f
0
r
Salmonella mooie naam
HOUTDRAAIEN
voor vervelende bacterie
BB
F
fel
f
GEZINFORMATIE
Het individu bezien
vanuit de VS
b
’Culinaire avonturen' serie
wordt nog vaak gemist
21
I
r
Beschoeiing
te*
F"
kj
tips voor iedereen
w
w
V ml
FT
a
I
e
WAAKZAAMHEID GEBODEN IN VAKANHETIJD
Imformatiecentrum woninginrichting
Nieuw systeem
open haard
Goede raad voor
fietstochten
9*
73^
(F5*?
'1
20
f
o
z
4
w
KW-J
c>.
ite
s
s>
lr_
door Pieter Taffijn
W:
Waldorfsalade
IB
■l(
I
ng
lie
r
Vi
)AAL
W-
UsJtM]
'/As
mi
Als de zomer net zo mooi wordt
als de eerste dagen van juni staat
ons nog veel zon en warmte te
wachten. Voor velen een prettig
vooruitzicht. Ook voor Salmonel
la. Achter deze exotische naam
gaat echter helaas geen Spaanse
schone verborgen maar een bac
terie die ons de zogenaamde
zomerdiarree bezorgt. Deze bac
terie bereikt ons voornamelijk
via varkensvlees en kip. Om hier
uit direct de uiterste konsekwen-
tie te trekken en die gerechten
dan maar van het menu te
schrappen in de zomermaanden
is een wat al te paniekerige
reactie.
BW WA-
ÈE
y
J
1
iv
wj
't
Aj*’
■c
.1
3 <s®
‘V
T>
ial
'O
552
i
GASTON GOURMET
x<
Wel is extra waakzaamheid geboden. De
Salmonella-bacterie is namelijk niet uit te
bannen. Hij Komt ons land onder meer
binnen via het veevoer uit landen waar hij
welig kan tieren. Via het vlees van de
varkens die met dit voer groot zijn gewor
den komt hij bij de mens binnen. Ook bij
de kip kan dit het geval zijn.
Nu is het zo dat de Salmonella ons
weinig kwaad berokkent als hij in kleine
Er zullen met al te veel mensen zijn
in de doe-het-zelf-hoek. die regelmatig
oeverbeschoeiingen maken, maar we
willen toch attenderen op een nieuw
systeem dat op dat gebied is ontwik
keld door Dupla B.V. (Oosterweg 21,
Wie echt van vakantiefietstochten
wil genieten, moet daarvoor de nodige
voorbereidingen treffen, zeker als het
om grote of om dagen of weken duren
de tochten gaat. Niet alleen moeten
dan kaarten worden gekocht en routes
worden uitgezet, ook de fiets zelf
vraagt dan de nodige aandacht.
Wat voor soort fiets kan het best
worden gebruikt, welke bagage neemt
men mee en hoe moet deze bagage op
de fiets worden verwerkt?
Kijkt u de volgende keer maar eens
goed uit naar die kleine boekjes vol
goede tips die minder dan een gul-
aan weerszijden
schroten aangebracht, voorzien van
een afdekregei. De lamellen hebben
een praktisch onbeperkte levensduur.
Voor de doe-het-zelver zijn er comple
te bouwpakketten.
Zo is er nog veel meer. Alle informa
tie en veel nuttige en vaak onmisbare
tips hierover vindt u in het boekje
Goede raad voor fietstochten, dat
door overmaking van 4,60 op postgi
rorekening nr. 234567 kan worden aan
gevraagd bij de stichting: fiets, in
Amsterdam (Europaplein 2).
ren
621
i.
I
Een nieuwtje op het gebied van open
haarden: er is een systeem ontwikkeld
waarbij de zuurstof voor de open
haard niet meer aan de kamer wordt
onttrokken. De naam: Suylekom Cir
cle Systeem, uitgebracht door Trans-
Commerce BV (Ring 45, Ouwerkerk
Zeeland). Normaal moet men voor het
stoken toch altijd wel een raampje
openzetten om aanvoer van zuurstof te
houden, maar het nieuwe systeem
krijgt zijn benodigde zuurstof vanuit
de kruipkelder, de ruimte onder de
vloer of direkt van buiten. Er ontstaat
met deze methode een absolute trek,
waardoor een volledige verbranding in
de haard wordt gegarandeerd; het
wordt niet benauwd in de kamer en
tenslotte is er het voordeel dat er geen
rook van de haard in de kamer kan
komen. Op dit systeem is patent aange
vraagd. Er zijn drie types haarden: een
fronthaard, een driezijdenhaard en
een hoekhaard, rechts of links (60 en 70
cm vuurmondbreedte)
Zelf mooie vormen van hout draaien
is fascinerend. Maar niet gemakkelijk
natuurlijk. Ook hierbij geldt dat er wel
enige vaardigheid en oefening voor
nodig zijn. Plus goed materiaal uiter
aard Wie zich over houtdraaien wil
oriënteren en een goede handleiding
wil hebben kan zich het boekje „Zelf
houtdraaien” van Herman Verheul
aanschaffen (uitgeverij Cantecleer,
prijs 14.90). Na een inleiding waarin
wat over de geschiedenis van het hout-
bewerken wordt verteld wel aardig
natuurlijk maar niet direct zo ter zake
krijg je enig inzicht in de mogelijk-
Jammer is dat er bij de AH-filialen
soms te weinig aandacht wordt
besteed aan de plaats waar zo’n boekje
in de bijpassende showdoos behoort te
staan. Daardoor ook heb ik er al teveel
gemist uit de steeds groeiende reeks.
Haren). Het gaat hier om hard-PVC-
lamellen. die d.m.v. veer en groef in
elkaar worden geschoven, in de
bodem worden gedreven. Om voldoen
de steun te geven worden aan de
bovenzijde van de beschoeiingswand
heden van een draaibank, lees je wat je
minimaal aan gereedschap nodig hebt
en hoe je dat gereedschap grijpklaar
kan houden (het slijpen van beitels). En
dan word je geacht zelf aan de slag te
gaan aan de hand van voorbeelden, die
uitvoerig worden toegelicht en die je
ook visueel voorgeschoteld krijgt. Het
boekje eindigt met een complete
beschrijving en „betekening” van het
maken van een spinnewiel. Maar dat is
iets van latere datum. Je begint met
Verheul aan het vervaardigen van een
beitelhecht (handvat dus), die je weer
gebruiken kunt bij het werk
Een groot aantal organisaties, die werkzaam zijn in de woning-
inrichtingsbranche, hebben een informatiecentrum in het leven
geroepen. Men heeft begrepen, dat de consument wel een behoor
lijke interesse heeft voor alles wat met de woninginrichting te
maken heeft (meubilering, stoffering, vloerbedekking), maar dat
hij moeilijk een totaalbeeld van de branche kan krijgen. Ener
zijds omdat er zo’n gevarieerd artikelenaanbod is, anderzijds
omdat de informatie over woninginrichting hem versnipperd bereikt. Om die
voorlichting te kanaliseren en te verbeteren is het zg. Perscentrum Woninginrich
ting (Parklaan 9. Den Haag) opgericht.
Al kokend en kopend kom je door de
jaren heen vaak nieuwe dingen tegen.
Andere zie je in de haast vaak
„gewoon over het hoofd” Zo ook de
serie „50 culinaire avonturen met...”
Het is een uitgave van Albert Heyn,
vervaardigd door Meijer Pers B.V. te
Amsterdam. die voor dezelfde
opdrachtgever de veel duurdere „Vol
komen Boeken” op de markt brengt.
De kleine „culinaire avonturense-
rie”, bestaat uit boekjes van een nu
eens werkelijk handzaam formaat.
Elk geeft informatie en recepten over
een bepaald onderdeel van de kook
kunst. Ik heb er nu vier voor mij
liggen uit die „50 culinaire avonturen
met...” serie. Daarbij zijn „gehakt”,
„de grill”, „bijzondere groenten” en
„de frituurpan”.
i
X h
De avonturen met de bijzondere
groenten, zoals: broccoli, asperges,
bleekselderij, meiraapjes, venkel,
artisjokken, aubergines, avocado en
courgettes hebben mij veel genoegen
verschaft. Er valt veel meer te genie
ten dan „rooie bietjes”, andijvie, spi
nazie en bloemkool, denk ik dan maar.
‘-r>
Vit
Hoe groot is de invloed van het milieu op de ontwikkeling
van het individu? Hier een eskimo, die ter bescherming
van de oogbal tegen de kou een vetlaagie onder het
bovenste ooglid heeft. Zowel psychisch als fysiek is
beïnvloeding van het milieu aantoonbaar
hoeft men zich niet gelaten over te geven
aan infectie door deze bacteriën. Zij is
namelijk niet onaantastbaar en u kunt
haar op eenvoudige wijze te lijf gaan. Als
het vlees koel wordt bewaard wordt het
haar onmogelijk gemaakt de aanvalsstra-
tegie middels vermenigvuldiging te vol
gen. Dat betekent dus niet eerst naar de
slager gaan, het pakje vlees in een broeie
rige auto leggen en dan overige bood
schappen gaan doen. En ook niet na thuis
komst het vlees een poosje op de aanrecht
leggen. Nee, direct in de koelkast er mee.
En het liefst geen rauw vlees eten. Een
broodje tartaar is heerlijk, maar de rauwe
tartaar kan natuurlijk een bron van
genoegen vormen voor de Salmonella-
bacterien. Wat helemaal niet hoeft te bete
ken dat u onmiddellijk bij elk broodje uit
een snackbar ingewandstoomissen
oploopt. Maar de kans is er wel.
Voorts kunt u de Salmonella, die toch in
kleine hoeveelheden uw keuken is binnen
gedrongen, op een effectieve manier uit
schakelen. Een temperatuur van 80 gra
den overleeft hij namelijk niet. Dus alle
vlees dat u gaat eten moet eerst door en
door verhit zijn. Vooral gehakt moet goed
worden doorgebraden, dat is een zeer
bekende broedplaats voor de Salmonella-
bacteriën. Ook niet van rauw vlees proe
ven en het liefst geen restanten bewaren.
Wilt u toch vlees voor de volgende dag
bewaren dan zal het snel moeten worden
afgekoeld.
Ook vleesplanken kunnen gevaar ople
veren. De vleesresten die in de houtnerven
achterblijven zijn broedplaatsen voor
bacteriën. Het is noodzakelijk de vlees
plank steeds met heet water goed te reini
gen. Even afvegen met een doekje helpt
niets, hoogstens besmet u het doekje ook
nog. Uit de praktijk valt te horen, dat
dergelijke planken ook voor het snijden
van kip worden gebruikt. Voordat dit
pluimvee in de braadpan terecht komt
wordt het dan eerst gehalveerd of gevie
rendeeld op een plank. Het braadproces
zal de Salmonella de das om doen. Maar
als de kip dan een verdere snij behande
ling krijgt op dezelfde plank voordat deze
is afgewassen kan besmetting weer zeer
goed mogelijk zijn.
De Salmonella komt via de mond het
lichaam binnen en verlaat dit, nadat hij
zijn aantal aanzienlijk heeft verveelvou
digd, langs de natuurlijke weg. De uit
werpselen zijn dan ook besmet, zodat
goed handen wassen na het bezoek aan
het toilet geen overbodige luxe is. Ook het
schoonhouden van de nagels is een onont
beerlijk stuk persoonlijke hygiene. In
deze vakantietijd wordt daar wëleens
gemakkelijk over gedacht, op de camping
is het allemaal zo „moeilijk" Juist dan
schept men echter een ideale situatie om
te worden besmet. Mocht de Salmonella
toch toeslaan en u een zomerdiarree
bezorgen, eventueel gepaard gaand met
misselijkheid en koorts, houdt u er dan
goed rekening mee dat u ook anderen
zoudt kunnen besmetten. Meldt u zich in
ieder geval bij uw huisarts en verscherp
de hygiene.
Als daartoe aanleiding is zal uw huis
arts de gemeentelijke geneeskundige en
gezondheidsdienst waarschuwen. Afhan
kelijk van de aard van de ziekte zullen dan
de nodige maatregelen worden getroffen
Zoals een onderzoek door de Keurings
dienst voor Waren, laboratoriumonder
zoek van de ontlasting, bezoek van contac
tadressen. Maar eventueel ook een werk
verbod, als de besmette persoon gevaar
oplevert voor infectie van anderen. Te
denken valt in dit verband bijvoorbeeld
aan iemand die in een keuken werkt.
Zoals in zoveel gevallen is het ook hier
bij: voorkomen is beter dan genezen. Wees
zorgvuldig met het eten van vlees. Verzorg
uw nagels en was uw handen vaak, zeker
na gebruik van toilet en voor het eten. Ook
als u met vakantie bent. Erg belangrijk is,
mocht een kind of een oudere toch inge
wandstoomissen krijgen, dat zij behoed
worden voor uitdroging. Zij zullen in
ieder geval veel moeten blijven drinken.
300 g knolselderij, 250 g zachtzure
appelen, 2 eetlepels mayonaise, sap
van 'h citroen, 1 eierdooier, 2 eetlepels
kwark, 2 eetlepels zure room, 1 theele
pel mosterd, 1 theelepel honing, 75 g
walnoten, op enkele na klein gehakt.
Snijd de knolselderij in dunne plak
ken, schil ze, leg ze weer op elkaar en
snijd ze in lucifersmalle reepjes. Zet ze
op met weinig kokend water, zout en
enkele druppels citroensap. Kook ze 2
minuten en laat ze dan op een vergiet
uitlekken en afkoelen.
Roer mayonaise, eierdooier, citroen
sap, kwark, zure room, mosterd en
honing door elkaar.
Snipper de appel, al don niet met
schil en laat de snippers direct in het
sausje vallen. Meng er dan de knolsel
derij door en laat deze een kwartier op
een koele plaats staan. Schep nog eens
om, ditmaal met de gehakte walnoten
en garneer de salade met de hele wal
noten.
aantallen opereert. De bacterie heeft ech
ter een „aanvalsstrategie”. Als hij het op
onze gezondheid heeft voorzien tracht hij
zich eerst te vermenigvuldigen tot een
groot en machtig „leger”. Vooral bij tem
peraturen tussen 20 en 30 graden celsius,
dus op die fijne zomerse dagen, vermeer
dert de Salmonella zich razendsnel. Dan
slaat hij toe en bezorgt de consument
ingewandstoomissen. Dat wordt Salmo-
nellose genoemd, paratyfus is een wat
onprettige naam die direct doet denken
aan tyfus.
Nu wordt tyfus ook veroorzaakt door
een van de 1.200 Salmonella-bacterien, de
Salmonella typhi. Het is het enige type dat
explosieve epidemieeen kan veroorzaken,
slechts weinig bacteriën zijn nodig om de
mens ziek te maken. Besmetting met
tyfusbacterien via drinkwater, of water
waarin rauw gegeten groenten en fruit
worden gewassen, zijn genoegzaam
bekend Ook tyfusdragers kunnen,
zonder zelf ziek te zijn, de ziekte overbren
gen. Nu is tyfus gelukkig geen ziekte die in
ons land veelvuldig voorkomt, wel in de
landen waar het moeilijker is hygiënische
toestanden te handhaven. Vaccinatie als-
preventieve maatregel is mogelijk en is
dan ook verplicht voor heel wat tropische
landen.
De overige Salmonellosen krijgt men na
het eten van geïnfecteerd vlees, terwijl
ook eende-eieren berucht zijn geweest. Nu
Hij besteedt veel aandacht aan de
praktijkvoorbeelden, hetgeen het boek
toch wel interessant maakt. Veel
zaken, die aan de orde worden gesteld,
zijn min of meer bekend bij de geïnte
resseerde lezer, maar hij vindt ze nog
weer eens op een rijtje gezet. Zoals de
angstsyndromen van de mens, zijn
diepste wezen, zijn goed en zijn kwaad,
zijn dromen en zijn werkelijkheden,
waar hij mee te leven heeft. Natuurlijk
komen zaken als erfelijkheid en milieu
ter sprake (de stelregel van de jezuïe
ten uit de zeventiende eeuw duikt op:
„Geef mij een kind tot hij zeven jaar is
en ik geef u de mens”) met de vorderin
gen. die de wetenschap op dat gebied
heeft gemaakt De creativiteit van het
individu wordt aan een royale
beschouwing onderworpen.
Een reeks bekende figuren uit de
wereld van de psycho-analyse, per
soonlijkheidstheorie en psychologie
worden aan de orde gesteld, zoals
Freud, Jung. Sullivan, Erikson,
Rogers, Maslow. Pavlov, Allport en
Murray. Experimenten op allerlei
gebied, maar dan wel hoofdaakelijk in
Amerika, worden besproken
„Het individu” (prijs 32,50) is voor
zien van een bibliografie en een index
voor nader onderzoek door de lezer
Het boek is het eerste deel van de serie
„Het menselijk gedrag h.R.
Er is al heel wat gepraat, geschreven
en gefilosofeerd over het menselijk
gedrag. Maar het gedrag van het indi
vidu blijft steeds weer voor verrassin
gen zorgen. Geen mens is - gelukkig
hetzelfde en dus zal er nooit een eind
komen aan de filosofieën en psycholo-
gieën. Een geruststellende gedachte
voor wijsgeren en zielkundigen
natuurlijk, die hun licht kunnen laten
schijnen op gedragingen van individu
en of groepen van individuen. Zoals
ook Paul Good doet in het boek „Het
individu”, uitgegeven door Time-Life
International (Ottho Heldringstraat 5,
Amsterdam) Good is een Amerikaan
en dat zal de lezer weten ook Alles
wordt vanuit de invalshoek van de
stars and stripes bekeken Daardoor is
het boek bepaald geen echt internatio
naal overzichtswerk geworden Vaak
zelfs is dat Amerikanisme hinderlijk.
Er zijn trouwens nog wel meer
vraagtekens of zo men wil uitroepte
kens te plaatsen bij deze uitgave (die -
het zij gezegd -een aantal boeiende
illustraties geeft). Voor welke categorie
is dit type boek gemaakt? Niet voor de
wetenschapsman of -vrouw, nemen we
aan. Het is een populair-
wetenschappelijke berichtgeving
Maar waarom dan toch zoveel jargon
in de tekst gestopt? Neem eens de zin:
„Baby’s geboorte is een vreugdevolle
nieuwe bevestiging van het oude gezeg
de, ontonegie herhaalt de fylogenese -
de ontwikkeling van het individu ko
pieert de evolutie van de soort.” Of
wat moet je aan met een „behavioris
tisch concept”? We kunnen ons voor
stellen, dat vertaler Jaap Faber het er
niet gemakkelijk mee gehad heeft.
Paul Good is een zoals het in de
verantwoording van het boek heet
free-lance auteur en redacteur. Hij
heeft diverse adviseurs ingeschakeld
bij de samenstelling. Wat voor soort
overzicht van het individu heeft hij nu
geschreven? Hij heeft getracht het
individu uit de massa te lichten. Hij
gaat in op vele theorieen en filosofieën,
die in de loop der eeuwen rond de mens
zijn ontwikkeld
den kosten (voor 50 recepten). Daar
koop je tegenwoordig geen kookboek
meer voor en zelfs geen kinderblad.
Ik geef u een knolselderijrecept uit
het „bijzondere groentenboekje”
Jjjt,
van de lamellen
