Druk overleg nieuw
vredesplan Libanon
Carter krijgt steun Edward
Kennedy en van AFL-CIO
Klacht Bonn: Gebrek aan medewerking
Amerika
inzake Lockheedschandaal
L
ftOb
-
Aan vooravond van gesprek met Vorster in Zurich:
Snelrecht voor
Londense
1
rellenmakers
Li
„Cholera heerst
in Tangsjan”
TESLA (SLOT)
Sarkis op bezoek bij Assad
BOL MET AS
PARLEMENTAIR ONDERZOEK NAAR AANSCHAFFING STARFIGHTER
Minister aan ernstig
ongeluk ontsnapt
Japan
Griekenland
2
19 7 6
SEPTEMBER
3
WOENSDAG
I
BINNEN- EN BUITENLAND
olen
4ars
eeid
best
ten
ters
ogies
j’rank-
i in de
or een
n twee
heeft
r wer-
et zie-
ewone
□aaide
unnen
;r zijn
ide en
veg te
ieken-
ifonds
in een
a voor
starie-
ioeg
etjes”
india-
ij het
irege-
j ver
en en
weer
oop
jrt in
van
giste-
an B.
i aan
s en -
geen
t ver-
liap
ei' in
>auw
door
ogel,
Utijd
hijn
i zijn
Lven-
gold
sr de
iUW.
Vorderingen'
.nipt
den
(Van onze redactie buitenland)
WASHINGTON Henry Kissinger heeft gisteren in Philadelphia
de Zuidafrikaanse rassenscheiding in sterke bewoordingen veroor
deeld. „De interne structuur van Zuid-Afrika”, zo zei de Amerikaanse
minister van Buitenlandse Zaken aan de vooravond van een gesprek
met de Zuidafrikaanse premier John Vorster in Zürich, „is onverenig
baar met enig gevoel voor menselijke waardigheid. Geen enkel regime
dat leidt tot opstanden en geweld kan rechtvaardig of aanvaardbaar
zijn, en het kan ook niet voortbestaan”.
10 Jaar SRV tien weken hoge feestkortingen Week in.
week uit een SRV jubileum-cheque bij bekende merk
artikelen, goed voor fikse reduktie in de week daarop!
"i
tnjfël
Kissinger veroordeelt Z-Afrika
door Nico Scheepmaker
I
Senator Kennedy en Jimmy Carter.
En daar staat-ie nu. in het schijnwerper
licht, en iedere bezoeker denkt devoot:
„Daar zit z’n as in”, (het doet denken aan
het mooie, maar naar het schijnt apocrie
fe verhaal dat de conservator van het
Multatuli Museum voor alle zekerheid de
urn met Multatuli’s as mee naar huis nam
bij een verbouwing of verhuizing van het
museum, waarna zijn werkster in een
onbewaakt ogenblik („Hè jasses, as in een
vaas het ding in de asemmer leeggooide
en grondig reinigde; dit verhaal doet al
jaren de ronde, met een veel grotere
omloopsnelheid dan het verhaal dat er
niks van waar is).
Maar alweer een paar jaar geleden
bleek de bol inclusief de sokkel opeens
verdwenen te zijn, toen de werkster
’s ochtends begon af te stoffen. Gelukkig
vond men het hele gevaarte even later
achter de gordijnen die de heilige schrijn
afschutten: de dief of souvenirjager bleek
er niet in geslaagd te zijn de messing bol
die met een grote mataien pin in het
stenen voetstuk vastzat, er uit te wrikken.
Geschrokken besloot men toen toch maar
een kopie te laten maken van de messing
urn, en die, in navolging van de fotokopi
eën in het museum, als de echte tentoon te
stellen.
leeft
cloze
nnen
bon-
n de
de te
rden
van
eker
fdui-
blij-
eede
Tevoren had hij een ontmoeting gehad
met de speciale afgezant van de Liga naar
Libanon, Hassan Sabri El Kholi en Farok
Kaddoemi, de minister van Buitenlandse
Zaken van de Palestijnse bevrijdingsor
ganisatie (PLO).
Riad zei te hopen dat het vredesplan
stap voor stap uitgevoerd kan worden,
zodat de strijdende partijen langzaam
maar zeker het vertrouwen in elkaar her
winnen. Ook verklaarde hij te hopen dat
de Arabische ministers van Buitenlandse
Zaken, die zaterdag in Cairo bijeen
komen om de kwestie-Libanon te bespre
ken, eveneens het plan zullen onderschrij
ven waardoor het meer gewicht krijgt.
De toekomstige Libanese president Sar
kis heeft gisteren vijf uur van gedachten
gewisseld met de Syrische president
Assad. Dat gebeurde in Damascus, waar
geen bijzonderheden omtrent het overleg
werden bekendgemaakt.
Naar in de omgeving van Sarkis werd
vernomen, ging het overleg voornamelijk
over de problemen van het weer opbou
wen van het leger en de politie in Libanon
en over de vraag, hoelang Syrië zijn 20.000
militairen in dat land wil handhaven.
„De belangrijkste hinderpaal is het feit
dat geen van de partijen de andere ver
trouwt”, zo zei de bemiddelaar.
Intussen schijnen onderhandelingen
tussen enerzijds rechtse vertegenwoordi
gers en anderzijds linkse en Palestijnse
afgevaardigden over wederzijdse troe
penterugtrekkingen bij Aintoeray, op 30
km ten noordoosten van Beiroet, goed te
vorderen.
Aan de fronten deden zich gisteren geen
grote botsingen voor.
Het blad heeft met opzet de naam van
de schrijver weggelaten De brief was
gericht aan familie in Hongkong en 14
augustus gepost
Kissinger gisteren: „Wij zijn uiterst
droef gestemd door de recente en nog
voortdurende druk op zwarte leefgemeen
schappen, universiteiten en scholen in
heel Zuid-Afrika. Zij vormen een drama
tisch bewijs voor de frustraties van de
zwarte Afrikanen tegenover een regime
dat hun zowel status, gelijkheid als politie
ke rechten ontzegt”.
Kissingers onderneming vindt plaats in
nauw contact met de Britten, die hij
inlicht en raadpleegt voor en na zijn
bezoek aan Zurich.
Ook in andere landen wordt met smart
gewacht op meer informatie vanuit Was-
Na een rede van Carter tot het AFL-
CIO hoofdbestuur, zei voorzitter George
Meany over het koppel Carter-Mondale:
„Amerika heeft hen nodig. Wij hebben
hen nodig en zullen hen op alle mogelijke
manieren bijstaan”.
hington. Zowel in Griekenland als Turkjje
kunnen de regeringen met het tot nog toe
beschikbare materiaal weinig uit de voe
ten. De Turkse justitiële autoriteiten heb
ben weliswaar enige documentatie van
Washington ontvangen maar daarin ont
breken helaas de namen van degenen die
smeergelden van Lockheed zouden heb
ben geïnd
In de Noorse pers wordt melding
gemaakt van een intern onderzoek van
het ministerie van defensie, waarbij alle
contracten tussen Lockheed en de Noorse
regering zullen worden nagelopen Ver
moedens van ontwettige betalingen zou
den er niet zijn, maar na alle publikaties
over Lockheed schijnen de Noren het
Zowel Carter als Meany keerde zich
tegen het financieel-economische beleid
van de regering-Ford.
te verdrijven in dank worden aanvaard.
Volgens Mboumoua heeft de bevrijdings
beweging Swapo die claimt het gekleur
de volk van Namibië werkelijk^te verte
genwoordigen— alle recht om hulp te vra
gen bij wie dan ook. De Swapo verdeelt
in een radicale buitenlandse vleugel en
een meer gematigde en legale binnenland
se wil pas deelnemen aan verkiezingen
in Namibië wanneer die worden gehou
den na terugtrekking van Zuid-Afrika en
onder controle van de VN.
De Cubaanse zaakgelastigde in de Zam-
biaanse hoofdstad Loesaka heeft gisteren
verklaard dat Cuba solidair is met Swapo.
Hij wilde, vanwege het „delicate karakter
van de kwestie”, echter niet aangeven of
delen van de 12.000 man sterke Cubaanse
troepenmacht in Angola die solidariteit
daadwerkelijk zullen vertolken en bij de
strijd in Namibië worden ingezet. Swapo
zelf heeft al om Russisch-Cubaanse hulp
verzocht.
Het Italiaanse weekblad Expresso zou
vandaag een drietal documenten publice
ren waaruit blijkt dat de huidige Italiaan
se premier Andreotti in totaal 33.000 dol
lar van Lockheed zou hebben gekregen.
Deze documenten worden in Romeinse
politieke kringen, en ook in de nieuwsme
dia, niet erg serieus genomen. Andreotti’s
woordvoerder heeft de berichten onmid-
delijk tegengesproken, maar dat lijkt nau
welijks noodzakelijk nu zelfs Expresso
meent dat het om valse papieren gaat, die
de regering-Andreotti in discrediet willen
brengen.
zekere voor het onzekere te willen nemen.
De Noorse luchtmacht heeft Starfighters,
Orions en Hercules-toestellen van Lock
heed aangekocht.
In Japan zijn tot nog toe 18 personen
gearresteerd die geld van Lockheed zou
den hebben aangenomen De bekendste
van hen, oud-premier Tanaka, is inmid
dels weer tegen borgtocht op vrije voeten
Tanaka zou 1,66 miljoen dollar van Lock
heed hebben gekregen,
ans
ventie had Meany een kille neutraliteit
betracht tegenover Carter.
mtoor
iranse
onge-
gesto-
s met
lehni-
kheid
n het
Para
deren
vond
leden
i Fort
>r de
Zowel in linkse als in rechtse Libanese
kringen was men het erover eens, dat de
besprekingen van Sarkis met Assad van
groot belang waren voor het streven van
de Arabische Liga naar vrede in Libanon.
Syrië zou zijn steun aan een plan van de
Liga hebben gegeven, dat een geleidelijke
terugtrekking van alle troepen van de
diverse fronten inhoudt.
HANNOVER (DPA). De Westduitse
minister van buitenlandse zaken. Hans
Dietrich Genscher, is gisteren tijdens een
verkiezingstournee in Neder-Saksen ont
snapt aan een ernstig verkeersongluk,
waarbij vier doden vielen en drie zwaar
gewonden.
WASHINGTON (AFP) De Ameri
kaanse vakcentrale AFL-CIO heeft giste
ren opnieuw, en ditmaal heel wat harte
lijker dan bij voorkiezingen en conven
tie, haar vertrouwen uitgesproken in de
democratische presidentskandidaat Jim
my Carter en diens „running mate” sena
tor Walter Mondale.
In Los Angelos heeft de voormalige
vice-president van Lockheed. Carl Kot-
chian een Japanse parmentaire onder
zoekscommissie nieuwe geheimen gege
vens verstrekt. Dat gebeurde op een beslo
ten zitting van de arrondissementsrecht
bank ter plaatse. Kotchian neeft op grond
van een met Japan gesloten overeenkomst
niets te duchten van de Japanse justitiële
autoriteiten In ruil daarvoor verstrekt hij
de onderzoekscommissie alle hem beken
de gegevens over de omkoopactiviteiten
van Lockheed in Japan, waarmee in
totaal een bedrag van meer dan 9 miljoen
dollar is gemoeid.
ie van
s, zou
leef in
'aard-
osten.
vaart-
>rnell-
jzegd.
één
iderd-
n.
sn 21-
■natio-
zan de
t. Gis-
hij
gische
ïhzelf.
luiden
De reden van zijn onbekendheid was
zijn manier van leven. Toen na de oorlog
al zijn bezittingen uit de Newyorkse hotel
kamer waar hij gestorven was naar zijn
vaderland Joego-Slavië werden gestuurd,
bleken daaronder ook twee grote dozen
met duivenvoer te zijn: de duiven waren
in zijn laatste jaren nog de enige levende
wezens met wie hij contact had. Een zon
derling dus. Maar een geniale en sympa
thieke zonderling. W. H. Eccles schreef in
„Nature”, na zijn dood: „Tesla’s werkme
thode bestond hierin dat hij een probleem
stelde, oplossingen bedacht, machines
bouwde en een aanvraag voor patent
invulde, of anders een lezing over het
onderwerp hield voor een technisch
genootschap. Daarna begon hij weer aan
een nieuw probleem. Gedurende zijn hele
lange leven van 85 jaar heeft Tesla maar
zelden de aandacht op zijn eigen succes
sen gericht, hij blikte nooit in geschriften
terug op zijn oude werk, en hij claimde
zelden het eerstgeboorterecht van een van
zijn vindingen, hoewel die hem voortdu
rend werden ontstolen. Een dergelijke
gereserveerdheid treft vooral in een geest
die zo rijk was aan creatieve gedachten,
en zo competent om die praktisch uitvoer
baar te maken”.
listan
n alle
ig te
ndig-
n die
nieuwde beschuldigingen aan het adres
van de christendemocratische GSU en
haar leider, Franz-Josef Strauss. Lock
heed zou Strauss en zijn GSU meer dan 12
miljoen dollar hebben uitbetaald om
Europa „rijp” te maken voor de Starfigh-
ter. Strauss was indertijd minister van
defensie en bestelde de eerste 900 Star-
fighters, waarna andere Westeuropese
landen ook Nederland volgden.
n en
lister
?d of
rden
zoals
itjes.
en
LONDEN (AFP). Een veertigtal
Westindische inwoners van de Londen
se wijk Notting Hill, maandagavond
betrokken bij een grootscheepse vecht
partij met de politie, is gisteren door
verscheidene rechters veroordeeld tot
straffen die varieerden van vijf pond
(25 gulden) boete tot een maand hech
tenis onvoorwaardelijk.
De zwaarste straf was voor een 21-
jarige studente, die uit de vernielde
etalage van een drankwinkel twee fles
sen sherry had meegepakt. Zij gaf de
diefstal toe, maar tekende wel beroep
aan tegen de maand hechtenis.
De rest van de beklaagden, voor het
merendeel jongeren tussen de 15 en de
20, kreeg geldboeten opgelegd wegens
openbare dronkensèhap, wapenbezit,
geweld en verzet tegen de politie.
Vandaag komen nog eens 30 arres
tanten voor de Londense rechtbanken.
Nikola Tesla’s as bevindt zich in het
Museum Nikola Tesla in Belgrado. In een
kleine donkere ruimte ligt op een voetstuk
een messing bol ter grootte van een 3-tje,
waarop enkele schijnwerpers staan
gericht. Hierin, zo weten de bezoekers
elkaar fluisterend te melden, bevindt zich
de as van Nikola Tesla. In werkelijkheid
bevindt die as zich in een volkomen iden
tieke bol achter slot en grendel in een safe.
Wat is namelijk het geval? Terwijl aan de
wanden en in de vitrines veiligheidshalve
de fotokopiëen van de persoonlijke docu
menten van Tesla werden tentoongesteld,
achtte de directie van het museum het
aanvankelijk niet nodig om ook Tesla’s
(onvervangbare) as met een zelfde
omzichtigheid te behandelen. Wie immers
zou de bol met as van Tesla willen stelen?
Gisteren en eergisteren heb ik verteld
dat de in 1943 overleden Joegoslaaf Niko
la Tesla een zevenhonderdtal patenten op
zijn naam had, van de wisselstroommotor
tot de turbine, maar dat hij, de „dichter in
de wetenschap”, nooit die mondiale
erkenning en bekendheid kreeg die zijn
gelijken als Edison en Marconi wél kre
gen. Niet dat de vakgenoten hem ooit over
het hoofd hebben gezien (al begreep Edi
son, wiens medewerker Tesla was, niet
waar hij heen wilde then hij de gelijk
stroom onvoldoende achtte voor massa-
produktie, waarna Tesla zich van hem
losmaakte en m de grootste armoe, waar
bij hij zelfs als dagloner werkte bij het
graven van kanalen door New York, aan
de uitvinding van de wisselstroom werkte,
die het mogelijk maakte de 2000 kleine
elektrische centrales in New York te ver
vangen door één grote), want in 1956 werd
besloten de eenheid van magnetische
inductie voortaan „tesla” te noemen,
waardoor Tesla zich weliswaar nog niet in
het rijtje Edison, Marconi en Röntgen kon
scharen, maar wel in het rijtje ampère,
volt en tesla.
De scherpe toon van Kissingers toe
spraak tot een voornamelijk zwart gezel
schap, is duidelijk bedoeld als een
opstapje naar de stemming waarin Kis
singer naar Zwitserland reist om met
Vorster van gedachten te wisselen over
een oplossing van de problemen die Zui
delijk Afrika bedreigen. Kissinger gaat
naar het luxueuze Dolder Hotel in Zurich
met plannen voor een vreedzame oplos
sing, doch gegeven zijn woorden in Phila
delphia valt er daarbij maar weinig te
onderhandelen. Wat Vorster krijgt voor
gelegd is een programma van eisen
gekoppeld aan een genadeloze veroorde
ling van zijn regime door het enige land
ter wereld dat eventueel bij machte zou
zijn om de blanke minderheidsregering
nog min of meer in stand te houden.
CAIRO, DAMASCUS (AP, Reuter, UPI) De bemiddelaar van de Arabische Liga
Riad heeft gisteren in Cairo gezegd dat alle strijdende partijen in Libanon het
nieuwste vredesplan van de Liga hebben onderschreven. Riad zei echter te betwijfe
len of het akkoord, wanneer getekend, ook werkelijk zal worden nageleefd.
Kissinger maakte echter ook duidelijk
dat de toestand in Zuid-Afrika niet kan
worden vergeleken met die in Namibië en
Rhodesië. In die landen is duidelijk spra
ke van koloniale indringers Kissinger
erkent echter dat de blanke Zuidafrika-
nen al eeuwen in het land hebben geleefd
en dat de wereld en de meeste zwarte
Afrikaanse leiders hun recht erkennen
om daar vreedzaam te bestaan.
Kennelijk zal Kissinger er in Zurich
naar streven Vorster te bewegen zijn
steun aan het Rhodesië van Ian Smith te
laten vallen en op die manier de prijs te
betalen voor een overgang naar een nor
male situatie in Zuid-Afrika, die niet tot
geweld behoeft te leiden. Daarbij zou het
Westen dan in staat kunnen blijken veel
van zijn industriële en strategische belan
gen in Zuid-Afrika te redden uit de drei
gende ondergang.
Hoewel er nog druk gespeculeerd wordt
over Zuidafrikaanse concessies inzake
Namibië (zo zouden de blanke regerings
vertegenwoordigers op de constitutionele
Carter kantte zich tegen „elke economi
sche doctrine die zich baseert op gedeelte
lijke werkgelegenheid als systeem”. Naar
zijn oordeel betekent een dergelijke poli
tiek „het morele, economische en politieke
bankroet”.
Meany zei dat de republikeinen het land
naar een nieuwe recessie leiden en noem
de Carter de enige die dat zou kunnen
verhinderen.
Carter heeft gisteren ook de formele
steuntoezegging gekregen van senator
Edward Kennedy, lange tijd de „stiekeme
favoriet” der democraten. Kennedy kon
digde aan, dat hij per half september
aktief voor Carter op het verkiezingspad
zal gaan.
Op zich is vakbondssteun voor de demo
cratische kandidaat niets bijzonders,
want de AFL-CIO is traditioneel een van
de pijlers der partij. Wat echter gisteren
opviel was de warmte waarmee de oude
„kingmaker” Meany zich achter Carter
opstelde. Gedurende de voorverkiezingen
en ook nog tijdens de democratische con-
fl
Kissinger tijdens zijn toespraak.
conferentie in Windhoek instemmend
hebben geknikt bij het voorstel voor eind
1978 verkiezingen onder VN-toezicht in
Zuidwest-Afrikate houden) is van een
officiële wijziging van het Zuidafrikaanse
regeringsstandpunt nog geen sprake. De
Afrikaanse landen hebben dan ook in
New York bij de eerste procedurele zitting
over Namibië van de Veiligheidsraad om
sancties tegen Zuid-Afrika gevraagd.
Het was gisteren de laatste dag waarop
Ziud-Afrika zich bereid had kunnen ver
klaren het beheer over Namibië aan de
VN over te dragen. De Veiligheidsdraad
zal op 23 september de eisen van de Afri
kaanse landen behandelen. Gisteren
sprak de vertenwoordiger van Madagas
car, Rasolondraibe, namens 46 Afrikaan
se landen de Veiligheidsraad toe. De bij
eenkomst werd na een half uur gesloten.
Volgens secretaris-generaal Mboumoua
van de Organisatie van Afrikaanse Een
heid (OAE) zal Cubaanse militaire hulp
bij de pogingen Zuid-Afrika uit Namibië
De Westduitse regering heeft het onder
zoek naar mogelijke Lockheed-
steekpennmgen heropend vanwege her-
De Turkse oppositie had de regering er
al van beschuldigd lijsten met namen ach
ter te houden Volgens minister van justi
tie Moeftoeogloe heeft Washington,
ondanks een tussen Turkije en de VS
gesloten overeenkomst, slechts enkele
documenten beschikbaar gesteld en
wordt met smart gewacht op meer infor
matie.
De Westduitse staatssecretaris van jus
titie. ErkeL zal op korte termijn naar
Washington reizen met hoogstwaarschijn
lijk als voornaamste taak de autoriteiten
daar te bewegen tot een soepeler houding
bij het atstaan van Lockheed-
documenten
De minister, die voorzitter is van de
liberale FDP reed mee met partijgenoten
in waarvan èr een tijdens een inhaalma
noeuvre in botsing kwam met een tege
moetkomende auto.
De Griekse regering heeft na herhaald
en hardnekkig aandringen bij Washing
ton voldoende gegevens in handen gekre
gen om een officieel onderzoek te starten
naar betalingen van Lockheed aan rege
ringsfunctionarissen. Tot op heden is over
de Griekse Lockheedzaak weinig meer
bekend dan dat aan een generaal „com
missies” van een half miljoen dollar zou
den zijn betaald voor de verkoop van
Hercules-transportvliegtuigen aan de
Griekse luchtmacht Het Griekse onder
zoek wordt geleid door een bekende jurist,
die is aangesteld door de procureur-
generaai bij het hooggerechtshof
(Van onze redactie buitenland)
DEN HAAG De Westduitse regering
wil een parlementair onderzoek naar de
gang van zaken rond de aanschal van
Lockheeds* Starfighter aan het begin van
de jaren zestig De moeilijkheid is echter,
verklaarde gistere minister Vogel van
justitie, dat Amerika niet erg wil mee
werken. en dat de tot dusver beschikbare
documenten onvoldoende gegevens
bevatten om vergaande conclusies te
trekken Volgens Vogei heeft Washington
geweigerd Amerikaans bewijsmateriaal
over Lockheeds financiële activiteiten
aan Bonn at te slaan voor een „politiek”
onderzoek door een parlementaire com
missie.
U krijgt jubileumcheques bij of ontvangt feest kortingen op artikelen
van deze bekende merken: Betuwe. Blue Band. Bona Calvé. Dubro.
E-10 Speciaal, Friesche Vlag Goudband Fruxano Hero. Koeleman,
van Nelle. Pepsi. Popla. 7-Up. Smiths. Unox Hivella er, Roosvicee.
(ADVERTENTIE)
HONGKONG (Keuter) Het onafhan
kelijke Hongkongse dagblad Mmg Pao
publiceerde gisteren een briel van een
inwoner van de door de recente aardbe
vingen getroffen Chinese stad Tangsjau.
waarin hij schrijft dat de stad nu
geplaagd wordt door cholera en dat
mogelijk 91)0.000 inwoners bij de aardbe
ving zijn gedood of gewond.
