaf
komen te staan”.
„Als politiefunctionaris vind ik’
onze taak tijdens het sportgebeuren
een enorm interessant experiment”.
Overigens bestaat vanuit de gehele
wereld, ook vanuit Nederland, veel
belangstelling voor de wijze waarop
de Canadezen de „security” aan
pakken. De voorzitter van de Sport-
commissie van de Koninklijke
Nederlandse Wielren Unie, P. van
der Molen, in het dagelijks leven
commissaris van politie in Zoeter-
meer, heeft een verzoek bij de
Canadese minister van justitie inge
diend om een kijkje te kunnen
nemen in de keuken van het veilig
heidsapparaat.
Guy Toupin zal een gelukkig
mens zijn wanneer de Spelen zon
der incidenten verlopen. „We heb
ben getracht het beste veiligheids
systeem op te zetten. Maar als je me
vraagt: wat is het beste veiligheids
systeem, dan zeg ik: geen systeem.
Systemen kunnen gevaarlijk zijn.
Aanpassen aan de omstandighe
den, desnoods iedere minuut, dat is
belangrijk”.
„De kritiek op de enorme kosten
van de veiligheid is heftig. Ik zit er
mee. Als er tijdens de Spelen niets
gebeurt, zeggen de mensen dat er
veel te veel veiligheidsfunctionaris
sen waren. Komer er echter inci
denten, dan zul je horen dat we te
weinig hebben gedaan. De realiteit
is hard. Elke grote manifestatie
vraagt om uitgebreide veiligheids
maatregelen. De atleet voelt zich
misschien tijdens de Olympische
Spelen niet erg vrij. Maar laat je die
atleet helemaal vrij, dan geef je
tegelijkertijd de vrijheid aan de
misdaad
SSSX-:
jen
