Gouden griffel
Larens festival heeft bestaansrecht
voor schrijver
Sessiebon wint jazzconcours
Guus Kuijer
Rapport noemt stenen
Tjerk Vermaning vals
Mau Fabri beschrijft ellende rond
heroïne in „Het Witte Monster
Gelling is aanwinst
voor Golden Earring
141
JHII
3
6
MUSEA VOOR DUIZENDEN OPGELICHT
Cartoonist Behrendt
wint prijs in Canada
WAR GEEFT SURINAAMSE AANKLACHT UIT
concert in Zand voort
Luidruchtig”
19 7 6
MAANDAG
AUGUSTUS
I 6
KUNST
(Van onze kunstredactie)
t
t
Arbeidsliteratuur
1
Zelfkant
t
t
ROTTERDAM De overeen
komst met het Engelse woord „oor
log” is toeval. WAR betekent ge
woon Werkgroep Arbeiderslitera
tuur Rotterdam. Een initiatief van
de Rotterdamse Kunststinhting, dat
is uitgemond in een tijdschrift
(le jaargang, nr. 4 is net uit) en een
boekenreeks. In die reeks verschijnt
een dezer dagen „Het Witte Mon
ster”, een beschrijving van het
Surinaamse Kruiskademilieu in
Rotterdam, opgetekend door de 37-
jarige Surinaamse „streetcorner-
worker” Mau Fabri.
r
I
Klsi
(Van onze correspondent)
in
(Van onze correspondent)
Mark Murphy
uitstekend
en
ont-
i
de
hal
En
I»
B
BOUD VAN DOORN
Tjerk Vermaning
r-archeologie, waarvan vijftien
met veel waardering dreigt nu
de 47-jarige Tjerk de afgang.
jaar
voor
Minder
struikelig
gespeelde
ZANDVOORT Het geluidsvolume
dat de Nederlandse topformatie Golden
Earring zaterdagavond In een zeer volle
Beach Club produceerde, had een niveau
dat de aanwezigen waarschijnlijk niet
snel zullen vergeten. Ofschoon de groep
slechts de helft van zijn gebruikelijke
apparatuur had opgesteld, bleek de zaal
tegen een dergelijk geweld niet bestand -
zodat plafond en muren al spoedig vrolijk
meetrilden op de maten der Earrings die
deze avond meh hun nieuwe aanwinst
naar Zandvoort waren gekomen :Eelco
Gelling.de ex-gitarist van de roemruchte
formatie van Cuby and The Blizzards.
1
1
r
s
i
1
x
1
3
indru-
en in
nummer
Sentimental,
was het
tempo j
AMSTERDAM (ANP) Guus Kuijer
heeft dit jaar de gouden griffel voor het
beste kinderboek gewonnen. Een jury
oordeelde, dat zijn bij Querldo uitgege
ven boek .Met de poppen gooien’ in
aanmerking komt voor deze jaarlijkse
prijs, die woensdag 13 oktober, bij de
aanvang van de Kinderboekenweek, aan
hem zal worden uitgereikt. De 23ste
Kinderboekenweek heeft als thema .je
eigen taal’, aldus een mededeling van de
Collectieve propagadna van het Neder
landse boek.
Mau Fabri, de schrijver van „Het Witte
Monster’’. Martin Mooy, bestuurslid van
de Rotterdamse Kunststichting.
Na de uitreiking van de gouden griffel
zullen ook negen zilveren griffels (hier
voor komen ook vertaalde kinderboeken
in aanmerking) en de gouden penseel
(aanmoedigingsprijs voor een aankomend
illustrator) worden verdeeld.
Benadeelden zijn de musea te As
sen en Leeuwarden en het provinci
aal bestuur van Drente, dat 60.000
van deze artefacten kocht voor vijftig
mille, en hem ter stimulering voor
zijn speurwerk in de periode 1969-
1972 jaarlijks een ondersteuning van
twaalf mille verleende. Tjerk Verma
ning zal terecht moeiten staan wegens
oplichting.
Hoewel de vervalsingen in de we
reld van de kunst der archeologie al
bijna net zo. oud zijn als het antiek,
wordt dit voor Nederland een unieke
rechtszaak. Als Vermaning schuldig
wordt bevonden, is hij er niet alleen
in geslaagd geleerden van naam om
de tuin te leiden. Hij heeft van hen
in de jaren 1960-1970 zelfs veel lof
gekregen.
Toen hoefde Vermaning ais „Messi
as van de oudheid” maar het Drentse
land in te stappen om schimmen en
scherven van het stenen tijdperk te
vinden. Daara groeidne het wantrou
wen, ook van Franse en Engelse ar
cheologen. Vermaning achtte zich
miskend. Hij had gerekend op een
aanstelling in overheidsdienst en op
een eredoctoraat. Na 35 jaar amateu-
Het wordt niet uitgesloten geacht
dat Vermaning medewerkers heeft
gehad. Vorig jaar maart is Verma
ning al op verdenking van oplichting
aangehouden, maar toen achtte de
officier van justitie zich in deze inge
wikkelde materie niet bevoegd. De
hulp van het gerechtelijk laboratori
um werd ingeschakeld. Vermaning
heeft daarna een aanklacht wegens
smaad ingediend tegen het hoofd van
het BAI van de universiteit te Gro
ningen. prof.dr. H. T. Waterbolk en
zijn rechterhand drs. Stapert.
-
band zeer in de smaak van het nietzo
talrijke publiek viel, bleek uit de bede
om een toegift, wat Sander Sprong hul
peloos deed uitroepen: „Wat moe-’k-
nou-doen?” Het werd wederom heel toe
passelijk .Double Exposure.
De stenen moeten zijn aangevoerd.
Misschien wel uit Nieuw-Guinea,
waar nog stenen bijlen worden ge
bruikt? „Nee ze hebben de kenmer
ken van de Nederlandse typologie.
Dat moet Urk zijn, waar bij de
drooglegging van het Ijsselmeer een
heel véld is bloot gekomen. Dat is nu
een geologisch reservaat. Die vuur-
steenknollen hebben de invloed van
weer en wind ondergaan, maar het
laagje patina is natuurlijk maar dun.
Ze moeten in de vorm zijn geslepen”,
aldus Stapert.
De Haarlemse formatie Cake (Rob ten
Bokum gitaar ;Rob Donselaar,zang en
clarinet ;Gregory Elias,drums en Julio
Richards op bas) stonden in het voor
programma met een 20 minuten durend
optreden Hun repertoire bestaat nog
grotendeels uit van anderen overgeno
men bekende nummers die in een reg-
gae-vorm worden uitgevoerd. Cake be
schikt over voldoende kwaliteiten, maar
zal zich pas met eigen werk kunnen
waarmaken.
Na een redelijk korte pauze-de orga
nisatie bleek voorbeeldig te kunnen wer-
ken-trad de Earring aan. Naast klassie
kers als Sleepwalking-Radar Love Van
illa Queen werden nummers van de
nieuwe,in oktober op te nemen elpee
gespeeld. Zeer opvallende nummers wa
ren mnder andere Sueleen,Faded Jeans
en Conman. Door de zeer professionele
wijze waarop de show werd gebracht,
had de groep snel een behoorlijke greep
op het publiek. Er heerste een ontspan
nen sfeer in de zaal waar echter een
goed functionerende airconditioning op
De zilveren griffels zijn dit jaar voor
Max Bolliger (titel boek: De kleine
reus), Jantien Buisman (Kees en Keetje),
Paula Fox (Duvelstoejager op een sla
venschip), Lynn Hall (Maak me niet
kapot), Russell Hoban (Hoe Tom won
van kapitein Najork en zijn gehuurde
sportlingén), Eduard Klein (Severino)
Anke de Vries (Het geheim van Mories
Besjoer), F.K. Waechter en B. Eilert (De
kroondieven) en Diana Lebac(Nancho
van Bonaire).
Lidia Pöstma is de winnares van de
gouden penseel voor haar illustraties in
de uitgave .Sprookjes en vertellingen
van H.C. Andersen’.
zitten de
verslaafden, Hollandse jongens die me
thadon komen halen. Ik herken ze, het
zijn Kruiskadeboys. Ik weet ook dat ze
bevoordeeld zijn tegenover de zwarte
boys. Ze kennen geen drempelvrees. Als
ze stelen en ze worden gesnapt, dan
worden ze anders beter behandeld
dan de zwarte junkies”.
En: „Als een Surinaamse junkie me
thadon wil, wordt eerst zijn hele leven
nagegaan. Meestal wordt hij ook niet
geloofd. Zoals alle Surinamers ziet hij er
immers „nice’ uit. Hij draagt mooie kle
ren en zijn haren en zijn gezicht zijn
onberispelijk. De werkers van de GGD
zijn helemaal gewend aan de traditione
le Hollandse junkie: vette lange haren,
puisten in het gezicht en vodden aan het
lijf”.
AMSTERDAM (ANP) Frits Beh
rendt, politiek tekenaar »an het dagblad
Het Parool, heeft een prijs gewonnen op
de dertiende internationale salon van
cartoons van de Canadese o rganisatie
„Man and his world” in Montreal. De
Deen Poul Hoick won de hoofdprijs.
Aan deze salon van cartoons hebben 659
politieke tekenaars van dagbladen uit 59
landen deelgenomen.
Fabri, vooral werkzaam onder heroi-
neverslaafde jongeren, kwam een paar
weken geleden in het nieuws, toen hij
na e en relletje voor een cafe werd
gearresteerd. Hij werd beschuldigd van
„wederspannigheid”, inaar zegt zelf, dat
hij alleen de boel wilde sussen. Na een
week hechtenis werd hij vrijgelaten.
Die gebeurtenis heeft de belangstelling'
nog eens opnieuw doen oplaaien voor de
problemen in en om de Kruiskade. Mar
tin Mooy, literair medewerker van de
Kunststichting: „Mau kwam toch al als
geroepen met zijn boekje. Het past pre
cies in de WAR-doelstelling: actuele
dingen brengen, die te maken hebben
met de werksituatie van mensen. Of
zoals in dit geval, met het ontbreken
daarvan”.
groep van „Links Richten” draaiden veel
intellectuelen en beroepsschrijvers meer,
die daprin wel domineerden. In onze
WAR-groep proberen we dat soort in
vloed zoveel mogelijk te beperken. Het
gaat dan wel langzamer, het resultaat
kan soms onbeholpen lijken, maar dat
geeft neits”.
De WAR-groep kost de gemeente Rot
terdam een 30.000 per jaar aan subsi
die. Dat geld gaat vrijwel geheel op aan
drukkosten, want de medewerkers zien
af van honoraria voor hun bijdragen.
Wel krijgen enkelen via andere bronnen
van de Kunststichting een stipendium
om bepaalde taken te verrichten. Mooy:
„Een man als Wim de Vries, die bij
Fokker werkt, zet dat geld heel cons
ciëntieus in vrije tijd om. Hij koopt er
vrij mee om te kunnen schrijven”.
Hoe lopen de WAR-publikaties eigen
lijk? Mooy: „Vrij goed, hoor. In biblio
theken en in de boekhandel. Maar ze
worden naar onze mening toch nog te
weinig door de gewone arbeider gelezen.
We hebben vooral veel respons bij men
sen met een wat bredere, politieke be
langstelling. Daar hebben we natuurlijk
wel mee te maken, dat tegenwoordig bij
de arbeider vaak de sociale belangstel
ling ontbreekt. We gaan proberen dat te
doorbreken door bijvoorbeeld in de wij
ken boekjes te laten maken door men
sen van buurtgroepen”.
Het boekje van Mau Fabri is het
tweede in de WAR-reeks. Het eerste was
een bundel met twee verhalen van Ber-
tus Meijer, een over de werksituatie in
een warenhuis en een over de Rotter
damse arbeider Lou Vlasblom, die in de
jaren dertig van de hefbrug (67 meter)
over de Koningshaven sprong om aan
werk te komen; een stukje Rotterdamse
geschiedenis met een nogal dramatisch
vervolg, omdat een paar dagen later een
andere werkloze, die hetzelfde wilde
proberen, zichzepf de dood in joeg.
WAR is een jaar geleden op poten
gezet als uitvloeisel van een al langer
bestaande activiteit van de Kunststich
ting: de begeleiding van mensen, die in
hun vrije tijd schrijven. Dat gebeurde
aanvankelijk (1970) door schriftelijke
adviezen, later werden „workshops” ge
formeerd, die elke 14 dagen bijeenkwa
men. Uit die workshops is een groepje
komen bovendrijven, dat als gemeen
schappelijke noemer had, dat men voor
namelijk gemotiveerd was door het
werk wat men deed of had gedaan.
Juist in die tijd was ook het VARA-
programma Van Onderen bezig te wer
ken met de arbeiders-dichters Pierre
van Vollenhoven en Wim de Vries. Bei
den, respectievelijk Rotterdammer en
Dordtenaar, traden toe tot de WAR-
kem, die op het moment verder bestaat
uit de schildersbaas in ruste Henk
Bruintjes (illustrator), de gepensioneerde
werfbaas Marinus van der Schee, de
gepenioneerde huisschilder Bertus Mei
jer, de huisvrouw Janneke Vervelde en
de lerares Hetty Vogelesang.
Voor Meijer en Bruintjes is het wer
ken aan WAR een beetje nostalgie. Bei
den hebben in de dertiger jaren meege
werkt aan het tijdschrift „Links Rich
ten”, een schepping van Jef Last, Mau-
rits Dekker en Freek van Leeuwen.
Onder de medewerkers bevond zich ook
de schrijver van het aangrijpende „Wij
slaven van Suriname”, A. de Kom. Zijn
er overeenkomsten aan te wijzen tussen
„Links Richten” en het WAR van nu?
Mooy: „Eigenlijk niet. Allereerst was
de situatie anders: je had het beginnend
vrijheidsstreven in Indonesië, de crisis,
het opkomend fascisme en om zo’n
ASSEN. Honderden, mogelijk
duizenen vuurstenen werktuigen uil
de pre-historie, gevonden door de
amateur-archeoloog Tjerk Vermaning
op ruim 120 vindplaatsen in Noord-
Nederland.z ijn vals. Dat is éen con
clusie van de 29-jarige wetenschappe
lijk medewerker van het Biologisch-
Archeologisch Instituut in Groningen,
drs. Dick Stapert. Het gerechtelijk
laboratorium heeft dit in een rapport
van de rechter-commissaris mr.
Oordt in Assen onderschreven. Ver-
manings bewering, op „dorpen” van
Neanderthalers te ®ijn gestuit, wordt
onwaar genoemd.
deze avond geen luxe zou zijn geweest.
De Earring besloot het optreden met een
dubbele toegift en bewees met Eelco
Gelling een gelukkige indruk te kunnen
wekken.
Na afloopp verklaarde Earring-gitarist
Barry Hay naar aanleiding van de keuze
in de Beach Club te spelen dat het de
Golden Earring op het ogenblik vooral
gaat om Gelling goed te laten inspelen
en dat de club volgens de groep een zeer
goede naam heeft. Over hef vertrek van
Robert Jan Stips die vorig jaar onder
meer met de Earring naar Amerika is
geweest, zei Hay: „Eigenlijk is Robert Jan
een jaar langer gebleven dan wij ver
wachtten. Zijn vertrek is erg soepel
verlopen en we mogen nog steeds een
beroep op hem doen als we hem nodig
hebben in de studio. We gaan vier okto
ber voor 16 dagen de studio in,de plaat
komt eind november op de markt. Van
het succes daarvan laten we het afhan
gen of we naar Engeland en of Amerika
gaan”.
Het vertrek van Gelling uit Cuby and
The Blizzards verliep minder soepel.
Gelling:,, Vooral Cuby (Harry Muskee)
reageerde zeer gei' notioneerd.vond dat
ik een slap karakter had en zo. Overi
gens had ik al plannen om Cuby te
verlaten. Ik wilde met een soloproject
beginnen. Maar bij de Earring is dat
niet meer mogelijk. George Kooymans
en ik hebben al een jaar geleden over
mijn komst gesproken, maar de een voor
de ander dacht dat het niet serieus was.
Nu ben ik erg gepukkig met deze sensa
tionele groep te kunnen spelen, de com
binatie van twee sologitaren doet het erg
goed”.
LAREN. Van de negentien groepen
of solisten die hadden ingeschreven voor
het Laren Razz Podium, is de Rotter
damse funky-bopformatie Sessie Bon als
beste uit de bus gekomen. De jury, die
bestond uit Aad Bos (voorzitter), Nick
Vollebregt, Nol van Bennekom, John
Muis en Henk Kleinhoul, bleek unaniem
een voorkeur te hebben voor Sessie Bon.
De persprijs, die beschikbaar was gesteld
door de Gooi- en Eemlander, belandde
bij de Antilliaans-Tilburgse formatie
Latin Touch n de solistenprijs werd
terecht toegekend aan de bassist Ton
Rossen van het trio Arnhem.
Fabri heeft het boek welbewust bij de
Kunststichting in de War-reeks willen
laten uitgeven. Mooy: „We hebben aan
geboden om te bemiddelen bij een gewo
ne uitgever, maar dat wilde hij niet”.
Fabri: „Ik wil dat het in de eerste plaats
bij de gewone mensen, de gewone arbei
der, terechtkomt. Het enige nadeel van
de War is misschien dat het zich tot
Rotterdam en omstreken beperkt. De
situatie die ik beschrijf, is namelijk in
de rest van Nederland precies hetzelfde,
geen haar beter. En niet alleen in de
grote steden, nee, ook in de kleinere
plaatsen”.
..Het Witte Monster” is een blik op de
Kruiskade door Surinaamse ogen gezien.
Fabri, die 18 jaar geleden als versteke
ling naar Nederland kwam, liep allang
rond met het idee zijn ervaringen te
boek te stellen. Uiteindelijk is hij daar-
bij gestimuleerd en geholpen door de 27-
jarige Rien van Wegeren, kennis van
Fabri en werkzaam als documentalist bij
het Werkcentrum Internationale Solida
riteit, dat is verbonden aan het Museum
voor Land- en Volkenkunde in Rotter
dam.
Het boek is vooral een aanklacht ge
worden tegen de inadequate bestrijding
van de heroïneverslaving. „Het Witte
Monster” slaat dan ook niet alleen op de
heroine zelf, maar ook op „de blanke”,
die „al die rotzooi laat gebeuren”. De
Kruiskade is in een paar jaai- tijd ver
worden tot een bikkelharde zelfkant van
fe maatschappij, waar junkies, rusteloos
op zoek naar geld voor de „pak fang”,
zoals de heroine in jargon heet, steeds
agressiever optreden in kleine berovin
gen.
De
Deze prijs, in het kacjer van de mani
festatie Toer-In, beschikbaar gesteld
door de culturele raad Noord-Holland.
bestond uit een zeefdruk van de kunste
naar Landsaat, „Witold luistert naar de
Poolse Pianisten,” geheten.
Aad Bos ventileerde in zorgvuldig ge
kozen bewoordingen de lage dunk die de
jury had van het totale aanbod
Nederlands talent op dit jazzpodium en
stelde vast dat het gros van de deelne-*
mers niet represntatief kon zijn
wat --1"'~J KT~"1'
niet represntatief kon zijn voor
er op jazzgebied in Nederland
plaatsgrijpt. Dat illustreerde de ellende
waarin de jury vijf dagen lang gewen
teld was, die op zuiver kwalitatieve
normen zelfs groepen en solisten die qua
hulpverlening is volgens Fabri
„een verouderde machine”, waarin alleen
individuele helpers en helpsters soms
goed werk doen. Uit het boek: „Voor de
GGD is de heroine nog steeds iets onbe
grijpelijks. Men heeft er geen greep op,
omdat heroine nog helemaal buiten de
grenzen van de traditionele problemen
staat".
Met de elektronenmicroscoop
dekte Stapert dat op de stenen van
Vermaning niet de kenmerken voor
komen die op de elf bijlen die in
Noord-Nederland en Brabant gevon
den zijn wel voorkomen. Wel hebben
de voorwerpen van Vermaning een
patina, maar de snijkanten zijn dui
delijk geslepen, zegt Stapert. Die zijn
te glad. Het patina, dus de verouder-
ingsglans, moet er zijn opgebracht,
meent Stapert. Het is zo’n dun laagje,
dat het niet chemisch te onderzoeken
was. hoewel dat alsnog wordt ge
poogd. Het lijkt een laagje van een
aardolieprodukt, hoewel het ook vet
van de menselijke huid kan zijn. De
glans was er namelijk „van af te
spoelen”.
werd uitstekend vertolkt door Ruud
Brink, Ferdinand Povel en Piet Noord-
ijk.
Het intermezzo met de zanger Mark
Murphy bleef bij veel geschreeuw
weinig lol. Dat het optreden van de big
muziek kennelijk op het verkeerde con
cours opereerden, toch lang in de race
hield.
De winst van Latin Touch was daar
het bewijs van. De groep was gekozen
„omdat zij weliswaar in het vage grens
gebied van de jazz opereert, maar dat
doet met een gestructureerde muziek”.
Gedeelten uit deze in Nick Vollebregts
jazz-cafe uitgevochten finale zullen
worden uitgezonden in week afleverin
gen van het NOS-radioprogvamma Jazz
in Actie, op zondag 22 augustus en
zondag 5 september van 23-25-23.55 uur.
Winnaar Sessie Bon krijgt nog en
uitzending apart.
Over het algemeen kan gezegd worden
dat er genoeg motieven zijn om het
Larense Jazz Nestival voort te zetten.
Hoewel het dit jaar wegens geldgebrek
niet tulke klinkende Amerikaanse na
men als anders bevatte, was het kwali
tatief hoogst geslaagd. De Nederlandse
musici weerden zich kranig en tilden het
festival naai' een hoog peil.
Voor de slotavond stond in het pro
gramma Eddie Lockjaw Davis vermeld,
maar die bleek niet voorhanden te zijn.
De in de lijst van namen niet voorko
mende Sander Sprong daarentegen stond
wel degelijk voor de tot heus jazz-orkest
getransformeerde Skymasters. Deze big
band besteeg het podium na een voort
reffelijk optreden van Ferdinand Povel
met het rio Rob Madna. waarin een
geïnspireerde Koos Serierse zuiver en
mooi klinkende bas-solo’s de zaal inzond.
De Skymasters gingen explosief van
start met een stuk Double Exposure.
Direct bleek zonneklaar dat dit orkest,
met uitstekend maeriaal als Pie
Noord ijk, Ferdinand Povel, Henk Eiker -
bout, Rudy Brink, Bart van Lier, eigen
lijk niet falen kan. Toch leek de ver
moeidheid sommige solisten parten te
spelen. Het orkest had al van ’s morgens
10 uur af gerepeteerd en het repertoire
is nog jong.
Sander Sprong soleerde heel fijn in
Blue and
kwekkend
moordend
Cherokee, met Wim Overgaauw in de
hoofdrol. In een prima vorm bleek
trombonist Bart van Lier te steken. Het
saxofoonstuk Gear Up van Rob Pronk
„Beneden in
1
