in Santpoort
Man met valse
Jongens van de gestampte pot
OVER IJMUIDEN GESPROKEN..
Springconcours
Santpoort in
drie afdelingen
dollarbiljetten
aangehouden
„Freetime jass”
1
Enorme schaar voor knippen
van zware stalen platen
;v
Mi A
COED IDEE NA TIEN JAAR BELOOND
Ii
Halenbeek
I
Het „Vuurschip'7
6
BIJ CONSTRUCTIEBEDRIJF E. DE VRIES
•OB
IJMOND
1976
WOENSDAG
2 8
JULI
WC
s
In en oin Haarlem
door Jan
.van Baarsel
ni
de
Ld
de
gi
ve
tij
Br
Castricum
Velsen-Noord
Beverwijk
450 JONGENS VAN DE GEST
Iedereen kende hen in het oude
IJmuiden, de jongens van de ge
stampte pot die een goede boter
ham en een flinke borrel ver
dienden door hun waren te slij
ten op de koopvaardijschepen
wanneer deze bij of in de sluizen
lagen. Een veelverkocht artikel:
vis van IJmuiden, verser kon het
immers niet. Maar wat doe je als
handelaartje wanneer je de ene
dag vis hebt overgehouden die je
de andere dag nog kwijt wilt? Op
de koopvaardijschepen wisten ze
echt wel hoe ze konden nagaan
of de vis vers was: wanneer de
kieuwen bleek waren zat er let
terlijk en figuurlijk een luchtje
aan.
s
•*-
Velsen-IJmuiden
Wijk aan Zee
Heemskerk
.X JI
Agenda
„Once
u.:
»*JIP«AXX\XXXXXX-
,De
Expositie
Huygensstraat.
i
i
i
i
tegenover het lunapark. De toegang
gratis.
Deze schaar is voorzien van 32 hydrauli
sche cilinders met een capaciteit elk van
80 ton.
Het hydraulische gevaarte, dat overi
gens volkomen beveiligd is, zal in hoofd
zaak worden gebruikt om voor „derden”
te knippen. „Natuurlijk gebruiken wij
die schaar in eerste instantie voor ons
eigen werk, maar in deze streek is er
echt behoefte aan een dergelijk instru
ment, zodat de schaar zeker prodüktief
voor ons zal zijn”, vertelde de heer De
Vries, wiens bedrijf onder meer staal
constructies maakt alsmede plaatwerk in
de ruimste zin des woords.
oudere lezers herkennen de mannen
toch wel.
en
de
st
ot
e
1<
v
1
i
i
■t
I
f 1
Ni
mi
vo
kli
de
de
br
v
g
a
h
F
a
li
d
1
BI
groe
de
schr
mee
toen
W’
ei
g'
k
ir
n
tl
sc
he
>,v
SC
Cl
in
,The
u.:
te
to
n<
kl
vi
gi
et
ki
ni
De heer G. H. Visser te Bloemendaal- „Als trouwe lezer
van „Van Gat tot Stad” trof mij het stukje over Gerrit
Halenbeek, mijn grootvader. Volgens mjjn moeder fietste
hij driemaal in de week gedurende drie jaar Egmond-
IJmuiden v.v. Hoewel wij zelf niet zoveel teken- en schil
derwerk van mijn grootvader in de familie hebben zou een
stuk geschiedenis van IJmuiden terug te vinden zjjn aan
de hand van tekeningen, aquarellen, schilderijen en por
tretten welke mijn grootvader in de loop der jaren heeft
gemaakt. Zeer vele mensen zjjn door hem geportretteerd.
Het gebeurde in die jaren dat treinbeambten en mensen
van de post hun diensten op dc posttrein ruilden om zo
doende in de gelegenheid te zjjn samen met mijn groot
vader dienst te doen en zich dan in de trein te laten ver
eeuwigen. Ook vele rustieke piekjes, havengezichten, boten
e.d. zijn door hem aan het linnen toevertrouwd. Misschien
is er ooit eens een mogelijkheid om de werken van deze
zeer bescheiden doch begaafde man tezamen te brengen
en hiervan een tentoonstelling in te richten. Gaarne zou
ik hierbij mjjn hulp willen verlenen”.
(Reacties op deze rubriek: schriftelijk bureau van dit
blad onder vermelding „Van Gat tot Stad”, telefonisch
onder nummer 023-378601).
Bij Hoogovens heeft een medewerker
van de centrale personeelsrapportering,
de heer W. Kamink, een beloning en een
zilveren ID-speldje in ontvangst geno
men van zijn directeur ir. G. Wilmink.
Het goede idee, dat tien jaar geleden
door de heer KSmink was ingediend,
betrof een effectietieve methode om het
ziekteverzuim te controleren.
BIOSCOPEN
Corso Theater, Dorpsstraat. 20
upon a time in the west”.
Mstad
De man zei dat hij de biljetten had
gevonden.
Het valse geld is in beslag genomen
en he1! onderzoek wordt voortgezet. YC
den passeerden als ze binnen waren gekomen het café
Braam halverwege. Daarom werd dit café in de kortste tyd
„het Vuurschip Haaks”. Die naam heeft het tientallen
jaren behouden”.
De heer M. P. Kocx, Santpoort: „Ik herinner me dat je
by dat café „het Vuurschip” altijd veel schelpen kon zien
liggen. Het café werd eerst gedreven door Bart Braam,
later door diens zoon Dorus. Bij de J. P. Coenstraat was de
boerderij van Jantje Braam; bij de Wijk aan Zeeërweg die
van Willem Braam; bij de Kennemerlaan de boerderij van
Thijs Braam”.
Mevrouw E. Koelman-Wijker, Haarlem: „In de buurt van
het café graasden de koeien. Je had daar het „Braamsveld”.
DIVERSEN
DONDERDAG 29 JULI
Openbare bibliotheek. Wijkerstraatweg: vol
wassenen 19-21.30 u.
IJMOND Door de Hoogovenbewa-
kingsdienst is woensdag een 34-jarige
man uit Heer Hugowaard op het hoofd
bureau van de politie Velsen afgeleverd.
De man was in het bezit van zestien
valse biljetten van honderd dollar.
BIOSCOPEN
Kennemer Theater,
zeestraat. 19 en 21.15 u.: ’’Grizzly”. 19.30 ’’Decs
me ronde”.
Luxor Theater, Breestraat. 19
’’Blue movie”.
TENTOONSTELLINGEN
Kennemer Oudheidkamer. Huize Schey-
beeck, Velserweg. Geopend op donderdag van
19.30 en 21.30 uur. Voor groepen op aanvraag
bij P. IJrins, Lijsterbeslaan 23. Beverwijk, tel.
2512C.
DIVERSEN
SANTPOORT Er zijn drie afdelin
gen vastgesteld voor het springconcours
op het terrein aan de Hagelingerweg,
waarmee zaterdag 31 juli om 12.30 uur
de Santpoortse feestweek wordt geopend.
De eerste afdeling is bedoeld voor begin
nende combinaties met een maximale
hoogte van 60 tot 80 cm; bij een eventu
ele barrage zal „op tijd” worden gere
den. In de tweede afdeling zullen gevor
derde combinaties uitkomen; de maxi
male hoogte is 100-110 cm, waarbij
wordt gelet op fouten en tijd. Grote
belangstelling wordt in het bijzonder
verwacht in de derde afdeling, waar een
maximale hoogte van 115 cm zal gelden;
er wordt in twee manches gereden, de
eerste met maximaal twaalf hindernis
sen, de tweede met maximaal acht hin
dernissen. Zo nodig zal er tweemaal een
barrage volgen. Een der hoogtepunten
van de middag zullen de dressuurproe-
ven zijn, die de instructeur Chiel Cnos-
sen met zijn Lippizaner zal geven. Het
springconcours, waarvan de technische
verzorging in handen is van manege De
Weers in Velsen-Zuid, heeft zoals alle
onderdelen van de Santpoortse feest
week, plaats onder auspiciën van de
Harddraverijverniging Santpoort en
omstreken. De toegang is geheel gratis.
Sommige jongens van de gestampte
pot hielden rekening met een derge
lijk onderzoek. Had de vis te lang in
het ijs gelegen dan maakten ze een
snee in een van hun vingers. Ze
lieten een paar droppels bloed in de
kieuwen vallen die daardoor al hun
bleekheid verloren. Zo werd de oude
vis weer „fish of this morning”. Bij
hun aanprijzing smeten de mannen
van IJmuiden bovendien de vis
krachtig op het dek, zodat deze nog
even leek te bewegen.
Een niet meer in IJmuiden wonen
de maar nog dikwijls aan IJmuiden
denkende lezer, die we in deze ko
lommen ,X van IJ” zullen noemen,
heeft voor ons herinneringen aan de
ze tak van nijverheid in de omgeving
van de sluizen op papier gezet. De
namen en bijnamen van de handela
ren hebben we veranderd. Voor jon
gere lezers doen deze niets ter zake.
BIOSCOPEN
City, woensdag 20 uur: xOnce upon a time
in the West".
Omdat Hoogovens zelf sinds kort de
ziekieverzuimcontrole van het GAK
heeft overgenomen, is het idee van de
heer Kamink na tien jaar uit de la
gehaald. Daarom werd tijdens de kleine
huldiging niet alleen het goede idee
geprezen, maar kreeg de indiener tevens
een pluim voor zijn geduld.
TENTOONSTELLINGEN
Zeekleuterschool, Dorpsduinen.
TENTOONSTELLINGEN
Museum Beeckstijn, Rijksweg, Velsen. Dag.
10-12 u. en 14-17 u. behalve maandag.
Pieter Vermeulen Museum, Cultureel Cen
trum, Moerbergplantsoen. Dagelijks geopend
vnn 9.30 tot 12 en van 14 tot 16.30 uur.
Stadhuis, Bezichtiging op werkdagen van 10
tot 12 uur.
Bedrijfsmuseum Hoogovens, Bessemerstraat,
Velsen-Noord, geopend dinsdag en donderdag
10-16 u. en op aanvraag. Tel.: 02510-91022 of
93088.
Pencentrum, Kanaalstraat, IJmuiden. Totale
overzichtstentoonstelling 100 jaar Noordzeeka-
riaal en IJmuiden. Geopend op di., do. en
vrij, van 10-12 uur. Op di. t.m. zo. van 14-17
uur eh op di. t.m. vrij, van 19-21 uur.
Museum Van Gelder, Doodweg, Velsen-
Noord. Tentoonstelling ,,80 jaar Van Gelder,
oudste industrie aan het canaal”. Geopend
di., wo., do; en vrij, van 14-16 uur.
Ruïne van Brederode, Velserendlaan, Sant
poort. Tentoonstelling „18 Heren van Bredero
de”. Geopend dag. 9.30-12 uur en 13-17 uur
(beh. ma.).‘
Oude Raadhuis Oud Velsen, Archeologische
tentoonstelling „3500 jaar Velsen”. Geopend
ma. t.m. vrij. 13-17 u. Za. gesloten, zo. 10-17 u.
Tuin Beeckestijn, beeldententoonstelling van
Amerikaanse kunstenaar Peter Chinni.
Landgoed Beeckestijn, Tentoonstelling Ken
nemer Laridhuizen. Geopend dag. van 10-12 u
en 14-17 u. Zondagmorgen en maandag geslo
ten.
IJMUIDEN. Machinefabriek
Constructiebedrijf E. de Vries aan
Kaplanstraat heeft een gigant van een
platenschaar in bedrijf genomen. Grote
re en zwaardere objecten in de order
portefeuilles maakten het nodig ook
zwaarder materiaal in te zetten.
„Honderd jaar Noordzeekanaal en Oud Mid-
den-Kennemerland"; geópend tot 13 augustus
van dinsdag tot en met zondag van 14-17 en
19-21 u.
Ned. Herv. Kerk, Julianaplein. Expositie
emailleplastieken en glastechnieken van zr.
Felicitas Schellekens; geopend 19-21 u.
DIVERSEN
WOENSDAG 28 JULI
Openbare bibliotheek. De Zwaanstraat 4a
volwassenen en jeugd 19-21 u.
DONDERDAG 29 JULI
De zon, Voorstraat. 20 u. kienen met VVV.
De kolos, die veertigduizend kilo
weegt knip platen staal op een lengte
van zes meter en twintig millimeter dik
met evenveel gemak als waarmee de
huisvrouw esn lap stof knipt. In vak
kringen heet het, dat de platenschaar
een „knipcapaciteit van 6000x20” heeft.
en 21.15
SANTPOORT. De reeks muzieka
vonden die in de Santpoortse feestweek
door de Harddraverij vereniging worden
georganiseerd wordt zaterdag 31 juli om
8 uur geopend met een optreden van
„The Freetime Old Dixie Jassband”, een
formatie die vorig jaar bij een „streetpa-
rade” in Santpoort bijzonder veei succes
heeft gehad. De band treedt op in het
tijdelijk vermaakcentrum De Bierelier,
TENTOONSTELLINGEN
Expositiegebouw, Const.
Tentoonstelling „Kunst uit Friesland”: geo
pend tot en met 15 augustus op dinsdag,
donderdag, zaterdag en zondag van 14-17 u.
DIVERSEN
WOENSDAG 28 JULI
Progress-soclëteit, Const. Huygensstraat. Ge
opend vanaf 20 u.
Openbare bibliotheek. Kerkweg 45; volwas
senen 19-21 u.
DONDERDAG 29 JULI
Zwembad Waterakkers, Kerkweg. Buitenbad
7-20 u.
Bowlingcentrum, Vrijburglaan. Geopend 12-
01 u.
Kinderboerderij, Vrijburglaan. Geopend 14-
17 u.
Progress-sociëteit, Const. Huygensstraat. Ge
opend vanaf 20 u.
Alarmnummers. Politie 39111, brandweer
32121, milieuklachten 96000.
Het woord is aan „X van IJ’’:
„We nemen een diepe duik in IJ-
muidens verleden. Gaan terug tot de
jaren vóór de Eerste Wereldoorlog,
omstreeks 1909. Het aan boord gaan
van de binnenkomende en uitgaande
koopvaardijschepen ondervond toen
geen belemmering, dank zij het feit
dat de in- en uitklaring ter plaatse
door de douane geschiedde. Als ge
volg van deze omstandigheid ontwik
kelde zich tijdens het schutten in dé
sluizen een levendige kleinhandel met
deze schepen, onder meer in vis.
’t Was een bijzonder slag mensen
die door hun persoon en hun wijze
van optreden zich typeerden en een
stempel drukten op hun omgeving.
Hun kwinkslagen zijn voorgoed ver
stomd, hun grollen zijn geschiedenis
geworden. Bij al hun verschillen had
den ze één eigenschap gemeen, ’t
Waren namelijk jongens die liever
een halve liter dan een glaasjevol
consumeerden van het vocht dat
Schiedam zijn wereldnaam en -faam
bezorgd heeft.
Tot de bekendste typen behoorden
de „in combinatie” werkende „lepie”
de Hertog en de „Vlerk”. Dat waren
een paar jongens van de bombazijn-
kamer. Geen middel was hun te gor
tig waar het gold hun waar aan de
man te brengen. lepie” was de run
ner van het duo. Onder een stort
vloed van woorden prees hij de waar
aan. „Fish of this morning” behoorde
steevast tot zijn termen. Zijn radheid
van tong kwam hem hierbij uitste
kend van pas. De „Vlerk” ontleende
zijn bijnaam aan zijn onwillige linke
rarm. Hij was de uitvoerder en klet
ste de vis op het dek, hopend op
spartelen. Beperkte het resultaat zich
tot het zielloos gelil en getril als van
een pudding dan was het ipoeilijk
nog van „fish of this morning” te
spreken. Geen nood, de kieuwen wer
den geopend en alle twijfel van ’s ko
pers zijde was onmid dellijk opgehe
ven; de bloeddroppels uit de snee in
de vinger hadden hun werk goed
gedaan.
Eens trachtte de „Vlerk” vergeefs
zijn vis te slijten aan de bemanning
van een Engelse „blauwpijper”: Chi
nezen. De oorzaak van het mislukken
der „onderhandelingen” lag in het
feit dat in ’t want een haai hing te
drogen die een penetrante geur ver
spreidde. Geen liefhebbers van „fish
of this mórning” derhalve. De
■.Vlerk” raakte in mineurstemming.
Toen het schip de sluis verliet zei ik
hem: Je zult als Chinees maar zulke
vis voorgeschoteld krijgen. Het com
mentaar van de „Vlerk” loog er niet
om: ,,’k Mag leie dat-de d’r in blijft
als-ie ze opschaft”.
Een ander welbekend type was de
„Stille”: een korte, gedrongen man,
het hoofd bedekt met dun, rossig
haar; twee grijsblauwe ogen keken
gewiekst de wereld in. Hij was wan
trouwig van aard: Nu had hij daar
wel gegronde reden toe. Sommige
lieden schenen er namelijk behagen
in te scheppen zijn magazijn een
houten kist gevuld met vis en ijs
met stenen te bekogelen. De reactie
van de gedupeerde was ongeschikt
om van de kansel af herhaald te
worden en deed denken aan een re
peterende breuk.
Het is gebeurd op de „Engels-Lon-
denboot” dat de steward hem na
afhandeling der viszaken vroeg: „Do
you like a gin?” Nou, dat was tegen
geen dovemansoren gezegd. De ogen
van de „Stille” glommen reeds bij het
vooruitzicht. De steward tapte hem
een borrel in van een dermate volu
me dat een geroutineerde drinker er
eens op zijn gemak voor zou gaan
zitten. De „Stille” zag kans het geval
in één teug door zijn keelgat te
gieten. Na afloop wreef hij zich eens
vergenoegd over de buik en keek hij
zijn gastheer aan met een gezicht van
„nou, vrind, waar blijf- je met je
tweede, ik kan toch niet op één been
lopen?”. De Brit was echter zo ver
standig een geval van acute verdo
ving te voorkomen, gezien het zware
gehalte van de aangeboden drank.
Meesmuilend ging de „Stille” de
loopplank af, bezield met het voorne
men zijn tekort aan de wal aan te
vullen. En dat hij het niet bij voor
nemens heeft gelaten staat zo vast als
een meerstoel boven het kanaalwa
ter” Tot zover de herinneringen van
lezer „X van IJ”. x c’
DIVERSEN
Alarmnummers: Politie 19033. Ongevallen
dienst 15400, Hoogovens 02510-96000, Brandweer
Santpoort 370750; voor Velsen-Noord en IJmui
den 20750.
Centrale Bibliotheek, Plein 1945. donderdag
10-11.30 UUre en 14.30-17.30 uur en 18-21 uur.
Woensdagavond van 19 tot 21 uur. Filiaal
Zeewijkplëin 19-21 uur.
Sociaal Advies Bureau: Donderdag 9-10 uur.
De Brulboei, Kanaalstraat 228, IJmuiden; 11-12
uur De Déuinpan, Duinweg, Santpoort.
Gezinsverzorging Hulp aan de bejaarden en
langdurig zieken, Velserduinweg 52, IJmuiden,
ma. t.m. vrij. 9-10 uur. Tel. 02550-11830 en 22109.
Openlüchtbad „Heerenduinen", ma t.m. vrij.
6.45 u tot half uur voor zonsondergang. Zat.
10-17.30 u. en zon. 10-16.30 uur.
Muziektent Beeckestijn, Aanvang 14.30 u.
Poppentheater Henk Abbing met „Spanning
en pret met de Maanraket”
Algemene Bond van Bejaarden, afd. Urn
Donderdag Marktplein 8 uur vertrek bustocht.
Informatiecentrum: Recreatiegebied Spaam-
woude (B.oerderij Crayenstein-Machineweg
Halfweg). Geopend: zat. en zo. 11-16 uur; ma.
t.m. vrij. 10-12 uur.
Speeltuin: In Veilige Haven, geopend dag.
van 9.30-1130 en 13-16.30 uur.
WOENSDAG 28 JULI
Sociëteit Alpha, Moensplein. Geopend vanaf
20 u.
Openbare bibliotheek. Amstelstraat 44: vol
wassenen en jeugd 19-21 u.
DONDERDAG 29 JULI
Hulpdienst Help een handje. Maandag tot
en met zaterdag van 8-10 u.Zeestraat 81. tel.
24617 of bij de bekende wijkhoofden en
medewerkers.
Sportfondsenbad. Kuikensweg. Geopend 9-12
en 13.30-15.30 u.buitenbad 9-18 ii.
Vredevorstkerk, Laan der Nederlanden. 20
u. klaverjassen.
Sociëteit Alpha, Moensplein. Geopend vanaf
20 u. p
Alarmnummers. Politie en brandweer 25555.
milieuklachten 96000.
In deze rubriek is verscheidene malen het café van Braam
genoemd, een welkome pleisterplaats voor degenen die op
weg waren van IJmuiden naar Velseroord en omgekeerd.
Hier enige herinneringen uit de lezerskring.
De heer A. Kwak te Santpoort: „Het café van de oude
Bart Braam lag bij het begin van het Zwarte pad naar
Velseroord (bij de tegenwoordige spoorweghalte Juliana-
kade). Ik meen dat de naam was „Zomerlust”. (Inderdaad -
J. v. B.), In de volksmond was de naam echter „het Vuur
schip Haaks”. Wanneer de mannen naar huis gingen kwa
men zij langs „het Vuurschip”, waar ze eerst een afzakker
tje haalden. Het café was tevens boerenbedrijf. Later werd
het door de zoon Dorus gedreven. Als kinderen waren we
vaak op het erf want het was er altijd leuk om te spelen”.
De heer J. Kat te Driehuis: „Als jongen ging ik veel naar
IJmuiden om schepen te bekaken. We passeerden dan het
café van Bart Braam. Daar waren twee dochters, Jo en
Keetje, en een zoon, Dorus, die vaak met de sehelpwagen
naar hét strand ging om schelpen te vissen voor de kalk
ovens. Als ik me goed herinner heette het café „Zomerzorg"
of „Zomerlust”. Dat is later, toen de stoomtrawlers naar
IJmuiden kwamen en de machinisten en stokers op „De
Heide” (het tegenwoordige IJmuiden-Oost) woonden, de
verzamelplaats van de bemanningen geworden. Het café
werd omgedoopt in „Vuurschip de Haaks” en dat is het tot
de sloop gebleven. Ten westen ervan bevond zich een ruige
vlakte. Het was daar dat de haringnetten werden gedroogd
en door de boetsters gerepareerd; die vrouwen en meisjes
kon je by goed weer al van verre horen zingen. Langs dat
land liepen we naar de visdrogery, waar scharren en wij,-
ting werden schoongemaakt en gezouten om dan aan
„speeten” te worden geregen voor het drogen”.
De heer G. F. Meesters, Haarlem: „De stoomtrawlers van
IJmuiden passeerden op hun weg naar de visgronden het
vuurschip Haaks en de trawlergasten die op De Hei woon-
MUZIEK
Grote of St. Bavokerk (Ingang Oude Groen
markt 23) 19.3o u.: „Een half uur woord en
muziek”, spreker ds. G. W. Ijzerman, orga
nist Kees Huges. 20 u.: Wandelconcert door
leerlingen van de Zomeracademie voor orga
nisten. Donderdag 15 u.: Orgelconcert door
Ewald Kooiman.
Waaisekerk (Begijnhof 30) 19.30 u.Wandel
concert door leerlingen van de Zomeracade
mie voor organisten.
Openluchttheater Bloemendaal (Hoge Duin
en Daalseweg 2, Bloemendaal) Donderdag 20
u.: Concert door het Whittier Women’s Cho
rus o.l.v. Noradele T. Higley, uit Amerika.
BIOSCOPEN
Cinema Palace (Gr. Houtstr.) 19 en 21.30 u
..Mahogany", 14 j.
Frans Hals (Frans Halsplein) 19 en 21.15 u.:
„In de klauwen van de draak”, 18 j.
Lido (Houtplein) 14. 19 en 21.30 u.:
genius”, 14 j. Donderdag 14, 19 en 21.15
..Grizzly”, 18 j.
Luxor (Gr. Houstr.) 14, 19 en 2115 u.: „ur
gendarme van Sanint Tropez. Louis de Fnès”,
a.l.
Roxy (Kl. Houtstr.) 14.30, 19 en 21.30 u.:
„One flew over the cuckoo’s nest”, 14 j.
Studio (Gr. Markt) 19 en 21.15 u.: „Tommy",
14 j. Donderdag 19 en 21.15 u.„The genius",
j. Dag. 14u. „Benji”, a.l.
Cinema Quirldus Internationaal (L. Veer-
straat) Doorlopende voorstelling 14-17 u. en 19-
23 u.: „Wonderful world of love”.
