Een week voor
Bestemming voor culturele doeleinden
Verhitte jongen
stelen jasjes
VELE GEGADIGDEN VOOR
steekt vrouw
met dolkmes
SCHOOL MOENSSTRAAT
Speelwagen
weer in
Heemskerk
Temidden van al die ellende
we toch gelukkig
waren
steenfabriek verdwene
Zwarte pad
OVER IJMUIDEN GESPROKEN
en
Bus rijdt door
na aanrijding
met fietser
Toerrijders over
Noordzeekanaal
IJ
r
7,
Ift
Duivelseiland
Bussen
Zeestraat
tl
Herinneringen „Velseroord"
B
HAARLEMS GEZIN HOOIJ OVERLEEFDE TREINRAMP:
WOENSDAG
3 0
JUNI
197 6
IJMOND
6
Aan de oever van de Mooie Nel
n
«4
99
r
LJ
door Jan
,van Baarsel
Eerste bakker
Wisselingen
Voetbalclub
„Verdwenen Velseroord! Ja gij zijt het „Centraal
punt der gemeente, een centraalpunt van actie en
bloei!”, schreef een enthousiaste Velseroorder een hal
ve eeuw geleden in de IJmuider Courant. Van dat
„centraalpunt” heeft vele jaren het Zwarte Pad de
druk gebruikte verbinding gevormd met het andere
centrale punt, het oorspronkelijke IJmuiden, dat in
1926 ter ere van zijn jubileum met Velseroord werd
verenigd. Vele lezers en lezeressen hebben ons over
Velseroord in het algemeen en het Zwarte Pad in het
bijzonder gebeld en geschreven. Aan hun reacties
schenken wij gaarne aandacht in de aflevering van
deze week, die trouwens geheel met bijdragen uit de
lezerskring is gevuld.
Nog steeds moeten we velen om enig geduld vragen.
De stroom reacties wast al meer en meer.- Laten we u,
lezers, verzekeren dat we er blij mee zijn: vele herin
neringen die anders verloren zouden gaan, blijven
door publikatie behouden. Met uw reacties legt u tal
rijke stukjes geschiedenis vast, een rijke bron van in
formatie voor latere kroniekschrijvers van deze krant
die er uit kunnen putten voor de jaargangen 2001 en
2026, wanneer IJmuiden en het Noordzeekanaal op
nieuw gaan jubileren.
j
EO
-
Mlb.
(Van een onzer verslaggeefsters)
plaatsen
de
1917 in gebruik
Velseroord
Mijn
JAN VAN BAARSEL
4»
Andere gegadigden voor de te verlaten
school zijn de Peregrinusstichting, die
ren is 26 februari
genomen. JvB).
werd
gang
(Reacties: schriftelijk bureau van
dit blad, telefonisch 023-378601).
Over Velseroord gesproken, lezers
fec-
>er-
lar-
ond
rten
HAARLEM Op het wegdek van de
Gedempte Oude Gracht bij het Spaarne
troffen voorbijgangers dinsdagavond om
tien uur een zwaar gewonde man aan.
Het was een 43-jarige fietser die geval
len was en met zijn voet onder het wiel
van een autobus terecht was gekomen.
Voordat de gemeente lokalen kan toe
wijzen moei de gemeenteraad eerst het
besluit nemen om het schoolgebouw te
bestemmen voor onderwijs of voor an
dere culturele of maatschappelijke doe
leinden.
Het ministerie heeft in dit geval de
bereidheid om de verplichting tot verre
kening te laten vervallen als de gewen-
teraad het daarvoor vereiste besluit
neemt mt betrekking tot de bestem
ming van het gebouw. Als dat besluit
De chauffeur van de bus is doorgere
den, maar het is niet bekend of hij iets
van het ongeluk bemerkt heeft. De fiet
ser is opgenomen in de Mariastichting.
De politie verzoekt of de buschauffeur
en eventuele getuigen zich willen mel
den via telefoonnummer 129111
HAARLEM. Wegens diefstal van
drie leren jasjes uit verschillende win
kels op 7 maart vorig jaar heeft een 27-
jarige keukenbediende uit Haarlem dins
dag een week gevangenisstraf gekregen.
Het gerechtshof in Amsterdam bevestig
de met deze uitspraak het vonnis van de
Haarlemse politierechter op 1 september.
Zowel het Hof als de politierechter ver
oordeelden de Haarlemmer bij verstek.
jjaLstad
«Op
we een
treinstel
zijkant
de
ons.
van
ien-
aan>
oor-
be-
zijn
t in
uwd
acht
rijk,
twee
-wee
Een
ge-
het
de
ge-
huis
male
wijk
wo-
HAARLEM Elf van de 81 deelne
mers aan de Elfdorpentocht van de toer
club van de HSV De Kampioen kwamen
in het bezit van een bronzen medaille.
Daarvan zijn er nu al 73 uitgereikt. De
trouwe rijders komen al dicht in de
buurt van het „zilver”. In de elfde rit
moeten de toeristen komende zondag
tweemaal met de pont het Noordzeeka
naal oversteken.
De heer Swieserijn herinnert zich,
evenals andere lezers-, als kind op de
ruïnes van de steenfabriek te hebben
gespeeld. Omstreeks die tijd, 1915 of
kort daarna, moet ook de watertoren
zijn gebouwd. (Dat klopt; de waterto-
(Van een onzer
verslaggevers)
De Haarlemse bedrijf sarchivaris Hooij kwam met zijn
gezin levend uit de ramptrein in België. Hij verwondde
alleen een arm.
HAARLEM. Het Gerechtshof in
Amsterdam heeft een 32-jarige bloemen-
handelaar uit Haarlem bij verstek ver
oordeeld tot een gevangenisstraf van
twee maanden met aftrek van voorar
rest. De Haarlemmer had eind 1974 sa
men met anderen sigaretten uit een
automaat gestolen. De Procureur-Gene-
raal van het Hof, mr. J. H. Bergsma,
had twee weken geleden bevestiging van
het vonnis van de politierechter in
Haarlem gevraagd. Deze veroordeelde de
bloemenhandelaar op 9 mei vorig jaar
tot 3 maanden gevangenisstraf met af
trek.
BEVERWIJK. Bij de ingebruikne
ming van het ontmoetingscentrum „De
Nieuwe Slof” in dit najaar zal de Stich
ting vrijetijdscentrum „De Slof” het ou
de schoolgebouw aan de C. H. Moens-
straat verlaten. B
Voor huisvesting hebben zich al (te)
veel gegadigden gemeld, maar B. en W.
kunnen in dit stadium nog geen defini
tieve toewijzingen doen. In principe is
een van de verdiepingen toegewezen aan
de Alpha Sociëteit, thans gevestigd aan
het Moensplein in het gebouwencomplex
van de Gereformeerde Kerk.
„Aan diezelfde steenfabriek dankt
VSV haar ontstaan”, aldus de heer H.
Bakker. „Arbeiders voetbalden in de
schafttijd en besloten in 1912 officieel
een club op te richten. De naam
werd „Unites”. Toen de vereniging
werd toegelaiten tot de Haarlemse
Voetbalbond bleek er al een club met
de naam „Unites” te bestaan. Het was
Rob Bouma die in een schaftuurtje
na lang piekeren uitriep: „Ik heb het:
doodgewoon :V(elseroorder) S(port)
V(ereniging)”. Dat is het geworden en
gebleven”.
Het Zwarte Pad van
naar IJmuiden, aldus de heer J. W.
Swieserijn, eindigde bij het cafe van
Braam ter hoogte van de tegenwoor
dige spoorweghalte Julianakade. (We
zijn nieuwsgierig hoeveel lezers zich
de ware naam en de prachtige bij
naam van dat cafe herinneren
JvB) ..Het Zwarte Pad liep schuin
parallel met de IJmuddersitnaatweg
door een vlak gedeelte van het duin,
waar men vaak de netteniboetsiters
hoorde zingen die de haringnetten
repareerden. Naast het pad”, vervolgt
de heer Swieserijn, „en de IJmuider
straaitweg had men de „Hoge Berg”,
waar een steenfabriek was, ongeveer
op de plaaits waar nu de Spilbergen-
straat is. Ten behoeve van deze fa
briek was een stenen tunnel gegraven
onder de IJmuiderstraaitweg en de
Kanaaldijk door, waarin rails lagen
om de stenen met een lorrie naar de
binnenschepen te vervoeren. Bij de
steenfabriek was een duinafgraving,
waarvan het zand voor de produktie
werd gebruikt”.
(Met dank voor deze en andere
reacties, zoals van mevr. N. Zwart-
Verschuren, mevr. C.M. Haver-Nijs-
sen, H. Visser, G. van der Wiele, W.E.
Overkleeft, A. de Vries, mevr. A.M.
Kuyn, K. Jung en A. Westerwal te
IJmuiden, D. Koelman, Beverwijk, J.
Kat, Driehuis, G. van Rees Ingersoll
(Canada), drs. Th. A. Duijn, Heems
kerk, mevr. G.J.Ebbeling- Alders,
mevr. J. van der Wiele-Weessie, J.
Leijen, C. Alders en G.F. Meesters,
Haarlem, mevr. B. v.d. Lugt-Lang-
broek, Santpoort en mevr. H. Ockers-
Ebbeling, Amsterdam).
dan is goedgekeurd kan de toewijzing
worden geregeld.
Het gebouw heeft al vele bestemmin
gen gehad. In 1925 werden er een
fröbelschool en een nijverheidsavond-
school in gehuisvest. In 1938 verhuisde
de gemeentelijke huishoud- en industrie
school van een gebouw aan de Raad
huisstraat naar de C. H. Moensstraat. In
dat jaar werd de fröbelschool elders
gehuisvest. Toen per oktober 1964 de
nijvenheidsavondschooil wegens het te
ruglopen van het leerlingenaantal werd
opgeheven, nam de huishoudschool het
gehele gebouw in gebruik. Maar in 1971
vertrok de huishoudschool naar de Jan
van Kuikweg. Sindsdien is het schoolge
bouw verhuurd geweest aan de Protes
tants Christelijke Scholengemeenschap
„Hofflant” ten behoeve van de ptot. chr.
huishoudschool en vervolgens aan „De
Slof”.
HAARLEM. Bij een ruzie met vier
onbekende jongelui is dinsdag een 22-
jarige Haarlemse aan de oever van de
Mooie Nel door een van de knapen met
een dolkmes gestoken. Bij de behande
ling van de wond in het E.G. bleek dat
de pees van haar duim was doorgesne
den.
De vrouw was samen met een vrien
din aan het roeien op de Mooie Nel en
werd later bij een zonnebad aan de
waterkant lastig gevallen door de vier
jongens. De vriendinnen gaven te ken
nen niet van avances gediend te zijn,
maar de heren zetten door. Zij begonnen
uiteindelijk met rotte vis te gooien en te
schelden, maar de dames lieten zich ook
niet onbetuigd. De verhitte gevoelens
waren op het hoogtepunt toen een van
de jongens met zijn mes stak naar de
vrouw die probeerde zijn roeiboot van
de kant te duwen. De politie heeft de
knapen nog niet kunnen achterhalen,
vermoedelijk waren zij ongeveer zestien
jaar.
twee a drie lokalen in gebruik zou
willen nemen voor onderwijs aan bui
tenlandse werknemers; de amateurschil-
derverendging St. Lucas Gilde, die graag
de beschikking zou krijgen over een
groot lokaal; twee kunstenaars die nu
gebruik maken van slooppanden en ie
der een lokaal in de school zouden
willen betrekken en de Katholieke Wer
kende Jongeren in de IJmond die een
lokaal vragen. Ook de Smalfilmclub IJ
mond Dubbel Acht en de Beverwijkse
Amateur Fotografen hebben zich als ge
gadigden voor een lokaal aangemeld.
(Van een onzer verslaggeefsters)
HEEMSKERK. Van dinsdag 6 tot
en met vrijdag 9 juli trekt op initiatief
van de buurthuizen „De Schuilhoek” en
„De Zandkraai” de speelwagen weer
door de wijken. Op grasveldjes en
pleintjes stopt de bonte speelkaravaan
om kinderen en volwassenen in de om
geving mee te laten spelen met allerlei
spelletjes, zoals steltlopen, hoepelen, hin
kelen, jeu de boules, knikkeren, hoefij
zer gooien, voetballen en eventusel dan
sen. Vanuit de speelwagen wordt ge
zorgd voor vrolijke muziek.
Voor deelneming aan deze spelen be
hoeft niet te worden betaald. Bij slecht
weer wordt het programma afgewerkt
in de buurthuizen „De Schuilhoek” aan
de Bronckhorststraat 1 en „De Zand
kraai” aan de Handelstraat 93.
Onderstaand de plaatsen waar
speelwagen stopt.
Dinsdag 6 juli: 10 uur Maerelaan-
Beethovenstraat en lagere school „De
Heemskinderen”, Jean Monnetstraat; 14
uur: Chopinstraat-Leharstraat en Jean
Monnetstraat bij de kleuterschool.
Woensdag 7 juli: 10 uur Straussstraat-
Diepenbrockstraat en Abbeven; 14 uur
Haasj esven.
Donderdag 8 juli; 9.30 uur Huibert
Pontstraat10 uur Maerten van Heems-
kerckstraat-Karshofstraat; 11 uur Nico-
laas Beetsstraat; 14 uur Poelenburg-
planhsoen en Simon van Haerlemstraat;
15.30 uur Willem van Velsenstraat-De-
bora Bakelaan.
Vrijdag 9 juli: 10 uur Thijssenstraat
en Antonio Morsstraat; 14 uur Ingen
Houszstraat-Vivaldlstraat.
„Van de huizen op het „Duivelsei
land” zijn de laatste gedurende 1910-
1915 gesloopt toen de Zandhaven
werd gegraven, welke een uitgang
had op het buitentoeleidingskanaal,
met een brug over de Semaphoorweg.
Deze haven is omstreeks 1916 een
deel van de Haringhaven geworden
met de elfde uitgang als de Vissers-
haven. De ingang van de Zandhaven
werd toen dichtgemaakt en de brug
werd gesloopt.”
Velseroord en IJmuiden groeiden
steeds meer naar elkaar toe. Het
Zwarte Pad verdween. Niet spoorloos.
De heer C. Zwemmer: „Toen ik voor
de laatste oorlog als jongen een
vriend hielp om het tuintje bij het
huis van zijn ouders aan de Wijk aan
Zeeërweg om te spitten stootten we
op de resten van dat Zwarte Pad.
„Heit ligt er dus nog. onder huizen en
straten, al is de zang van de netten-
boetsters verstomd en vinden wande
laars geen lafenis meer in het cafe
Braam, waar een halve eeuw geleden
nog uitbundig feest werd gevierd.
(De heer Jan van der Made was
een in visserij- en scheepvaartkringen
bekende figuur. Na zijn huwelijk in
1910 begon hij een eigen zaak. Zes
jaar later liet hij de „Proviand Sto
res’* in de Middenhavenstraat bou
wen. Later ging hij zich op de rederij
toeleggen. Zijn vrouw is nu 94 jaar.
Ze herinnert zich veel van IJmuiden
dat ze als 12-jarig meisje voor het
eerst zag toen ze door de sluis voer,
op weg naar Engeland. Een der offi
cieren aan boord zei: „Kijk, dat is nu
IJmuiden.” Wat ze zag: een kerk en
een paar straten. -JvB\
Een lezer die ons verzocht hem alleen als „Een oude IJmuidenaar” aan te
duiden: „Met het maken van het Noordzeekanaal en de sluis zijn de volgende
rijkswoningen gebouwd: bij de sluis voor sluispersoneel, bij de buitenvuur
toren voor de torenwachters en tussen de vuurtorens, in de duinen, voor de
loodsen. Toen er spoedig daarna in het nieuwe IJmuiden particuliere wonin
gen gebouwd werden en de Kanaalstraat, Prins Hendrikstraat en de Visse-
ringstraat ontstonden wilden de loodsen daar liever wonen, dan op een
afstand van een achthonderd meter van de sluis in de duinen. Ze woonden
er dan ook met tegenzin, zodat het complex van twintig woningen al spoedig
betiteld werd als het „Duivelseiland”.
59-jarige bedrüfsarchi-
varis uit Haarlem, doet
zijn relaas in alle rust.
Iiy is een van de slacht
offers van de trein
ramp bij Neufville in
België.
en was
al in
ladders
brancards
brandweer
weer met
snijapparaten.” Ra
zendsnel werd het gezin
Hooij naar, toevallig
hetzelfde, ziekenhuis
gebracht. Ze zijn bij
zonder te spreken over
de verzorging. „Prinses
Paola is geweest, ik heb
met haar gesproken. Ze
HAARLEM,
eens hoorden
klap en het
kantelde. De
opengereten,
was boven
Mijn dochter Stephanie
hing buiten de wagon.
Ze zat eigenlijk op de
rails. Met een arm kon
ik haar omhoog houden,
terwijl de trein door
bonkte. Ik zag gekleur
de vlekken en ik wist
dat het de kleding was
van mijn vrouw en José
die tegenover me zaten
Toen dacht ik: dit is
een ramp en ik werd
pas bang, toen het in
me opkwam: wanneer
houdt dit op. Toen
stond de trein stil”. De
heer J. J. M Hooij, een
Ze werden opgehaald
door een familielid.
De heer Hooij en zijn
dochter zijn nog wat
aangeslagen. „We zijn
ons lam geschrokken,
maar we konden geluk
kig op eigen kracht
naar buiten klimmen.
We hebben direct hulp
geboden, handdoeken en
asperientjes weggege
ven, maar we waren
nog niet goed en wel
bezig of er kwamen al
de
de
en
Zijn gezin is er rede
lijk goed af gekomen.
Hijzelf verwondde zijn
arm bij het vasthouden
van zijn 19-jarige doch
ter Stephanie, die leer-
ling-journaliste is en
pas zaterdag met haar
moeder,die ongedeerd
bleef, terugkomt naar
Nederland. Stephanie
was er het ergst aan
toe. Zij verloor veel
bloed en moest in het
ziekenhuis blijven. Va
der Hooij kwam dins
dagmiddag terug met
zijn 20-jarige dochter
José, die haar arm brak.
Er kan zondagmorgen weer tussen
half tien en tien uur gestart worden bij
het clubhuis van De Kampioen in het
Van der Aartsportpark. De route voert
vandaar in grote trekken via Spaarn-
dam, Pont Buitenhuizen. Assendelft,
Westzaan, Nauerna, pont Velsen en
Santpoort terug naar het Van der Aarts-
portpark. De afstand is circa 40 kilome
ter.
Voorbije zondag was er ook een in-
haaltocht voor diegenen die in de rijwiel-
avondvierdaagse van De Kampioen en
BATO-Haarlem op een van de avonden
verstek moesten laten gaan. Van die
gelegenheid om alsnog in het bezit van
een medaille of cijfertje te komen,
maakten 57 personen gebruik. Ze reden
een tocht naar Ruigoord en hadden net
als de rjders in de Elfdorpentocht met
de tropische warmte te kampen.
post te hebben bezorgd - er waren
toen nog vijf bestellingen per dag -
weer of geen weer terugfietste naar
Egmond. Halenbeek was een zeer
verdienstelijk tekenaar en schilder,
die vele karakteristieke plekjes van
Egmond en IJmuiden heeft vastge
legd. Een door hem gemaakt portret
van de vroeger zeer bekende Pieter
de Wijn, een man met bijzonder veel
medailles wegens moedige reddingen,
was onlangs bij het feest in de vishal
te zien in de stand van de vietterlie-
den. -JvB).
herinneren zich nog wie de eerste
bakker is geweest op de „Hei”. Dat
was Kwakkestein, die zijn zaak bij
het „Klaphekje” had, later in de Kal-
versiraat. Hij leverde al aan de pol
derjongens toen deze het Noordzeeka
naal groeven. Met twee manden aan
een juk bevestigd liep hij zijn klan
ten af.
Tot de eerste kruidenierswinkels
van Velseroord behoorden die van
Hendrik de Graaf, Kochs en Jansen.
Een der eerste groentezaken was die
van De Feber. Op de „Beurs” was
kapper Oldenburg gevestigd, later
Willem Smit. En Floortje Twist had
een melk winkel.
Mevrouw N. M. v.d. Made: „Het
was erg leuk om die foto van de
Zeestraat te zien met bakker Hen
driks op de hoek en vlak daarnaast
de kruidenierszaak van de wed. C.
van der Made. Deze was mijn oma.
Zij kwam 84 jaar geleden als wedu
we met vier kinderen naar IJmuiden.
Mijn grootvader was gezagvoerder
geweest op een zeilschip naar Neder-
landsch-Indië. Mijn grootmoeder
dreef deze zaak met mijn tante, mej.
Jeane van der Made en mijn toen
nog negen jaar oude vader, Jan van
der Made.” Tot zover deze brief.
Dit is min of meer een formele aange
legenheid die verband houdt met het
feit, dat het ministerie van Onderwijs en
Wetenschappen destijds heeft bijgedra
gen in de stichtings- en investeringskos
ten van het schoolgebouw ten behoeve
van de nijverheidsavondschool en de
huishoudschool. Op grond daarvan zou
de gemeente een bedrag verschuldigd
zijn aan het rijk. Die verplichting ver
valt echter ais d minister er mee ak
koord gaat dat het gebouw wordt be
stemd voor andere onderwijsdoeleinden
of zal worden gebruikt voor andere
culturele of maatschappelijke doelein
den.
De heer C. Koper herinnert ons
aan de autobussen die de Egmondse
trawlergasfen naar IJmuiden brach
ten. met chauffeurs als „Boertje” Ja
cob Gul, Martens. Willem Prins, Ti-
nus Wijker en het laatst Berfus Wij
ken
(De door de heer Koper genoemde
namen doen denken aan de pioniers
van het goederen- en personenver
voer in Egmond ark e rr isjWee.i
voer in Egmond als Reijer Wijker
(anno 1875), Jacob de Graaff (sinds
1905) en Antoon Gul (sedert 1906).
welke laatste tevens een boerenbe
drijf had. Gul is voor zover ons
bekend de eerste die Egmondse vis
sers naar Castricum reed, vanwaar ze
in de begintijd met de trein verder
naar IJmuiden gingen. Later kwamen
er rechtstreekse autobusverbindingen
van Egmond aan Zee naar IJmuiden.
Voor die tijd nam de vrachtrijder
Van Pel al passagiers mee op zijn
paard en wagen van en naar Eg
mond. -JvB).
De heer Koper: „Er was een Dee
per (is Egmonder) die altijd op de
fiets van IJmuiden naar Egmond
ging, Arle Kolk. Hij was altijd voor
de bus in Egmond en werd dan ook
„Arie de Wedren” genoemd.”
(Een verwoede fietser Egmond-IJ-
muiden vv was ook de postbode Ger
rit Halenbeek. Nu nog weten IJmui-
denaren te vertellen dat hij drie jaar
lang, tussen 1912 en 1915, na gedu
rende een lange dag in IJmuiden de
stond geen verhaaltje
op te lepelen, maar was
echt menselijk”. Ook
over de artsen en het
personeel zijn de Hooijs
vol lof.
Voorlopig gaan ze
niet op vakantie. Het
wefekje Parijs moet
maar een tijdje wach
ten. Ze willen eerst een
beetje op verhaal ko
men. De heer Hooij
vindt, dat hij en zijn
gezin in feite nog geboft
hebben. „Ik heb met
mensen gesproken, die
met zijn zessen op va
kantie waren gegaan en
met zijn drieën terug
moesten. Toen wij el
kaar in het ziekenhuis
zagen en ontdekten dat
we er alle vier nog wa
ren, waren we temidden
van al die ellende toch
gelukkig”.
i
