1
Chili
Kostgeld
POPELFEE!
IBHhIII
i
I
Westerkerk
dl
„Elpee” genoemd in zaak platenvervalsingen
Daling
W
g
WW
k I
r
u
I
►I
1
k
a
M - -
73
Ir I
HET GONST in de wereld van
de grammofoonplaat en het daarbij
behorende auteursrecht momenteel
in verhevigde mate van geruchten
en geheel of half uitgesproken ver
moedens. De zwendel in vervalste
en zodoende wederrechtelijk in om
loop gebrachte platen heeft de af
gelopen weken met een aantal har
de voorbeelden overduidelijk geïl
lustreerd dat zij nog steeds stevig
in het zadel zit. Zo af en toe mag
dan een illegaal perserijtje worden
opgerold zoals recentelijk in Be
verwijk en Pijnacker de grote
jongens blijven. En de vraag van
alle betrokkenen is uiteraard, wie
die jongens dan wel zijn.
ONDER REDACTIE VAN KEES TOPS
T
1 V O
T
Nebraska
gevonden
„Chili 11973” - de naam zegt het al
PIRATERIJ STEEKT DE KOP WEER OP
Zo worden, bij een van de grotere maatschappijen, legaal platen geperst.
Ay>'vz?
4
Mr. Stuijt: „Het komt erop neer dat
we zeer duidelijke vermoedens hebben,
hoewel we niet weten in welke mate
hun zaken uit dit soort praktijken be
staan.”
dat via grossiers, zodiat je daar meestal
bij die grossiers moet zijn”.
ie werk zelf is
auteursrecht is
Auteurswet uit
inde kunstenaar
hébben die be
lt dat je moet
ichtmatige daad
zo’n moeilijke,
meens vijfdui-
van de groep,
tuin door deze actie meer dan 40.000
dollar weten in te zamelen. Idee voor
Artis?
HET SOETERIJNTHEATER in het
Tropeninstituut verleent van woens
dag 18 tot en met zondag 22 augustus
gastvrijheid aan het Theatro Popular
Chileno met het stuk „Chili 11973”. De
theatergroep is ontstaan in Chileense
gevangenissen maar is. nadat de le
den hun straffen hadden uitgezeten,
uitgeweken naar Londen. De groep
bestaat in hoofdzaetk uit studenten
van de University of Chile Drama
School en van de Catholic University
of Santiago’s Theatre Academy.
HET BLIJKT DAT de illegale persin
gen gewoon tussen de normale exempla
ren worden gestopt en, aldus de STEM-
RA, „een winkelier die te goeder trouw
is, stinkt erin. Hier in Nederland levert
de platenmaatschappij doorgaans recht
streeks aan de winkel, in Duitsland gaat
..VISIT THE WES’ERCHURCH”
OVER HET GEHE1L van juridische
aspecten die aan de biraiterij zijn ver
bonden, valt voor de «Juardoor gedupeer
den weinig zonnigs te melden. Het komt
erop neer dat, met uizondering van de
auteur van het vervatte, iedereen naar
zijn rechten kan fitten. Mr. Stuijt:
„Alleen het uiitgevoi11
beschermd, omdat 1
beschermd volgens c
1912 (herzien in 1972)] De overige crea
tieve parijen, de uitv
en de opnameproduci
scherming niet.”
In de linkerbovenhoek van de hoes
(zie de afbeelding) staat: „The Clinch
sings”. The Clinch is, zo meldt onze
informant, een groep die niet bestaat en
die de vervalsing dus min of meer zou
moeten verhullen, in officiële zin. De
verkoper zegt de exemplaren van „El
pee” zelf te krijgen. De „Elpee”-winkels
zijn de enige die „Gather no moss”
verkopen. Waar „Elpee” de persingen
vandaan heeft, weet hij wel, maar wil
hij niet zeggen: „Dat zou te ver gaan”.
De „Elpee”-directie was tot op heden
voor commentaar onbereikbaar.
Hoewel het stuk in eerste instantie
gaat over Chili, kan de situatie wór
den betrokken op vele andere Zuid-
Amerikaanse landen. Het is een stuk
over macht en machtsmisbruik, over
moed en verzet. De feilelijke gege
vens vormen de structuur van „Chili
11973”, maar de emoties van degenen
die vechten voor een rechtvaardiger
stoeien. De .schilderijen”, die het re
sultaat wanen van de activiteiten met.
de poot- staart en lijf, werden tijdens
»en diner bij opbod verkocht voor
prijzen die tussen de vijf en de
twintig dollar varieerden. De gasten
konden bovendien een dier „adopte
ren” tegen betaling van een bedrag,
goed voor een jaar voedsel en verzor
ging in de dierentuin Gulle gevers
krijgen een foto van het door hen
geadopteerde dier. Volgens een be
richt in maandblad Mc Call’s heeft
de directie van de betreffende dieren-
Bij de bouw van de metro-oostlijn is
men op het station Weesperplein mo
menteel bezig met de afbouw. Er
wordt onder meer gewerkt aan de
toegangen vanaf de straat, aan helt
aanbrengen van de roltrappen in de
hal en aan het betegelen van de
perronmuren (foto).
Het ziet er niaar uit dat er nu van
regeringszijde activiteiten worden ont
plooid die in de richting gaan van het
peilen van de meningen der betrokke
nen. Mr. Stuijt: „We hebben te verstaan
gekregen dat de minister met de advie
scommissie voor auteursrecht zich gaat
bezighouden met de vraag of Nederland
nu ook niet tot dat verdrag moet toetre
den. De STEMRA, de kunstenaarsbonden
en de omroep zullen daarover advies
uitbrengen”.
Een vrij goede vervalsing is, volgens
de STEMRA, die van Neü Diamond’s
„Hot August Night”, die pas werd ont
dekt doordat een opvallend groot aantal
exemplaren door de kopers werd terug
gebracht naar de winkels. Voor een leek
is het niet te zien of hij met een
vervalsing te doen heeft, zelfs niet aan
de platenhoes, die bij kopiëring wat
vager wordt. De vraag is, hoe de bonafi
de platenhandelaar aan die vervalsingen
komt.
slechts de producenten - dus de platen
maatschappijen - beschermt. En dat vin
den wij niet fair tegenover de uitvoe
rende artiesten. Maar zodrag we in dat
verdrag van Rome zitten, kan de rechter
ieder geval van vervalsing op dezelfde
gronden behandelen”.
Het gaat de NVPI er uiteraard Om dat
daaruit iets concreets, en wel in positie
ve zin, naar voren komt. Ook de STEM
RA wil zo langzamerhand wel eens
zekerheden. De volgende week wil de
stichting in de publiciteit de piraten te
lijf gaan door het publiek voor te lich
ten over de vervalsingen die in de han
del zijn.
INMIDDELS WORDT in velerlei gele
dingen van de platen- en auteursrech-
ten-wereld druk gezocht naar de her
komst van de recente vervalsingen. Een
spoor zou naar Duitsland leiden, maar
opmerkelijker is dat met grote hardnek
kigheid de naam „Elpee” opduikt. Bij
wordt de toeristen in Amsterdam per
folder aangeraden, en wel om twee
redenen. In de eerste plaats ter be
zichtiging van de kerk zelf, welke
goede raad wordt toegelicht met twee
„wapenfeiten”, de begrafenis van
Rembrandt en het huwelijk van prin
ses Beatrix. En in de tweede plaats
schotelt het Amsterdams Philharmo-
nisch Orkest de toeristen evenals vo
rig jaar een drietal zomerconcerten
voor, geheel opgebouwd uit werken
van Wolfgang Amadeus Mozart. Be
halve de toeristen blijken ook Am
sterdammers veel belangstelling voor
die concerten te hebben. De samen
stelling van het publiek was vorig
jaar ongeveer fifty-fifty. Het eerste
concert is donderdagavond gehouden.
De resterende twee hebben plaats op
de donderdagen 19 en 26 augustus,
beginnend om 19.15 uur en voor de
toegangsprijs van 7,50 (sti tenten
5,-).
WAAR GAAT HET OM? Handige
vervalsers investeren een slordige duit in
apparatuur, kopiëren bestaande, goed
verkopende platen en persen daar dood
leuk weer een matrijs van. Piraterij
heet dat in het jargon der platelaars.
Een andere methode: dezelfde handige
jongens smokkelen bij concertbezoek
een bandrecorder mee naar binnen (wat
vrijwel niet meer wordt toegestaan) en
nemen de uitvoering op de band op, met
het doel dat materiaal als zogenaamde
witte elpee uit te brengen; „bootleggs”,
In genoemd jargon. Onnodig te vermel
den dat over geen van beide soorten
producten auteursrechten worden be
taald en dat de geluidskwaliteit op z’n
minst twjjfelachtig is.
Phonogram-opnamen. lelde tegenpartij
en, Free Record Shop B.V. uit Schie-
veroordeeld tot een dwmgsom per exem
plaar van vijfduizend lulden aan de pla
tenmaatschappij en tri eve:
zend gullen aan ielerÜd
bij overtreling van he verbod die plaat
te verkopen. De vonrssen dateren van
respectievelijk 6 juli rechtbank Rotter
dam) en 20 juli (rechbank Amsterdam)
van dit jaar.
>1
DE DIRECTIE van een dierentuin
in de Amerikaanse staat
heeft een ongewone maar kennelijk
doeltreffende oplossing
voor het gebrek aan geld, nodig voor
het bouwen van nieuwe verblijven
voor de dieren. De beesten kregen als
speelmateriaal een voorraad niet-gif-
tige vérf en stukken hardboard, en
mochten daarmee naar eigen inzicht
- gaat over het Chili rondom de
datum waarop de militaire junta een
abrupt einde maakte aan het socialis
tische experiment van de regering
Allende. Zoals bekend luidde die elf
de september 1973 een tijdperk in
van vervolging van allen die zich
kritisch tegenover het nieuwe bewind
opstelden.
EEN CONCREET VOORBEELD. „EL
pee”, een zeer snel groeiende keten ven
platenwinkels in de goedkope sector
(sinds kort dertien filialen) adverteert in
de laatstverschenen Muziekkrant Oor
met een album van de Rolling Stones,
dubieus genoeg getiteld „Gather no
moss”, (..krijgen geen cent”). Een witte
elpee, waarvoor door de Stones onmoge
lijk toestemming kan zijn verleend wan
neer men bedenkt dat hun platenmaat
schappij WEA Records de grootste moeite
heeft hun fiat te verkrijgen voor het uit
brengen van ^en tweede single van hun
meest recente album „Black and blue”.
De reden daarvan i, dat een in 1961
opgesteld „Verdrag vei Rome”, waarin
de rechten van d eze twee categorieën
alsmede die van omropmen s en worden
beschermd, nooit doorNederland is on-,
dertekend. En aamgezin er evenmin in
onze nationale wetgelng iets van die
strekking is terug te vinden, bestaat
voor uitvoerende en pj^ducent geen spe
ciale rechtsbeschermani
In Nederland zitten de vervalsingen in
de regel tussen de importplaten, een
soort die nogal onoverzichtelijk is. (Be
rucht zijn de Franse persingen, die het
aanhoren niet waard zijn, maar die wel
legaal worden ingevoerd, evenals de
kwalitatief betere Engelse en Ameri
kaanse persingen.). Haal de vervalste
exemplaren er maar eens tussenuit, als
platenhandelaar. Mr. R. A. E. Stuijt,
juridisch adviseur van de Nederlandse
Vereniging van de Phonografische In
dustrie (NVPI), die zich met de verval
singen bezighoudt: „Van een klein win
keltje kun je verwachten dat de eige
naar niet alle labels uit elkaar houdt.
Maar bij de grotere namen is het niet
gemaikkelijk om aan te nemen dat men
het niet weet.”
EN ELPEE’ ZELF? Een simpel tele
foontje van een adspirant-koper van.
Rolling Stones gather no moss” naar
een willekeurige „Elpee”-vestiging
brengt aan het licht dat er inderdaad
sprake is van een kopie, en zo meldt
de argeloze verkoper zelfs nog een
van een behoorlijk slechte kwaliteit ook:
een geluid alsof bij het afdraaien de
voorversterker ontbreekt. Die speciale
elpee is, zo zegt hij, „een grote truc”,
overgenomen van enkele andere Rolling
Stones-platen, voornamelijk van „Black
and blue”.
GEKAUWDE KOEK voor de mensen
die ermee te maken hebben: piraterij.
Er zijn meer voorbeelden. Bij de STEM
RA (Stichting tot Exploitatie van Me
chanische Reproductierechten der Au
teurs) in Amsterdam weten ze er alles
van. Sinds een week of drie worden
vervalsingen van David Bowieplaten ge
signaleerd, gewoon op het RCA-label,
maait met de vermelding „Israël” daar
bij. Een persing uit het Midden Oosten
dus. „En van dienovereenkomstige kwa
liteit”, zegt men bij de STEMRA. „De
geluidskwaliteit uit het Midden Oosten
is ongeveer gelijk aan de onze van
vijftien jaar geleden. Of deze persingen
overigens inderdaad uit Israel komen, is
moeilijk na te gaan. Betreft het een
Duitse persing, dan is een telefoontje
genoeg, maar de contacten met Israel
zijn erbarmelijk”.
Ook mr. Stuijt kan en wil dat niet,
maar hij acht de mogelijkheid waar
schijnlijk. „Het is mogelijk. U moet
bedenken dat de grootscheepse verval
singen verre van onschuldig zijn. Bij ons
onderzoek - de NVPI coördinbert dat -
stuiten we op namen die we al eerder
zijn tegengekomen en waarvan we aan
moeten nemen dat er wel degelijk veel
geld achter zilt. Het zijn namen van
mensen die op economisch gebied door
en door crimineel handelen. En de pira
terij gaat hand in hand met zaken als
ontduiking van douanerechten en fiscale
fraude. Laat ik zeggen dat we voortdu
rend stuiten op mensen die aan de
economische zelfkant va de maatschap
pij leven”.
Maar in hoeverre heeft dat betrekking
op een bedrijf als „Elpee"?
maatschappij en alleen daarom wor
den onderdrukt, staan op de voor
grond.
De dialogen in het stuk worden
voornamelijk in het Spaans en
slechts voor een klein gedeelte in de
Engelse taal gevoerd, maar - zo ver
onderstelt het Tropeninstituut - „een
goede verstaander heeft maar een
half woord nodig”. (De aanvang van
de v oorstellin^n is telkens om 20
uur. behalve op zondag 22 augustus;
dan begint mer, om 15 uur).
BIJ HET BEGIN van het nieuwe
schooljaar zullen dit jaar in Amster
dam twaalfhonderd kinderen minder
naar de openbare kleuter - en basis
scholen gaan dm bij het begin van
het vorige schodjaar. Deze terugloop
van het aantal eenlingen wordt ver
oorzaakt door een daling van het
aantal geboortei en door de vele
verhuizingen naar plaatsen buiten
Amsterdam. Gevolgen van de ver
minderde toevoer van leerlingen zijn
ondermeer dat het aantal klassen met
56 terugloopt, en lat een groot aantal
sollicitanten naar functies in het
kléuter-en lager onderwijs niet kan
worden geplaatst. Positief gevolg is
nog dat. ondanks het lagere aantal
klassen, de gemiddeldi klasbezetting
in het basisonderwijs taalt.
Wat er gebeurt wanneer zo’n grote
zaak wordt betrapt, is recentelijk aange-
toond door twee vonnissen. In beide
gevallen waren de eisers platenmaat
schappij Phonogram en de vier afzon
derlijke leden van de groep 10-CC en
was de inzet de piraten-elpee „Going
pink on purpose”, deels bestaande uit
„bootleggs” en deels uit kopieën van
„Dan moet je terug|llen op het ge
wone recht wat inhodt
aantonen dat er een oaje<
is verricht. Dat is nil
maar wel een omslachige manier, om
dat de rechter dan d strafmaat van
geval tot geval moet bteijken. De moei
lijkheid daarbij is dat d geleden schade,
moeilijk is te begroten’*
het onderzoek vanuit uiteenlopende
richtingen stuit men op die naam, maar
bij gebrek aan bewijs kan niemand posi
tief vaststellen dat juist die platenhandel
iets met de vervalsingen te maken zou
hebben.
MET HET OOG DAROP ijvert de
NVPI, die tegelijk de Jbderlandse afde
ling is van de Intermeyonal Federation
of Producers of Phonogams and Video
grams, al jaren voor ïetreding tot ge
noemde conventie van lome. Mr. Stuijt:
„Samen met de ktistenaarsbonden
Anouk en NTB zijn wl al een tijdlang
aan hét timmeren, maai.Nederland is er
doof voor. De oppositie tegen het ver
drag van Rome is begribelijk, omdat de
partijen die daarin w|den beschermd
nogal bijeengeraapt zijl, zo met die
omroep- en plaitenmensh erbij. De re
den daarvan is echteijdat een ander
verdrag, dat van Gtiève uit 1971,
Jagger- Richards)
'Jagger - Richards)
<Wn>tfi«!6 -Hcfiandj
(Jsgger - Richards)
(J*99sr- Rrch*»ds)
(Jagg??- Richards)
IT rad.)
(Jagger - Rtcha»ds)
(Jagger-Richards;
1. Hot Stoft
2. Startocker
3. You get to move
4. Fooi to cry
5. only Rock and Roll
I 1. Hoy Negnf j
j 2. If you sap Reek me t
i (totl dit ot <ny Cloud
3. Hand of Fa»e
I 4 Ain’t loo proud to bn#
j 5. Happy
After their latest album "Slack and Blue” was
regaled with mixed feelings, the Roiling Stones
European Tour 1976 Set» no doubt that they
were still the greatest. Satisfying critics and
fans alike, they showed the european continent
that their music outgrew the confines ot Rock
and Roh and is becoming legendary in its own
time. The Band, with their new lead guitarist
Ron Wood, who played as if he bad been a
Stone for years, supported by Billy Rreston on
keyboards and percussionist Ollie Brow, play
ed loud and rough living up to their reputation,
while the musical quality increased and has
become more manysided.
For the composition of this album, mainly
tracks from their latest album were chosen,
supplemented with some older songs as "Get
off of my Cloud’, "You got to move" and
'Happy”. The more recent work of the Rolling
Stones obviously reveals how they avoid the
danger of becoming a parody ot themselves,
by larding their music with the different sty
les and influences they have picked up in thé
places they have been living the last few years,
like Jamaica, New Orleans and Latin America.
The result is a flexible cosmopolitan type of
rock music, which is enjoyed all arourrd the
world. The Rolling Stones are constantly chan
ging but despite these changes, they ate and
remain lha most formal of all rock bands. (H)
