Generaal De Mendivil neemt taak Spaans regeringshoofd
waar
GANDHI IN OOST-BERLIJN
Bezoek Castro aan
Jamaica afgelast
Nieuwe Zweedse partij
is tegen lusten en
lasten des levens
EANES: WEINIG PLOOIBAAR MENS
f
STABIEL
KOM PLOT ONTDEKT
SPREEKWOORDEN
HALFWEG 5
ALFIE
door mco
scheepmaker
Italiaanse CP krijgt
één zetel meer
V R IJ D A G
2
JULI
1976
BINNEN-
3
EN
BUITENLAND
moet hebben opgesteld uit wie de
terd
(Van onze redacteur in Zweden,
Henk Ruyssenaars)
(Van een speciale verslaggever)
ider
rder
heeft
Karl
km
icotia
nuda.
tand.
Het
ische
•toe
kjes
i de
i de
>erkt
nen-
dge-
een
jaar
geen
dat
1973
i za-
tref-
ring
ides”
•eno-
arige
bben
;eëist
ssing
ezien
men
gaat,
roers
Ij oen
len).
iken
ggen
tien-
■gezet
:er in
•eden,
s tijd
goed
arden
ttions
c een
n ge-
over
rol-
i. De
oket-
(Van onze redacteur in Spanje, Robbert Bosschart)
BARCELONA. De Spaanse koning Juan Carlos heeft gisteravond
het ontslag aanvaard van premier Arias Navarro. De vice-voorzitter van
het kabinet, generaal Santiago y Diaz de Mendivil, neemt volgens de wet
nu de taak van regeringshoofd waar. Arias Navarro heeft op een korte
bijeenkomst afscheid genomen van alle ministers. Volgens de grondwet
moet binnen tien dagen een nieuwe premier benoemd zijn; andere wette
lijke voorzieningen schrijven voor dat de kroonraad reeds binnen zes da
gen het lijstje van drie kandidaten
koning verplicht is te kiezen.
LISSABON. Antonio Ramal-
ho Eanes, de nieuwe president
van Portugal, staat bekend als
een zwijgzaam, onomkoopbaar en
weinig plooibaar man. Hij komt
uit een conservatieve midden
stand; zijn vader is een kleine
bouwondernemer. Met zijn vrouw
en 4-jarig zoontje woont Eanes in
een middenstandswijk van Lissa
bon. Hij rijdt in een tweedehands
Volkswagentje naar zijn werk.
STOCKHOLM. In Zweden,
waar op 19 september nationale
verkiezingen zullen worden gehou
den, is op het laatste moment nog
een nieuwe partij opgericht:
Fraelsningspartiet (Heilspartij).
Voorzitter van deze partij is T.
Kramer, die in een vraaggesprek
verklaarde dat zijn partij tegen alle
lusten en lasten des levens is, maar
dan op christelijke grondslag. Alco
hol, nicotine, narcotica, vrije sex
zijn volgens het partijprogramma
de oorzaak van de totale huidige
verloedering van het Zweedse volk.
4
men
V erdedigingsverdrag
Premier Navarro af getreden
CARLOS ARIAS NAVARRO
van-
OVCT
ANTONIO RAMALHO EANES
Van de heer S. T. uit Leeuwarden
kreeg ik de volgende gevangenis-alfie:
Arbeidsmedewerker, Bewaarder, Cellen
vleugel, Delinquenten, Executie, Fouille
ring, Gedetineerden, Huismeester, Isola-
tiecél, Jeugdgevangenis, Knijpers maken,
Luchtplaats, Mannengemeenschap,
Naaktfoto’s, Ontvluchting, Penitentiair,
Querulant, Registratienummer, Sleutel
bos, Traliën, Uitbreken, Visitatie, Wacht-
ken. Plus 26 min 0.
de
aars
nen-
and.
ron-
ons
muit
nen-
zlin-
•ken,
een
zallen
zeke-
ning. had tot een onduidelijk regerings
beleid en een gevaarlijke radicalisatie in
Spanje geleid.
Arias Navarro was als een soort oude-
jaarsavondsurprise op 31 december 1973
posthuum door Franco tot hertog verhe
ven).
n 19
ptoe
Zo’n
eko-
t
aats
aren
men
de
de
mo-
tori-
ien-
•i te
van
idam
dens
„De
werd
Tan
door
eko-
Kok
remie
tijd
i ver-
an de
risi-
:csten
infla-
in de
reken
ever-
Eert-
□rgen
s het
t. De
'amp.
De Zweedse staatskerk noemt hij ver
werpelijk. Ze hebben zelfs geweigerd
alcohol-vrije wijn te gebruiken tijdens
het communiceren, zo zei hij. Dat Jezus
was in wijn veranderde tijdens de brui
loft in Kanaan, volgens de bijbel, dat
klopt weliswaar zo zei hij, maar ieder
een vergeet dat dit alcoholvrije wijn
was. Bewijzen daarvoor* had hij daaren
tegen niet. Men demonstreert nu vrijwel
dagelijks bij de ingangen van de staats-
drankwinkels en probeert via adverten
ties en pamfletten nieuwe leden te wer
ven. De kans dat zij inderdaad politiek
een voet aan de grond zullen krijgen
wordt uitermate klein geacht.
ROME (AFP). Volgens de officiële
zetelverdeling voor het Italiaanse parle
ment, die donderdag is bekendgemaakt,
hebben de communisten een zetel meer
dan eerder is opgegeven, en de christen
democraten een minder.
De communisten hebben nu in de
nieuwe volksvertegenwoordiging 228 af
gevaardigden (was 175) en de christen
democraten 262 (was 265).
1st de
:amer
Kok
cipële
Jt in
Een paar mooie Russische spreek
woorden zijn nooit weg: 1. Het werk is
geen wolf die wegloopt naar het bos. 2.
Gij hebt het papje aan het borrelen
gebracht, gij zult het ook opslobberen.
Premier Gandhi ran India brengt op het
ogenblik een officieel bezoek aan de
DDR. Op de foto: de Indiase premier
kort na aankomst op het vliegveld
Schonefeld bij Oost-Berlijn.
Maar zie, blijkbaar zijn toen toch,
langzaam maar zeker, de molens gaan
malen, want wat zag ik laatst tot mijn
innige tevredenheid (de verbeelding
macht te hebben, verschaft vaak macht,
zei Chesterfield al). De borden zijn in
middels gewijzigd. Alle vier. Amsterdam
ligt nu niet meer op 9 of 4 of 2 of 3
kilometer van Halfweg, maar definitief
op 5 kilometer. Als je Haarlem uitrijdt
vermeldt het bord nu: Halfweg 6, Am
sterdam 11. Het volgende bord meldt:
Halfweg 3, Amsterdam 8. Het daarop
volgende bord: Halfweg 1, Amsterdam 6.
En het bord bij het uitrijden van Half
weg: Amsterdam 5. Alles is dus nu in
orde, ik hoef nooit meer van Haarlem
naar Amsterdam te rijden.
Tijdens zijn militaire carriè re stu
deerde hij rechten en psychologie,
gefrustreerd door de benepenheid van
een Portugese militaire carriè re, die
volgens hem in tegenstelling tot de
opleiding in andere landen geen aan
dacht schenkt aan de culturele aspec
ten van de officiersloopbaan. In Por
tugal werd men alleen klaargestoomd
voor de koloniale oorlog. Voor de rest
was er geen interesse, volgens Eanes.
Een jaar geleden schreef ik over de
merkwaardigheid, dat je rijdende van
Haarlem naar Amsterdam de volgende
ANWB-borden tegenkwam. Eerst: Half
weg 6, Amsterdam 15. Daarna: Halfweg
4, Amsterdam 8. Vervolgens: Halfweg 2,
Amsterdam 4. En tenslotte: Amsterdam
3.
(die immers enkele maanden voordien
nog had verklaard dat hij niet uit eigen
beweging zijn ontslag zou indienen)
wordt door de democratische oppositie
beschouwd als een hoopgevend teken.
Ook onafhankelijke waarnemers leiden
hieruit af dat de jonge koning nu vol
doende steun, vooral onder de militairen
en in financiële kringen, heeft vergaard
om aan de overgang naar een echte
democratie te beginnen, zonder angst dat
de Franco-getrouwen de politieke stabi
liteit zouden kunnen torpederen.
Het hele kabinet is automatisch de
missionair met de wisseling van de pre
mier hoewel de meningen verschillen
over de vraag of dit misschien pas
ingaat wanneer de nieuwe eerste-minis-
ter benoemd is. Men verwacht dat de
helft of meer van de 19 ministers hun
portefeuille zullen verliezen, zodat er
een homogeen kabinet voor de democra
tisering gevormd kan worden. De scher
pe verdeeldheid in het kabinet tussen de
conservatieve Franco-getrouwen geleid
door de premier, en de hervormingsge
zinde vertrouwensmannen van de ko-
Uit die vier borden kon je zelfs zon
der over een wiskundeknobbel te be
schikken opmaken dat Amsterdam ach
tereenvolgens 9 km, 4 km, 2 km en 3
km van Hapfweg af lag (het laatste
bord stond in Halfweg zelf). Omdat het
minder voor de hand lag te veronder
stellen dat Amsterdam een vreemde Vi-
tusdanser was die geen moment stil kon
blijven staan, dan dat de ANWB of de
Rijkswegendienst zich vier keer verre
kend had, maakte ik beleefd op deze
merkwaardige afstandsverschillen op
merkzaam. Er gebeurde echter niets. Ik
werd blijkbaar niet gelezen. Een half
jaar later séhreef ik er nog eens over,
uitgaand van de gedachte dat de aan
houder wint. Er gebeurde weer niets. Ik
werd nog steeds niet gelezen, althans
niet door de Rekenkamer van de ANWB
(of de Rijkswegendienst).
linkse militaire opstand op 25 novm-
ber vorig jaar. Het vertrouwen genie
tende van alle gematigde militairen is
hij in feite de grote man van de
restauratie van het gematigde regime
in Portugal, de man di de leiding
had bij de onderdrukking van de
extreem-links rebellie.
Eanes, drager van vijf oorlogson
derscheidingen, blijft een man van
weinig woorden. Maar wat hij zegt
verraadt zijn grote zelf opgelegde dis
door Franco voor vijf jaar tot premier
benoemd nadat zijn voorganger, admi
raal Carrero Blanco, door de Baskisclhe
terroristenorganisatie ETA was ver
moord. Na Franco’s dood probeerde ko
ning Juan Carlos tevergeefs zijn ver
trouwensman José Maria de Areilza tot
premier te benoemen. De Franco-getrou-
wen in de Kroonraad, die de kandidaten
voordragen waaruit de koning verplicht
is te kiezen, blokkeerde dit en Juan
Carlos zag zich gedwongen Arias aan te
houden. Areilza werd minister van bui
tenlandse zaken en is nu opnieuw een
grote kanshebber.
Arias werd gisteren rond het midda
guur door de koning op het paleis ont
boden en diende toen tenslotte zijn ont
slag in. Veel plezier heeft hij niet gehad
van zijn twee-en-een-half jarig.premier
schap, een tijd waarin hij duidelijk en
snel is verouderd. Nadat Franco’s opvol
ging geregeld was, ging aanvankelijk het
gerucht dat hij zo moe was. dat hij al
de biljetten van een wereldreis met zijn
echtgenote had gekocht om te gaan
uitrusten. Een waarschijnlijke beloning
voor zijn inspanningen, als men tenmin
ste de etude Spaanse tradities voortzet,
zou z’jn dat koning Juan Carlos hem in
de adelstand zal verheffen met de rang
van hertog (ook Carrero Blanco werd
Hij was gymnastiekleraar op de
militaire academie in 1967 toen hij
aan het hoofd stond van een offi-
ciersbeweging, die streed voor de
waardigheid en het prestige van het
leger. In 1973 nam hij deel aan de
protestbeweging tegen een door de
dat er
van
het een
zeker.
De premier zei dat er geen aanwijzin
gen waren dat buitenlandse troepen of
wapens uit het buitenland in de do
cumenten wordt gesproken over 100 ma
chinepistolen op Jamaicaans grondge
bied zijn aangekomen.
’iste-
liten-
zijn
'ende
jven.
Heen
>rken
recht
erige
>rden
jzing
ider-
Door mogelijke deelname aan de door
hem verwachte coalitieregering hoopt
men deze euvels te kunnen bestrijden en
uit te roeien. Htt enige wat nog man
keert om aan deze verkiezingen te kun
nen deelnemen zijn enkele duizenden
nieuwe leden en een bedrag van 600.000
gulden, waarmee de kiesdrempel kan
worden overschreden. De heer Kramer
zei er rotsvast van overtuigd te zijn te
zullen slagen, mede door hulp van de
vele vrijstaande religieuze bewegingen in
Zweden.
Als politicus vindt Eanes Spinola
een mislukkeling die na de mislukte
opstand van 11 maart 1975 niet het
land had moeten verlaten, ook al liep
zijn leven wellicht gevaar. Volgens
Eanes’ gedachtengang was De Spinola
als martelaar van zijn mislukte
staatsgreep voor Portugal’s geschide-
nis dood meer waard gweest dan
levend. Overigens kan De Spinola
gerust naar Portugal terugkeren, net
zoals iedere Portugese banneling, al
zal hij voor een militair gerechtshof
verantwoording moeten afleggen voor
zijn daden. Dit heeft de nieuwe presi
dent in zijn eerste persconferntie op
28 juni reeds meegedeeld.
Kort na de 25 april-revolutie van
1974 vindt men anes terug als hoofd
van de Portugse tlevisie; na onge-
ver en jaar neemt hij ontslag nadat
hij door de communistische elemen
ten in de televisie-leiding ervan b-
schuldigd was een aanhanger van De
Spinola te zijn geweest. Hij komt op
ht eerste plan terug bij de voorbe
reiding van de onderdrukking van de
In zekere zin zette zijn recente staats
bezoek aan Wasington de kroon op dat
werk want kort nadien werd het Verde-
digingsverdrag met Amerika geratifi
ceerd (hetgeen de positie van de koning
tegenover de militairen veilig stelde) en
kreeg Spanje massale kredieten in de
Verenigde Staten, hetgeen de stabiliteit
van de economie garandeerde.
Manley onthulde bijzonderheden
het komplat op een persconferentie. Hij
zei dait in de documenten sprake was
van „Óperatie-Weerwolf” en een „anti
communistisch verbond” dat zich beij
verde voor zijn afzetting.
Een „opperbevel” in de documenten
verklaard^ zich bereid samen te werken
met „externe krachten”.
dpline, zijn niet te onderschatten in
telligentie en een rekere gave om de
zaken snel te kunnen beoordelen.
Hiervan heeft hij in televisietoespra
ken, talrijke interviews en zijn eerste
persconferentie deze week duidelijk
blijk van gegeven.
Hij gaat een moeilijk vijfjarig pre
sidentschap tegemoet. Van legerover
ste tot president is een razendsnelle
promotie, maar hij is de enige mili
tair waar de Portugzen hun vertrou
wen aan hebben gschonken. Het is
Eanes’ geluk, dat hij zich tot nu toe
op de achtergrond heeft weten te
houdn, in tegenstelling tot zijn
praatgrage en veelal nietszggnde
collega’s van de revolutionaire raad
en zijn met alle winden meezeilende
voorganger, generaal Da Costa Go
mez. Hij vindt een armzalig land, een
ongedisciplineerd en verdeeld volk,
een volkshuishouding zonder investe
ringsmogelijkheden en met een lege
schatkist.
Hij vindt ook een treurig volk,
zonder ziekenhuizen, zonder werk,
zonder zekerheid en zonder een nati
onaal zelfbewustzijn. In de steek ge
laten door de intellectuelen en be
dreigd door opportunisten en politie
ke avonturiers moet Eanes nu rege
ren met zijn moed en zijn jeugd,
gesteund door de drie miljoen men
sen die hem hebben gekozen. De
toekomst zal uitmaken of dit vol
doende blijkt om van Portugal weer
een gezond land te maken.
Caetano-regering georganiseerd con
gres van oud-strijders, en nam ton
contact op met de „kapiteins” van ht
komplot dat de revolutie van april
1974 voorbereidde. De revolutie trof
hem in Guinee-Bissau, waar hij in
middels generaal De Spinola had le
ren kennen, voor wiens capaciteiten
als militair hij groot respect blijft
houden.
Karel van het Reve die inmiddels zo’n
landelijke bekendheid heeft gekregen
dat hij in de Willem Ruis Show als
KRLVTRV tot vraag zonder klinkers
diende (en niet werd geraden), heeft
gistermiddag met Andrej Amalrik in
Moskou gebeld. Amalrik leverde, zoals
bekend, zijn vliegtickets voor hem en
zijn vrouw Gjoezel in, omdat hij opeens,
in tegenstelling tot andere afspraken,
een gigantisch bedrag aan uitvoerrechten
moest betalen voor schilderijen (voorna
melijk van de hand van zijn vrouw) en
wat kunstvoorwerpen als een ikoon en
een samovar.
Het gesprek tussen Van het Reve en
Amalrik verliep ongeveer aldus:
Reve: „Hoe heb je geslapen
nacht?”
Amalrik: „Niet zo geweldig slecht,
maar ook niet geweldig goed.”
Reve: „Net als wij dus. Er zijn hier
veel bloemen voor jullie bezorgd.”
Amalrik: „Bewaar alles maar, ik kom
eraan.”
Reve: „Wanneer denk je?”
Amalrik: „Ik denk volgende week
donderdag. Ik ben nu bezig boeken in te
pakken. Die stuur ik dan op mijn naam
naar jouw adres. Denk je dat ze dan
aankomen?”
Reve: „De enige dingen die hier nog
bezorgd worden staan op mijn adres en
jouw naam.”
Amalrik: „Wel, Holland lijkt me een
stabiel land, dus het zal er over een
week ook nog wel zijn.”
Reve: „Holland hat ewigen Bestand,
und ist ein kerngesundes Land.”
U merkt, de stemming was nog goed.
Het laatste is een citaat van Heinrich
Heine, alleen schreef die niet Holland
maar Deutschland.
De grote vraag is nu natuurlijk wie
Arias Navarro’s opvolger wordt etgeen
meteen zal bewijzen hoe sterk de per
soonlijke positie van de jonge koning in
de Spaanse politiek is. Lukt het hem de
benoeming van Areilza tot premier door
de Kroonraad tedrukken, dan kan men
vaststellen dat de 38-jarige Juan Carlos
de nieuwe sterke man” van Spanje is
en met een democratisch beleid nog lang
op de troon kan blijven. Een compromi
soplossing in de persoon van een andere
burgen bijvoorbeeld de jonge minister
van de staatspartij in het huidige kabi
net, Adolfo Suarez, kan betekenen dat
de koning nog steeds rekening moet
houden met de Franco-getrouwen, ook
al kunnen deze hem niet meer de wet
voorschrijven.
Het scherpste meningsverschil tussen
de koning en de premier betrof het
referendum van het komende najaar,
dat Juan Carlos had voorgesteld als een
versnelling van de democratisering,
maar dat Arias daarentegen voor zijn
eigen veel conservatievere doeleinden
wilde aanwenden. Het besluit van de
koning om zijn vertrouwen te onttrek
ken aan Franco’s laatste premier, Arias,
Manley zei in het huis van afgevaar
digden, dat een verkiezingskandidaat van
de Labour-partij van Jamaica (JLP) had
toegegeven dat de documenten in zijn
bezit waren. Ten huize van senator Pe-
amel Charles, de vorige week aangehou
den vice-fractieleider van de JLP, zijn
bandopnamen van vertrouwelijke com
municatie van de politie gevonden.
Manley’s regeringspartij, de nationale
volkspartij, is van conservatieve zijde bij.
herhaling beschuldigd van het koesteren
van „communistische sympathieën”. De
premier noemt „Óperatie-Weerwolf”
„een bewijs temeer van de pathologische
leugen van de oppositie als zou ik een
communist zijn die een communistische
regering leidt”.
Het bezoek van Castro zou in juli of
augustus hebben plaatsgehad. Dat het is
afgezegd schreef Manley meer toe aan
het afkondigen van de uitzonderingstoe
stand dan aan de vermeende samenzwe
ring. Hij zei dat voor de duur van de
uitzonderingstoestand geen buitenlandse
regeringsleiders in Kingston zouden
worden ontvangen.
Ten slotte bestaat er het militaire
alternatief. Dit heeft het voordeel dat de
koning zich niet zelf meer zou hoeven in
te spannen om de Kroonraad in et
gareel te krijgen, want deze zal prak
tisch om het even welke militair slik
ken. Het probleem is dan een generaal
te vinden die bij de mentaliteit van de
koning past en door een meerderheid in
het leger aanvaard zou worden. Overi
gens zijn de Spaanse militairen nogal
huiverig om zichzelf direct verantwoor
delijk te stellen voor het regeringsbeleid
en zouden zij zich liever „in de reserve”
houden voor noodgevallen. Aan de ande
re kant heeft het succes van generaal
Eanes in het buurland Portugal ook zijn
uitwerking in Spanje niet gemist.
In ieder geval is er in Madrid nu
sprake van twee magelijke kandidaten:
de 62-jarige generaal Vega Rodriguez,
nu bevelhebber van het district Madrid
en de evenoude generaal* Gutierrez Mel-
lado, sinds bijna een maand chef-staf
van het leger. Beiden worden beschouwd
als liberalen en als „soldaten des ko-
nings”. Aangezien Gutierrez Mellado nog
maar net op de operationele sleutelpost
van de centrale legerstaf is benoemd,
zou het misschien logischer zijn em
daar als ruggesteun te laten en generaal
Vega Rodriguez naar het politieke kamp
te halen.
KINGSTON (UPIPremier Mi
chael Manley van Jamaica heeft het
voorgenomen bezoek van premier Fidel
Castro van Cuba afgezegd en bekendge
maakt dat zijn politie de hand heeft
gelegd op documenten die erop wijzen
een komplot ter omverwerping
zijn regering bestaat. Of er tussen
en ander verband is, is niet
