a
HAARLOHUWELIJK
r
Jonge violisten zouden eerst eens
intensief opera
moeten spelen
Werk van jonge
componisten op
Gaudeamus-week
Ruwbouw gereed, schilder en stucadoor kunnen aan de slag
1
Lucas Vis tot
leider benoemd
’e'orkest
M fc
T)
Gebruikte studieboeken
gooi je niet weg
en nieuwe kosten een nap geld»
I
I
JAN HOEBEN: EEN HALVE EEUW MUSICUS
IN
DINSDAG
3 1
AUGUSTUS
19 7 6
KUNST
11
1Ö
De Slegte is een goeie voor studieboeken.
Chocoladereep
door Johan van Kempen
ORKES
SC
iRMO
NDS P
(Van onze kunstredactie)
HAARLEM De verbouwing
van het Haarlemse Concertgebouw
vordert thans in een gestaag tempo.
Vorige week is met de betimmering
van de balkons de ruwbouw gereed
gekomen, zodat de opleveringsda-
turn van 22 oktober met gerede hoop
tegemoet kan worden gezien. Voor
die datum moet in de grote zaal de
omhoog lopende vloer nog worden
aangebracht en moeten ook schilder
en stucadoor hun werk doen. Tot
die werkzaamheden behoort ook het
opnieuw beschilderen van het front
van het Cavaillé Coll orgel dat van
wijnrood in crèmig wit met goud
zal worden veranderd.
Daarom nog vóór de vakantie naar de
Slegte, die van je koopt wat nog bruikbaar is
(niet ouder dan zo’n 3 jaar) en je verkoopt
wat je hebben moet (voor zover
voorradig), ’t Scheelt aanzienlijk
in tijd en geld.
HAARLEM. „Als ik m’n leven
over zou kunnen doen, zou ik wéér
musicus geworden zijn,” zegt de nu
bijna zeventigjarige, maar nog
steeds zeer vitale violist Jan Hoe
ben met een grote zekerheid in zijn
stem. „Kamermuziekspeler dan.
Vooral het kwartetspel heeft altijd
mijn grote liefde gehad. Nog steeds
trouwens. Het is voor mij de meest
volmaakte vorm van samenspel.
Wat de grote componisten Mozart,
Haydn, Beethoven en Schubert
voor die strij kerscombinatie hebben
geschreven is toch immers helemaal
fantastisch!”
i W
Ml
- -
i
I
j
ws
(ADVERTENTIE)
nieuw seizoen in stemmig groen
len optreden.
(ADVERTENTIE)
BoekhandelJ. de Slegte B.V.. Grote Houtstraat 100. Haarlem, Tel..- 023 - 31 52 50
Jan Hoeben:
komen willen
wijden aan de
kamer
muziek”.
4
Concertgebouw opent attractief
„Eigenlijk had
ik me vol-
een
van
En de minder prettige herinneringen?
„Het meest sombere voorval in mijn
loopbaan, dateert uit de bezettingsjaren.
Toen had ik de twijfelachtige eer om
benaderd te worden door de beruchte en
gevreesde Jan de Vos, met het poeslieve
verzoek om een tournee met mijn trio
door ons land te willen maken. Ik
weigerde in commissie en moest onmid
dellijk onderduiken”.
„Daar staan overigens weer de heerlij
ke herinneringen tegenover aan onze
trio avonden die wij, zéér in ’ti geheim,
gaven ten bate van diegenen. Speciaal
kinderen, die het zwaarst onder de el
lende van de hongerwinter te lijden
In totaal werden 25 werken geselec
teerd maar vier daarvan vragen zo’n
grote orkestratie dat uitvoering ónmoge
lijk was, aldus directeur Walter Maas
van de stichting Gaudeamus.
Maas is van mening dat het elk jaar
weer de nodige moeite kost orkestwer
ken uitgevoerd te krijgen. Met name de
grote orkesten in het westen van het
land zijn niet te interesseren voor deel
neming aan de Gaudeamus-muziekweek.
„Ze zijn er niet zo happig op muziek
van jonge, onbekende componisten uit te
voeren. Bovendien ligt hun concertpro
gramma vaak al twee jaar van te voren
volledig vast, zodat ze zich ook niet vrij
kunnen maken", aldus Maas.
De concerten worden dit jaar gehou
den in Amsterdam, Rotterdam, Utrecht,
Hilversum en Breukelen. Werken onder
meer mee het Utrechtse Symfonie Or
kest, het Gaudeamus kwartet en het
Radio kamerkoor en -orkest. Zondaga
vond na afloop van het laatste concert
zal NOS-voorzitter Erik Jurgens de prij
zen uaitreiken aan de winnaars van het
Gaudeamus-concours.
UTRECHT (ANP). Tijdens de ko
mende internationale Gaudeamus mu-
ziekweek (van 3 tot 6 september) worden
op acht concerten 21 werken uitgevoerd
van jonge componisten. De componisten
zijn door een internationale jury uitver
koren uit een groep van bijna tweehon
derd componisten (jonger dan 35) uit de
gehele wereld, die meededen aan het
Gaudeamus-compositieconcours.
Hoewel nog geen definitieve besluiten
zijn gevallen over de kleur van het
interieur, zal de grote zaal waarschijn
lijk in stemmig groen met bruin en
blauw worden geschilderd. Aldus hoopt
stadsarchitect Wiek Röling, die de ver
bouwing onder zijn hoede heeft, het
zwembadkarakter van het Concertge
bouw te verdrijven door het scheppen
van een intieme sfeer.
Behalve de zaal krijgt ook de hal een
aantrekkelijker aanzien. De vestiaires
hebben een betere toegankelijkheid ge
kregen en de halvloer komt op gelijk
niveau met de zaalvloer. De verbouwing
zal ook voor het personeel van het
Concertgebouw verbeteringen inhouden.
Zo is een nieuwe licht- en geluidseabine
tot stand gebracht die in de komende
weken van nieuwe apparatuur wordt
voorzien. De zwaar verouderde elektfi-
sche installatie is reeds vernieuwd. Dat
zal straks meer technische mogelijkhe-
denbied en, het muzikaal theater een
van de functies die het Concertgebouw
in de laatste jaren in toenemende mate
heeft gekregen staat dan voor minder
problemen als voorheen. Kleine muziek
gezelschappen krijgen -bovendien een be
tere ambiance met een sterk accent op
het intieme karakter van hun muziek.
De palmboompjes van vroeger zullen
hoogstwaarschijnlijk definitief van het
podium verdwijnen.
Daags nadat het Noordhollands Phil-
harmonisch Orkest het Concertgebouw
als vaste bespeler heeft ingewijd de
officiële opening volgt in een later stadi
um wordt het seizoen ingezet met de
eerste uitvoering in de folkloreserie. Te
gast is op zaterdag 23 oktober het fa
meuze Tsjechische gezelschap Broln uit
de gelijknamige stad. Het brengt een
Rechts: mensen van de technische dienst van het Concert
gebouw brengen verlichtingskronen aan in de grote zaal. Op de
achtergrond de betimmering die de balkons hebben gekregen en
enkele proefvlakken wadrmee de kleurschakering wordt uitge
probeerd.
Boven: de Portugese pianiste Maria Joao Pires is een van de
buitenlandse gasten die binnenkort in het Concertgebouw zul-
De Haarlemse violist Jan Hoeben,
misschien beter bekend als de auteui
van de artikelenserie „Zeven eeuwen
Haarlem”, viert morgen 1 september
zijn gouden jubileum als vakmusicus.
Johannes Adrianus Hoeben, die op
20 november 1906 in Haarlem werd
geboren, volgde zijn opleiding bij de
vioolpedagoog Jos de Clerck. Hoeben
deed eindexamen in de zomer var
1926 tijdens een hittegolf („Een lief
meisje overhandigde mij als troost, in
een gebaar van medelijden vanwege
de tropische omstandigheden waarin
ik als examinandus verkeerde, een
volmaakt gesmolten chocoladereep”).
Johan Wagenaar, Sem Dresden en
Antoon Averkamp zaten in de exa
mencommissie en verschenen on
„Aan die kamermuziek had ik me
eigenlijk volkomen willen wijden. Maar
ja, daar kon je niet van bestaan. Ik had
een gezin en dan moet je je toch in
zekere mate veilig stellen. Om die basis
te krijgen ben ik onder meer in het
orkest gegaan, ook al was ik in eerste
instantie niet zo’n echte orkest-man. Het
is bovendien ook goed om all-round te
zijn in je vak. En het werken op die
manier, vooral na m’n benoeming als
eerste attajue bij het Opera Orkest in
1946, heeft me een schat aan ervaring
opgeleverd. Het spelen onder grote diri
genten als Monteux, Krips, Leinsdorff,
Leitner, Prêtre, noem maar op heeft me
enorm veel geleerd. Het heeft mijnin -
zicht in het wezen van de muziek ge-
betreft moet ik speciaal de onvergefelij
ke kwartetavonden ten huize van mijn
eigen leraar Jos. de Clerck noemen.
Hijzelf fungeerde dan als primarius en
Delachaux en Nolthenius namen respec
tievelijk de alt-en cello partijen voor
hun rekening” „En dan de avonden bij
de Tadema’s, die tenslotte ook altijd een
belangrijke rol in het Haarlemse mu-
ziekbestel hebben gespeeld. Daar heb ik
ook Dr. Spoelder, de bekende classicus,
leren kennen. Hij was nu niet direct zo
muzikaal, maar het contact met hem
heeft toch zeker mijn hobby van het
„bezingen” van de schoonheid van de
Haarlemse monumenten aangewakkerd”.
„Een bijzondere Haarlemse gebeurte
nis was voor mij bijvoorbeeld het feest-
concert voor de oorlog, ter gelegenheid
van het honderdjarig bestaan van de
Maatschappij tot bevordering van Toon
kunst. Met Henk van Kempen, Roelof
Riphagen en mijzelf als solisten hebben
wij toen Bach’s Vijfde Brandenburgs
Concert uitgevoerd onder orkestdirectie
van mijn leraar Jos. de Clerck”.
AMSTERDAM (ANP). Het Neder
lands Balletorkest, dat vele jaren ge
werkt heeft onder leiding van de inuzi-
kaal-directeuren van het Nationale Bal
let en het Nederlands Danstheater, heeft
een eigen artistiek leider en dirigent be
noemd. Met ingang van 1 september zal
dirigent en componist Lucas Vis in deze
functie zijn werk beginnen.
De in 1947 geboren Lucas Frans Jur-
ren Vis studeerde aan het conservator!- -
um in Amsterdam, onder meer directie
bij Jaap Spaanderman. Op 20-jarige
leeftijd volgde hij een dirigentencursus
te Salzburg onder leiding van Bruno
Madema en was daarna als diens assi
stent werkzaam.
Proqrarftma-.
Mozart Ouverture Le Nozze di Figaro Mendelssohn Vioolconcert
in e kl. t. Schubert Symfonie no 5
entrée ƒ6,00 (a.i.) cjp geldig
voorverkoop aan de kassa van het Concertgebouw, Lange Begijnestraat 13
vanaf 2 september van 10-15 uur; telefonisch 32 0994 van 12-15 uur
Kaartverkoop op de avond van het concert in de Nieuwe Kerk vanaf 19.45 uur.
nieuw programma met muziek op au
thentieke instrumenten met zang en
dans in de oorspronkelijke, handbewerk-
te kostuums. Andere gezelschappen in
deze serie zijn het Ensemble National de
Cote d’Ivoire uit Ivoorkust, Fiesta Gha
na. Balkanska Mladost, Cununa Carpati-
lor en uit eigen land het Internationaal
Folkloristisch Danstheater.
Naast het folklore-aspect wordt veel
aandacht aan kamermuziek geschonken.
De Portugese Maria Joao Pires opent 20
november een pianoserie waaraan verder
wordt deelgenomen door Radu Lupu, de
Haarlemmer Alwin Bar eh Stephen Bis
hop. Tot de hoogtepunten van het sei
zoen moet de kwartetserie worden gere
kend met het Quartetto Esterhazy op de
eerste avond (1 februari), het Albemi
Strijkkwartet, het Amsterdams Strijk
kwartet en ter afronding het wereldbe
roemde Amadeuskwartet op 6 mei 1977.
In verband met het feit dat volgend jaar
de 150e sterfdag van Ludwig vaij Beet
hoven wordt herdacht, is de uitvoeren
den gevraagd hiermee rekening te hou
den.
De Beethovenherdenking zal voor wat
Haarlem betreft, cullmineren in een
concert te geven door het Haarlems
Beethoven Ensemble met als solist de
pianist Willem Brons. Deze avond vormt
voor de bezoekers van de Haarlemse
Stadsschouwburg onderdeel van ’n abon-
hementserie. Het concert. waarvooi-
op’ veel belangstelling wordt gerekend,
zal twee, wellicht drie keer worden
herhaald (21 tot en met 23 februari).
Een dergelijk experiment had ook hel
vorig seizoen plaats toen het met de
pianist Tamas Vasary (dit jaar solist bij
het NPO) veel positieve reacties kreeg.
De reeks koffieconcerten, afgewisseld
met het traditionele theeconcert op 1
januari 1977 door Daniël en Johan Ot
ten, wordt uiteraard in het nieuwe sei
zoen gecontinueerd. Ze werd het afgelo
pen jaar in toenemende mate bezocht,
hetgeene en reden was om voor 1976^’77
met een nog aantrekkelijker programma
te komen. Daarin figureren onder meer
The Group op de eerste zondagmorgen
(21 november). Amsterdams Kernensem-
ble, Haarlems Bach Ensemble en hei
Arkios Ensemble.
Tot de bijzondere avonden kan het
optreden van jazzmusicus Chris Barber
Maandag trouwden
in Haarlem Paul
Scheelings en Iris
Hooijer. Dat ge
beurde in aanwezig
heid van veel caba-
retvrienden van het
jonge paar. Paul
Scheelings, oor
spronkelijk Amster
dammer, kreeg in
Haarlem vooral
bekendheid door zijn
grote liefhebberij:
de kleinkunst.
Zes jaar lang had hij
zijn eigen theater
„Haarloheim” in de
Smedestraat, waar
voor hij vorsend
door de cabaret
wereld trok. Veel
gewaardeerde
cabaretiers van nu
traden al bij Paul op
toen ze nog onbe
kend waren.
Om er enkele
te noemen: Jos Brink, Ivo de Wijs en ook Freek en Bram.
Ruim een jaar geleden stopte Paul Scheelings zijn theateractiviteiten. Maar door
Haarlem wandelend kom je hem regelmatig tegen aan het hoofd van een onderzoe
kend groepje mensen. Dan leidt Paul hen rond langs de Haarlemse hofjes, want ook
de historie van Haarlem rekent hij tot zijn liefhebberijen.
Paul en Iris Scheelings-Hooijer blijven in Haarlem wonen.
worden gerekend (15 januari) en
gezamenlijk optreden van Louis
Dijk en Chris Hinze. Laat in het seizoen
komt uit het Tsjeohoslowaakse Bratisla
va het gelijknamige poppentheater met
een programa dat met „veelbelovend”
wordt omschreven.
De bekende Franse zanger Julien
Clerc die onlangs met This Melody een
hit op de Nederlandse top-40 had, komt
op zijn tournee door ons land ook naar
Haarlem. Hij heeft op 30 oktober een
optreden in het Concertgebouw. Een te
rugkerende gast is de Vlaamse zanger
Miel Cools die volgend jaar maart in het
Concertgebouw komt zingen. Tenslotte
nog een attractie die al eerder in Haar
lem was te zien: Porgy and Bess. Op 6
november komt een groep Amerikanen
die vanuit West-Duitsland door Europa
toert en onder leiding staat van een
Duitse producer voor een uitvoering van
Gershwins opera naar h et Concertge
bouw.
Amateur musici worden er op gewezen
dat de Open podiumavonden ook in het
nieuwe seizoen weer plaats zullen heb
ben. De eerste podiumavond wordt
.maandag 1 november gehouden.
hadden. Schoenen, textiel, blikjes melk
en melkpoeder werden zo door ons bij
elkaar gemusiceerd, doordat wij op die
manier contact hadden met een paar
fabrikanten. Ik genoot toen eigenlijk
optimaal van m’n beroep, als ik zo van.
alles in een paar uur bij elkaar kon
„fiedelen”.
„Mijn eerste optreden na de oorlog,
als primarius bij een kamerorkest, le
verde een maximum aan enthousiasme
op. Het was namelijk het eerste concert
om de bevrijding van ons land te vieren.
Koningin Juliana, toen nog prinses, was
er ook bij. En dit optreden onder leiding
van Wim Gaffel, op het landgoed Nieuw
Engelenburg in Brummen, hoort wel tot
de mooiste en meest emotionele herinne
ringen”.
Jan Hoeben is ook al jong les gaan
geven om in zijn levensonderhoud te
voorzien. En dat werd al gauw een
manier van sociaal functioneren, die
hem veel bevrediging schonk. Zoveel,
dat hij het na aj die jaren nog steeds en
met liefde doet. „De muziekschool van
Toonkunst (nu gemeentelijk) heb ik zien
veranderen van een intiem instituut van
eruditie in een soort massa-aangelegen-
heid met groepsles”. „Ja, er is wel veel
veranderd in de muziekwereld. Maar dat
is natuurlijk op elk gebied. Subtieler is
het er doorgaans niet op geworden. Je
moet misschien niet vergelijken, want
het hele leven is anders. Maar volgens
mij is er beslist minder idealisme bij de
musici. En dat is logisch, want vroeger
was het een daad waar moed voor nodig
was, als je in de muziek ging. Het was
om de drommel geen makkelijk bestaan.
Dat is allemaal veel eenvoudiger gewor
den.”
Nieuwe Kerk, Nieuwe Kerksplein 32, Haarlem
vrijdag 10 september 20.30 uur
ZOMERCONCERT
dirigent-. ANDRÉ VANDERNOOT
solist JAAP VAN ZWEDEN viool
wat meer over uw
danks de hitte volgens de usance-
begrippen van die tijd, deftig in hel
zwart gekleed,m et de toen gebruike
lijke, hoogmodieuze witte strohoeden.
Jan Hoeben debuteerde in 1920 op
14-jarige leeftijd als solist in het
Haarlemse Concertgebouw, met onze
huidige recensent Piet Zwaanswijk
aan de vleugel. Na het eindexamen
volgden solo-optredens met onder an
dere de Haarlemse Orkest Vereniging
het Rotterdams Kamerorkest en ver
schillende radio-ensembles, onder
meer als vertolker van de solopartij
in een eigen vioolconcert.
Hoeben was lid en mede-oprichte:
van het „Haarlems Trio”, musiceerde
verder in diverse andere formaties en
gaf veel recitals, waaronder een groot
aantal voor de radio, samen met
onder andere de pianist Jan Neder-
pelt.
weldig verruimd. Ik ben er trouwens
van overtuigd dat het voor alle jonge
violisten goed zou zijn om een paar jaar
intensief opera te spelen. Speciaal opera.
Bernard Haitink, ook vioolleerling van
De Clerck, denkt daar overigens precies
zo over”.
„Mijn leraar voor harmonie, Martin
Larsen, gaf hij al gauw de raad om de
partituur van de opera „Carmen” (Bizet)
te gaan bestuderen. Hij vond dat nutti
ger dan, zoals hij dat noemde, de hele
Louis en Thuile-troep (harmonieleer). Ik
vind dat je die raad nog steeds aan
muziekstudenten zou moeten geven,
maar je zou er dan ook nog een parti
tuur als van Debussy’s „Peléas” in moe
ten betrekken”.
Vertelt u eens
eigen musiceren.
„Behalve strijkkwartet heb ik ook
veel trio gespeeld, in de formatie viool,
cello, piano. In 1940 heb ik samen met
de pianist Jaap Zwaan en de cellist
Philip Vlessing, het „Haarlems Trio” op
gericht. En later, na de deportatie van
Vlessing, waarvan hij niet is terugge
keerd, en de dood van Zwaan, werden
Fred. Luyken en Onne van de Klashorst
mijn nieuwe partners. In die samenstel
ling hebben we wel zo’n vijfentwintig
jaren voor een uitgebreide kring dona
teurs geconcerteerd.”
Speelde u alleen klassiek repertoire?
„Nou, nee, zeker niet alleen. We
brachten ook noviteiten als trio’s van
Hendrik Andriessen, Sem Dresden, Jo
seph Jongen, Hans Bunge (de vader van
Sas Bunge), om er maar eens een paar
te noemen”.
Gebeurde dat allemaal in Haarlem?
„In Haarlem, maar ook door het hele
land en voor de radio. Wat Haarlem zelf
M
A
