Scorcese doet dingen die hij niet heeft gewild
FILMS
I
lil I
i o
I
o
wip MMwl
-11
ovao-
MWB-
lil en
It en
4-12.
4779-
II'
I w|
M I-
it
|||f
f
V R IJ D A G
2
JULI
19 7 6
Irreëel slot
Alice in Wonderland
The Genius
Benji
Prolongaties
Nachtvoorstellingen
Jeugdvoorstellingen
Nachtvoorstellingen
Veel jeugdfilms
19
fly
4
de film die vreemd
Maar dan gebeuren er op eens wonder-
1
Robert de Niro leert schieten in „Taxi Driver
Terence Hill als „The Genius”.
week meer) wordt behalve ’s
lag-
i en
IG
moeilijkheden zullen ontstaan
French Blue” te verwachten
Sjors en Sjimmie als de Rebellen zijn
te zien op de matinees van Rembrandt,
Studio brengt Asterix en de Helden, een
Belgische tekenfilm met een historische
ondergrond.
en
in
OHT-
:DES
strak-
fosse
f 850
450
3.000
3000
023-
in de oorlog geen slagveld gezien heeft
maar door zijn ongeschiktheid voor de
militaire dienst ai die tijd dorps onder
wijzer geweest is. Waardoor krijgt Ni
ven’s rol een tragi-komisch karakter
een aspect dat slecht is uitgewekt door
de middelmatige Engelse regisseur Ken
Annakin.
ORD
I met
'75,
■zerrr
er oe
ardos
BV
Tel
3AAD
en
Auto
Km
num-
>enen
an 1,
9009
De bezoekers van de nachtvoorstelling
in Luxor worden geconfronteerd met de
gruwelijke, soms poëtische, soms wrede
film van Dusan Makavejev, „Sweet Mo
vie”, waarin deze pleit voor een open
samenleving via volstrekte vrijheid op
erotisch en sensueel gebied. Zijn film zit
vol persiflage, satire en een hoop zinne
lijke fragmenten die zijn stelling goed
ondersteunen. In Lido is „Let the good
Times roll”, een popfestival met Chuck
Berry, Fats Domino, Chubby Checker en
Little Richard, gebleven en Roxy brengt
„Siddhartha”, gebaseerd op de roman
van de Duitse schrijver Herman Hesseè
Het is een zwaar filosofische film, waar
in Siddhartma zijn leven lang op zoek is
naar zichzelf, steeds weer wat beleeft,
daarover nadenkt en tracht achter de
waarheid van het leven te komen.
De nieuwe film van Mauro Bologini,
„La grande Bourgeoise” met Catherine
Deneuve en Fernando Rey (waarover de
DE GOUDEN PALM van Cannes, een onderscheiding waaraan de inter
nationale filmproduktie grote waarde hecht- is dit jaar, zoals men heeft
kunnen lezen, uitgereikt aan Martin Scorsese voor zijn film „Taxi Driver”.
In Calypso en Saskia kan het Amsterdamse filmpubliek zich deze week
eventueel kunnen verbazen over de uitspraak van de festival-jury die juist
dit jaar een ruime keuze had uit belangwekkende films en zich op onna
speurlijke redenen heeft laten misleiden door het épaterend gefilm van de
betrekkelijke nieuwkomer Scorsese.
Robert de Niro (uit „Godfather II” en
ook uit „Mean Streets”) speelt overtui
gend deze verbeten jongeman, die lang
zamerhand een pathologische afkeer
krijgt van hoeren, pooiers, homo’s en
negers die ’s nachts de straten beheersen
n de stad een vuil, gevaarlijk en zondig
aanzien gven. Het blijft binnen de mo
gelijkheden dat deze eenzame taxichauf
feur, Travis Bickle, die zijn ergernis en
afkeer niet kwij kan, aan wraak gaat
denken, een daad van geweld wil stellen,
de wereld wil straffen voor haar zondig
heid en verval. Bickle schaft zich een
collectie revolvers van verschillend kali
ber aan en oefent zich op schietbanen in
snel en accuraat gebruik van de wapens
die hij onder de oksels en langs zijn
benen gecamoufleerd draagt.
In de praktijk oefent hij al als hij ’s
nachts laat in een drugstore ongezien
getuige is van een overval op de winke
lier en de aanvaller met vaste hand
doodschiet. Hij gaat er daarna snel van
door, omdat hij zonder wapenvergunning
is en dus contact met de politie wil
vermijden. Voor zijn grote wraak zoekt
hij een meer opvallende „killing”. Er
zijn twee objecten die daarvoor in aan
merking komen. Travis Bickle heeft in
het verleden mt enig moite een mis
je leren kennen dat als propagandiste
zing, maar hij is haar even snel kwijtge
raakt, toen hij haar als eerste gezamen
lijk avondje-uit op een pomo-voorstel-
liing tracteerde. Via di teleurstellende
lijke dingen. Een aanstag op de vrkie-
zingskandidaat tijdens een openlucht
meting in de stad gaat niet door, omdat
Bickle door zijn vreemd gedrag de aan
dacht van de lijfwacht trekt n wegge
jaagd wordt, de aanval op het bordeel
om het hoertje tegen wil en dank t
bevrijden, wordt en compleet bloedbad,
waarbij enige doden valln n ook Bic
kle bijna slachtoffer wordt. Maar gebeu
ren beide incidenten wel in werkelijk
heid of spelen ze zich alleen maar af in
de enigszins ziekelijke verbeelding van
de hoofdpersoon? Een aanwijzing voor
die laatste veronderstelling geeft het
vreemde kapsel van de taxichauffeur die
bij beide gebeurtenissen een kaal ge
schoren hoofd mt kleine vlecht als van
een Boedistische monnik heeft en in de
scè nes daarna weer de gewone haar
dracht van Robert de Niro vertoont. Er
hangen dan kranteknipsels aan de muur
van zijn eenmanskamer met koppen die
aan zijn heldendaden refereren en ook
een brief van de ouders van het meisje
die-hem bedankn voor de redding van
hun dochter en bij de halteplaats van de
taxi’s moet hij de gelukwensen van zijn
collega’s incasseren.
Benji is een grappige zwerfhond die
veel vrienden Ijeeft, maar er de voor
keur aan geeft een ongebonden bestaan
te leiden. Overdag bezoekt hij zijn di
verse vrienden, zoals de bejaarde caf-
houder Bill, agent Tuttle en de twee
190C
<h.. in
6 Dr
177.
Het genie waarvan in de titel sprake
is, heet Terence Hill en wie hem uit de
„Vuisten-films kent, weet dat hij onder
alle omstandigheden een dutje kan doen
en toch wakker genoeg blijft om op tijd
in te grijpen. In de veel te lange film
die door Sergio Leone rondom Terence
Hill gemaakt is en die voortdurend een
parodie bevat op de western weet „The
Genius” steeds weer zijn tegenstanders
om de tuin te leiden wat een enkele
maal wel aardig is maar op den duur
toch ook wel begint te vervelen. Vooral
ook omdat regisseur Damiano Damiani
er niet in slaagt het ingewikkelde avon
turenverhaal duidelijk te vertellen, zodat
men langzamerhand de draad kwijt
raakt en dan de film voor' gezien ver
klaart. In $ado.
volgend
avonds ook in het weekend 's nachts in.
Kriterion vertoond. Cinétol doet hetzelf
de met „A History of the Blue Movie”
die vrijdag- en zaterdagnacht om 00.30
herhaald wordt. In de nachtvoorstellin-
gen van donderdag en van zondag t.m.
woensdag gaat „The Killers” naar een
Bij „Alice” bleek het Engelse bezwaar
niet ongegrond. De sfeer van Lewis Car
roll’s fantastisch verhaal over dat meisje
Alice dat in haar fantasieën in een
wonderland van louter vreemde en bi
zarre mensen terecht kwam, kwam niet
helemaal gaaf over. Maar wie het ver
haal niet kent en ook niet de oorspron
kelijke tekeningen van Tenniel zal wei
nig moeite hebben zich in Palace met de
wonderlijke belevenissen van Alice en
met Disney’s inventiviteit te amuseren.
Ondanks alle bezwaren die in een
uitvoerige bespreking van de film op
deze pagina uiteen gezet worden, blijft
„Taxi Driver” van Martin Scorsese de
beste premiere van deze week, met de
voortreffelijke acteur Robert de Niro
als eenzame en sombere taxichauffeur
die het niet meer ziet zitten, houdt de
film een tijdlang de spanning er goed in
en Iaat een onthutsend beeld zien van
nachtelijk New York waarvan de opna
men ter plaatse gemaakt zijn.
rvaring is de kandidaat-president een
mogelijk doelwit om er zijn wraak op
uit .te leven. En verder is er een minder
jarig meisje in zijn leven gekomen, dat
van huis is weggelopen en in een bor
deel terecht is gkomen. Hij heeft al
pogingen gedaan om haar uit die poel
van zonde te bevrijden, maar hij is
daarin belet door de als pooier optreden
de uitsmijter van het bordeel.
Tot zover heeft „Taxi Driver” een
bepaalde min of meer logische plot en
een tastbare spanning. Er is een tveel
aan taxitochten door de „mainstrts”,
de gevaarlijke en ongure straten van
New York bij nacht, een tveel ook aan
lichtreflecties op de natte trottoirs en op
de voorruit van Bickle’s taxi en aan
zinloze, kwast geïmproviseerde gesprek
ken mt collega’s en „vrachtjes”, maar
de stemming is er wel en ook de drei
ging van op handen zijnd gevaar.
In alle opzichten, naar camerawerk en
keuze van landschappen is de film per
fect en de jeugdige kijkers zullen even
als de volwassenen die uiterlijke verzor
ging kunnen waarderenj. Een voorbeel-
liige film, instructief voor allen, filmma
kers en financier sie zich met de catego
rie jeugdfilm bezighouden. Met z’n allen
dus naar Cineac Damrak.
In Tuschinski Terence Hill en Miou-
Miou in „The Genius”, eveneens al be
sproken bij de Haarlems films en in
Cinétol „A History of the Blue Movie”,
een luchtige geschiedenis van de porno
film, waarmee Cinétol hetzelfde wil ui
thalen als City vorige week van plan
was te doen met Lasse Braun’s „French
Blue” namelijk de film ongekeurd inzet
ten en rustig afwachten wat de betrok
ken instanties gaan doen. Grijpen ze in
dan is er een precedent geschapen en de
verplichting ontstaan ook de clandestie
ne pornofilms die oogluikend en onge
keurd op de Walletjes vertoond worden,
voortaan te laten keuren, of ze uit de
roulatie te nemen. Maar Cinétol’s „His
tory” is zoveel minder kras en met
zoveel meer humor gemaakt dat er wel
niet de
die bij
waren.
In 1951 maakte de Disney Studio een
tekenfilm naar het bekende sprookjes-
verhaal „Alice in Wonderland” van de
Engelsman Lewis Carroll, twee jaar la
ter een tekenfilm-versie van „Peter
Pan” naar het klassieke toneelstuk van
Sir James Barrie. Beide projecten vielen
niet erg in de smaak bij de Engelsen die
hun klassieke sprookjes niet graag ver
commercialiseerd zagen door Walt Dis
ney en zijn tekenstaf die het liefst voor
een zo groot mogelijk publiek werkten.
In de ochtendvoorstellingen van Pala
ce kan men nog eens kijken naar de
voortreffelijke satyrische oorlogsfilm
M.A.S.H. waarvan later de populaire tv-
serie is afgeleid.
Aanzienlijk beter is „Vlucht naar de
Heksenberg’een perfecte jeugdfilm van
John Hough, gemaakt in opdracht van
de Disney Studio’s. De film zit vol
avontuur, achtervolgine e gezonde span
ningen als twee kinderen, Tia en Tony
op de vlucht zijn voor een paar onbe
trouwbare ooms en gedreven worden
door een verlangen te weten wat er in
het verleden met hen is gebeurd waar
door ze in moeilijkheden zijn gekomen.
verhaal van Hemingway, geregisseerd
door Don Siegel en met Lee Marvin in
de hoofdrol. In The Movies zijn „L’IKm-
pctant c’est d’aimer” en „At the Circus
(Marx Brothers) gebleven, zoals Hit-
chock’ s „Torn Curtain met Paul New
man in Cineac Reg. Breestraat. Calypso
Club vertoont Ferreri’s „De laatste
3, bf
I Ver
rwijk
=LJti
Prijs
»reen
Jawa
i.g.st
50
1 ’68
itste-
023-
In Frans Hals kan men nog eens
genieten van „The Return of the Pink
Panther”, nieuwe avonturen van inspec
teur Clouzot, gespeeld door Peter Sel
lers. Roxy gaat met onverminderde
kracht door met de vertoningen van
Forman’s „One flew over the Cuckoo’s
Nest” en in Studio blijft de Belgische
(volwassen) tekenfilm „Tarzoon” ge
handhaafd. Met „Huisvrouwenrapport”
verzorgt Rembrandt het erotische aan
deel aan het Haarlemse bioscooppro-
gramma van ,deze week.
Vrouw” en Victoria biedt nog eens de
kans om Peckinpah’s voortreffelijke
„Ballade van Cable Hogue” te zien. In
Cinema International „Tellthem Willie
Boy is here” met Robert Redforden in
Studio K „Castle Keep” van Sidney
Pollack met Burt Lancaster en Patrick
O’Neill.
Maar deze heeft inmiddels een vriendin
netje gevonden in Tiffany, eveneens
zonder vaste verblijfplaats die dus bij
hem intrekt in het verlaten huis waar
Benji meestal de nacht doorbrengt. Ge
lukkig maar, want als op een kwade dag
Paul en Cindy gekidnapt worden door
een bende van drie mannen en een
vrouw en ondergebracht in het verlaten
„spookhuis” zijn het Benji en Tiffany
die het misdrijf het eerst ontdekken, de
politie weten te waarschuwen en haar
op de schuilplaats van de kinderen at
tent weten te maken. Een spannend
avontuur dus waarin kindere en hon
den de voornaamste rollen spelen
voor een uitstekende vakantiefilm
Luxor zorgen.
Heeft Scorsese nog andere dingen ge-
men met Hitchcock dan diens voorkeur
voor Herrmanns filmmuziek? Ja, moet
het antwoord luiden. Hij wil ook in zijn
eigen films even voorkomen. Zo speelt
Scorsese in „Taxi Driver” de jaloerse
echtgenoot, die zich door Bickle naar het
huis laat rijden, waar rijn vrouw ont-
trouw is met een neger. Een pikante
bijzonderheid, die Bickle verhardt in
zijn haat tegen de negers.
Deze volstrekt irreële afloop, waarin
bovendin niets opgelost wordt mt be
trekking tot de geestelijke instabiliteit
van de „taxi driver” laat de toeschouwer
volkomen verbijsterd en verward achter.
Niet omdat hij niet de afloop krijgt die
hij mogelijk verwacht had, maar omdat
hier een surrealistisch element geïntro
duceerd wordt in een film die zich als
hard-realistlsch aandient n in ie vorm
een karakter tekent en een probleem
stelt. Het is, om Verstappen nog ens te
citeren, alsof regisseur Scorsese dingen
doet of mot doen, die hij eigenlijk nit
gewild heft. Met als gevolg een onbe-
vredignde film die sterk inzet maar die,
zoals ook in „Mean Streets” duidelijk
wordt, niet de stabiele regsseur heeft
om de zaak niet uit de hand t laten
lopen.
Twee jaar geleden kreeg zijn naam in
ons land bekendheid door de film „Alice
doesn’t live here anymore”, de zwerf
tocht van Alice, die onverwacht weduwe
is geworden, met haar 12-jarig zoontje
naar Monterey, waar rij een gelukkige
jeugd heeft gehad en een zangcarriè re
is begonnen die door haar huwelijk is
afgebroken. „Alice” moest het vooral
hebben van het origineel gegeven en van
de actrice Ellen Burstyn die een prach
tige creatie gaf van een vrouw op zoek
naar een nieuw leven, daarbij knap
geassisteerd door de jeugdige Kris Kris-
tofferson, die met cynische en vroegwij
ze opmerkingen de ambities van zijn
moeder begeleidde. Scorsese’s eerste gro
te speelfilm „Mean Streets” is hier nog
niet vertoond, ondanks d waarderende
kritieken, die de film in 1974, opnieuw
vanuit Cannes, kreeg. Het klimaat aan
de Franse Middellandse Zeekust schijnt
bijzonder gunstig te werken op de waar
deringscijfers voor Scorsese.
In het nieuwste nummer van Skoop
haalt Wim Verstappen een aardige her
innering op aan de nu 34-jarige regis
seur, die ongeveer tien jaar trug een
bekende figuur was in het Amsterdamse
filmreclame-wereldje en o.m. zijn geld
verdiende door mee te werken aan ht
scenario van Pim de la Parra’s „Obsessi
ons” („Het Gat in de Muur”). Het ver
haal ging toen dat Scorsese ongewild
megewerkt had aan een „hard core”
pornof ilm. Bezig aan een bedscè ne voor
een romantische liefdesfilm ontdekt hij
dat hij de liefkozingen en strelingen van
het naakte liefdespaar te lang heeft
laten duren, waardoor, zoals Verstappen
het discreet omschrijft, „de natuur het
won van de kunst”. De camera was door
blijven lopen en de mensen die achteraf
dit filmfragment geprojecteerd hebben
gezien, vertellen dat het een erg leuk
tafereel was geworden, omdat de be
trokken acteurs niet minder verbaasd
keken dan de omstanders in de studio,
die ongewild getuige waren geweest van
de meest realistische liefdesscè ne die ze
ooit verfilmd hadden.
Verstappen laat de mogelijkheid open
dat dit verhaal volslagen apocrief is
maar hij vindt het wel typerend voor
wat Scorsese thans bereikt in zijn se-
rieuye speelfilms. „Scorsese”, zo conclu
deert Verstappen, „bereikt met zijn ac
teurs dingen waar je de pet voor af
neemt, maar die hij zelf eigenlijk niet
gewild heeft. Op onbewust niveau mis
schien wel, maar als denkend mens, als
filmconstructeur en als moralist heeft
hij het verafschuwd”. Hij wordt beju
beld om wat hij fout gedaan heeft.
Het is een uitspraak die rechtstreeks
van toepassing is op de onderschiding
die in Cannes aan „Taxi Driver’ is
toegekend. In origine had „Taxi Driver”
een opwindende film kunnen worden.
Het gegeven van de jongeman die zich
uit slapeloosheid aanbiedt nachtdienst
als taxichauffeur te doen en kennis
maakt met een gruwelijk nachtlijk
New York, biedt veel mogelijkheden.
kinderen heten, zouden Benji graag bij
zich houden, maar hun vader wil geen
zwerfhond in huis en zo moet de goed
moedige huishoudster Mary een enkele
maal clandestien Benji binnenhalen.
„Taxi Driver”
genoeg het festival in Cannes won
Er valt verder een groot aantal films
voor de jeugd te signaleren die mis
schien niet speciaal voor altijd deze
leeftijdsgroep gemaakt zijn maar maar
voor een jeugdige generatie uitstekend
amusement te bieden hebben. Over de
film „Benji”, waarin een verstandige
hond de hoofdrol speelt, hebben we al
geschreven onder de kop Film in Haar
lem. City 1 heeft de film op het pro
gramma genomen. Ook „Paper Tiger” in
Corso valt onder genoemde categorie.
Hier speelt kidnapping eveneens een be
langrijke rol. Ditmaal gaat het om het
zoontje van de Japanse gezant in een
denkbeeldig Z.O. Aziatisch land die sa
men met zijn Engelse huisleraar (David
Niven) door een politieke groepering
ontvoerd worden en ver buiten de
hoofdstad van het land gevangen gehou
den wordeen. De huisleraar die altijd
nogal opgegeven heeft over zijn oorlogs
verleden vol heldendaden en ontsnap
pingspogingen is in de gegeven situatie
nogal apatissch. Het initiatief tot ont-
snappin en hun beider vlucht slaagt
voornamelijk door het optreden van rijn
pupol, zodat David Niven voor de bui
tenwereld nogal door de mand valt en
aan zijn werkgever moet bekennen dat
zijn manke been niet aan een schotwond
maar aan polio te danken is en dat hij
Een typisch coïncidentie: door zijn
samenwerking met Scorsese lukte het
Pim de la Parra destijds de beroemde
componist Bernard Herrmann (muziek
voor de meeste Hitchcock-films) te
strikken de „score” voor „Obsessions” te
maken. Ook voor „Taxi Drivr” compo
neerde hij de begeleidende muziek. Het
werd de laatste muziek, die Herrmann
zou opschrijven. De nacht dat ht reste
rende deed van zijn fragmentarische
composities wend opgenomen, stierf de
man die herinnerd zal blijven door zijn
muzikale aandeel aan films als „Citizen
Kane”, „Anna and the King of Siam”,
„Vertigo”, .Psycho” „’Ure Birds” maar
ook aan Truffauts „Fahrenheit 451” en
„The Bride wore Black”. En aan De la
Parra’s Obsessions”
De kinderen en Benji, de zwerfhond.
kinderen van de jonge weduwnaar, dok-
i
W.:
