I
KNVB wil geen
geld van de NOS
I
1
H
'S
KW
5
d
n
?t
Onzin
door Mare Serne
en
Klaas Pieter Rieksen
Overmorgen, maandag 9 augustus, loopt het contract
tussen de NOS en de KNVB inzake het uitzenden van
voetbalwedstrijden op radio en televisie af. Voor het eerst in
de geschiedenis ziet het er naar uit dat het publiek het zonder
directe radioreportages en samenvattingen op de televisie
van voetbalwedstrijden moet stellen. Aanstaande woensdag
avond wordt, als er inmiddels geen oplossing komt, een
gedenkwaardige avond. Het programma „Langs de Lijn”zal
Het is natuurlijk een erg begrijpelijke zaak dat sectievoorzitter
betaald voetbal van de KNVB, mr. Jacques Hogewoning, zich
uiterst bereid toont om zijn standpunt inzake het geschil met de
NOS over de radioflitsen in het programma „Langs de Lijn” nog
eens uit te leggen. Want in het juridische steekspel (is er nu wel of
geen sprake van vrije nieuwsgaring; dat is nog maar de vraag) dat
beide organen opvoeren, is de KNVB in de psychologische
oorlogvoering, die nu nog op een laag pitje suddert, maar naarmate
de competitie nadert in alle hevigheid zal losbarsten, nu al de
onderliggende partij. De gemiddelde kijker en luisteraar is namelijk
totaal niet geïnteresseerd in de juridische rapporten, die zowel de
KNVB als de NOS over deze materie hebben samengesteld. De
publieke opinie beschouwt de KNVB als de kwade genius, die met
zijn handen aan een programma zit, dat miljoenen luisteraars
iedere zondagmiddag enkele uiterst interessante uren bezorgt.
Hogewoning: „Toch wordt in het NOS-rapport door hun eigen
juristen erkend dat het formele recht op vrije nieuwsgaring voor dit
„Langs de Lijn” niet aanwezig is.” De juristen van de NOS wijzen
op een vrijheid van nieuwsgaring. Hogewoning: „Nou, ik ben ook
jurist en ik zie niet hoe je bepaalde conclusies uit dat rapport anders
zou kunnen lezen. Dat staat er duidelijk in.”
het dan zonder radioflitsen moeten doen. Het conflict is terug
te brengen tot een eenvoudig feit: de KNVB vindt het
programma „Langs de Lijn" te goed, of met andere woorden:
de voetbalbond wil dat het programma slechter wordt zodat
er minder mensen thuis bij de radio blijven en er weer meer
mensen naar het stadion gaan. De NOS gaat uit van de
vrijheid van nieuwsgaring. Het conflict is een feit. Het publiek
de dupe.
Clubs afzonderlijk
J.
Erbarmelijk
'JU-
SS 9Q.
ii
n
h
n
n
i,
ist-
ian
Langs de Lijn” moet slechter worden
Misschien een wat overtrokken vergelij
king, maar het maakt wel duidelijk dat
het Hogewoning c.s. ernst is. En dat ter
wijl geen zinnig mens gelooft dat de zaak
niet zal worden bijgelegd. Een voetbalsei
zoen zonder televisiebeelden of radioflit
sen is domweg ondenkbaar. Daarom blij-
de overheid het nooit zo ver zal laten
komen, nu er toch al gemor is over de
verhoging van de luister- en kijkgelden tot
1980. Hogewoning echter: „Je kunt niet
spreken van verschraling van informatie
als je het over het eigendomsrecht van een
ander hebt. Er is ook veel gezegd over het
sociale aspect van het verdwijnen van
„Langs de Lijn” in de oude vorm. Ouden
van dagen, zieken, bejaarden, en anderen
die niet naar het voetballen kunnen, zou
den gedupeerd worden Wij hebben de
NOS aangeboden om periodiek tussen
standen rust- en eindstanden te geven.
Om half vijf kunnen dan nabeschouwin
gen, flitsen, interviews en alles wat men
nog meer wil doen uitgezonden worden
Iedereen wordt dan toch volledig geïnfor
meerd.”
Maar de NOS gaat er vanuit dat de
mensen terecht dit surrogaat niet zullen
accepteren. Het is net alsof je dan van een
Rolls Royce in een lelijke eend overstapt.
Bovendien wie garandeert niet dat som
mige clubs, die zich nu unaniem achter de
KNVB hebben geschaard, straks onder
druk van welke kant dan ook, toch zullen
besluiten om afzonderlijke contracten
met de NOS af te sluiten. Hogewoning:
„Dit is me allemaal te va,ag. Ik besef écht
wel dat in de psychologie van het hele spel
zwakker zijn dan de NOS. Maar dat bete
kent niet dat we daarom maar klokkeloos
toegeven.”
De NOS is duidelijk wat minder happig
op publiciteit in dit stadium, nu delegatie
leider Carel Enkelaar voor twee weken op
vakantie is. Hoofd dienst Radio Program
ma Herman Felderhof, tevens waarne
mend delegatieleider in de zaak met de
KNVB, is pas na enige moeite tot een
gesprek te bewegen. Het hele conflict is,
aldus Felderhof, van de zijde van de NOS
al duidelijk belicht. Maar samen met mr.
M. E. Cappel-van Waart, medewerkster
van de Juridische afdeling van de NOS, is
hij toch wel bereid de zaak van NOS-zijde
nog eens toe te lichten. Mr. Cappel-van
Waart: „In het rapport van de KNVB
wordt aangetoond dat het RECHT op
vrije nieuwsgaring niet bestaat. Dat kun
nen wij in grote lijnen met de voetbalbond
eens zijn. Het zou een zeer moeilijke en
langdurige studie zijn om dat te gaan
weerleggen. Van NOS-zijde zijn we echter
wel van mening dat als het RECHT er niet
is er wel een VRIJHEID van nieuwsgaring
is. In de internationale sportpers wordt
die vrijheid wel degelijk erkent. Daarom
is het ook dat de European Broadcasting
Union (EBU) zich bij het NOS-standpunt
heeft aangesloten”.
„Van voor de oorlog is het de omroep in
zijn totaliteit geweest die altijd het voet
ballen gepropageerd heeft. Tenslotte zijn
wij er ook om het publiek te dienen. En als
het voetballen er dan niet beter op wordt,
de spelverruwing, de hoge toegangsprij-
Het eind lijkt op deze manier zoek, aldus
Felderhof, de KNVB wil geen geld maar
bezoekers Hij heeft het over een uiterma
te heilloze weg die de radio wel degelijk
aan banden legt. Felderhof: „De KNVB
boycot de NOS en niet andersom. We
mogen na een wedstrijd nog wel even een
nabeschouwing geven. En dat dan zonder
dat we de wedstrijd hebben gezien De
KNVB belemmert ons gewoon in het
uitoefenen van onze functie en zorgt op
die manier domweg vóór een stuk nieuws-
verschraling
Terwijl de KNVB blijft hameren op het
feit dat de radio niets te maken heeft met
de televisie en er wat hen betreft zondag
de 22ste augustus ook best samenvattin
gen in Studio Sport mogen zitten houdt de
NOS voet bij stuk en blijft zich manifeste
ren als één geheel: radio en televisie zijn
niet los te koppelen. Felderhof is daar zeer
duidelijk over. „Het is natuurlijk erg jam
mer dat er nu ook geen tv-beelden komen,
maar daar kunnen wij ook niets aan doen.
We treden als omroep naar buiten en niet
als radio- en televisiebedrijf apart”. De
NOS is zeker niet blij met het feit dat het
Nederlandse competitievoetbal nu van de
radio en de tv verdwijnt, tenslotte moet
ook deze omroep het publiek belang die
nen. Ondanks dat wijst de NOS de bemid
deling van minister Van Doorn van CRM
van de hand. Er valt, aldus Herman Fel
derhof, helemaal niets te bemiddelen.
Beide partijen benadrukken overigens
dat de onderhandelingen in een goede
sfeer zijn verlopen, al lijkt het dat het
volgende citaat uit het jaarverslag van de
toenmalige Nederlandse Televisie Stich
ting over 1955 niet meer van toepassing is:
„De verhouding tussen de KNVB en de
NTS is uitstekend en kan aan vele andere
landen ten voorbeeld worden gesteld”.
Dat is nu een sprookje uit vervlogen tij
den Zowel de KNVB als de NOS blijven
bij hun standpunt en zullen beiden bewe
ren dat de oplossing van de tegenpartij
moet komen. En zo is er dan een unieke
situatie ontstaan in het Europese omroep-
wereldje. Dat is dan in ieder geval zeker in
dit conflict tussen de NOS en de KNVB.
zen, dan moet de KNVB niet ons in moei
lijkheden gaan brengen. Nu mag de radio
er piet meer bij, morgen weigeren ze de
televisie toe te laten en daarna mogen de
kranten er niet meer in omdat de versla
gen op maandag toeschouwers van het
veld houden. Het is werkelijk een vreem
de zaak”.
e
Toch gaat Hogewoning aan een aspect
gemakshalve voorbij. Los van het veran
derde recreatiepatroon en de tóegenomen
welvaart zou er van geen noodsituatie
sprake zijn als het produkt dat alle betaal
de voetbalclubs vertegenwoordigen wat
beter zou zijn. De toegangsprijzen, vooral
bij de ere-divisieclubs. staan in geen enke
le verhouding tot de erbarmelijke „show”,
enkele uitzonderingen daar gelaten, die er
vooral het laatste seizoen in het betaal-
devoetbal is opgevoerd Bovendien is de
service en informatie aan de toeschouwer,
die in het gunstigste geval voorzien wordt
van wat rust- en eindstanden, vaak uiterst
gebrekkig. „Langs de Lijn” is dan inder
daad een uitstekend alternatief.
En dan is er natuurlijk nog Dick Pas-
schier, bekend als televisiepresentator bij
de NCRV, maar tevens voorzitter van de
FC Dordrecht. Passchier wil de beide
partijen weer om de tafel krijgen omdat
volgens hem niemand met dit conflict
gebaat is. „Het zit zo vast als een huis”,
aldus Dick Passchier, „We moeten toch
echt tot een oplossing zien te komen. Ik
heb ook aanwijzingen dat er bij de clubs
meningen verandert zijn. In eerste instan
tie stond men, behalve FC Dordrecht, FC
Vlaardingen en FC Groningen, achter het
beleid van de KNVB. Die drie clubs heb
ben zich alleen bij de meerderheid neerge
legd. Ik hoop dat alles nog op tijd in orde'
komt”. Passchier liet doorschemeren dat
er binnen de KNVB toch weer wat op
gang is gekomen. Nieuw overleg met de
NOS is dus niet uitgesloten.
Jacques Hogewoning
ven de protesten, onder het motto eerst
zien en dan geloven, op dit moment nog
beperkt tot wat incidentele acties zoals de
brief van de PvdA in Velsen aan de
gemeente. Hogewoning: „Het zou ook
belachelijk zijn als er op 22 augustus geen
televisiebeelden zouden zijn. Daar geloof
ik ook niet in. Dan moet er maar een of
andere minister komen die de knoop
doorhakt. Tenslotte zijn we het over de
televisie eens. Wij ontvangen 850,000 gul
den en de NOS mag uitzenden. Daar zijn
we het helemaal over eens. Als er dus geen
televisie komt dan moet men bij de NOS
zijn en niet bij de KNVB. Tenslotte kop
pelt de NOS die radioflitsen aan haar
televisiebeleid vast en niet wij.”
Het eigenaardige is dat Hogewoning
erkent dat de KNVB een publieke functie
heeft maar toch streeft de bond je reinste
verschraling van informatie na als „Langs
de Lijn” gekortwiekt zou worden. Boven
dien speculeert de NOS er vrolijk op dat
Dat het zeer goed beluisterde program
ma „Langs de Lijn” te vergelijken is met
een show van Paul van Vliet is volgens
Herman Felderhof onzin. Wie maakt nou
eigenlijk de show? Felderhof: „Als je een
microfoon in een stadion hangt dan krijg
je alleen wat geroezemoes te horen en als
er een doelpunt valt gejuich. Wat er
gebeurt krijg je niet te horen. De aanwezi
ge verslaggever moet de show maken en
dat is dan wel iemand van de NOS”.
Herman Felderhof
Een opmerkelijk facet is echter, dat
indien de NOS zijn „dwaling” zou inzien
en formeel zou erkennen dat er geen spra
ke van vrije nieuwugaring is en dus zou
moeten betalen, dit ook niet mogelijk
meer is. Als het aan de KNVB ligt dan
komt het „Langs de Lijn" in de oude vorm
nooit meer terug. Hogewoning is daar erg
duidelijk over als hij ronduit stelt: „We
moeten met „Langs de Lijn” een stuk
concurrentie uitbannen, dat ons inkom
sten scheelt. Wij hebben de absolute over
tuiging dat het programma een aantal
mensen weghoudt van de velden. Vooral
bij slecht weer. Dat is ontoelaatbaar als de
voornaamste inkomstenbron van de
betaalde voetbalsport de entreegelden
zijn. Daarom zullen we ook geen bedrag
van de NOS vragen. „Langs de Lijn” moet
ingekapseld worden. Dat programma is
veel te goed.”
Vooral de laatste conclusie is juist.
„Langs de Lijn” heeft zich vooral de laat
ste jaren ontwikkeld tot een uitstekend
journalistiek produkt. Vroeger was het
een muziekprogramma met sportflitsen.
Nu is het voornamelijk een voetbalpro-
gramma met muziekflitsen. „De formule
van „Langs de Lijn” is onkwetsbaar
omdat het het wapen van de actualiteit
hanteert. Het is eigenlijk hetzelfde als
tijdens de Olympische Spelen. Om vijf
uur ’s middags werd Hilversum 3 twee
weken lang omgetoverd tot Olympische
zender. De televisie en dagbladen werden
op het punt van de actualiteit op alle
fronten voorbijgestreefd. Op zondagmid
dag is het eigenlijk niet anders. Als er een
babbeltje wordt gehouden over
Feyenoord-Twente, dan kan er onmiddel
lijk overgeschakeld worden naar
Wageningen-Telstar, als daar toevallig
een doelpunt zou worden gemaakt en er in
de Kuip eigenlijk niets gebeurt. Het
publiek kan de hele competitie bijna tot
op de seconde nauwkeurig volgen. Hoge
woning: „Als ik me niet vergis is er twee
jaar geleden een marketing-onderzoek
geweest, dat uitwees dat 15 percent
„Langs de Lijn” wel een goed alternatief
vond voor een voetbalwedstrijd op de
tribune. Als je de NOS dan geld zou
moeten gaan vragen op grond van de
entreegelden die je mist, dan wordt dat
een bedrag waarover nauwelijks te praten
valt. Ik zou echt niet weten hoeveel geld je
zou moeten vragen als de NOS voor Langs
de Lijn zou moeten betalen."
Hogewoning: „Ja, maar daar gaat het in
feite natuurlijk niet om. Het produkt dat
wij op de zondagmiddag maken daar kun
je als radio maar niet vrijelijk over
beschikken. Het is hetzelfde als wanneer
je een kaartje voor Paul van Vliet koopt
en het toneel oprent en hem een mierfoon
onder de neus duwt. Maar daar blijft het
niet eens bij, want dan schakelt Hilver
sum drie snel over naar Carré waar Toon
Hermans op dat moment juist bezig is aan
een aardige conference. En die mensen
krijgen dat allemaal maar voor niets in
hun huiskamer. Dan zouden de zalen toch
ook leeg zijn. Dat zouden die artiesten
toch ook niet pikken
■ft? i
