Hoe Martin
Scorsese
Bennie
Hermann
leerde
kennen
Mooie maar vervelende show
in „De Blauwe Vogel
UMS
IBS!
Vogeihandler
in première
i
o
e
Een ongelukkige Amerikaans-Russische co-produktie
-J Alleen de titel suggereert eigentijdse problematiek
n o.a
v. 7l
C 74
2, Min
■6 73
28 7i
FILMS
19 7 6
AUGUSTUS
V R IJ D A G
2 0
Bewuster verliefd
3.V.
Misgeboorte
Pim de la Parra is teruggekeerd
naar het land van herkomst, naar
Suriname waar hij 35 jaar geleden
geboren is en waar hij tot zijn twin
tigste is blijven wonen. Hij is er te
ruggekeerd met de camera in de
hand en wie mocht denken dat deze
confrontatie na jaren een film vol
jeugdsentiment, nostalgieke beelden
en herinneringen aan „tempo doe-
loe” zou hebben opgeleverd, zit er
ver naast. Pim de la Parra is geen
beschouwelijke filmer, geen docu-
mentarist of probleem-zoeker. Hij
filmt voor zijn plezier en natuurlijk
voor dat van anderen. En daarvoor
heeft hij een verhaal nodig, een ver
haal met kop en staart en liefst met
vrouwen en liefdesverwikkelingen.
Samen met Rudi Kross, met wie hij
ooit, vijftien jaar geleden, het sce
nario voor zijn eerste film „Mega
lopolis I” schreef, heeft hij nu zo’n
verhaal gemaakt. Een liefdesdrie
hoek, ditmaal in Suriname geloca-
liseerd waarbij alleen in de titel
een suggestie van eigentijdse pro
blematiek gegeven wordt, het nog
niet te verwezenlijken Surinaamse
ideaal van één volk, wan pipel.
Diepzinnig
Spelenderwijs
P
if
■f
w
dorsten,
MARTIN SCORSESE
leven
de
Fee Elizabeth Taylor in „De Blauwe Vogel”
CHARLES BOOST
astigd
bouw,
skerk-
Dage-
:erdag
ir ge
en.
en bedriegers bezig ziet elkaar onnodig
in de wielen te rijden. Een „andere”
maar daarom nog geen „mindere” Hitch
cock.
:hting.
i dure
i origi-
ailleur
lingen
Daar
300
ll
ide
3 GLS
8.000
100%
ringen
ig en
I. 023-
Het is de vijfde operette die onder
leiding van de Weense gastregisseur
Alexander Pichler door de hoofdstad
Operettè wordt uitgebracht. De rol van
Adam de vogelhandelaar word gezon
gen en gespteld door Jaccö van Renesse.
Na de voorstellingen in Amsterdam
duurt het tot augustus volgend jaar voor
het gezelschap weer in Amsterdam kan
spelen. Voor de Hoofstad Operette is
alleen plaats als andere gezelschappen
met vakantie zijn. Het gezelschap is
geen vaste bespeler van de Amsterdamse
Stadsschouwburg en heeft daardoor vrij
wel geen enkele kans in de hoofdstad te
spelen.
Het verhaal is diepzinnig en het thema is het vermogen om
tot de essentie der dingen door te kunnen dringen. Maar in de
versie van Cukor is een kinderlijk sprookje ontstaan met een
onwaarschijnlijke toverfee van Elizabeth Taylor die twee kin
dertjes meeneemt op een nachtelijke toer en hen het vermo
gen geeft via een lichtgevende diamant mensen en dieren,
maar ook ongrijpbare dingen als licht en water en wellust
door te lichten tot hun wezen. Wat er op neerkomt dat water
materialiseert in een danseres die stromend water in bewe
gingen nabootst en Ava Gardner die de wellust vertegenwoor
digt en een orgie van etende en minnende mensen aanvoert.
Ook de hond en de kat en zelfs brood en kaas krijgen men
selijke representanten.
Waartoe dit alles moet leiden is niemand duidelijk, in de
eerste plaats de beide kinderen niet die een opwindend maar
onbegrijpelijk nachtje-uit hebben met fee Taylor die tegelijk
„het licht” voorstelt. Het is alles met veel vertoon van glinste
rende costuums en talrijke trucages gedaan, maar» het is te
naïef voor volwassenen en te onbegrijpelijk voor kinderen.
Een mooie maar vervelende show waar niemand erg gelukkig
mee zal zijn geweest. Een inventieve Walt Disneystudio had
van deze stof, maar dan grondig omgegooid en bewerkt, mis
schien iets kunnen maken, de plechtige samenwerking tussen
Russische en Amerikaanse filmploegen heeft dit verhinderd.
Misschien omdat ze er van beide kanten iets moois en dieps
van hebben willen maken ten einde de culturele vriendschap
in een film van blijvende waarde om te zetten. En niets is
dodender voor een film dan dit soort goede voornemens.
Wan Pipel niet meer dan
plezierig vermaak
Natuurlijk komt in de film dit ver
deeldheid ter sprake en ook de min of
meer gedwongen emigratie naai- de lage
landen maar De la Parra maakt er niet
al te veel probleem van doet er in ieder
geval niet te gewichtig over ,en laat er
de handeling niet n o tm enswaard door
vertragen. Hij maakt tegen een exoti
sche achtergrond en met Surinaamse
spelers (alleen Wïlleke van Ammelrooy
vertegenwoordigt het blanke ras) een
vlotte overwegend humoristische speel
film die zelfs met dt omschrijving ze-
dencomedie” te zwaar belast wordt.
Drie films, „Wan Pipel” van Pim de la
Parra, „Family Plot” van Alfred Hitch
cock en de „Pretfilm” van Andre van
Duin houden deze week 65 bioscopen
over het hele land verspreid bezet, dat is
ongeveer eenzesde van ons totaal bio-
scoopbestand. Voegen we daar nog bij de
20 bioscopen die deze week, in prolonga
ties van soms 19 weken, „One flew over
the Cuckoo’s Nest” vertonen en het
zevental theaters dat „The Genius” aan
houdt, dan kunnen we concluderen dat
een op de vier bioscopen in ons land een
van de vijf genoemde films draait. Wat
iets zegt over de geringe doorstromings-
mogelijkheid voor nieuwe films, al moet
er bij vermeld dat bij de „long-runners”
van deze week tenminste 2 premières
zijn die beide ook Amsterdam hebben
aangedaan.
74,1
al G
radio
jitvoe
Morii
vlazd;
tic, b|
Uitroer
1300
:ar. b|
1650
>j. 7|
gmoo
130i
Liilers
mag
1 1301
f 650
lantie
aaarn
verduidelijking van het verloop der ge
beurtenissen kijkjes achter de facades
van Surinaamse gezinnen, wat een beter
begrip van dt Nederlander voor zijn
voormalige rijksgenoten alleen maar kan
bevorderen. Tegen vele verwachtingen in
is „Wan Pipel” een genoeglijke film
geworden die de problemen met een
lach hoopt te relativeren. Dat hij in de
eerste plaats de Surinamtrs hier en over
zee zal aanspreken staat wel vast maar
dat hoeft volstrekt niet in te houden dat
de „buitenstaanders” geen contact met
de film zouden hebben. Wie al dan nie
gedwongen geïnteresseerd is geraakt in
wat er tussen Nederland en Suriname
bezig is zich te ontwikkelen, zal in ”Wan
Pipel” geen antwoord krijgen op al zijn
vragtn maar wel een beter inzicht in
wat een volk beweegt en motiveert met
wie we nu eenmaal banden hebben die
het historisch gezien nooit bewust ge
wild heeft.
AMSTERDAM (ANP). De Hoofd
stad Operette geeft het komende seizoen
in meer dan honderd verschillende
schouwburgen en zalen ongeveer twee
honderd voorstellingen van Carl Zeilers
operette Der Vogeihandler. De landelij
ke première is zaterdagavond 28 augus
tus in de Amsterdamse stadsschouwburg
waar de operette twaalf maal te zien zal
zijn.
Andere premières in de hoofdstad zijn
het hiernaast gesignaleerde „Blauwe Vo
gel”, een misgeboorte uit een Ameri-
kaans-Russisch filmhuwelijk, dat Midi
heeft aangedurfd en de vele malen aan-
gekondigde harde porno-film ..Deep
Throat” waaronder Parisien en Leidse-
plein Theater (bien etonnes de se trou-
ver ensemble) gezamenlijk hun schou
ders hebben gezet.
Men kent waarschijnlijk al de korte
inhoud: Roy Ferrol (Borger Breeveld)
die al vijf jaar in Nederland woont,
waar hij ekonomie studeert en met Ka
rina (Willeke van Ammelrooy) samen
woont, krijgt bericht uit Paramaribo dat
zijn moeder stervendt is. Hij keert hal
soverkop naar huis terug en is net op
tijd voor de laatste uren aan het sterf
bed. Na de begrafenis tracht Roy’s vader
zijn zoon zo vlug mogelijk terug te
krijgen naar Nederland om er zijn stu
dies af te maken, maar Roy is na zijn
vijfjarige vrijwillige verbanning bewus
ter dan tevoren verliefd geworden op
zijn eigen land en heeft geen haast het
opnieuw in de steek te laten. Bovendien
heeft hij intusstn de hindoestaanse Ru-
bia Soekdew (Diana Gangaram Panday)
leren kennen, is verliefd op haar gewor
den en krijgt daardoor zowel problemen
met zijn vader als met Rubia’s familie
die geen „gemengd” huwelijk wensen.
Tot overmaat van ramp vliegt Roy’s
Amsterdamse vriendin die ongerust 'is
Pim, vers terug uit het Caraïbische
gebied, heeft zich gehaast deze onte
rechte veronderstelling schriftelijk te
rectificeren en hij doet dat zo uitvoe
rig en zo boeiend dat het jammer zou
zijn zijn versie van de ontmoeting
Scoresese-Herrmann niet in grote lij
nen over te nemen. De zaak zit nl.
zo: De mannen van „Scorpio Films”
hadden Bennie Herrmann al eerder
leren kennen via Francois Truffaut,
voor wie de componist de muziek van
de in ”66 gemaakte „Fahrenheit 471”
verzorgd had. Die eerste kennisma
king was uitgegroeid tot een grote
vriendschap en zo verzekert Pim in
zijn brief: ik geloof niet dat er
in Bennie’s leven de afgelopen negen
jaar twee filmmakers zijn geweest
die hij meer mocht dan Wim en Pim.
Wij zagen in hem een vader. Hij was
een paar keer in Amsterdam heel
vorstelijk door ons ontvangen en zijn
huis in Londen (en eerder ook in
Hollywood) stond altijd open voor
ons. We belden en schreven veel met
elkaar.”
In het voorjaar ’74 werd Scorsese’s
„Mean Streets” in Cannes vertoond
en van die gelegenheid maakte de
filmer toen gebruik om met zijn
vriendin bij Pim thuis te komen eten
en te praten over zijn volgend pro
ject, „The Taxi Driver”. Pim vond het
een film die de muziek van Her
rmann best kon gebruiken en hij
belde zijn muzikale vriend onmiddel
lijk op in Londen en arrangeerde een
ontmoeting van Scoresese met Her
rmann. De samenwerking ging echter
niet door omdat er geen financiers
Maurice Maeterlinck die in 1862 in Gent geboren was en in
1949 in Nice overleed, was een Belgisch-Franse schrijver die
vooral bekend is geworden door zijn symbolisch mysterieuze
toneelstukken als „Pelléas en Mélisande” en door zijn diepte-
psychologisch sprookje „l’Oisseau Blue” (1909). Pas veel later
kwam hij meer met de voeten op de grond en ging hij het
leven van bloemen en dieren beschrijven („La Vie des Abeil-
les”, „La Vie des Fourmis”, „(’Intelligence des Fleurs”).
Wie op het idee is gekomen uit dit voornamelijk zweverig
werk „De Blauwe Vogel” te kiezen om er in een eerste film-
samenwerking tussen USA en USSR een duur en groots op
gezet kijkspel van te maken, is niet bekend. Maar het idee
vond aan weerszijde van het Ijzeren Gordijn opmerkelijk in
stemming en niemand minder dan George Cukor, inmiddels
75 jaar en internationaal bekend door zijn „My Fair Lady”,
kreeg de eervolle opdracht met een gemengde ploeg van Rus
sen en Amerikanen aan de slag te gaan.
Al deze interne problemen zijn in
„Wan Pipel” spelenderwijs verwerkt in
de handeling, een handeling die boven
dien voortdurend inzicht geeft in de
onderlinge familiale verhoudingen en
een stuk Surinaams leven laat zien zoals
de bezoekende Nederlanders hoogst zel
den te zien krijgen. Behalve een be
scheiden, maar boeiend verfilmde en in
wezen zeer menselijke intrige, geeft
„Wan Pipel”, nlfet als documentaire inlas,
maar als noodzakelijke intermezzi ter
M. Bj
28.
I.
Een meer feestelijk onthaal krijgt de
bezoeker van Cinerama waar „Holly
wood, Hollywood” bedoeld is als een
vervolg op „That’s Entertainment. Esn
gevarieerde compilatiefilm dus met
hoogtepunten uit wat MGM in de derti
ger jaren aan amusement te bieden had.
Bijna alle groten uit de filmhistorie
passeren in korte en langere fragmenten
de revue: Fred Astaire natuurlijk en
Gene Kelly, Greta Garbo, Clark Gable
en John Barrymore, Laurel en Hardy en
de Marx Brothers Bing Crosby, Joan
Crawford en Jeanette MacDonald, Frank
Sinatra en Mickey Rooney en zo kunnen
we nog een tijdje doorgaan. Het enige
bezwaar bij dit soort films is dat je je
in een overdadjg restaurant voelt, waar
in je even van de lekkere hapjes mag
proeven die dan te vlug weggehaald en
door nieuwe vervangen worden.
In zaal 2 van Cinetol draait het gru
welijk tijdsbeeld „Badlands”, een koel
verslag van enige dagen uit het leven
van een psychopaat die een spoor van
gevoelloos uitgevoerde moorden trekt
door midden-Amerika. Meer over dit
aangrijpende verslag van een ware ge
beurtenis in een volgend filmverslag.
Twee belangrijke premières komen op
het juiste moment het wat eentonig
wordend Haarlems bioscoopprogramma
verlevendigen. De Surinaamse film
„Wan Pipel” van Pim de la Parra in
Lido en Hitchock’s laatste thriller „Fa
mily Plot” in Luxor zullen komende
week voor de filmvrienden die naar iets
nieuws dorsten, de grootste attracties
vormen.
Dat zijn „Wan Pipel” (waarover op
deze pagina meer) in Calypso en Flora,
twee van de 23 vertoningspunten in ons
land voor deze Surinaamse film van
Pim de la Parra en Hitchcock’s „Family
Plot” dat in 17 theaters loopt, wat Am
sterdam betreft in Cinema International
en Tuschinski I. „Family Plot” is, schre
ven we vorige week, een ongewone
Hitchcock in die zin dat r minder
lijken, minder bloed en minder suspense
in voorkomen. Maar daarvoor in de
plaats is een misdaud-comedie gekomen
waarin „Hitch” op een voortreffelijk
scenario van Ernest Lehman een intrige
rend spel met de toeschouwers bedrijft
die twee groepen van kleine misdadigers
975..
350..
moj
:hest
van het „Taxi Driver”-project te vin
den waren. Eerst moest Scorsese „A-
lice doesn’t live here anymore” ma
ken, waarmee hoofdrolspeelster Ellen
Burstyn een Oscar won, om voldoen
de naam te krijgen waardoor finan
ciering van „Taxi Driver” geen pro
bleem meer was. En ook stond hij
toen sterk genoeg om als eis te stel
len dat Herrmann de „score” bij die
film zou maken. Het werd de laatste
opdracht die Bennie Herrmann zou
vervullen. Scoresese’s film moest
tweemaanden eerder dan gepland,
worden uitgebracht en dit betekende
dat Herrmann onder hoogspranning
kwam te werken. Hij haalde de tijds
limiet maar stierf kort daarop van
uitputting in zijn slaap. Een in vele
opzichten betreurenswaardige dood,
vooral ook omdat Herrmann, zoals
Pim de la Parra schrijft met zijn
muziek voor „Taxi Driver” weer in
het zadel zou komen en zich zodoen
de zou kunnen revancheren op
„Hitchcock en Truffaut die hem zeer
slecht behandeld hadden”. Tot zover
De la Parra’s rectificatie die tegelijk
een indruk geeft van de activiteiten
van het Scorpio-duo buiten hun eigen
film-besognes. Want ook Scorsese zelf
heeft aan Pim nog het een en ander
te danken. Na zijn Amsterdamse pe
riode ging hij terug naar Hollywood
waar hij meewerkte aan de montage
van „Woodstock”. Daarna bracht Pim
hem in contact met Roger Corman
door deze een aanbevelingsbrief te
schrijven, daarin verwijzend naar
„Obsessions” die Corman gezien had.
Het contact Corman-Scorsese leverde
in eerste instantie wat „lullig werk
voor weinig geld”, maar resulteerde
tenslotte in Boxcar Bertha”, Scorsese’
eerste speelfilm die overigens weinig
bekend en in ieder geval hier nooit
vertoond is. Maar het was de eeste
stap op de weg naar succes en het is
toch wel strelend voor je chauvinis
tisch gevoel te weten dat daaraan
twee eenvoudige Nederlandse filmers
die toch iets verder kijken dan de
Duivendrechtse Kade, het hunne heb
ben bijgedragen.
Enige tijd geleden berichtten we op
gezag van Wim Verstappen dat Mar
tin Scorsese, regisseur van „Alice
doesn’t live here anymore” en van
■- „Taxidriver” een jaar of tien geleden
in Amsterdam woonde en Pim de la
Parra geassisteerd had bij het schrij
ven van het draaiboek voor diens
film „Obesession”. Daar „Obsession”
(„Het Gat in de Muur”) zich boven
dien gelukkig mocht prijzen een
„musical score” van niemand minder
dan Bennie Herrmann te krijgen, de
componist o.a. van verschillende
Hitchcockfilms, schreven we veron-
derstellenderwijs dat waarschijnlijk
Scorsese destijds het contact tussen
Pim en de naar ons gevoel onbereik
bare Herrmann tot stand had ge
bracht.
Willeke van Ammelrooy en Borger
Breeveld in „Wan Pipel”.
geworden over het lange wegblijven van
haar grote liefde, naar Paramaribo.
Maar ook zij weet Roy niet tot andere
gedachten te brengen. Na een moeilijk
afscheid op het vliegveld Zanderij gaat
zij alleen terug naar Nederland.
Merkwaardigerwijs faalt De la Parra
even bij de inzet van de film. De
opnamen van woelig water bij stroom
versnellingen in de rivitr (symbolisch
bedoeld of als plaats-aanduiding?) herin
neren even aan Herman van der Horst’s
„Faja Lobbi” en de korte daarop volgen
de scene van de stervende moeder die
om haar zoon vraagt, wordt larmoyant
door spel en regie en dreigt zelfs als
lachwekkend uit de hand te lopen.
Httzelfde geldt voor de aansluitende
geografische oriëntatie via een stukje
wereldkaart met een stippellijntje dat
van Amsterdam naar Paramaribo loopt.
Een hachelijke introductie van een film
die er alleen maar bij gebaat zou zijn
als de handeling logisch en direct was
begonnen in Amsterdam bij Roy die het
fatale telegram ontvangt. Wat daar nu
aan voorafgaat is franje die gemist kan
worden en die de bezoekers alleen maar
in een verkeerde sfeer brtngt. Want pas
daarna krijgt Pim de la Parra greep op
zijn onderwerp en volgt hij vlot en met
veel plezier de onwillige Roy die na vijf
kille jaren in Holland overweldigd
wordt door de zon, de kleuren, zijn
levendige landgenoten en de mooie Ru-
bia dit voor hem wil breken met haar
familie voor wie de raciale vooroordelen
van de hindoestani tegen de creolen
blijven gelden.
Tenzij hun voorkeur uitgaat naar An
dré van Duin’s „Pretfilm” in Studio, die
overal in Nederland volle zalen trekt,
tot de NOS zal hebben uitgemaakt of
een televisiefilm die uiteindelijk met de
technische medewerkers en het tech
nisch apparaat van de NOS tot stand is
gekomen, zo maar een zelfstandig leven
kan gaan leiden als bioscoopfilm. Ter
wijl tenslotte ook de Bioscoopbond een
uitspraak zal moeten doen over deze
ongewone gang van zaken, waarbij met
wat knippen en plakken en overbrengen
op de filmband wel heel goedkoop en
met voorbijgaan van de gebruikelijke
filmkanalen een Nederlands produkt tot
stand is gekomen dat bovendien over
vloedig kan profiteren van de ongegê-
neerde reclame-methodes van een zend
gemachtigde.
Terugkerend tot de „echte” films, over
„Wan Pipel” heeft men al een reactie
kunnen lezen van Cees Straus die de
film in Paramaribo zag en verder vindt
men op deze pagina nadere informaties
over deze eerste Surinaamse films die
het ter plaatse uitnemend doet en ook
hier naar het zich laat aanzien meer dan
gewone belangstelling zal trekken. Ook
over Hitchcock’s „Family Plot” is hier
(de vorige week) al uitvoerig geschreven.
We hebben toen het knappe scenario
geprezen dat twee afzonderlijke „plots”
geraffineerd in elkaar laat ingrijpen,
zodat iedere ontwikkeling vafi de ene
intrige een vooruitgang van de hande
ling van het andere „plot” veroorzaakt.
In het ene verhaal zoeken het media
mieke meisje Blanche en haar vriend
naar een verdwenen neef van een rijke
dame die bij haar dood dit enige fami
lielid universeel erfgenaam wil maken,
in het parallel-verhaal is de neef onder
valse naam betrokken bij kidnapacties
en verdenkt hij het tweetal dat naar
hem zoekt ervan, een verlengstuk van
de politie te zijn. Een komedie van
vergissingen onder misdadigers dus die
naar Hitchcock luchtig en met enige
zwarte humor in beeld is gebracht en
uiteindelijk perfect amusement oplevert.
Hoewel er minder lijken zijn en er
minder bloed vloeit dan we bij de mees
ter van de misdaad-thriller gewend zijn.
Een derde première vinden we deze
week nog in Palace, waar „Drie Dagen
van de Condor”, op het programma
staat, een uiterst ingewikkelde film over
C.I.A.-methodes, over de wijze waarop
deze staat in de staat een eigen politiek
nastreeft en hoe ze bij reorganisaties en
gevaar voor onthullingen van beroeps
moordenaars gebruik maakt. Robert
Redford is de individualist die zich niet
aan de regels van het spel houdt en
vogelvrij door de stad zwerft op zoek
naar een onderduikadres, nadat het ca-
mouflage-instituut van de C.I.A. waar
hij argeloos werkzaam was, uitgeroeid is.
Een angstwekkende drama over politiek
gangsterdom dat gemaakt is door de
eigen filmmaatschappij van Redford
(Wildwood Enterprises) die in haar „A1I
the President’s Men” op zo’n perfecte
manier het binnendringen van de C.I.A.
en andere geheime organisaties in het
politieke leven in de openbaarheid
brengt.
Prolongaties vindt men in Roxy („One
flew over the Cuckoo’s Nest”) en in
Frans Hals („Papillon” met Steve
McQueen), terwijl in Cinema Quirinus
Internationaal op zaterdagnacht en zon
dagavond een reprise te zien valt van
een van de beste Buster Keaton-come-
dies „The General”, waarin de komiek
met het houten gezicht betrokken raakt
bij de Amerikaanse Burgeroorlog en in
z’n eentje een voorwereldlijk treintje
bedienend dat tussen de fronten rijdt,
voor een treffende overwinning zorgt.
Filmhumor op z’n best.
NACHTVOORSTELLINGEN
Steve McQueen is ook te zien in de
western „Nevada Smith” die Palace
’s nachts vertoont, verder accentueren
twee griezelfilms het later vertoningsuur
in Frans Hals waar „Het mysterie van
de Zeven gouden Vampiers” en in Luxor
v waar „The Night of the Living Dead”
vertoond worden. En dan is Diana Ross
nog te zien en te horen in „Lady sings
the Blues” waarvan Roxy een nachtelij
ke vertoning geeft.
