VN-commissie beschuldigt
Oeganda en Argentinië
Explosie in
Amerikaanse
kerncentrale
opnieuw versterken
Syrië zou troepen in Libanon
Rhodesië en Namibië zouden bovenaan agenda staan
kil
Resoluties wijken af van
Tien mannen besmet
Twee Nederlanders
in Thailand
gearresteerd
Spoedbijeenkomst Arabische ministers uitgesteld
Chinese kunstmaan
Uitgesteld
UITBARSTING
SOUFRIÈRE
TESLA (vervolg)
Brits blad: Kosigin
kreeg beroerte
traditie
Gezondheidsdienst
behoeftigen in VS
wordt bedrogen
NIAGARAWATERVAL
¥1
BINNEN- EN BUITENLAND
J
k
rt
Grotere druk
tal
«pr.W’
■HU
7
i
Mozambique
Namibië-debat
;n
irg
i de
ma
nen
ntie
iten
srd,
line
ien-
nde
As
en
ikt
gen
ie St.
r. C.
sling
woe-
i. De
oren
Aden
j een
*rom
naar
pend
sloeg
loest
acht,
aed.
HBMM
„Vaste klanten”
door Nico Scheepmaker
19 7 6
-
WASHINGTON-JOHANNESBURG. Zuid-Afrika’s minister
president, John Balthasar Vorster, en Amerika’s minister van Bui
tenlandse zaken dr. Henry Kissinger, zullen elkaar dit weekeinde
voor de tweede keer binnen twee maanden ontmoeten. Dit werd
gisteren in Pretoria bekendgemaakt. De besprekingen zullen van 4
tot 6 september gehouden worden en in Zurich of in de nabijheid van
deze stad in Zwitserland plaatsvinden. Er bestaat een grote kans dat
Kissinger daarna opnieuw naar Afrika zal reizen om verschillende
staatshoofden over zijn gesprekken in te lichten.
DINSDAG 31 AUGUSTUS
F®
W’
3
Weer gesprek Kissinger-Vorster
Kissinger en Vorster tijdens hun ontmoeting in West-Duitsland.
Een uit 1971 daterende foto van de nucleaire fabriek bij Richland.
(Van onze redacteur in Washington)
-5'
„Hij was een veer op de hoed van het
gehele menselijk ras”, zei La Guardia ook
nog op instigatie van Adamic, die vervol
gens dr. A/ N. Behrendt citeerde:
ren
de
vel
zan
ien
ijd-
Er zijn ook speculaties dat Kissinger
eventueel Rhodesië en Zuid-Afrika zal
bezoeken. De heer Sonny Leon, leider van
de Labourparty der kleurlingen in Zuid-
Afrika, zei gisteravond dat op het ogen
blik gesprekken gevoerd worden met de
Amerikaanse ambassade in Pretoria om
te bereiken dat ook zwarte en kleurlin
genleiders aan de gesprekken met dr.
Kissinger deelnemen. Zowel de heer
Leon alsook de Zoeloeleider Gatsha
Buthelezi zijn optimistisch dat verschil
lende leiders uit Zuid-Afrika Kissinger
ofwel in dit land zelf ofwel in een ander
Afrikaans land zullen ontmoeten.
Kissingers reis is wat de Amerikaanse
binnenlandse politiek betreft een hache
lijke onderneming. Krijgt hij zijn vredes
plan aangenomen, dan staat president
Ford het verwijt van conservatieve zijde
te wachten dat hij de blanke belangen aan
het zwarte deel van de bevolking heeft
„uitgeleverd”. Komt Kissinger niet met
resultaten thuis, dan is dit wellicht aanlei
ding voor Fords democratische tegenstan
der om hem aan te vallen. De VS immers
hebben zich vele jaren weinig aam Afrika
gelegen laten liggen. Naar democratische
opvatting zijn Kissingers pogingen te laat
gekomen om volledig geloofwaardig te
zijn.
De Verenigde Staten leggen de laatste
weken een enorme diplomatieke activiteit
in zuidelijk Afrika aan de dag. Waarne
mend minister voor Afrikaanse Zaken,
William Schaufele, en onderminister voor
Economische Zaken, William Rogers,
voerden de laatste dagen gesprekken met
verschillende Afrikaanse staatshoofden.
De Syrische strijdkrachten die zich
reeds in de Bekaa-vallei bevonden, wor
den geraamd op ongeveer 15.000 man, die
de beschikking hebben over 300 tanks en
pantservoertuigen, zware en lichte artille
rie, raket- en luchtdoelgeschut.
Zware artilleriegevechten ten zuidoos
ten van Beiroet tussen Syrische eenheden
enerzijds en linkse en Palestijnse troepen
anderzijds hadden reeds de speculaties
versterkt, dat Syrië spoedig een belangrij-
Zowel in Windhoek ais in Pretoria
wordt in politieke kringen verwacht dat
Zuid-Afrika nieuwe concessies zal doen,
bijvoorbeeld door het accepteren van de
bevrijdingsbeweging SWAPO als onder
handelingspartner. In Windhoek gaan
zelfs geruchten dat één van de uitkomsten
van het gesprek Kissinger-Vorster zal zijn
dat in Genève onder auspiciën van de
Verenigde Naties een constitutionele con
ferentie zal worden belegd, waaraan alle
partijen in het geschil zullen deelnemen.
Volgens welingelichte bronnen in Preto
ria zou in de loop van het vandaag begon
nen Namibië-debat in de Veiligheidsraad
een Zuidafrikaanse nota worden overhan
digd met de toezegging dat nationale ver
kiezingen in Namibië zullen worden
gehouden onder controle van internatio
nale waarnemers.
De bevrijdingsbeweging SWAPO, die
zegt de bevolking van Namibië te verte
genwoordigen een claim die door de VN
is gehonoreerd eist de volledige terug
trekking van Zuidafrikaanse troepen uit
Zuidwest-Afrika, voordat verkiezingen
plaatsvinden. Die verkiezingen, aldus
SWAPO-woordvoerders, moeten plaats
vinden onder auspiciën van de VN en
volgens het één-man-één-stem-systeem
worden gehouden.
ke militaire stap zou zetten om een oplos
sing voor de Libanese crisis af te dwingen
De drie weken die leiden tot een wisse
ling van het presidentschap op 23 septem
ber worden van beslissend belang geacht.
Door het ontbreken van werkelijke hoop
op vrede gaan er geruchten dat Syrië zou
proberen zijn invloed nog verder uit te
breiden. Hetland zou al 60 percent van het
Libanese grondgebied onder controle
hebben
De spoedbijeenkomst van de Arabische
ministers van buitenlandse zaken, die
voor woensdag in Cairo was vastgesteld,
is verschoven naar zaterdag Dit heeft een
woordvoerder van de Arabische Liga in
De tegen Oegande gerichte resolutie
werd mede door de Nederlandse verte
genwoordiger, dr. Theo van Boven, inge
diend. Na afloop van de stemming (14
voor, drie onthoudingen) verklaarde Van
Boven verheugd te zijn dat er eindelijk
een resolutie tegen een ander land dan de
„traditionele” was aangenomen. Onder
„traditionele landen” verstaat hij Zuid-
Afrika, Chili en Israel.
Men hoopte dat voor zaterdag een nieu
we regering in Koeweit zal zijn gevormd,
aldus de kringen. Juist Koeweit heeft
opgeroepen tot een Arabische topconfe
rentie over de Libanese kwestie.
Tot het uitstel van de ministersconfe
rentie is volgens de woordvoerder beslo
ten „op verzoek van enkele Arabische
landen” Hij ging daar niet verder op in.
Van Boven verklaarde na de stemming
publiekelijk dat hij dergelijke praktijken
in deze commissie, waar iedereen in zijn
persoonlijke hoedanigheid en niet als
regeringsvertegenwoordiger zit, beneden
peil acht.
de Egyptische hoofdstad bekendgemaakt.
De ministersbijeenkomst moet een plaats
en een datum vaststellen voor een Arabi
sche topconferentie over.de Libanese bur
geroorlog
Maar in andere kringen van de Arabische
Liga werd vernomen dat het uitstel voor
namelijk moet worden gezocht in de bin
nenlandse cirsis in Koeweit en het vertrek
van de regering van Koeweit, afgelopen
zondag.
Senator Moss en zijn vrienden genoten
een volmaakte gezondheid toen ze rond
honderd ziekenhuizen in New York, New
Jersey, Michigan en Californië bezochten.
Bij iedere gelegenheid gaven ze op, kou te
hebben gevat. De artsen vonden echter bij
de kerngezonde mannen een reeks ziek
ten. van bronchitis tot ernstige ontstekin
gen van de urinewegen
De artsen doen volgens de senator
onnodige onderzoeken en brengen de kos
ten aan Medicaid in rekening Een van de
drie .patiënten” leverde voor een urineon-
derzoek vloeibare zeep in en kreeg te
horen dat er geen afwijkingen waren
gevonden Een ander, die uitstekend kan
zien, kreeg driemaal een bril- voorge
schreven
PEKING AFP). China heeft gisteren
een kunstmaan gelanceerd, zo meldt het
persbureau Nieuw China. Alles functio
neert normaal, aldus het bureau.
Het is de zesde lancering van een aard-
satelliet die China sinds april 1970 heeft
bekendgemaakt.
„De ideeën van Tesla vormden de
grondslag van de hydro-elektrische cen
trale van de Niagarawaterval”, en onder
het hoofdstukje „radar” staat te lezen: „In
1900 merkte Nikola Tesla op dat bewegen
de schepen door middel van radioreflec-
ties konden worden gelokaliseerd”. In
„Ideas and Invention” van Egon Larsen
wordt Tesla „the greatest high-frequency
expert of his time” genoemd en meldt men
dat hij in 1888 de drie-fasen-stroom ont
dekte en toepasbaar wist te maken. En als
u er nu nog niet van overtuigd bent dat hij
niet de eerste de beste was, wil ik wel
enkele van zijn patenten opsommen:
WASHINGTON (Reuter). Een groep
geologen heeft gemeld, dat gisteren de
vulkaan Soufrière, op het Franse eiland
Guadeloupe, toTuitbarsting is gekomen
na weken gerommeld te hebben.
Enkele geologen, die zich op, de vulkaan
bevonden, hebben lichte verwondingen
opgelopen. Het zijn elf Fransen en een
Engelsman. Er zouden geen doden zijn
gevallen.
Zuid-Afrika moet overstag, omdat ook
de Westerse landen de VN-resolutie waar
in wordt gesteld dat Zuid-Afrika op 31
augustus het beheer over Namibië uit
handen geeft aan de Verenigde Naties en
verkiezingen onder VN-toezicht organi
seert, ondersteunen. De verklaring van
het Turnhalle-beraad over onafhankelijk
heid op 31 december 1978 wordt niet
alleen in het Afrikaanse maar ook in het
Westerse kamp onvoldoende geacht.
jn
se
tal
de
100
eeft
pro-
van
mag
ver-
van
hik-
•den
een
icht-
e as
De
ring
wor-
chil-
>nde
'le
ije-
ïer
tot
ids
bij
an
iet
de
el-
ijn
na
lat
el-
srd
lit-
ige
/an
uw,
{en,
i 28
nk-
Töl
den
hei-
De
zes
zer-
a-
n
st
d
is
e-
in
Ik
s-
ft
ie
)g
Hl
tr
ig
s-
h-
et
it-
[J-
.e-
et
er
er
jr-
Ik besloot gisteren mijn eerste verhaal
over Nikola Tesla met te zeggen dat hij
„een dichter in de wetenschap” was. Zo
werd hij genoemd door Louis Adamic
(pronounce Ad-mik, staat er achter), die in
1943 de herdenkingsrede schreef die bur
gemeester La Guardia van New York na
de dood van Tesla uitsprak. Ik doe een
paar grepen uit die rede: „Hij deed buiten
gewone dingen, verbazingwekkend, mira
culeuze dingen gedurende zijn leven. Hij
deed ze met geen andere reden dan de
mensheid te dienen, zonder daar iets voor
terug te vragen. Geld - daar gaf hij niet
om. Eer - wie was er aangewezen om aan
een ander eer te bewijzen? Zo dacht hij
daarover. Dankbaarheid - hij verwachtte
het niet en vroeg er niet. om”.
Zuid-Afrika zou een reeks helikopters
en militaire vliegtuigen, die ter beschik
king van de Rhodesische luchtmacht ston
den, uit dit land hebben teruggetrokken.
De machines werden door Rhodesische
piloten gevlogen en waren door Zuid-
Afrika in bruikleen afgestaan. Het lijkt
erop alsof dit de eerste tekenen zijn dat
Zuid-Afrika grotere druk op Rhodesië
gaat uitoefenen om de vredespogingen
van dr. Kissinger te accepteren.
KOSYGIN
trijfel
De subcommissie nam ook een resolutie
aan waarin het uitdrukking geeft aan zijn
ernstige bezorgdheid over de situatie in
Argentinië. De resolutie werd met een
kleine meerderheid van stemmen aange
nomen. De Argentijnse regering zou alles
in het werk hebben gesteld om dit te
voorkomen, en zelfs nationale regeringen
hebben benaderd om bondgenoten in de
VN-commissie onder druk te zetten.
WASHINGTON. Tien arbeiders zijn
radio-actief besmet en één man werd
gewond bij een ontploffing gisteren in
een kerncentrale in het Amerikaanse
Richland. De explosie vond plaats bij het
scheiden van het element americium uit
gebruikte reactorbrandstof in de centra
le van de Atlantic Richfield Hanford
maatschappij in de staat Washington.
In het verleden is de commissie vaak
verweten zich uitsluitend met „vaste klan
ten” bezig te houden. Het is de vraag of
door het aannemen van deze twee resolu
ties het getij is gekeerd. Achter de coulis
sen zou onder leiding van Rusland alles in
het werk worden gesteld om de procedure
van de commissie zodanig bij te stellen,
dat het onmogelijk wordt om andere dan
de „traditionele” landen van schendingen
van mensenrechten te beschuldigen.
De subcommissie heeft gisteren verder
de Rhodesische militaire aanval van 8
augustus op een kamp in Mozambique een
slachting genoemd en secretaris-generaal
Kurt Waldheim verzocht een volledig
onderzoek te gelasten.
Gisteren hadden de beide diplomaten
nog een ontmoeting met Samora Machel,
Frelimo-president van Mozambique. Ook
Engelands minister voor Afrikaanse
zaken, Ted Rowland, arriveerde gisteren
in de Mozambikaanse hoofdstad. Goed
ingelichte kringen aldaar menen dat dit
een laatste poging van de VS en Engeland
is om Samora Machel van Kissingers Rho
desische vredesinitiatief te overtuigen.
„Niet dat 'ons land het met de politiek
van Zuid-Afrika eens is. Integendeel, wij
ondersteunen vrijwel iedere anti-Zuid-
Afrika-resolutie, maar we hadden er ern
stige bezwaren tegen dat de VN-
commissie steeds weer dezelfde landen
als doelwit kiest en de zaken van andere
landen, waar de mensenrechten evenzeer
worden geschonden, altijd weer onder de
tafel laat verdwijnen”.
BANGKOK (AFP) De Thailandse
politie heeft gisteren twee Nederlanders
gearresteerd in samenhang met de
vondst van 150 kilogram heroïne die het
duo als luchtvracht naar België had wil
len verzenden
Gearresteerd zijn een 37-jarige man die
volgens de Thailnadse politie afkomstig is
uit Sneek, en een vermoedelijke mede
plichtige Zij zouden centrale figuren zijn
in een zes man sterke smokkelorganisatie,
die verbindingen zou hebben in Singapore
en Hong Kong.
NICOSIA (AFP, Reuter, AP) Volgens een gisteren op Cyprus opgevangen
uitzending van de radiozender van de Libanese progressieven zijn nieuwe Syrische
versterkingen, waarvan de sterkte op 20.000 man wordt geschat, zondag doorgedron
gen tot de Bekaa-vlakte in Midden-Libanon. De versterkingen zouden worden
gesteund door tanks.
(Van onze redactie buitenland)
Woordvoerders van het bedrijf verze
kerden dat de tien werknemers geen
nadelige gevolgen van de besmetting zul
len ondervinden. Zij werkten onder een
beschermende constructie, waarvan een
deel door de ontploffing werd wegge
slagen.
Het was vanmorgen vroeg nog niet
bekend of radioactieve deeltjes in de
atmosfeer terecht zijn gekomen. De
besmette arbeiders zijn in het hospitaal op
het terrein van de kerncentrale onder
zocht en ontsmet, een behandeling die
volgens zegslieden onder meer een stevig
afschrobben inhoudt. Volgens dr. David
Allen, assistent-hoogleraar in de farma
ceutische wetenschappen aan de universi-
teit van de staat Washington, wordt de
ernst van de besmetting en de schadelijke
gevolgen die de tien eraan kunnen over
houden bepaald door de hoeveelheid ame-
nciumdeeltjes die het lichaam heeft opge
nomen. Volgens Allen gebeurt dat alleen
via de longen
(Van een speciale medewerkster)
GENEVE. De subcommissie voor de rechten van de mens van de Verenigde
Naties heeft besloten een onderzoek in te stellen naar de onrustbarende situatie in
Oeganda De berichten over schendingen van de mensenrechten in dit land zijn zo
talrijk, dat de commissie het nodig acht een diepgaande studie te maken die op
objectieve en betrouwbare informatie is gebaseerd.
De commissie spreekt haar „diepste
bezorgdheid” uit over de moordpartij in
het kamp Nyazonia, dicht bij de grens met
Rhodesië.
De 72-jarige eerste-minister werd, vol
gens het blad, door het snelle optreden
van zijn lijfwachten van de verdrinkings
dood gered, toen de hersenbloeding hem
had getroffen. Dank zij mond-op-
mondbeademing en het feit dat er direct,
medische hulp ter plaatse was, bracht
Kosigin er het levend af
NEW YORK (DPA). Verkleed als
armen hebben de 64-jarige Amerikaanse
senator Frank Moss uit Utah en enkele
medewerkers zich in verscheidene deel
staten van de VS als patiënt laten opne
men. Hun ervaring is dat de gezondheids
dienst voor behoeftigen (Medicaid) voor
miljarden wordt opgelicht.
„Stel dat we genoodzaakt waren de
resultaten van Tesla’s werk in onze indus
triële wereld teniet te doen, dan zouden de
wielen van de industrie tot stilstand
komen, onze elektrische treinen en andere
voertuigen zouden stil blijven staan, onze
steden zouden in duisternis worden
gedompeld, onze fabrieken zouden niet
meer verder kunnen werken. Zijn werk is
zo ver-reikend, dat hét ’t alfa en omega
van de industrie is geworden. Als Tesla’s
werk plotseling zou worden teruggetrok
ken, zou de duisternis overwinnen en wij
zouden terugvallen in barbarisme”.
Verder was hij een pionier op het gebied
van de „remote control” (afstandsbedie
ning) en de automatische besturing. Hij
legde zes jaar Voordat Marconi de draad
loze telegrafie uitvond al uit hoe je dit
moest doen (maar hij had andere dingen
aan zijn hoofd), en hij maakte een foto van
zijn voetbeenderen dwars door zijn
schoen heen op een moment dat Röntgen
daar ook net mee bezig was. Een Nobel
prijs heeft hij natuurlijk nooit gekregen
(ook niet in 1931 en 1934 toen ze niemand
voor de Nobelprijs voor Natuurkunde
konden vinden), want dan had hij hem
ieder jaar wel kunnen krijgen. Maar hij
kan nu nog steèds voldoening putten uit
het feit dat wij, in ons huis of buitenshuis,
geen stap kunnen verzetten, of hij heeft
wel de eerste stap in die richting gedaan.
Hoewel er geen agenda voor het
gesprek met Vorster bekend is gemaakt,
maken Amerikaanse zegslieden er geen
geheim van dat de toestand in Rhodesië
bovenaan staat op de lijst, maar dat
tevens wordt gesproken over onafhanke
lijkheid voor Namibië (Zuidwest-Afrika,
de voormalige Duitse kolonie die langer
dan de bedoeling was door Zuid-Afrika
wordt beheerd) en de huidige onrust in
Zuid-Afrika zelf, waar nu al wekenlang
vrijwel dagelijks slachtoffers vallen van
het zwarte verzet tegen de blanke onder
drukking.
Van de kant van de VS worden dan ook
grote bedragen voor de economische
opbouw van Mozambique in het vooruit
zicht gesteld. Afgelopen zaterdag had
Zambia’s president dr. Kenneth Kaoenda
president Samora Machel in Tete ont
moet. Bij die gesprekken was ook Mozam-
biques minister van Defensie, Alberto
Chipande, aanwezig. Verwacht wordt dat
nog in de loop van deze week de staats
hoofden van Zambia, Botswana, Mozam
bique en Tanzania voor een nieuwe top
conferentie in Loesaka bijeen zullen
komen.
De huid zou, ook volgens andere
experts wel voldoende afweer tegen stra
ling van americium bieden. Zeker in dit
geval waren de betrokken mensen zo snel
uit het besmette gebied verdwenen dat ze
geen schadelijke gevolgen aan de ontplof
fing zullen overhouden, aldus deze
experts.
i”
Een groot deel van de bevolking van het
eiland werd geëvacueerd nadat de berg
begon te roken en er zich in juli
aardschokken voordeden. Verwacht
wordt, dat de berg nu tot rust zal komen.
Ook bij het tweede belangrijke
gespreksthema tussen Kissinger en Vor
ster, de kwestie-Namibië, zal Zuid-Afrika
heel wat water in de apartheidswijn moe
ten doen. Het door Pretoria gesanctio
neerde besluit van de constitutionele con
ferentie in Windhoek (het zogenaamde
Turnhalle-beraad) dat Zuidwest-Afrika
op 31 december 1978 onafhankelijk zal
zijn, wordt onvoldoende geacht als blijk
van goede wil.
Voorts zijn volgens dezelfde omrpep
troepenbewegingen waargenomen in de
bergen, op de Bekaa-vlakte en in Noord-
Libanon, waar de strijd verhevigd is aan
het Tripoli-Zghorta-front. (Tripoli is de
hoofdstad van Nourd-Libanon en Zghorta
het geboortedorp van president Franjieh).
Mooi gebruld, leeuw!, denkt u nu mis
schien, en het zou best kunnen dat Tesla
dat zelf ook gedacht zou hebben, want zijn
onterechte bekendheid is mede te danken
aan zijn tefuggetrokken levenswijze. Hij
bleef zijn hele leven ongetrouwd, en leef
de als een bohémien, van de ene hotelka
mer naar de andere trekkend. In het Niko
la Tesla Museum in Belgrado hangen
krabbeltjes van hem, vastgelegd met de
vaste en zwierige hand van een Picasso,
die de aanzet waren tot revolutionaire
uitvindingen, maar waarvoor hij wel het
hotelpapier gebruikte van Hotel Duques
ne en Hotel Anderson in Pittsburg, en het
Astor House en Metropolitan Hotel in
New York. Het ging geloof ik om de hoog
frequente wisselstroomgenerator. In
„Eureka!” (uitvindingen door de eeuwen
heen van wiel tot computer) van Uitgeve
rij Het Spectrum wordt gerept van Tesla’s
„briljante, technische intuïtie” en zegt
men:
LONDEN (UPI). Het Britse blad
Evening News heeft gisteren gemeld, dat
de Russische premier Kosigin onlangs
door een beroerte is getroffen, toen hij
aan het zwemmen was in de rivier de
Moskwa. Hij zou er niet ernstig aan toe
zijn.
Elektrische booglamp, dynamo-
elektrische machine, elektro-magnetische
motor, systeem van distribuering van
elektriciteit, wisselströommotor, systeem
voor elektrische verlichting, elektrische
generator, elektrisch spoorwegsysteem,
stoommachine, apparaat voor het produ
ceren van hoog-frequente stroom, seinsys-
teem, turbinemotor, fontein, snelheidsme
ter, enz. enz.
v!'
La
