Atlete Ruth Fuchs over prestaties in DDR:
DDR
SPOR1ÉF
i
1
„Sport is
GEEN HORMOONGEBRUIK”
politiek”
I
O i
J
m#
99
99
Montreal 1976
I
I
KANOCOACH ANTOON GEURTS OVER MONTREAL
17
SPORT
Reservoir
Dromen
Geheim
Cl
II
s?
Vooral de baanloting
en
§8
wordt erg belangrijk
mogen
BERT BREVOORD
(Van onze speciale verslaggever)
(Van onze speciale verslaggever)
we
Sire
van
die
drie gevallen (100 meter, ver en kogel)
slechts mag dromen.
Renate Stecher, de sprintkoningin van
München, is een van de atletes die in de
aanloop naar deze zomerspelen volledig
m’n tong laten zien”, sprak zij nader
hand veelbetekenend.
De pure sprint dreigt door die trek
naar de langere afstanden echter aan
kwaliteit te verliezen. Met uitzondering
Wij en de atleten gaan daarbij uit van
de stelling, dat topprestaties voorbereid
moeten worden via de training, en niet
door allerlei hulpmiddelen die bovendien
nog eens de gezondheid kunnen scha
den”.
Veelzeggend is' echter de opmerking
van een topfunctionaris aan de sportho-
geschool van Leipzig, die in dat verband
terloops opmerkte: „De anabolica staat
dan heeft het gebruik ons inziens ook
geen nut. Een Engelse arts heeft een
groep gewichtheffers laten trainen met
en zonder gebruik van anabolica. De re
sultaten waren totaal verschillend. Het
zou echter aanbeveling verdienen wan
neer het IOC nu eindelijk eens met een
lijst komt die voor alle bonden geldt
Pas dan kan een aantal onzekerheden
worden weggenomen”.
Ruth Fuchs: „Om als speerwerpster de
absolute top te halen, moet je dagelijks
trainen en daarnaast een erg veelzijdige
atlete zijn. Doordat ik de techniek van
het hoogspringen niet beheers, heb Ik
een relatief slechte vijfkamp. Op de vier
andere onderdelen kan ik redelijk mee
komen. De 100 meter loop ik in 11,8 de
200 meter in 23,3, met de kogel stoot ik
over de 16 meter en bij het verspringen
zit ik continu boven de zes meter”. Voor
een speerwerpster zijn dat imposante
verrichtingen, waarvan vijfkampster en
nationaal recordhoudster Mieke Sterk in
1UI8 47
>56-58
ag 135
16-18
■art 16
,«167
jkplei»
aan 27
56-58.
belijdenis
werpster
München
getuigt daarvan. „Sport is politiek; daar
hoeven we niet om heen te draaien. Dat
is trouwens ook nooit anders geweest.
Voor onze staat gold de sportieve presta
tie jarenlang als een politiek pressiemid
del om erkenning van de DDR af te
dwingen. Vooral in de beginjaren heeft
dat aspect een erg belangrijke rol ge
speeld. En met succes, want door de
sport zijn (economisch) deuren geopend
die jarenlang gesloten waren”.
Arend Bloem en Lo Jacobs staan dus
voor de taak om de eer van de nationale
kanosport (er zijn in ons land in totaal
zo’n 500 wedstrijdvaarders, red.) hoog te
houden. Geen eenvoudige opdracht, te
meer niet omdat de voorbereiding van
het Zaanse tweetal nu niet bepaald over
rozen is gegaan. Zo moest Lo Jacobs de
OOST-BERLUN Van de huidige generatie Oostduitse
topsporters is Ruth Fuchs een van de velen die aanvankelijk
zelf voor een totaal afwijkende tak van sport had gekozen.
Als turnster miste de nu 29-jarige wereidrecordhoudster speer
werpen (haar record van 67.22 meter dateert van Rome 1974)
echter de natuurlijke aanleg om het in deze sport ooit ver te
kunnen brengen. Op aanraden van haar sportleraar Hermann
Brandt,- die In Ruth Fuchs unieke mogelijkheden als speer-
werpstcr onderkende, werd zij op een voor DDR-begrippen
relatief late leeftijd alsnog naar een atletiekclub gedirigeerd.
Zelf zegt zij daarvan: „Kinderen zijn vaak gemakkelijk te be
ïnvloeden. Ik vormde daarop geen uitzondering. Op school
was ik erg goed ito slagbal, vandaar het advies van mjjn sport
leraar. Ik heb echter nooit spijt van die wissel gehad”.
Het meest indrukwekkend in de Oost
duitse damesatletiek is de dit seizoen
imposante sterkte in de breedte op de
midden-afstanden. Zowel op de 400 als
de 800 meter kan chef-trainer Wemer
Trelenberg putten uit een enorm reser
voir aan loopsters van nagenoeg gelij
kwaardig niveau. Het geheim van dit
ongekende niveau in de breedte schuilt
voornamelijk in de sprintvorming, die
alle 400 meter-loopsters hebben genoten.
Ruth Fuchs noemt de gelijke trai-
ntngsaanpak van jongens en meisjes ook
als een van de voornaamste oorzaken
van het huidige topniveau waarop de
atletes, turnsters en zwemsters zich in
ternationaal manifesteren. „Dat we in
deze takken van sport de dienst uitma-
ken, heeft rechtstreeks te maken met de
emancipatie. Die emoncipatie is bij ons
een stuk verder ontwikkeld dan In de
westerse wereld. Dat geeft ook het grote
verschil aan tussen een socialistische en
een kapitalistische samenleving”.
„In de kapitalistische wereld komt de
vrouw nog altijd op de tweede plaats.
Bij ons wonden prestaties van een
wouw net zo hand bejubeld als die van
een man. In het Westen gaat men er
ook per definitie van uit dat een vrouw
mindier kan presteren dan een man. Wij
denken daar gelukkig anders over. Er
zijn op dit moment buiten de DDR
weinig atletes van ons niveau, maar
vrouwen in het westen die doorzetten,
zijn meestal ook gelijk van superklasse”.
Wij selecteren ook niet op namen,
maar uitsluitend op prestaties. Ongeacht
wie, moet zich voordurend waarmaken.
Ook een wereidrecordhoudster heeft
geen enkele garantie dat zij wordt afge
vaardigd naar Montreal wanneer de
prestaties op het beslissende moment
daarmee niet in overeenstemming zijn.
Onze atletes realiseren zich dat elke dag.
Vandaar die verbitterde onderlinge con
currentie, want iedereen bij ons be
schouwt het als een grote eer de DDR in
Montreal te mogen vertegenwoordigen”.
Renate Stecher hult zich ten aanzien
daarvan in een diep stilzwijgen. Tijdens
dit interview trouwens toch aanzienlijk
minder explosief reagerend dan op de
smtelbaan, komt zij ook in het verdere
verloop van het gesprek eigenlijk niet
veel verder dan een serie gemeenplaat
sen. Haar antwoorden zijn vaak net zo
obligaat als de manier waarop zij de
laatste vier jaar de internationale
sprinttop haar wil oplegde. Een uitzon
dering daarop vormde slechts de Engelse
Sonja Lanneman, die de 26jarige Oost
duitse begin dit seizoen een verrassende
nederlaag toebracht op de 100 meter.
Voor haar koestert Renate Stecher ook
de meeste vrees, wanneer straks in
Montreal de olympische sprintmedailles
verdeeld moeten worden. Niet zozeer
voor de Westduitse Inge Helten, die haar
(en Wyomia Tyus) het van München
1972 daterende wereldrecord op de 100
meter (met een tijd van 11,05 tegen
11,07) afhandig maakte.
leel a.
noS ncrn-
’ag a»
aar na&’
issen’r
«Hl. VQg.
In ee-
mee t
bij hs
voor o
DE EMANCIPATIE”
dames-atletiek de eigen limieten ook nog
lang niet genaderd. Werner Relenberg
deelt die visie: „De dit seizoen gemaakte
tijden bewijzen, dat ook bij ons de
heeft beantwoord aan de uiterst strenge,
zorgvuldig geheim gehouden DDR-limie-
ten voor Montreal. Aanvankelijk had
deze rijkelijk stevig gebouwde sp pinster
het voornemen direct na de spelen van
München afscheid te nemen van de
internationale atletiekarena’s. Op last
van haar superieuren moest Renate Ste
cher dat plan echter vier jaar opschor
ten.
Op grond daarvan meent Renate Ste
cher ook: „Ofschoon de omstandigheden
in Montreal voor de sprint zeker niet
ongunstig zijn, verwacht ik toch eerder
een tijd van boven dan onder de 11
seconden. Op le 200 meter liggen de
zaken heel anders. Ik ben er zelfs van
overtuigd dat ik onder het wereldrecord
van Irena Szewinska (22,0 seconden) zal
moeten komen om het goud te verove
ren”.
OOST-BERLIJN. De Oostduitse
sportautoriteiten bespotten elke beschul
diging van mannelijk hormoongebruik
bij zwemsters en atletes. Zij verwijzen
daarbij in eerste instantie naar de eigen
strenge dopingscontrole bij kampioen
schappen en kwalificatiewedstrijden en
beroepen zich vervolgens op „het ge
bruik van stimulerende ggiddelen, dat bij
ons op principiële grondén verboden is”.
dames-atletiek nog onvolledig in een
opbouwstadium verkeert. De tijden van
Montreal zullen dat bevestigen”.
Gespierde teksten, die Ruth Fuchs op
lepelt alsof zij deze reeds jaren geleden
van buiten heeft moeten leren. Dat is in
feite ook zo. De thans voor sportpedago-
ge studerende Ruth Fuchs, die in een
eerder stadium afstudeerde als medisch
analiste en op dit gebied praktisch on
derricht geeft op de universiteit van
Jena, heeft in haar studieperiode heel
wat uren moeten wijden aan de marxis-
tisch-leninistische leer. Op de sporthoge-
scholen van Leipzig, Berlijn, Dresden,
Erfurt en Maagdeburg worden daaraan
wekelijks vier lesuren besteed.
Het opmerkelijke verschijnsel doet
zich nu voor dat zowel de zwem- als de
atletiekprestaties van de DDR-heren ver
achterblijven bij die van de dames. De
verklaring daarvoor van chef-trainer
Werner Trelenberg sluit enigszins aan
bij die van Ruth Fuchs: „De trainingsij-
ver van onze meisjes is duidelijk groter
dan die van onze heren. Dat is een
kwestie van discipline en heeft daar
naast te maken met de sterke onderlinge
concurrentie”.
niet op de dopinglijst van het IOC, maar
komt bijvoorbeeld wel voor op de lijst
van de IAAF, de internationale atletiek-
federatie. Toch blijft dit middel een
duidelijk gevaar inhouden, omdat
nog steeds onvoldoende weten welke
eventuele nadelige uitwerkingen dit kan
hebben op de gezondheid”.
„Het verhaal dat het gebruik van
anabole steroiden een half jaar later
niet meer valt te bewijzen, is juist, maar
wedstrijden in het Belgische Gent (e< i
van de vier selectiewedstrijden in de
maand meii) als gevolg van een zeer
hardnekkige verkoudheid missen en bij
de pre-Olympics in het Engelse Notting
ham werd (alweer) Jacobs door een
keelontsteking geveld voordat de wed-
strijdn geoed en wel waren begonnen.
Toch heeft Antoon Geurts vertrouwen
in het tweetal, dat zich de afgelopen
jaren meer dan eens als een koppel van
internationale allure heeft gemanifes
teerd. Geurts: „In die vijf weken moet
er heel wat gebeuren, maar het is na
tuurlijk een periode waarin er ook wat
kan gebeuren”.
Antoon Geurts is in zijn verwachtin
gen van de wedstrijden in Montreal,
waar Bloem en Jacobs zowel op de K2
SSS&WwW
igW
Het politiek vermoedelijk meest geën
gageerde lid van die Oostduitse dames-
atletiekploeg beschouwt het ook als iets
volstrekt normaals dat kinderen die tak
van sport gaan bedrijven waarin zij het
meest op de voorgrond kunnen treden.
Ruth Fuchs: „De leer van de antropo-
metrie komt ons daarbij uitstekend van
pas. Het is toch eigenlijk vanzelfspre
kend dart we reeds op een vroege leeftijd
gaan onderzoeken welke tak van sport
het meest geëigend is voor een kind.
Vaak kiezen kinderen op aandrang van
hun ouders voor een bepaalde sport.
Later blijkt den echter dat het kind alle
natuurlijke eigenschappen mist om bij
voorbeeld als turnster te kunnen slagen.
Die factor sluiten we met toepassing van
de aimtropomietrie zoveel magelijk uit”.
Fel bestrijdt Ruth Fuchs de veronder
stelling dat zo'n kind op deze manier
een stuk spelvreugde kan worden ontno
men. „We adviseren, maar dringen niks
op. Staiat er te veel drang achter, dan is
de motivatie vaak verdwenen”. Maar
dan zijn er de ouders, die op aandrang
van bovenaf zo'n kind er in de meeste
gevallen toch toe kunnen bewegen het
advies op te volgen. Het bedrijven van
topsport brengt in de DDR nu eenmaal
talloze voordelen met zich mee. Het
mogelijk ontbreken van die op een jeug
dige leeftijd toch zo dringend gewenste
spelvreugde .wordt daaraan gemakkelijk
ondergeschikt gemaakt.
Ruth Fuchs kan die feiten onvoldoen
de weerleggen. „Met die voordelen vult
het heus nog wel mee. Het ligt er maar
aan wat je daaronder verstaat, of hoe je
dat wilt uitleggen. Als topsporter krijg
je van staatswege weliswaar alle mede
werking en hulp, maar er zijn wel
degelijk grenzen”.
In Montreal hoopt Ruth Fuchs, die dit
seizoen overigens nog nauwelijks tot een
opzienbarende prestatie kwam, haar suc
ces van vier jaar geleden in München te
kunnen prolongeren. De laatste maanden
waren de Oostduitse atletes elke dag op
de sintelbaan te vinden. Ook Ruth
Fuchs, die daarvoor haar sportpedagogi-
sche studie heeft onderbroken.
net zo snel als Mj gekomen was. Wie
wel bleef, was Antoon Geurts. die straks
als leider van het duo Arend Bloem-Lo
Jacobs, zoals bekend de enige kanoploeg
die van het Nederlands Olympisch Co
mité de zegen kreeg voor een optreden
in Montreal, naar Canada vertrekt.
Antoon Geurts: „Het was voor mij een
enorme teleurstelling toen ik hoorde dat
alleen Bloem en Jacobs werden uitge
zonden. Ik had er echter op gerekend
dat er een ploeg van vijf zou gaan. Nog
steeds ben ik van mening dat Nel
Broekstra en Ans Stormink, en zeker
ook Tjeerd Tilkema, het verdiend heb
ben om naar Montreal te worden ge
stuurd”.
Met Bloem en Jacobs benut Antoon
Geurts de laatste weken voor de rets
naar Canada optimaal. „Er is een trai-
Tot een dergelijke krachtexplosie
moet Renate Stecher wel degelijk in
staat worden geacht. Getuige ook haar
imposante optreden tijdens de DDR- o
kwalificatieduels. In de finale had zij wellicht van de 100 en 200 meter is de
het wereldrecord duidelijk binnen haar
bereik, maar op de laatste 200 meter
hield Renate Stecher zich duidelijk in.
„Ik wilde bewust niet het achterste van
Ruth Fuchs: „Wij beschouwen ons niet als elite de DDR. Wij willen behandeld
worden als ieder ander burger".
365,
k voor
in onoe,.
>ij Ven,
o»
Ofschoon dat wereldrecord nog steeds
voor verbetering vatbaar is, gelooft Re
nate Stecher stellig dat het slechts zal
gaan om honderdsten van seconden. De
feiten stellen haar in het gelijk, want
sinds 1968 slaagden er slechts drie atle
tes in de 100 meter te overbruggen in
een (elektronisch geklokte) tijd van
minder dan 11,08 seconden: Tyus, Ste
cher en Helten.
„SUCCESSEN DOOR
Antoon Geurts: Reëel.
Christina Brehmen de onlangs door de
naar de 400 meter overgestapte Irena
Szewinska onttroonde wereidrecord
houdster, vult haar trainer aan: „In
Montreal zullen de beste drie tij dén
lopen van rond de 49 seconden. Het zou
me zelfs niet verbazen wanneer de win
nares van het goud daaronder blijft. De
tijden die ik tot dusver dit seizoen heb
gelopen, zeggen daarom in het kader
van de Olympische Spelen ook heel erg
weinig. Vergeleken met de 100 en 200
meter verkeert de ontwikkeling van de
400, 800 en 1500 meter nog slechts in een
beginstadium. De eerstkomende jaren
zullen op deze afstanden de wereldre
cords nog talloze keren worden verbe
terd”.
Gelet op het sportbeleid dat in de
DDR wordt gevoerd, kan het niet anders
of de Deutsche Demokratische Republik
zal ook in dit opzicht een hoofdrol
vertolken.
1000 meter als op het nieuwe Olympi
sche onderdeel K2 500 meter zullen
varen, erg reëel. „Vooral in Nottingham
heb ik kunnen zien dat er veel ploegen
zijn dlie in kracht weinig of niets voor
elkaar onder doen. Voor Bloem en Ja
cobs behoort een redelijke klassering in
de beide finales (waarvoor negen kop
pels zich plaatsen, red.) tot de mogelijk
heden.. Je hoort mij niet zeggen dat ze
best wel eens met een medaille naar
huis zouden kunnen gaan, want dat zou
een onjuiste voorstelling van zakne zijn.
Als Arend en Lo een keer een zesde
plaats pakken - een klassering die zij
ook In 1974 bij de WK in Mexico
haalden - dan ben ik dik tevreden”
„De ploegen van Rusland en de DDR
steken wat boven de rest uit, daarna
komt een stel combinaties waarvan de
(Van onze speciale verslaggever)
AMSTERDAM. In 1964 veroverde
Antoon Geurts in Tokio samen met de
inmiddels tot Belg genaturaliseerde, en
nog steeds volop actieve Paul Hoekstra
de voorlaatste in de reeks van zes me
dailles die tot dusver voor de Neder
landse kanosport op Olympisch niveau
waren weggelegd. Op de K2 1090 meter
bleken alleen de Zweden Sjcdellus
Utterberg sneller dan het Nederlandse
tweetal, dat in de Japanse hoofdstad zijn
grote internationale reputatie overtui
gend onderstreepte. Vier jaar later, in
Mexico, vielen Geurts en Hoekstra net
buiten de prijzen. De combinaties uit
Rusland, Hongarije en Oostenrijk hiel
den de beide Nederlanders va® een
plaats op het ereschavot af.
Na de spelen van Mexico zette Antoon
Geurts (inmiddels 44) een punt achter
zijn Lange wedstrijdcarrière. maar de
kanosport bleef hem in ‘haar greep hou
den. Onder de nog altijd bewonderde
Karei Muis, nu alweer jarenlang een
succesvol trainer van de Westduitse
ploeg, was de Eindhovenaar enkele jaren
chef d’equSpe van de Nederlandse kano-
formatie. Na een periode van betrekke
lijke rust (hij bleef in Eindhoven volop
actief binnen „zijn” club Beatrix*, keer
de Antoon Geurts vorig jaar terug als
chef d’equipe.
„Dat gebeurde toen Theo Marijt als
bondscoach werd aangesteld. Ik had vol
op vertrouwen in die man, zijn aanpak
was er een waarmee ik me helemaal kon
verenigen”, aldus Geurts.
Zoals velen voor hem hield ook Theo
Marijt het in dienst van de kanobond
echter niet lang uit. Marijt ging en Jaap
Wendelgëlst kwam, maar deze Amster
damse sport instructeur verdween bijna
ningskamp van vijf weken, waarbij we
de ene week op de Bosbaan in Amster
dam bezig zijn, de week daarop op het
Beatrix-kanaal bij Eindhoven, dan weer
in Amsterdam, enz. Ik hen ervan over
tuigd dat ook het dameskoppel en
Tjeerd Tilkema in die periode flink
bijgespijkerd hadden kunnen worden.
Tilkema bijvoorbeeld ging steeds beter
varen. Maar et heeft niet zo
zijn, en dat vind ik erg jammer”.
onderlinge krachtsverschillen nauwelijks
uiteenlopen. Ik denk aan Noorwegen,
aan Zweden, aan Spanje, aan Hongarije
en aan Polen. Maar ook West-Duitsland
en België zijn momenteel erg sterk, en
tot de categorie vlak onder de top moet
je ook Bloem en Jacobs rekenen”.
Veel zal in Montreal, volgens Antoon
Geurts, afhangen van de baanloting.
„Die wordt ontzettend blangrljk. Het
kan in Montreal veel uitmaken of je in
baan 1 of in baan 9 vaart. Ik ben er
vorig jaar geweest met de voor-Olympi-
sche wedstrijden. Toen was het steeds zo
dat ’s morgens de wind recht van voren
kwam, 's middags dwars op de boot
stond en in de vooravond zodanig draai
de, dat de vaarders hem schuin van
achteren hadden. De windrichting kan
dan per minuut gaan verschillen en het
is maar net de vraag op welk moment
je moet varen. Die loting is een zaak
waarover je van tevoren natuurlijk geen
zinnig woord k®nt zeggen, maar dat er
gekke uitslagen uit de bus kunnen ko
men, dat staat voor mij wel vast”.
Antoon Geurts heeft inmiddels met
voldoening vastgesteld dat Bloem en Ja
cobs de afgelopen weken vooral qua
techniek vorderingen hebben gemaakt.
„Als het straks op snelheid aankomt,
dan is die techniek van kardinaal be
lang”, aldus de man die het afgelopen
jaar weer zo veel plezier heeft gekregen
in zijn taak als chef d’equipe. dat hij na
de Spelen wel verder met de kanobond
in zee wil. Niet ten onrechte stelt Antoon
Geurts wel dat er, met de bijna duize
lingwekkende reeks trainerswisselingen
van de afgelopen jaren in het achter
hoofd, „over de nodige zaken gepraat zal
moeten worden”.
Kennelijk volledig doordrongen van
de haar voorgespiegelde idealen be
schouwt SED-kaderlid (sinds 1972) Ruth
Fuchs het ook als haar morele plicht
topprestaties te leveren. „Toen ik een
maal had besloten sport te gaan bedrij
ven, heb ik voortdurend gestreefd naar
het hoogst bereikbare. Tk wilde de beste
zijn en dat ben ik nu. Tegenover mijn
medeburgers en de staat voel ik mij
verplicht iets terug te doen. Het zijn
tenslotte de belastingbetalers die het mij
mogelijk maken onbekommerd topsport
te bedrijven. In dit land krijg ik de
mogelijkheden daartoe. Daarom was ik
ook zo gelukkig toen in München de
droom van Olympisch goud in vervul
ling ging. Zo’n prestatie veroorzaakt bij
ons volk vreugde en trots en verstevigt
het saamhorigheidsgevoel”.
De Oostduitse sport wordt voor een
niet onaanzienlijk deel misbruikt om
jongeren politiek bewust te maken. De
Ruth Fuchs, de speer-
vier jaar geleden in
Olympisch goud veroverde,
Ruth Fuchs, die zich in een van deze
weinig spaarzame persoonlijke inter
views die buitenlandse journalisten wor
den toegestaan, manifesteerde als een
voortreffelijk DDR-propagandiste, be
schouwt het ook als een enorm voor
recht dat zij in staat wordt gesteld het
aanzien van haar land nog meer allure
te geven. „De prestatiesport wordt in
onze staat hoog gewaardeerd. Dat komt
vooral tot uiting in de erkenning die wij
van staatswege krijgen. Wij beschouwen
ons echter niet als de elite van de DDR,
en wensen daarom in principe ook be
handeld te worden als iedere andere
burffer. Voor mezelf en de DDR ben ik
echter gelukkig dat ik de mogelijkheden
bezit om deze topprestatie te kunnen
leveren”.
I
