Conferentie niet-gebonden landen stelt voor:
WEER DRIE
ABORTUSSEN
IN ITALIË
Kardinaal
Betrekkelijk onbekende wordt Fords tweede
man
DOLE: HARDE POLITIEKE VECHTER
Wyszynski
wil ontslag
Vier doden bij
aardbeving
Hoessein vraagt steun voor
Syrië in Libanese kwestie
Dodencijfer in Port Elizabeth stijgt
99
1
W
Chemicaliën zijn
mogelijk oorzaak
veteranenziekte99
ANNE FRANK
WOEDENDE MENIGTE VALT AUTOFABRIEKEN AAN
ALBERT VERWEY
Moord op voorzitter
organisatiecomité
w.k. voetbal
SPOORWEGSTAKING
IN FRANKRIJK
WHO DID WHAT
(2 - slot)
Economisch
Midden-Oosten
Nederland
I®
V F H D A G
door Nico Scheepmaker^^
COLOMBO (Reuter Op de topconferentie van de niet-gebonden
landen in Colombo is gisteren aangedrongen op een verplicht wapen
embargo van de Verenigde Naties tegen Zuid-Afrika en een olie-
embargo tegen Frankrijk en Israel.
:.O'
BINNEN- EN BUITENLAND
Zuid-Afrika, Israel en Frankrijk
Robert Dole
vrijheid van het land te
bewaren”.
LYON (AFP). Op parool van de grote
vakcentrale C.G.T. en C.F.D.T. leggen
alle employees van de Franse spoorwe
gen van zaterdag tot maandag het werk
neer in negen Franse departementen.
Oorzaak van dit arbeidsconflict bij de
SNCF is de invoering van een nieuw ran
genstelsel voor treinbestuurders.
Commissaris van politie P. G. Jordaan
heeft bekendgemaakt dat de autoriteiten
gisteravond de situatie weliswaar „onder
controle” hadden, maar dat het in de
zwarte stadsgebieden onrustig bleef en
dat op vele plaatsen brand werd gesticht.
Actis werd, volgens een korte regerings
verklaring, vermoord door linkse extre
misten. De moord vond plaats op de open
bare weg. Vijf personen, onder wie twee
vrouwen, openden van zeer korte afstand
met half automatische wapens het vuur
op de auto van Actis, die ter plaatse over
leed. De daders ontkwamen.
Een Noord-Zuid-conflict willen ze uit de
weg gaan. „Coöperatie en niet confronta
tie”, is het devies. De eenstemmigheid
over de economische besluiten is met gro
te moeite tot stand gekomen.
De kritiek in deze resolutie beperkt zich
niet tot de Verenigde Staten en de uitbrei
ding die zij willen geven aan hun marine
basis op Diego Garcia, zoals door pro-
Russische landen van de conferentie in
ontwerpresoluties was voorgesteld.
Wel werd gezegd dat de niet-gebonden
landen alle mogelijkheden moeten benut
ten om druk op Israel uit te oefenen in de
Verenigde Naties en andere internationa
le organisaties.
Dole heeft in Kansas City vooral de
aandacht op zich gevestigd door de behen
dige manier waarop hij als tijdelijk voor
zitter van de conventie het gevecht tussen
de Ford- en Reagan-strijdkrachten over
de procedure bij het aanwijzen van een
vice-president binnen de perken wist te
houden.
Sedert 1969 bekleedt Robert Dole, die
door verwondingen uit de Tweede We
reldoorlog een nog steeds verlamde rech
terarm heeft, een senaatszetel. In de
volksvertegenwoordiging heeft hij zich
vanaf het begin doen kennen als een man
die er allertninst tegen opziet een paar
Irak wil de zevende top in 1982 gast
vrijheid verlenen in Bagdad.
Sinds in Soweto bij Johannesburg half
juni de onlusten in de zwarte stadsgebie
den uitbraken, zijn reeds minstens 233
mensen gedood en meer dan 1500 gewond.
Slechts drie van de 233 blanken
Met name in Kwazakele en New Brigh
ton is het onrustig gebleven. Hier begon
nen dinsdag ook de ongeregeldheden. In
Kwazakele werd een lagere school in
brand gestoken. In de nacht van woens
dag op donderdag brandden hier reeds
twee andere scholen, een ziekenhuis en
een winkelcentrum af.
Groepen demonstranten hebben in Port
Elizabeth geprobeerd in de twee stadsge
bieden autofabrieken te bestormen. Zij
werden door de politie met geweervuur
verdreven. Of hierbij slachtoffers zijn
gevallen was niet onmiddellijk bekend.
Aan de fabrieken werd door de stenen
gooiende menigte slechts weinig schade
toegebracht.
Balen Libanese tabak liggen over de Israëlische grens te wachten op verzending naar
Israel. De boeren in Libanon kunnen ten gevolge van de oorlog geen afzetgebied vinden
voor hun produkten. Tabaksboeren voeren hun oogst nu uit Israel.
Er werden pogingen gedaan auto’s in
brand te steken. Volgens de politie zijn in
de woongebieden bij Port Elizabeth sinds
dinsdag minstens 31 arrestaties verricht.
vijanden te maken wanneer het erom gaat
zijn politieke inzichten door te drijven
In 1971 werd hij dooi Richard Nixon
aan het hoofd gezet van de republikeinse
partij, maar omdjt hij via interne partij-
machinaties in 1973 weer verdween bleef
hij buiten de Watergate-affaire Niettemin
bleven zijn relaties met allerlei figuren die
nauw bij deze zaak betrokken waren, en
zijn reputatie als een protégé van Nixon,
hem achtervolgen toen hij anno 1974 zijn
senaatszetel opnieuw moest verdienen.
Dole werd herkozen met een nipte meer
derheid, maar vooral omdat hij de aanval-
De koning zei dit. in een
vraaggesprek met bladen
in Damascus en Amman.
len op zijn politieke verleden had kunnen
uitleggen als „gooien met modder” door
zijn tegenstanders.
t
De vraag is nu of het duo Ford-Dole in
november tegen Carter een kans maakt.
Ford heeft het blijkbaar niet nodig gevon
den om een helper te zoeken uit een van de
noordoostelijke staten, waar hij een hard
gevecht tegemoet gaat Volgens sommige
waarnemers staat Ford momenteel onder
druk van zijn adviseurs om John Conally,
oud-gouverneur van Texas en eens groot
vriend van Nixon, tot zijn campagneleider
te benoemen in plaats van de aardige
maai bij tijden veel te openhartige Roger
Morton net als Dole voormalig partij
voorzitter.
In de moslem- en chris
telijke gedeelten van de
Libanese hoofdstad heb
ben zich gisteren de gehele
dag explosies voorgedaan.
Uit tellingen van zieken
huizen blijkt dat in de
afgelopen 24 uur meer dan
170 personen om het leven
zijn gekomen.
Naar een woordvoerder van de deskun
digen die zich reeds enkele weken met het
onderzoek bezig houden, meedeelde, heeft
men in het „Bellevue Stratford Hotel” in
Philadelphia ontdekt, dat daar de drink
waterleiding met een 15 meter lange slang
verbonden was met het koelsysteem. In
strijd met de voorschriften was in deze
leiding geen ventiel aangebracht om het
terugvloeien van water uit het koelsy
steem te voorkomen.
Dit zou dan een republikeinse strijd
macht opleveren met drie mannen aan het
hoofd die ten nauwste met Richard Nixon
hebben samengewerkt. En de presidents
kandidaat heeft hem gepardonneerd. Het
is nauwelijks denkbaar dat de republikei
nen zoveel risico zouden willen lopen.
Zelfs Robert Dole zal het met zijn verle
den tijdens de campagne nog genoeg te
stellen krijgen, zo wordt hier veronder
steld
De bewoners van de stad Denzili en de
nabije omgeving hebben de afgelopen
nacht in de buitenlucht doorgebracht.
De aardbeving van gisterochtend vroeg,
die een kracht van vier op de schaal van
Richter had, werd in de middag gevolgd
door een tweede schok.
Ronald Reagan, Fords verslagen tegen
stander, betoonde zich uiterst gereser
veerd tegenover Fords keuze. „Ik moet
aannemen dat het een goede keuze is. Ik
moet wel denken dat zij kunnen winnen,
omdat het alternatief ondenkbaar is”.
ROME (DPA). De Poolse primaat,
kardinaal Wyszynski, heeft zijn ontslag
aangeboden, zo verluidt in Vaticaanse
kringen. Wyszynski is op 3 augustus jl.
75 jaar geworden en had daarmee de
pensioengerechtigde leeftijd bereikt.
De belangrijkste concrete beslissingen
van de niet-gebonden top liggen op econo-
BUENOS AIRES (UPIDPA). Omar
Carlos Actis, de voorzitter van het orga
nisatiecomité van het wereldkampioen
schap voetbal 1978, is gisteren in Buenos
Aires vermoord.
Over de situatie in het Midden-Oosten
werd een resolutie aangenomen die als
gematigd mag worden beschouwd. Daar
om werd niet gevraagd om uitstoting van
Israel uit de Verenigde Naties.
(Van onze redacteur in Washington Henk
Kolb)
KANSAS CITY —Senator Robert Dole
uit Kansas wordt vice-president van de
VS, als president Ford de verkiezingen in
november wint De keuze van de 53-jarige
Dole, die bekend staat ais een harde poli
tieke vechter, heeft zelfs vele insiders in
de republikeinse partij verrast Niet het
minst senator Howard Baker van Ten
nessee en zijn aanhang die woensdaga
vond na Fords nominatie vrijwel zeker
leek van de tweede plaats op de republi
keinse lijst.
Volgens een officieel communiqué dat
gisteren in Pretoria werd vrijgegeven zijn
woensdagnacht twee Swapo-
guerrillastrijders door veiligheidstroepen
gedood in het noorden van Namibië.
AMMAN (UPI, AP).
Koning Hoessein van Jor
danië heeft alle Arabie
ren opgeroepen de Syri
sche inmenging in Liba
non te steunen om een
oplossing van de crisis te
vergemakkelijken.
ISTANBOEL (AP). Bij de aardschok
die Turkije gisterochtend heeft getroffen
zijn, zo is gisteren van overheidswege
meegedeeld, vier doden en ongeveer vijf
tig gewonden gevallen.
MILAAN (Reuter). In Milaan zijn
gisteren weer drie vrouwen uit het door
een gifwolk besmette gebied in Noord-
Italië geaborteerd om te voorkomen dat
zij misvormde baby’s ter wereld zouden
brengen, zo hebben artsen in de kliniek
Mangiagalli bekendgemaakt.
De hulpverlening komt slechts lang
zaam op gang omdat alle verbindingen
met het getroffen gebied verbroken zijn.
Of het ontslag wordt aanvaard, is
niet bekend In het jongste consistorie
is geen Poolse residerende bisschop tot
kardinaal gecreëerd. Het wordt wel
zeer mogelijk geacht dat voor Polen
nèt zo'n oplossing wordt geschapen als
voor Nederland bij het verlengde aan
blijven van kardinaal Alfrink tot er
een geschikte opvolger was gevonden.
De sancties tegen de twee laatstge
noemde landen zouden een straf zijn voor
hun schending van resoluties van de alge
mene vergadering van de VN waarin
stelling wordt genomen tegen de levering
van wapens aan het apartheidsregime
van Zuid-Afrika.
Gedelegeerden op de vanmorgen vroeg
besloten conferentie hebben ook Frank
rijk, West-Duitsland, Groot-Brittannië en
de Verenigde Staten veroordeeld voor het
„moreel steunen en bemoedigen van Zuid-
Afrika”. De veroordeling staat in een poli
tieke verklaring, die samen met de econo
mische verklaring en het economische
1 program van actie door de gehele confe
rentie is aangenomen.
De niet-gebonden landen hebben alle
soorten verdragen veroordeeld die voor
zien in de levering van oorlogsmaterieel
aan Zuid-Afrika. Ze hebben daarbij gewe
zen op een recent Frans-Zuidafrikaans
akkoord voor de levering van onderzeeërs
aan Zuid-Afrika en de levering door
Israel van raketkorvetten aan de Zuid-
afrikaanse marine.
In de verklaring staat dat er niet onder
uit te komen is om „praktische hulp” - in
geld en goederen - te geven aan de bevrij
dingsbewegingen in het zuiden van Afri
ka, „om de liquidering van kolonialisme
en apartheid versneld te doen plaats
hebben”.
Ook worden de lid-staten van de niet-
gebonden groep opgeroepen „actieve en
praktische steun” te geven aan de zwarte
Afrikaanse staten die in het zuiden van
hun werelddeel in de frontlinie liggen:
Zambia, Mozambique, Angola, Botswana,
Lesotho en Swaziland.
Nederland wordt met niet-gebonden en
communistische en Scandinavische lan
den genoemd onder de landen die edel
moedige bijdragen leveren in humanitaire
en andere hulp voor de onderdrukte vol
keren en hun bevrijdingsbewegingen.
trijfel
Ook Egypte, de Verenig
de Arabische Emiraten,
Qatar, Noord-Jemen en de
Palestijnse Bevrijdingsor
ganisatie hebben positief
op het voorstel gerea
geerd, maar de Liga heeft
tot nu toe uit deze landen
nog geen formele bevesti
ging ontvangen.
De staking treft in eerste instantie alle
baanvakken in het Rhónedal en het Fran
se Alpengebied, maar de uitwerking
ervan zal vrijwel zeker ook in de rest van
het land bespeurbaar zijn.
misch gebied. Zo willen de niet-gebonden
landen grondstofkartels vestigen, prijs
maatregelen nemen die gemeenschappe
lijk gefinancierd zouden moeten worden,
een voedselfonds instellen en in het alge
meen hun handelspolitiek ten opzichte
van de geïndustrialiseerde landen op
elkaar afstemmen.
Dole is een betrekkelijke onbekende,
zeker voor de buitenwereld Maar niet op
Capitol Hill in Washington, waar volgens
een van de persbureaus een waarnemer
had opgemerkt: „Als je Richard Nixon
wel mocht, dan zul je ook van Bob Dole
houden En hoe de republikeinen hun
best ook doen, in het Amerika-van
vandaag is dit nog steeds geen aanbeve
ling.
Ook is een verklaring goedgekeurd,
waarin wordt gepleit voor een nieuwe
internationale orde op het gebied van de
informatie en de massacommunicatie.
Deze wordt „van even groot belang”
genoemd als een nieuwe internationale
economische orde.
PHILADELPHIA (DPA). Een ver
keerd aangelegde slangverbinding waar
door chemicaliën in het drinkwater
terecht konden komen, kan de oorzaak
zijn van de geheimzinnige „veteranen
ziekte”, die onder de deelnemers aan een
congres van Amerikaanse oudstrijders in
Philadelphia 26 doden heeft geëist.
In Soweto is gisteren een middelbare
school, de grootste in dit stadsgebied bij
Johannesburg, door brand vrijwel volle
dig verwoest. Uit stadsgebieden elders in
Zuid-Afrika zijn geen ongeregeldheden
gemeld.
Inmiddels heeft de Zuidwestafrikaanse
volksorganisatie Swapo de aankondiging
van woensdag dat 31 december 1978
Namibië onafhankelijk moet zijn, vier
kant verworpen. De beweging zegt dat
Swapo de enige vertegenwoordiger is van
het volk van Namibië.
Gisteren meldde ik dat in the Illustrated
Biographical Dictionary „Who did what”
(een recente uitgave van Mitchell Beazley
Publishers in Londen), waarin gepoogd is
de 5000 mannen en vrouwen bijeen te
brengen die het lot van de wereld sinds
het bestaan der mensheid het meest vorm
hebben gegeven, toch nog altijd 71 Neder
landers zijn opgenomen. Terwille van
onze Vlaamse abonnees heb ik ook nog
even het aantal Belgische vedetten opge
teld en ik kwam toen toch nog tot 31. Te
weten 10 schilders (Brouwer, Bruegel, De
Champaigne, Van Dyck, Van Eyck, Van
der Goes, Magritte, Massys, Rubens en
Van der Weyden), 5 schrijvers (Conscien
ce, Gezelle, Maeterlinck, Simenon en Ver-
haeren), 3 componisten (Des Prés, Willaert
en Franck), 2 cartografen (Mercator en
Ortelius), 2 koningen (Albert 1 en Leopold
Hl), een scheikundige (Baekeland), een
filosoof (Geulincx), een alchemist (Van
Helmont, 1579-1644, de eerste die besefte
dat er behalve lucht ook zoiets als gas
bestond), een natuurkundige (Heymans),
een anthroposoof (Lévi-Strauss), een wiel
renner (Merckx), een mathematicus (Qué-
telet), een anatoom (Vesalius) en een
instrumentmaker (Sax).
De volgende topconferentie van de
niet-gebonden landen wordt in 1979
gehouden op Cuba, zo is in Colombo ver
nomen.
Het voorstel, dat afgelo
pen zondag werd inge
diend, heeft de steun
nodig van tenminste elf
van de twintig leden van
de Arabische Liga.
In een resolutie veroordeelt de confe
rentie de opvoering door de grote
mogendheden van hun vlootactiviteiten in
de Indische Oceaan.
De vrouwen, die allen in de drie eerste
maanden van zwangerschap waren,
komen uit de omstreken van Seveso, de
plaats van vestiging van de chemische
fabriek die de gifwolk liet ontsnappen.
„Wapen- en olie-embargo’s tegen
PORT ELIZABETH, (AP, UPI). Woe
dende menigten negers zijn ook gisteren
de straat op gegaan in de Zuidafrikaanse
stadsgebieden bij Port Elizabeth.
Opnieuw werden branden gesticht en
winkels geplunderd. Het dodencijfer na
de onlusten van de afgelopen drie dagen
is gestegen tot 33 28 personen zouden zijn
gewond.
Ik meldde gisteren al dat de Zweden tot
38 man reikten. Ik zal ze niet allemaal
opsommen, want wat zeggen ons namen
als Ahnquist, Atterbom, Froding, Geijer,
Rydberg, Snoilsky, Stagnelius en Tegner?
Toch zijn dat allemaal schrijvers of dich
ters die volgens Who did what het lot van
de wereld hebben bepaald. In het geheel
figureren 15 Zweedse schrijvers in dit
boek tegen niet één Zweedse schilder,
waaruit duidelijk het verschil in aanleg
tussen Nederlanders (25 schilders, 5
schrijvers) en Zweden blijkt. Tot de
bekende Zweedse schrijvers behoren nog
Pai- Lagerkvist, Selma Lagerlof en
August Strindberg. Verder hebben de
Zweden wat koningen aan de wereld gele
verd, een filmregisseur als Bergman, een
botanicus als Linnaeus, een ontdekkings
reiziger als Sven Hedin, industriëlen als
Nogel en Kreuger en een uitvinder als
Carl de Laval (wiens naam u wel eens op
ëen melkmachine hebt zien staan).
Het is jammer dat zulke boeken altijd
door imcompetente heden worden samen
gesteld Want afgezien van Albert Ver
wey die zelfs in de Nederlandse literatuur
geen invloed heeft uitgeoefend, laat staan
in Nederland of de wereld wie is de
Nederlandse schilder Hans Eworth, hij
moet uit de 16e eeuw stammen, een navol
ger zijn geweest van Holbein, en allegori
sche gedetailleerde portretten hebben
geschilderd. Zeker net als Peter Lely een
van die Engelse hofschilders. Zo leer je je
landgenoten nog eens kennen! Had u ooit
gehoord van Marie Dubois (1858-1940), de
Nederlandse anthropologe die in 1891 de
resten ontdekte van de Java Mens oftewel
Homo erectus? Of van Willem J. Kolff,
geboren in 1911, die in 1944 als eerste een
doelmatig apparaat maakte waarmee de
functies van de nieren konden worden
overgenomen? Christian Eijkman (1858-
1930) kreeg m 1929 de Nobelprijs omdat
I hij als eerste de vitaminen in de gaten
kreeg, en Albert Verwey, wilt u nu weten?
„Verwey, Albert (1865-1937) Nederlandse
lyrische dichter, criticus en vertaler, die
vele delen beschouwelijke gedichten
publiceerde, met name het lyrische „Per
sephone” (1885), geïnspireerd door de
vroege dood van zijn ouders. Hij schreef
drie poëtische drama s, een aantal leer
boeken over Nederlandse schrijvers, en
vele essays. Ook vertaalde hij Dantes „De
Goddelijke Komedie” m het Nederlands.
Nu hoort u het eens van vreemd!
Politiek moet Robert Dole worden
gekenmerkt als een conservatief man, die
vooral veel aan landbouwwetgeving heeft
gedaan. Kenmerkend vooral schijnt zijn
enorme wilskracht te zijn. Hij lag 39
maanden in een hospitaal nadat hij tij
dens de oorlog in Italië zwaar gewond was
geraakt, en leerde tegen alle verwachtin
gen in weer lopen Toen hij in 1948 uit
militaire dienst kwam, was hij een twee
maal voor heldhaftigheden gedecoreerde
kapitein.
Actis, een 56-jarige generaal buiten
dienst, was op 7 juli van dit jaar voorzitter
geworden van het door de Argentijnse
regering ingestelde onafhankelijke
lichaam dat het wereldkampioenschap
moet organiseren.
Fascinerend is natuurlijk niet alleen wie
er wel in zo’n boek zijn opgenomeri (de
Nederlandse dichter Albert Verwey),
maar ook wie uit de boot gevallen zijn
(Couperus, Vestdijk, Achterberg). Waar
om wel Leopold III en niet Wilhelmina?
Waarom wel Pele en Stanley Matthews en
niet Cruijff? Waarom wel Descartes en
niet Spinoza? Waarom al die internatio
naal onbekende Zweedse schrijvers, en
niet Anne Frank? Hebben Atterbom en
Stagnelius meer invloed uitgeoefend op
de mensheid dan (ik doe maar een greep)
John Lennon, Milds Theodorakis, Mary
Quant, Andrej Sacharov en Rudi Dutsch-
ke? Papadopoulus en Patakos waren geen
sympathieke luidjes, maar ze hielden wel
hun vinger in de menselijke pap. En als
Albert Verwey erin staat, had Billy Gra
ham er dan niet in gemoeten? Of dominee
Paisley uit Noord-Ierland? Of Dom Hel
der Camara? Ik gun Count Basie zijn
plaatsje in Who did what, maar waarom
dan ook Arthur Rubinstein niet? Die
speelt toch ook prima piano? En was
Danny Kaye een minder belangrijke
komiek dan W C. Fields? Waarom wel
Gene Kelly en niet James Dean? Waarom
wel Maria Callas en niet Yehudi
Menuhin?
„Het buitenland heeft
een dikke vinger in de pap
van de Libanese crisis
gehad en om uit deze crisis
te komen zijn twee dingen
nodig: Alle Libanezen
moeten het hoogste belang
van het land in het oog
houden en alle Arabieren
moeten de Syrische
inmenging in Libanon
steunen om de crisis op te
lossen en de eenheid en
Met het Saoedi-
Arabische voorstel om een
Arabische topconferentie
over Libanon te houden
hebben tot nu toe slechts
twee landen (Soedan en
Koeweit) formeel inge
stemd.
