BLAR1CUMSE MILJONAIR WIL HET WEEKBLAD ACCENT V OOR DE RECHTER BRENGEN
TOCH AULA VOOR LEONARDUSSCHOOL
HOE VERKOOP JE MORGEN
EEN SPIKSPLINTERNIEUWE
PANTALON
a
II
is
«Mn
A
dinsdag
wW
adverteer in de krant
’t staat in de krant
iedere dag weer
’t staat in de krant
iedere dag weer
n
MEHTÊH
„Tot het einde”
door TON KORS
Waarheid
IDEE
HOE GEEF IK MIJN ZAAK
MEER BEKENDHEID
IS ER NOG WAT TE ZIEN
VANAVOND OP DE BUIS
STIEN
Strafzaak
GEEN IDEE
IK PAK DE KRANT
WEL EVEN
DOORTE
ADVERTEREN
NATUURLIJK
1
HAARLEM Een zéér uitvoerig 11111
en hernieuwd onderzoek is nog de
enige mogelijkheid om na te gaan
of de beschuldigingen voor oorlogs
misdaden tegen de Blaricumse mil
jonair en kunstverzamelaar Pieter
Menten op waarheid berusten of
niet. Dat is een van de weinige
reële en nuchtere opmerkingen die
gemaakt kan worden sinds veertien
dagen geleden via een publikatie in
het Israëlische gezaghebbende blad
Ha’arets de affaire-Menten na jaren
weer is opgerakeld.
IJMOND
Alleen nieuw
onderzoek kan
hetgeen
¥A K
zaak-Menten
ophelderen
Pieter Menten: „Ik kan alles weerleggen"
aa/L
Al in 1975 stelde de Heemskerkse raad
een krediet van 256.750,- beschikbaar
voor de uitbreiding van de St. Leonar-
dusschool aan de Kerkweg met een aula,
Na de oorlog werd door de oud-illegali
teit een brochure uitgegeven, waarin de
Voor Kanaan was het toen een vol
strekt onbegrijpelijke zaak dat het open
baar ministerie geen hernieuwd onder
zoek begon. „Nederland is Menten moe”,
moet de Nederlandse consul gezegd heb
ben tegen een zeer gebelgde Kanaan.
was
van
dat
bij
30
SE'
Menten uit de nesten toen die door de
Duitsers was opgepakt om bij acties in
het door de Russen bezette deel van
Polen als tolk werk te gaan doen. Later
kwam hij opnieuw met de Duitsers in
conflict doordat hij beschuldigd werd
van „Judenbeg nsterung”. Tenslotte kon
tegenwoordig een noodzakelijke ruimte
in elke school.
Eind mei is het werk aanbesteed, maar
toen bleek het krediet van de raad niet
---A-- - ---SI
zaak Menten uit de doeken werd gedaan.
Inl deze brochure is de bewuste SS-foto
van Menten opgenomen.
hij een uitreisvisum krijgen. Zijn huis in
Lemberg en zijn goederen werden in
beslag genomen. Het spaargeld dat hij
nog had, belegde hij in goederen en
week met een speciale trein naar Neder
land uit, waar hij zich in Aerdenhout
vestigde.
O
o
Volgens Menten zijn alle verklaringen
tegen hem de laatste tijd verzinsels en
vervalsingen. Ook de getuigenissen ui*
Israel, gepubliceerd door Kanaan en
Knoop, over moorden in Polen. „Laat ze
maar de data en de plaatsen noemen. Ik
heb boven nog stapels met kisten staan
met documenten om dat te weerleggen”.
Het koffertje, dat volgens Knoop in
Aerdenhout met nieuw materiaal is op
gegraven in de tuin van een oud-
illegaal, is volgens Menten geen onzin.
Volgens Knoop is het materiaal der
mate belastend, dat de staat zonder
meer een nieuw onderzoek tegen Menten
kan beginnen. Hij spreekt onder meer
van een telegram waarin bevestigd
wordt, dat Menten in Duitse SS-dienst
was. Menten zegt daarop dat iedereen
zulke telegrammen kan versturen. „De
brief die dat telegram bevestigd heeft,
kan niet overlegd worden. Ik geloof best
dat het koffertje gevonden is. Alleen het
materiaal is vervalst. Toen dat onder
zoek tegen Rotding werd ingesteld (hij
was raadsheer van het bijzonder Ge
rechtshof in Amsterdam en werd be
schuldigd van vervalsing en meineed,
maar werd later door het Amsterdamse
gerechtshof van alle blaam gezuiverd -
red.) hebben ze natuurlijk als de donder
die rommel weggedaan. Als het materi
aal echt was geweest, hadden ze het
toen wel gebruikt”, aldus Menten.
De zaak-Menten was een van die on
verkwikkelijke geschiedenissen, maar
ook wat men toen begon te noemen de
„Velser-affaire” en „de zaak-Schallen-
berg”. Dat het in de zaak-Menten tot
een hernieuwd onderzoek komt, lijkt
alleszins mogelijk, nu Pieter Menten
vas‘ van plan is een kort geding en een
strafzaak te beginen tegen het week
blad Accent en met name tegen haar
hoofdredacteur Hans Knoop. Deze nam
de beschuldigingen van Kanaan in zijn
blad over en publiceerde ze vorige week.
In dit artikel citeert Knoop een getuige-
verklaring van mevrouw Mimmie Pisti-
ner-Ziegelstreich, die in 1950 in Tel Aviv
werd afgelegd. Daarin vertelt zij
Menten eigenhandig betrokken
de liquidatie van de mannen
Poolse families.
Knoop laat in
In de afgelopen weken is een wirwar
van berichten over Menten en diens ver
meende oorlogsmisdaden vrijgekomen, al
lemaal publikaties en uitspraken die
elkaar op elk mogelijk gebied tegenspra
ken. De Israëlische journalist Chaiv Ka
naan beschuldigde de Nederlander van
moord op meer dan 100 joden gedurende
de beginjaren van de Poolse bezetting.
Pieter Menten slaat deze zware aanval
af door te zeggen, dat tegen hem een
complot is gesmeed en dat hij alles met
documenten kan weerleggen. Volgens
zijn zeggen heeft hij zeer vele joden het
leven gered.
Menten beschuldigt Hans Knoop van
een complot. Want volgens Menten, die
in zijn riante Blaricumse woning de ene
journalist na de andere ontvangt, is
Kanaan slechts een stroman in de han
den van Hans Knoop die met „vals
materiaal” en met de „meest lage in
stincten” het abonneebestand van zijn
blad door een stunt wil vergroten. Men
ten zegt niet te zullen rusten tot deze
Nederlandse journalist aan de hoogste
gerechtsboom is opgeknoopt.
Links: zijn vrouw
haalt documenten
uit de kluis, die
de woorden van
Menten kracht
moeten bijzetten.
Menten: „Als ik kunstschatten had
geroofd, laat staan joden had vermoord,
dan zou die Berlijnse rechtbank toch
nooit uitbetaald hebben. En in het von
nis hebben ze opgenomen, dat ik net zo
werd behandeld als een jood. En waar
om zouden ze het roven van schilderijen
of het neerschieten van joden aan een
Hollander, een niet-Duitser, overlaten.
Dat konden ze zelf wel”.
De foto met het Duitse uniform js
volgens hem vervalst door oud-illegalen
na de oorlog, die niet alleen zijn Aer-
denhoutse huis leegroofden, maar ook
door allerlei vervalsingen van documen
ten en verklaringen hem i de ngevange-
nis probeerde te krijgen. Dit allemaal
volgens Men ten.
Toen hij onmiddellijk na de bevrijding
opgepakt was, werd inderdaad zijn villa
leeggehaald en verdween er voor miljoe
nen. De oud-illegaliteit nam zijn be
schuldigingen niet en er volgde een
jarenlange strijd van welles en nietes.
In 1952 won Menten een aantal civiele
procedures tegen de staat. Hij kreeg een
bedrag van ogenveer zeven ton als scha
deloosstelling voor geroofde bezittingen.
Voor Menten nu nog steeds het bewijs
dat de oud-illegaliteit, in verschillende
naoorlogse politiekorpsen in Kennemer-
land sterk vertegenwoordigd, zich aan
diefstal schuldig had gemaakt. „Ik heb
al m’n processen gewonnen. Allemaal”,
zegt hij in Blaricum. Daarom ga ik
door met Accent aan te pakken. Tot het
einde”.
meer toereikend te zijn, wegens sterk
gestegen kosten. Aan de raad is nu een
aanvullend krediet van 44.000,- ge
vraagd om de aula alsnog te kunnen
bouwen.
Om te bewijzen dat hij inderdaad
joden heeft geholpen, laat hij tal van
papieren zien die in 1962 aan de Berlijn
se rechtbank overlegd zijn. Hij voerde
toen een proces tegen de Duitse staat
om een schadevergoeding te krijgen. De
rechtbank sprak uit, dat Menten door de
Duitse bezetters in Polen als een jood
behandeld was, hetgeen uit de overlegde
documenten was gebleken. Hij kreeg
toen een bedrag van ruim acht ton
schadevergoeding toegewezen,
met rente een miljoen werd.
Menten had toen de oorlog in Polen
uitbrak daar al een vermogen verdiend.
Hij had zich daar gevestigd nadat hij
van zijn vader diens bezittingen had
geërfd. In Polen had hij kans gezien niet
alleen 4000 ha grond te verwerven, maar
ook tal van fabrieken waaronder een
olieraffinaderij. Op zijn reizen door
Duitsland, Polen en Oostenrijk kocht hij
kunstvoorwerpen aan die hij tot een
gigantische verzameling opbouwde. Men
ten verkeerde in Polen in wat nu ge
noemd wordt de jet-set en kwam via
prof. dr. Mlynariski, de Poolse dr. Zijl-
stra. in Krakau in contact met het
toenmalige Duitse hoofd van de veilig-
Zijn betoog is een lange tirade over
valse beschuldigingen, die hij zegt alle
maal te kunnen weerleggen. En op het
eerste gezicht lijken zijn documenten,
dikwijls notarieel opgemaakt, authentiek
en niet vervalst. De eerlijkheid gebiedt
erbij te zeggen, dat als Menten Kanaan
en Knoop beschuldigt van vervalsingen
of gebruik te maken van verdraaide
documenten, ook zijn schriftelijke be
wijzen die twijfel genieten. Misschien
dat het onderzoek, uitgevoerd in het
kader van het proces dat Menten gaat
aanspannen, dit duidelijk kan maken.
heldspolitie, dr. Schoengarth, wiens be
schermeling hij werd. Deze zou geholpen
hebben zelfs bij het laten vluchten van
joden.
Schoengarth, in Nederland bepaald
geen onbekende, omdat hij aan het eind
van de oorlog Rauter opvolgde, haalde
Het is de vraag of de waarheid in
deze zaak volledig achterhaald kan en
zal worden. Toen in 1949 de Hoge Raad
van Cassatie Pieter Menten tot acht
maanden gevangenisstraf veroordeelde,
werd - althans officieel - een periode
afgesloten waarin dezelfde beschuldigin
gen tegen Menten werden geuit. Menten
was in cassatie gegaan nadat hij aan
vankelijk door het bijzonder gerechtshof
eerst tot drie jaar en later tot 12 njaan-
den was veroordeeld.
De Hoge Raad van Cassatie sprak deze
vonnissen tegen op onder meer het punt
dat Menten niet in Duitse dienst was
geweest. Wel had hij, al dan niet ge
dwongen, diensten aan de Duitsers in
Polen verleend. Door het nieuwe vonnis
werd Menten gelijk op vrije voeten
gesteld omdat zijn voorarrest precies
acht maanden in beslag had genomen.
In het proces kon de beschuldiging van
moorden op Poolse joden niet hard ge
maakt worden.
Bezwarende getuigenissen, documenten
zoals een foto waarop hij in SS-uniform
staat, zijn volgens hem vervalst. Tevens
ontkent hij dat zijn grote kunstcollectie,
die afgelopen maandag bij Mak van
Waay in Amsterdam ten bate van het
Rode Kruis zou worden geveild, door
roof in zijn bezit is gekomen.
aan valse papieren en zelfs aan een
Italiaans uniform om over de grens te
vluchten. Stieglitz was bij het laatste
proces-Menten kroongetuige die de
rechtszitting in gunstige zin voor de
Hollander deed verlopen. Knoop vindt
dat hij in zijn artikel enkel journalistiek
het hoor en wederhoor heeft toegepast
en dat zijn eigen mening geen rol speelt.
Voor TROS-Aktua zei hij gisteravond
inmiddels zoveel bewijzen gevonden te
hebben, dat hij nu persoonlijk achter
publikaties van de Israëlische journalist
Kanaan staat en wil doorgaan met het
zoeken van belastend materiaal tegen
Menten.
Steekhoudende bewezen zou de Ne
derlandse justitie pas een jaar later
gekregen hebben, toen de Israëlische
journalist Kanaan met bezwarende ge
tuigenissen kwam. Ten overstaan van
een Nederlandse consul werden in Tel
Aviv verklaringen opgenomen van Pool
se joden, die de oorlog hadden overleefd
en in Israël terecht waren gekomen. Zij
hadden zelf gezien of gehoord dat Men
ten in Polen joden doodschoot samen
met Duitse officieren.
zijn artikel ook de
joodse antiquair Josef Stieglitz aan het
woord, die ten gunste van Menten
spreekt en zegt dat hij verschillende
keren door de Nederlander geholpen is
Rechts: de man
links in de jeep
zou Menten zijn,
gekleed in een SS-
uniform. Menten
zegt dat deze foto
getruceerd is.
