Impressario’s actief met Harry Belafonte en Peggy Lee
Thea Ekker: het lied
naar de mens brengen
Jaap van Zweden trof sterk
in Mendelssohn-vertolking
Schertsshow behoeft
geestiger
niveau
NEDERLANDS DUURSTE KINDERFILM
PETER EN DE VLIEGENDE AUTOBUS
IM SDeBoet
t
l.
Il l II
I
Kamerconcerten voor vriendenkring
In Zandvoort door NPO begeleid
SONGS VAN LONG OPNIEUW OVERTUIGEND
Met Kerstmis in de bioscopen
n
z
V R IJ D A G
JU LT
197 6
13
KUNST
(Van onze kunstredactie)
HAARLEM. Sammy Davis,
Harry Belafonte en Peggy Lee zijn
de meest bekende namen van een
veelbelovende reeks artiesten die
komend najaar in Nederland wor
den verwacht voor een concert. Ne
derlandse impresario’s verwachten
op zijn minst een stabilisering van
het vorig jaar toegenomen aantal
concerten, hoewel de concurrentie
aan de top onderling mogelijk iets
heviger zal zijn dan vorig seizoen
toen Acket Mojo meer dan het
leeuwedeel van de concerten voor
zijn rekening nam.
-
Sammy Davis komt naar Nederland
(Van onze kunstredactie)
SAMMY DAVIS
THEA EKKER
verschrikkelijk verwaarloosd”.
JOHAN VAN KEMPEN.
CEES STRAUS
als in uw vakantie op
zoek gaat naar een unieke
kollektie rustieke, massief
eiken meubelen, zien wij
u vanzelf
november een concert van Canned Heat
in Haarlem in samenwerking met Tioli.
Van Vueren ziet de clubmarkt overi
gens als onvoldoende: „Ik werk met een
vast afnemerspotentieel. Het aantal goe
de zalen
„Wij hebben bij de Vereniging Vrien
den van het lied de topklasse van de
Nederlandse zangers. Mensen die in de
kleine zaal van het Concertgebouw, in
Diligentia en De Doelen hebben opgetre
den. Maar ook veel jongere zangers. Er
methode te zijn, en nu voelen de drie
zich in filmland als flitsende visjes in
het water.
De geïnspireerde vertolkingsaard zette
zich ten volle door in de na de pauze
gespeelde Vijfde Symfonie van Schubert,
deze fantastische, van maat tot maat
boeiende muziek, vormde in een gave en
prachtig genuanceerde, kernachtige uit
voering, een zeer geslaagd slot van dit
Zomerconcert.
„We stellen altijd de voorwaarde van
een proefrecital. Bestuurslede^ en vak
mensen beoordelen of ze bij ons mogen
Zingen. Je kunt een uitstekend operazan
ger zijn, maar geen liederen kunnen
zingen. Liederen vereisen een heel ande
re instelling. De conservatoriumopleidin-
gen zijn niet gericht op het zingen van
liederen. Het publiek wordt in de rich
ting van liederen helemaal niet opge
voed en begeleid”.
In het 1 and vain de beroemde Mui-
derkring met Anna Roemer Visscher en
Maria Tesselschade dreigde het lied naar
het vergeetboek te worden verbannen,
ware het niet dat de befaamde zangpe-
dagoge Coby Riemersma daar in 1961
een stokje voor stak met de oprichting
van de Vereniging „Vrienden van het
lied”. Die vereniging bestaat nu vijftien
jaar, heeft 1200 leden en 18 bloeiende
afdelingen, waar minstens driemaal per
jaar in de huiskamer van een van de
leden een liederenavond wordt verzorgd
door een of twee van de vijftig zangers
en zangeressen, die de vereniging tot
haar uitvoerende kunstenaars rekent.
komen steeds meer jonge zangers bij. Op
het ogenblik heb ik tien brieven van
jongeren liggen die liederen willen gaan
zingen”.
De kinderen blijken ook goed met
elkaar overweg te kunnen, waarbij Tan
ja (net twaalf jaar) er wel voor zorgt
door de jongens niet op de kop te
worden gezeten. „Oom” Lex Goudsmit.
„Het is een spel voor ze”. En in dat spel
gaan ze zo op, dat een van de jongens
op z’n „vrije dag” toch de hete studio
boven het zwembad verkoos.
,Als liederzangeres heb ik een beetje
carrière gemaakt. Tweemaal heb ik een
recital in het Concertgebouw mogen ge
ven. Dat is de nationale top. Maar grote
bekendheid krijg je niet in dit vak. Als
liederzangers kun je in Nederland het
zout niet in de pap verdienen”.
Lex Goudsmit als professor Quirinus die een natuurkundige proef ziet lukken. Rita Corita en Martin Brozius leven hevig
nee. (foto Euro-Centrafilms)
Karst van der Meulen bracht in zijn
scenario twee elementen bijeen: de aan
passingsproblemen van een door een
verkeersongeluk blijvend invalide ge
worden jongen van twaalf jaar, en de
dolle toestanden rondom de gewichtloos
heid, inclusief een spectaculaire jacht
dwars door een sprookjesbos. Er doen
zich allerlei vreemde situaties voor, die
technische hoogstandjes vereisen: zo
kiest tijdens een schoolreisje de autobus
plotseling het luchtruim.
Voor de regisseur is het een nog veel
Decoratieve Lex Goudsmit, voor wie
de rol van Quirinus op maat werd
gesneden, is als geleerde natuurlijk heel
wat wijzer en liever dan die diabolische
baron. Hij wordt zelfs niet eens echt
kwaad, wanneer zijn stuntelende assis
tent (Martin Brozius, wie anders?) nog
bijna het voornaamste onderdeel van de
wonderbaarlijke machinerie uit zijn
twee linkerhanden laat vallen. Dat is
dan het laatste shot op deze warme
draaidag, en het scènetje staat er in
twee keer op, wat bijzonder snel mag
heten.
„Twente heeft al een uitermate actie
ve afdeling. We hebben daar leden met
kapitale villa’s en prachtige vleugels.
Dat klinkt natuurlijk een beetje elitair,
maar dat is het niet. Onze leden betalen
maar twintig gulden per jaar. Daarvoor
hebben ze het recht om al onze concer
ten te bezoeken”.
„Liederen lenen zich niet erg voor een
zaal. Ze voelen zich het beste thuis in
een klein, intieme ruimte, zo voelt het
publiek het ook. Onze afdeling Nijmegen
hield concerten in een zaaltje van de
muziekschool. Daar konden 200 mensen
in, maar er kwamen er hooguit 30, en
op het laatst nog maar 12. Dat lag aan
de ellendige sfeer. Toen zijn ze in Nij
megen gaan zoeken naar huiskamers.
Die zijn gevonden en nu komen er 50 a
60 mensen op onze concerten. De arties
ten zingen liever in een propvolle, en
thousiaste huiskamer dan in een half
lege zaal. Al is dan ook de huiskamer-
akoestiek niet optimaal”.
Het staat elk van de leden vrij om het
land af te reizen en concerten in andere
afdelingen te bezoeken. Amsterdam.
Haarlem, Heiloo en het Gooi liggen zo
dicht bij elkaar dat er leden zijn die alle
concerten bezoeken. Leiden, Rotterdam
en Den Haag wisselen ook veel bezoe
kers uit. Maar Maastricht, Twente en
Groningen zijn duidelijk in het nadeel.
Die liggen vrij ver van alles af en zijn
aangewezen op eigen concerten.
ZANDVOORT. In de Zandivoortse
dorpskerk presenteerde zich gisteravond
- als solist op het door het Noordhol-
lands Philharmonisch Orkest gegeven
Zomerconcert - de zeer jeugdige violist
Jaap van Zweden. Nog geen vijftien
jaren telt dit onmiskenbare muzikale
talent, dat al verschillende prijzen in de
wacht heeft gesleept. Gisteravond maak
te hij die onderscheidingen ten volle
waar in zijn vertolking van Mendels
sohn’s Vioolconcert. Want Jaap van
Zweden heeft, zo jong als hij is, muzi
kaal meer te vertellen dan de gemiddel
de podiumroutinier. Zijn energieke aan
pak van Mendelssohn’s meesterwerk
verhinderde hem niet om, naast het
jongleren met een virtuoze techniek in
alle ranke solistische versieringen, de
lyriek en de weemoed het volle pond te
geven.
AMSTERDAM. Voor „Scherts, sati
re, songs en ander snoepgoed’’ wordt net
als vorig jaar een formule gebruikt die
eigenlijk al bij voorbaat succes garan
deert. Voor zomerse avonden is het
showtje juist niet te lang, wordt het met
veel schwing gebracht, zijn de sketchjes
en songs goed getimed en blijft vooral
het inhoudelijke karakter voortdurend
aan de oppervlakte zodat niemand zich
„psychologische problemen” hoeft te ma
ken. Het moet echter wel geestig zijn
om blijvend te kunnen plezieren. Van
het programma dat vanaf gisteren in de
Nieuwe De la Mar loopt, kan dat maar
ten dele worden gezegd.
BTM Startruohing-festival dat met klin
kende namen als Soft Machine, het Ma-
havishnu Orchestra, Cockney Rebel, Ca
ravan en Wisihbone Ash liefst negendui
zend toeschouwers trok.
Nieuw op de markt is APE, dat Artist
Promotion and Exploitation betekent,
een bureau dat zich naast muziek ook
met film wil bezighouden. Rene Freese
voert het impresariaat. „We komen met
sensationele acts op de proppen. Zeker
zijn Leo Kottke op 18 september in de
Rotterdamse Doelen, War en Average
White Band later dit seizoen en concer
ten met de lan Gillan Band, Ritchie
Blackmore’s Rainbow, Camel, Back
Street Crawler en Ven der Graaf Gene
rator. Geruchten als zou APE in onder-
handeling zijn met Supertramp werden
door hem ontkend.
Wel is inmiddels bekend geworden dat
de J. Geils Band, Bonnie Raitt en Ry
Cooder in verband met een eind augus
tus in Groningen te houden festival tot
de waarschijnlijkheden beoren. APE is
ook aktief binnen et B- of clubcircuit.
Komend najaar worden Budgie, G. T.
Moore, Isotope, PFM, Sassafras, Tim Ro
se en de Poodles verwacht.
John van Vueren van het Scheven-
ingse Deaf Pygh Productions zegt zich
grotendeels tot het clubcircuit te blijven
bepalen. Hij heeft nog niet alles rond
voor komend najaar, maar min of meer
waarschijnlijk zijn Kevin Ayers, een
reggae-packet, Frankie Miller, Kraft
werk, Broken Glass, Man en mogelajk in
op wijzen dat het hier gaat om een
volbloed musicus. Het geweldige publie
ke succes dat deze jonge violist met zijn
Mendelssohn-interpretatie behaalde
natuurlijk ten dele het gevolg van een
algemene vertedering - was vanwege
zijn muzikale prestatie een welverdiende
beloning.
De beste momenten zijn die, waarin
geen stortvloed van woorden nodig zijn
om een bepaald gegeven te verklaren.
Dat zijn vooral de liedjes, door Robert
Long zelf en Jenny Arean vertolkt. Ro-
beert Long heeft tdn opzichte van zijn
laatste programma „En dat is twee” veel
aan ervaring gewonnen. Hij is zelfbe
wuster geworden en doseert zijn kwali
teiten gelijkmatiger waar hij aanvanke
lijk alles in een keer kwijt was. Uit de
mond van Jenny Arean klinken zijn
liefdesliedjes op eens bijzonder univer
seel, een bewijs te meer voor Longs
veelzijdig talent.
De goede sketches in het programma
zijn die welke een meer ingehouden spel
kunnen verdragen. Dat het tegenoverge
stelde slechter als bedoeld kan uitvallen,
bewijst Reehuis met een tekst, waarin
sprake is van het aftuigen van een
plastic kamerplant. Op zich is dat, mits
met de nodige zorg gebracht, een heel
vervreemdend gegeven. Reehuis weet de
smalende, krachtig-vloekende en neer
buigend pratende patser goed te typeren,
maar als de tekst en de regie van hem
vereisen, dat hij moet over-acteren ver
liest het absurde karakter volkomen zijn
geloofwaardigheid.
Aan „Scherts, satire .songs en snoep
goed” zal in de komende dagen onge
twijfeld gesleuteld worden. Het succes
dat gisteravond aanzienlijk was, kan er
alleen maar groter door worden.
„Maar het lied is beladen met een
deftige sfeer. Dat is geheel ten onrechte.
Ik geloof dat je uit die deftige sfeer
moet komen. Er moet een weg gevonden
worden om het lied meer onder de
mensen te brengen. Een vrouw als Ma
rie Cecile Moerdijk doet dat enorm
goed. Ze houdt er een charmant praatje.
Vertellen over wat je doet is erg belang
rijk. Het enige probleem voor een zan
ger is dat hij zijn stem op dezelfde
avond als spreekstem en zangstem moet
gebruiken. Dat kan niet iedereen. Ik
bijvoorbeeld kan het niet”.
Er viel niet alleen een toename, maar
ook een grotere verscheidenheid te con
stateren. Naast topattracties als de Rol
ling Stones en Frank Sinatra en een
uitgebreid pakket van A-groepen viel
ook het behoorlijke aantal concerten
van mindere góden op. Tot het A-circuit
warden over het algemeen die podiu-
mattracties gerekend, waarvan min of
meer vaststaat dat ze bekend genoeg
zijn om voldoende publiek te trekken
om een middelgrote (bijvoorbeeld Carre
in Amsterdam) tot grote zaal (Ahoy in
Rotterdam) te vullen. De aanduiding
dient dus om de populariteit aan te
geven. Miinder bekende groepen spelen
derhalve een rol in het B-circuit, dat
zich over ’t algemeen afspeelt in de
grotere jeugd- en muziekcentra (zoals
Paradiso in Amsterdam) of regionale
concert- en schouwburgzalen.
Naast het Haags-Delftse organisatie
bureau Acket en Mojo hielden zich het
afgelopen seizoen voornamelijk de Lou
van Rees Organization, Wim Bosman
Productions en BTM (British Talent Ma
nagers) bezig met de grotere produkties.
Volgens Acket is een concert van
Status Quo in augustus zo goed als zeker
terwijl verwacht wordt dat concerten
van Nazareth, Poco en de Alex Harvey
Band doorgang kunnen vinden. Over de
concurrentie maken zowel Paul Acket
als Berry Visser zich niet druk: ,We
hebben onlangs met Little Feat een
geval van prijsopdrijving bij de hand
gehad. Daar lenen we ons niet weer
voor. Acket en Mojo kondigde overigens
aan iets selectiever te gaan programme-
„Scherts en satire” om het kort te
houden, vervalt, kennelijk in het streven
om het bewust luchthartig te houden, te
gauw in een platvloers genre, waar het
gezien het overduidelijk geëtaleerde
vakmanschap niet thuishoort. Dimitri
Frenkel Frank, Robert Long (respectie
velijk de schrijvers van de gesproken
teksten en de liedjes), Jenny Arean en
Jeróme Reehuis zijn alle vier vakmen
sen, die met elke zaal uitstekend raad
weten. Zijn ze nog niet geheel goed
ingespeeld (try-outs ontbraken), geen
nood, want ze durven lustig te improvi
seren. Zang, acteren, gelaatsexpressie,
het haalt allemaal een zeer beheerst
niveau. Daarom is het jammer dat zo
vaak van een grove taal gebruik moet
worden gemaakt, van een humor op het
niveau van middelbare scholieren.
De overdadige hitte is overigens nóg
geen spelbreker geweest bij de produktie
van de duurste tot dusver in Nederland
gemaakte kinderspeelfilm, waarvoor
schrijver-regisseur Karst van der Meu
len, naar verluidt, een budget van drie
ton zou hebben gekregen. De eerste
buitenopnamen werden half juni in de
Eemnesser polder gedraaid, en inmiddels
is ook al op lokatie gewerkt in pretpark
De Efteling en in een sfeervolle villa
aan de Hilversumse Domeinweg. Van
der Meulen ontdekte die na vier dagen
naarstig speuren als dè ideale woning
voor uitvinder professor Quirinus, een
belangrijke figuur in zijn verhaal.
Het souterrain van dat Hilversumse
huis werd bij Cinetone nagebouwd om
daar als laboratorium te dienen voor de
prof die, „geholpen” door zijn onhandige
zoon, doende is een apparaat uit te
vinden dat gewichtloos maakt. En dus
staat de ruimte vol ingewikkelde, met
lichtjes knipperende schertsapparatuur,
waarmee filmkijkers al vertrouwd zijn
sinds Frankenstein zijn eerste monster
knutselde.
Jaap van Zweden is niet bang voor
gevoeligheid in het spel, maar vervalt
niet in zoetelljkheden. Een enkele min
der zuivere intonatie berooft hem geluk
kig ook niet van de opmerkelijke speel-
vrijheid en souplesse die hij ten toon
spreidt. Evenwichtigheid was ook een
element dat al opviel, met name in de
rustig uitgezongen cantilene van het
tweede deel. En aan de fonkelende dia
loog van de finale wist Van Zweden
meteen het ware scherzo-karakter te
verlenen. Allemaal hoedanigheden die er
grotere opgave om het Gooise drietal
Maarten van Kruysen, Marcel Majoor
en Tanja Smit, dat hij voor de belang
rijkste kinderrollen selecteerde, zo na
tuurlijk mogelijk in hun tijdelijk alter
ego te laten bewegen. Maar ook dat
blijkt prima te verlopen. „De eerste
dagen waren ze wel wat gespannen”,
aldus Karst van der Meulen. „Ik heb
hen toen maar een paar korte scènetjes
laten doen, en voor de rest bij alles en
nog wat laten helpen, zoals het smeren
van de broodjes”. Het bleek een probate
(Van onze correspondent)
DUIVENDRECHT. Terwijl in de
Cinetone-studio in Duivendrecht het
kwik naar 40 graden klom, huppelden
drie prille filmspelertjes tussen de opna
men door zo fris als hoentjes rond om
iedereen binnen handbereik een sticker
op te plakken. „Peter en de vliegende
autobus, met Kerstmis in de bioscopen”,
stond erop te lezen. Een vroegtijdige
reclamecampagne, die in elk geval aan
koelere tijden herinnerde.
„Ik heb vroeger een jaartje bij Forum
gezongen. Heb vijf jaar lang Bastienne
en Bastien van Mozart op scholen ge
daan. Gaf vijftien jaar priveles aan
koordames, die beter wilden leren zin
gen. Maar daar zag ik op den duur
weinig meer in. Beter is je kennis over
te dragen op dt jeugd, want die is
ren: „De markt is wat overvoerd”, aldus
Acket.
Van de attracties die door Acket en
Mojo gedurende het afgelopen seizoen
naar Nederland werden gehaald noemen
we om een indnuk te geven van de
verscheidenheid onder vele anderen
Ella Fitzgerald, The Who, Paul Simon,
Status Quo, Shirley MacLaine, Neil
Young, 10 cc en natuurlijk de alles wat
publieke belangstelling betreft overtref
fende Rolling Stones. Acket en Mojo
hebben hei afgelopen jaar naast het
bovenstaande contingent gepoogd zich
een groter marktaandeel in het B-circuit
te veroveren met concerten van onder
meer Passport, Blue Oyster Cult en de
Ozark Mountain Daredevils.
Over het komend seizoen zegt Lou
van Rees: ,,De Carpenters komen in
oktober vermoedelijk niet. Ik wil eerst
nog een oude rekening vereffend zien.
Een concert van Elvis Presley is een
haast ónmogelijke zaak ondanks een
door mij aangeboden garantiesom van
625 duizend gulden per dag. Wel vrijwel
zeker is inmiddels een concert van de
Amerikaanse baMad-zangeres Peggy Lee
in november”.
Lou van Rees organiseert behalve ten
behoeve van grote hoofdstedelijke hotels
en een cruisemaatschappij slechts zo nu
en dan een concert, maar maakte wel
naam met het presenteren van Frank
Sinatra en John Denver.
Concerten als van de Amerikaanse
entertainer Sammy Davis jr. op 12 sep
tember aanstaande in het Amsterdamse
Concertgebouw en van Harry Belafonte
op 8 november in Carré, eveneens in
Amsterdam, passen in het streven van
Wim Bosman om zich niet tot de pop-
markt te beperken, maar een all/round-
programma te presenteren. „Waarom
allround? De popmarkt is meer dan wat
ook verziekt door allerlei kinnesinne. Je
wordt tegen je concurrentie uitgespeeld
en daar baal ik zo nu en dan stevig
van”, aldus Bosman.
Hij presenteerde het afgelopen jaar
onder anderen J. J. Cale, Gladys Knight
en Camel. „Ik ambieer een twintig a
vijfentwintig concerten in het A-cdrcuit
per seizoen en ik heb mezelf om die
marktpositie op te bouwen vijf jaar
gegeven. Het derde is nu achter de ruig
en ik ben vrij optimistisch”.
De rol van het in Haarlem gevestigde
organisatiebureau BTM is uitgespeeld
vanwege financiële moeilijkheden. Vorig
jaar augustus organiseerde men nog in
heel West-Europa het prententieuze
OEGSTGEEST. „Wie zingt is ko-
ningen verwant”, dichtte Jan Engeman.
Maar Nederland is het zingen verleerd.
Nederland was ook het luisteren naar
liederen verleerd. En daarmee glipte de
Nederlanders een zeer exquise kunst
vorm uit de vingers. Een kunstvorm,
waarvan de muziekencyclopedie zegt:
„De muziek wordt een herschepping in
ander materiaal van de inhoud van het
gedicht”.
Het Noordhollands Philharmonisch
Orkest, geleid door Andre Vandernoot,
was in het belangrijke aandeel in dit
vioolconcert nu niet direct op zijn best
te noemen, maar zorgde ondanks enkele
ongelijkheden - misschien als gevolg van
de zomerse atmosfeer - toch verder voor
een bevredigende begeleiding.
Ook in de hieraan voorafgaande weer
gave van Mozart’s ouverture Le Nozze di
Figaro was nog niet helemaal de gewen
ste perfectie. Maar zoveel temeer was er
de geest van blijde vitaliteit, dit frisse
stuk eigen, die mede door het pittige en
efficiënte directiegebaar van Vandernoot
krachtig werd opgeroepen.
TS II frankestraat 17-19
i ii H haarlem(023) 320921
Het lied herleeft dus. De actieve orga
nisatrice van alle concerten is de zange
res Thea Ekker, een dochter van de
bekende pianist Theo van der Plas.
>Yn.
