FBI-directeur ging over de schreef
Gesprek Vorster
met leiders
van thuislanden
Dajan nu hoofdredacteur
LEFEBVRE KOMT NIET NAAR STEIN
ïat senaat
benoeming
McCloskey
Waarschijnlijk in oktober
Franse aartsbisschop „ziek en oververmoeid
voor uitroepen
noodtoestand
ONTSLAG HAYS
BEKOMMERNIS
iP BEVEL VAN FORD ONDERZOEK DOOR MINISTERIE JUSTITIE
TOREN VAN PISA
Californië erkent
„recht op sterven”
2
BINNEN* EN BUITENLAND
door Nico Scheepmaker'
Idief
soek
iren
Smith
lukt
atch
die
t blad
rteren
kblad
Zoals
jaren
i*zen
sbben
r een
inden
■p zei
ze is
taan
«nis
lakt
soek
dik
Geprikkeld
toeimer Vorster heeft gisteren geprik-
d van zich afgebeten naar aanleiding
D de vloed speculaties over de conces-
s die zijn regering zou (moeten) doen
i zich van Amerikaanse steun te verze
pen. „Wij laten ons door niemand de wet
jrschrijven”, aldus Vorster, „niet door
itenlandse mogendheden en niet door
Verenigde Naties”
QNDERDAG 2 SEPTEMBER 1976
éerd
PRETORIA (Reuter). Premier Vorster van Zuid-Afrika zal,
harschijnlijk in de loop van oktober, over de onlusten in de zwarte
townships” van gedachten wisselen met de leiders der thuislanden,
e gebieden die door Pretoria in het kader van de apartheidspolitiek,
go voorbestemd tot onafhankelijkheid.
1
Met behulp van Amerikaans-Joodse
9 9
Een oude foto van de prins die in een
zwembad het zwembroekje van een zijner
vrienden schalks naar beneden trekt (met
als kop: „Die donderse Prins Bernhardt”)
trof ik wel aan in een Frans zondagsblad,
maar niet in een der Nederlandse kranten,
hoewel je die foto met een beetje fantasie
als een „korte samenvatting van het voor
afgaande” zou kunnen beschouwen. Een
beschaafd en gereputeerd Engels zon
dagsblad als The Sunday Times schroom
de niet om naast het portret van de konin
gin een foto af te drukken van gravin
Helene Lejeune in bikini, die de „jet-
setting”-vriendin van de prins zou zijn.
Befaamde verslaggevers als Anthony
Sampson en Michael Davie schrokken er
in The Oberserver ook niet voor terug de
veronderstelling te uiten dat kolonel Pant-
choulidzew de eigenlijke vader was van
Prins Bemhard.
Washington is momenteel zo onder de
indruk van schandalen en van de verkie
zingen dat de onaanzienlijke Kelley-zaak
Ale je de argumenten daarvoor leest,
denk je: ja, dat zou best wel eens kunnen,
en misschien ook een boel verklaren,
maar ja, je vertrouwen in de onfeilbare
Engelse kwaliteitsweekbladen krijgt dan
toch weer een behoorlijke deuk als je
dezelfde Sampson en Davie ziet beweren
dat koningin Wilhelmina in 1948 aftrad
„because of the embarrassing relations
with her medium”. En met die pijnlijke
betrekkingen met haar medium kan
alleen Greet Hofman bedoeld zijn, die niet
bij Wilhelmina hoorde maar bij Juliana.
Als ze zo’n fout maken, waarom zou dat
over Pantchoulidzew dan wel juist zijn?
En neem nu die foto van gravin Helene
Lejeune alias Poupette in The Sunday
Times. Vervult zij inderdaad de rol in
Bernhards leven die aan haar wordt toe
geschreven? En zo ja, is de begerenswaar-
dige blondine op de foto inderdaad Hele
ne Lejeune? Het zal wel natuurlijk, maar
zeker is dat geenszms, omdat op dezelfde
pagina een foto van Joop den Uyl staat die
Joop den Uyl helemaal niet is, maar Fred
Meuser. Met andere woorden: waarom
moet ik dat ene bericht en die ene foto wel
geloven, als ik zeker weet dat dat andere
bericht en die andere foto fout zijn? Het
blijft sukkelen, kortom.
iuijen
vra-
rkeer
tegen
lopen
oude
per 1
lerlid
e ver-
open-
vense
n 68-
deze
ije te
WASHINGTONHet Amerikaanse
jnisterie van justitie onderzoekt op
(vel van president Ford of FBI-directeur
larence M. Kelley geschenken heeft aan
komen van ondergeschikten en of hij
Bl-employe werkzaamheden aan zijn
lis heeft laten verrichten.
Horsters verklaring wordt gezien als
1 poging de Zuidafrikaanse positie dui-
öjk te stellen voor zijn gesprek dit
ekeinde in Zurich met de Amerikaanse
taster Kissinger
Soewel Vorster opmerkte geen com-
‘ntaar te willen leveren op recente „toe
raken of gebeurtenissen”, is het duide-
t dat hij weinig ingenomen is met Kis-
igers dinsdag in Philadelphia uitgespro
n veroordeling van het apartheidssys
sn Als het aan Zuid-Afrika ligt, zo
irdt in politieke kringen in Pretoria
üsteren werd Joe Thloloe, voorzitter
1 de zwarte joumalistenbond. door de
ütie opgepakt krachtens de wet op de
menlandse veiligheid. Met die wet kan
Zuidafrikaanse regering naar believen
te oppositie monddood maken.
dinsdag vond een demonstratie plaats
Silverton, een ander woonoord voor
‘Hriingen bij Kaapstad.
n dag eerder had de 53-jarige ambas-
ur. die op het Lange Voorhout King-
Gould zal opvolgen, reeds het fiat
egen van de senaatscommissie voor
inlaiise betrekkingen
Rhodesië’s premier Ian Smith gaf gis
teravond in een tv-interview zijn mening
over het komende gesprek tussen Vorster
en Kissinger, Smith weigerde een con
creet antwoord te geven op de vraag of hij
het eens is met de Amerikaanse ideeën
pver een zwarte meerderheidsregering in
Rhodesië
„Ik bekijk een toekomstige regering
niet door een gekleurde bril”, aldus
Smith. „Ik wil een Rhodesische regering
voor Rhodesië”.
opgemerkt, komen binnenlandse proble
men niet aan de orde in Zurich, maar zal
het gesprek zich bepalen tot de kwesties
Rhodesië en Namibië.
Vorster haalde ook fel uit naar de Afri
kaanse landen in de VN, die maandag in
de Veiligheidsraad hebben aangedrongen
op VN-sancties omdat Zuid-Afrika zich
niet uit Namibië wil terugtrekken Vor
ster: „Zuid-Afrika accepteert niet dat de
VN optreedt als een soort superparlement
en ons of andere landen voorschrijft hoe
de zaken moeten worden geregeld”
De Sovjet-Unie noemt de Amerikaanse
politiek in Zuidelijk Afrika gericht op
versterking van de posities der racistische
regeringen. In een commentaar van het
officiële persbureau Tass over het komen
de gesprek in Zwitserland, beschuldigt de
Sovjet-Unie Amerika ervan Afrikaanse
staten in te palmen door het doen van
valse beloften.
Twee onderzoekers van het ministerie
van justitie zijn volgens een rapport aan
hun bewindsman Edward Levi al tot de
slotsom gekomen dat Kelley verkeerd
heeft gehandeld. De een beveelt ontslag
aan, de ander acht na een eigen onderzoek
een openlijke berisping toereikend.
Kelley zou van ondergeschikten een
salontafel, een klok, een gemakkelijke
stoel en een juwelenkistje van teak en
mahonie hebben gekregen; geschenken
met een waarde van 500 a 600 gulden. Hij
zou aan de FBI ongeveer 2700 gulden
moeten terugbetalen, schatten de onder
zoekers. En dat dan vanwege het feit dat
FBI-timmerlieden van de „afdeling ten
toonstellingen” voor zijn huis van triplex
het een en ander hebben getimmerd: val-
(Van onze redactie binnenland)
STEIN De Franse aartsbisschop
monseigneur Marcel Lefebvre komt vrij
dag niet naar Stein om daar het Heilig
Vormsel toe te dienen aan kinderen uit
Nederland, België en Luxemburg. De
Franse prelaat zegt ziek te zijn; hij is
oververmoeid en heeft zware hoofd
pijnen.
Bertha Meulenberg, in wier kapel de
door Rome geschorste bisschop de kerk
diensten zou houden, is bijzonder teleur
gesteld over deze ontwikkeling „Van de
andere kans was ik wel bang voor een rel
na de dreigbrieven die ik heb ontvangen.
De bisschop zal nu later naar Stem
komen Misschien dat dan de storm rond
monseigneur Lefèbvre wat geluwd is en
de bisschop ongestoord zijn kerkdiensten
kan houden”, vult Bertha Meulenberg
aan
De bisschop van Roermond, mgr. dr J
Gijsen, die de dienst van mgr. Lefèbvre in
de kapel van Bertha Meulenberg uitdruk
kelijk had verboden, onthield zich giste-
ren van commentaar.
Bertha Meulenberg en kapelaan W
Kouwenberg. die de komst van Lefèbvre
hadden voorbereid, noemen alle specula
ties rond het afzeggen van het bezoek aan
Stein van de Franse bisschop „gewoon
laster" „Ik ken de bisschop persoonlijk
Hij is ziek. Door de stormachtige ontwik
kelingen van de laatste maanden is hij wat
overspannen geraakt. Zijn bezoek is daar
om even uitgesteld’' licht kapelaan Kou
wenberg toe.
letjes voor de gordijnen en een draagbaar
kastje dat Kelley heeft beloofd te zullen
teruggeven als hij de dienst verlaat.
De beschuldigingen tegen Kelley komen
terwijl al een onderzoek aan de gang is
naar misbruik van macht door FBI-
ambtenaren voor privé-doeleinden. Zo
zou de legendarische J. Edgar Hoover
door de FBI een stoep voor zijn huis
hebben laten maken. Ogenschijnlijk gaat
het om kleine dingen, maar, zeggen som
mige onderzoekers, kun je de baas zijn
over mensen van wie je geschenken aan
neemt?
Aanleiding tot het wetsvoorstel was de
zaak van Karen Anne Quinlan, een jonge
vrouw in New Jersey die als gevolg van
onherstelbaar hersenletsel reeds lange
tijd in coma ligt Haar ouders kregen na
een proces toestemming om een beade-
mingstoestel weg te laten nemen Hoewel
dit al enige tijd geleden is gebeurd, is de
dood tot dusver niet ingetreden.
lijk. Dat bericht is vals, omdat die stich
ting gewoon niet bestaat in Nederland”
gemakkelijk tot een ernstig ingrijpen van
hogerhand kan leiden. De minister van
justitie zou geen ontslag hebben aanbevo
len, maar het vervelende voor Kelley is
dat onlangs een man, die hoofd was van
de afdeling „tentoonstellingen” na 28 jaar
trouwe dienst werd gedwongen ontslag te
nemen omdat hij van FBI-hout een vogel
huisje voor zijn tuin had gemaakt.
Dan helpt het niet veel meer of je de
geschenken verklaart met verjaardagen
en Kerstmis, of toegeeft dat het verkeerd
is om FBI-personeel je privé-auto naar
een privé-garage te laten rijden voor repa
raties.
alleen jammer dat dit allemaal gebeurt in
zijn bisdom”.
Bisschop Gijsen liet weten dat hij op
verzoek van Bertha Meuleberg een gea-
prek met haar heeft gehad dat „in een zeer
aangename sfeer was verlopen”. Verder
onthield het bisdom zich van commentaar
op het gesprek.
Het journalistieke experiment lijkt
dan ook meer een publiciteitsbewuste
zet om aan een politieke come-back te
werken. Want de eens zo populaire
Dajan is na de Jom Kippoeroorlog van
1973 van zijn generaalsvoetstuk geval
len en leidt nu al twee jaar een rustig
en opopvallend bestaan.
Het kabinet van premier Liam Cosgra-
ve wil met deze maatregel de strijd tegen
de terroristen van het ondergrondse IRA-
leger opvoeren.
Onder de noodtoestand kunnen mensen
die verdacht worden van terrorisme of
van lidmaatschap van de IRA zeven in
plaats van twee dagen worden vastgehou
den zonder aanklacht.
De oppositiepartij Fiana Fail heeft de
uitzonderingsmaatregel niet gesteund.
Volgens Jack Lynch zet zij de deur open
naar een politiestaat.
DUBLIN (UPI) Met kleine stemmen
meerderheid hebben gisteren beide hui
zen van het parlement van de Ierse Repu
bliek het uitroepen van de noodtoestand
door de regering goedgekeurd.
Eerder had de gouverneur van Ohio, die
mede door Hays werd vertegenwoordigd
in het Congres, gezegd dat de democraat
Hays van plan was op 8 september zijn
ontslag in te dienen.
lucht-
chalk
giste-
door
ïgtuig
•acca
len
SACRAMENTO (Reuter) De wetge
vende vergadering van Califomië heeft
gisteren een wetsvoorstel aanvaard, dat
dodelijk zieke patiënten het recht geeft
om te verlangen dat er geen pogingen
meer worden gedaan hun leven te rekken.
Het is de eerste maal dat in de Verenigde
Staten een dergelijk wetsontwerp is
goedgekeurd.
Van onze redactie buitenland)
JERUZALEM. Mosja Dajan,
Israels oud-minister van defensie, is
sinds gisteren hoofdredacteur van een
nieuw dagblad, „Deze Dag” geheten.
Dat wil niet zeggen dat Dajan nu full
time-journalist is geworden; hij is van
plan zich slechts zeer sporadisch met
de lopende zaken bezig te houden en zo
nu en dan een hoofdredactioneel com
mentaar te schrijven.
WASHINGTON (AP). Het Ameri
kaanse Congreslid Wayne L. Hays heeft
gisteren met onmiddellijke ingang zijn
ontslag ingediend. Hays is de vroegere
voorzitter van de machtige administra
tieve commissie van het Huis van Afge
vaardigden.
De ontslagbrief van Hays werd door de
advocaat van de gouverneur en diens
perssecretaris overhandigd aan de voor
zitter van het Huis.
r een
aldus
ïtaak
e leg-
ju het
n met
Sritse
ij het
land
d van
mmu-
rvoor
ilden,
i 4,75
jen is
in de
weet
i”, zo
Veen
van
jneef
dood
fami-
Dt met
>s van
n, die
atrix-
dood
goed
geval
toffer
irtuig
leege-
lisohe
zijn
leëm-
dater
er de
e was
een
lagen
Senator Javits, een republikeins lid van
e commissie, verzocht McCloskey toen
Den Haag te willen duidelijk maken dat
1 Amerikaanse achting voor Nederland
et heeft geleden door de affaire
Mikheed-Bernhard
aanse
Gon-
alega-
n aan
De
uitge-
tarty
vrou-
k. Dit
tische
ange-
skun-
>nsde
veel
oneer
r, een
hrijft
evolg
zeinig
lapen
t dik
De afgelopen tien weken hebben de
jsenonlusten in Zuid-Afrika tenminste
I doden geëist Er zijn ruim 800 arresta-
B verricht.
Zo ongeveer voelde ik me ook toen ik
vorige week, bij het barsten van de bom,
allergenoegelijkst vakantie vierde in een
Frans dorpje, vele honderden kilometers
beneden Parijs, waar de enige beschikba
re Nederlandse krant, het Algemeen Dag
blad, met verbluffende timing besloten
had dat op de woensdag voorafgaande
aan de openbaarmaking van het Donner
Rapport het vakantieseizoen voorbij was
en dat ene exemplaar dus niet meer hoef
de te worden verzonden naar het Maison
de la Presse in dat bewuste dorpje. Mach
teloos moest ik toezien hoe alles buiten
mij om werd af gewikkeld. Franse kranten
waren er natuurlijk wel. Daardoor miste
ik in eerste instantie wel die prachtige
hoofdartikelen in sommige kranten me*
woorden als „bekommernis” en zinswen
dingen die aantoonden dat het begrip
„schmieren” niet alleen tot het toneel
beperkt hoeft te blijven, maar had aan de
andere kant weer het voordeel dat die
buitenlandse kranten zonder „bekommer
nis” over de zaak schreven, waardoor ik
bij thuiskomst over dezelfde zaak toch
een ander beeld bleek te hebben dan ik
alleen na lezing van de Nederlandse kran
ten zou hebben gehad.
McCloskey was onder de presidenten
ennedy en Johnson chef-woordvoerder
in hel ministerie van Buitenlandse
Bertha Meulenberg heef, gisterochtend
een vijf kwartier durend gesprek gehad
met bisschop Gijsen Mevrouw Meuleberg
had hier eerder deze week om gevraagd.
Als eis had zij evenwel gesteld dat de
bisschop geen enkele voorwaarde zou
stellen. Bertha Meuleberg: „Het was een
heel gezellig gesprek. Ik heb bisschop
Gijsen over mijn genezing en de ontwik
kelingen daarna verteld. Hij noemde het
De leiders van die gebieden, die overi-
ns in meederheid helemaal niets voor
n „onafhankelijkheid” voelen, hadden
inter 21 augustus om een spoedbijeen-
ms» gevraagd, na de onlusten in Sowe-
bij Johannesburg en elders. De pre
ker en de zwarte leiders hebben elkaar
Ids januari niet meer gesproken.
twee
n en
>uden
aeage
eages
lacht
ft de
st.
geldschieters probeert Dajan met een
zogenoemde „volkskrant” zijn popula
riteit terug te winnen. „Deze Dag”,
waarvan gisteren het eerste nummer
verscheen, bevat zeer weinig tekst en
zeer veel foto’s. De ex-generaal bepaalt
zelf de (rechtse) politieke lijn van het
blad. Omdat al twee rechts-
nationalistische bladen Maariv en
Jedith Achronot hun deel van de
markt hebben veroverd, zal „Deze
Dag” het nog moeilijk genoeg krijgen.
De regering-Rabin slaat Dajans jour
nalistieke activiteiten met argusogen
gade. Rabin en de meerderheid van de
regerende Arbeiderspartij voelen zich
nog steeds bedreigd door ex-minister
Dajan. Het is duidelijk dat hij de rege
ring, als Israels wellicht best geïnfor
meerde journalist, nog heel wat last
kan bezorgen. Alleen het idee al
bezorgt Rabin de nodige grijze haren.
Mgr. Lefebvre tijdens een dienst in Lille
afgelopen week
WASHINGTON (»PA, AP) Het ple
in van de Amrikaanse senaat heeft
Heren zijn fiat gehecht aan de benoe-
ing van Robert J. McCloskey tot ambas-
dewr in Den Haag.
pe politie van Kaapstad heeft intussen
Meren van traangas en wapenstok
bruik gemaakt om enkele honderden
nrlmgen in de wijk Athlone uiteen te
jen „Kleurlingen” zi jn volgens de Zuid-
Hkaanse rassenwetten „mensen van
Wengd bloed” Vergeleken met de zwar-
I genieten zij enkele voorrechten, maar
laatste tijd tonen jongere kleurlingen
b steeds meer solidair met hun zwarte
ftijdsgenoten
Een kleine tien jaar geleden beklom een
toerist de scheve toren van Pisa, samen
met zijn vrouw. Eenmaal boven gekomen,
genoten zij van het uitzicht op het baptis
terium en de domkerk, en wat er verder
nog te zien is op dat bouwterrein uit de 12e
eeuw. „Waar staat de auto nou?”, vroeg
zijn vrouw, want ook in de nabijheid van
de onvergankelijkste meesterwerken
blijft de mens geneigd zijn eigen spulletjes
het interessantst te vinden. „Daro”, wees
de man naar een auto met aanhangende
caravan, die op datzelfde moment lang
zaam optrok en wegreed. Na enkele ogen
blikken van de grootste verbijstering
begrepen zij dat hun auto volgens een
eeuwenoudse Italiaanse traditie op dat
moment werd gestolen. Maar wat konden
zij doen? De toren van Pisa is behalve
scheef ook nog behoorlijk hoog, dus roe
pen had geen zin. Hard naar beneden
hollen, de spiraal volgend naar beneden)
Dat bracht het risico met zich mee dat zij
door de middelpuntvliedende kracht hal
verwege naar buiten zouden worden
geslingerd, ongehinderd door de afwezige
balustrade. In doffe berusting keken zij
daarom toe, hoe hun auto met hun cara
van zich beheerst in het verkeer voegde en
voorgoed uit hun leven wegreed.
Monseineur Lefèbvre is gisteren vanuit
Brussel-naar zijn semenarie in het Zwit
serse Econe vertrokken.
Rellev, die het in de afgelopen maanden
ch al moeilijk heeft met het afleggen
m verantwoording voor inbraken die de
BI zou hebben gepleegd „terwille van de
■tionale veiligheid”, heeft inmiddels in
r verklaring al toegegeven geschenken
hebben aangenomen, terwijl hij blijk-
lar „zonder dit te beseffen” gebruik
left gemaakt van FBI-personeel voor
le-het-zelf-karweitjes in zijn huis. De
BI-directeur zegt alles te zullen betalen?
Een van die speculaties komt van de pas
opgerichte stichting „Nederlandse Vrien
den van de Priesterbroederschap Pius X”,
die in een reactie op het afzeggen van de
komst van monseigneur Lefèbvre zegt dat
de Franse bisschop het niet eens zou zijn
met de bewering van Bertha Meulenberg
dat het kruisbeeld in haar huis op goede
vrijdag gebloed zou hebben Kapelaan
Kouwenberg „Dal is gemeen en laster
De betogers op mars in Kaapstad
Kapelaan Kouwenberg zou zaterdag
twee missen opdragen in de kapel te Stein
Ook dit gebeurt tegen de zin van bischop
Gijsen, die eertijds Bertha Meuleberg
heeft verboden om in haar kapel kerk
diensten te organiseren.
Paus Paulus heeft gisteren tijdens zijn
wekelijkse algemene audiëntie gevraagd
om gebed voor de door hem geschorste
mgr. Lefèbvre.
Inmiddels heeft de conservatieve Itali
aanse splinterpartij de „Nationale
Christelijk-Sociale Partij” mgr. Lefèbvre
uitgenodigd naar Rome te komen.
De partij vroeg hem in Rome een mis te
celebreren „om de door een communisti
sche burgemeester ontheiligde stad
opnieuw te wijden”.
Het Vaticaan heeft gisteren categorisch
tegengesproken dat prof. Gabriele Molte-
ni Mastai Ferreti, een ver familielid van
paus Pius de negende, door paus Paulus
gevraagd was te bemiddelen in de
kwestie-Lefèbvre.
4
