Britse regering
Ruzie over tv-debat
verkiezingsstrijd
in
Spaanse politie gebruikt
Nieuwe eerste vice
premier in Rusland
RELLEN IN KAAPSTAD
Gevangenen
beëindigen
boos na rapport
over martelen
opstand
traangas tegen arbeiders
Tijdens verhoren Ierse gevangenen
aan banden
Politie in gevecht met kleurlingen
Pohle voorlopig
in Griekenland
Si
„Spelen” met genen
t
Schmidt en Kohl dagen elkaar uit
II
Ter assistentie van premier Kosigin
Nog twee arrestaties
Duitse Tornado-zaak
Verwarring
BRIEVENBUS
LE REINE
ALFIE BLAUW
üJi
WIJS BELEID?
Kruger
1
,,Laat ze'’
Terroristen
Onbegrijpelijk
II ft
19 7 6
SEPTEMBER
BINNFN- EM BU’TFM! AN!)
VRIJDAG
3
3
door Nico Scheepmaker
I
(Van onze redacteur in Londen)
LONDEN. De Britse regering is verontwaardigd en in verlegen
heid gebracht door het rapport van de Europese commissie voor de
burgerrechten in Straatsburg, waarin de Engelse bewindhebbers
worden terechtgewezen voor het martelen van Ierse gevangenen
tijdens verhoren in 1971. De Britse minister voor Ierse zaken, Merlyn
Rees, wees erop dat de martelpraktijken al meer dan vier jaar
geleden waren afgeschaft en dat schadevergoedingen werden uitge
keerd.
een
Volgens Westerse diplomaten in Mos
kou geven deze twee ontwikkelingen meer
kracht aan het bericht van maandag in de
Londense Evening News, dat de 72-jarige
Kosigin vorige maand een beroerte kreeg,
toen hij aan het zwemmen was in de rivier
de Moskva.
Het besluit wordt ook gezien als een
mogelijke inleiding op het terugtreden
van Kosigin.
De bevordering van Tikhonov in de
regeringshiërarchie zal vrijwel zeker wor
den gevolgd door zijn verkiezing in het
politburo, dat momenteel 15 leden telt.
(Van onze redacteur in Johannesburg)
KAAPSTAD. Slechts 24 uur voor het
vertrek van premier Vorster naar Zürich,
waar hij met dr. Kissinger de problemen
van zuidelijk Afrika zal bespreken, zijn
de anti-apartheidsdemonstraties in Zuid-
Afrika gewelddadig het blanke bastion
binnengedrongen. Duizenden gekleurde
scholieren en studenten hielden gisteren
het blanke centrum van Kaapstad bezet
voor een urenlange veldslag met de
politie.
Etalages en ruiten in de drukste winkel
straat van Kaapstad, Adderley Street,
werden vernield, traangaswolken dreven
blank en zwart hoestend en proestend
portieken in; gummiknuppels van de poli
tie striemden zonder aanzien des persoons
demonstranten en winkelende mensen.
Schmidts voorstel: Om de week moet er
vanaf nu een directe uitzending voor de
televisie komen, waarin Kohl, Strauss,
Genscher en Schmidt 3 uur met elkaar
zullen debatteren. In totaal is er dan 12
uur gelegenheid om precies te weten waar
de kaarten liggen, aldus Schmidt.
De conferentie tussen Kissinger en
Vorster wordt, in tegenstelling tot eer
dere berichten, wel een „driedaagse”. De
Het „politieke werk” wordt zaterdag en
maandag gedaan. De zondag is gereser
veerd voor een „informeel babbeltje”,
want de Zuidafrikaanse premier, belij
dend lidmaat van de gereformeerde kerk
in zijn land, wil de dag des heren zoveel
mogelijk heiligen.
„het publiek geen kalenderspreuken”
meer wil horen, althans dat deel dat nog
geen vaste keuze heeft gemaakt. Wijst de
oppositie dit voorstel af, aldus Schmidt,
dan is pas duidelijk wie hem echt knijpt.
De betrokkenen eisten dat onderhande-
lingen over een nieuwe collectieve arbeid
sovereenkomst door hun eigen vertegen
woordigers zouden worden gevoerd en
niet door de staatsvakbond.
Er was in Washington wat verwarring
ontstaan toen werd meegedeeld dat Vor
ster en Kissinger elkaar zondag helemaal
niet zouden spreken.
gevaren in. De experimenten zouden er
namelijk ook toe kunnen leiden, dat
een normale bacterie die in de inge
wanden van de mens tiert, kanker gaat
veroorzaken, of dat er nieuwe ziekte
verwekkende bacteriën of bacillen ont
staan die bestand zijn tegen alle tot
dusver bekende medicamenten.
De Britse regering heeft de aanbeve
lingen van het rapport al in principe
aanvaard, waaronder hpt instellen van
een commissie van advies die al derge
lijke proeven nagaat en aanbevelingen
doet inzake veiligheidsmaatregelen.
De Spaanse regering heeft besloten de
linkse oppositie toestemming te verlenen
tot een topconferentie in Madrid geduren
de het komende weekeinde, aldus heeft
een hoge regeringsfunctionaris gisteren
bekend gemaakt. Tot de linkse oppositie
beh'oort ook de verboden communistische
partij.
De illegale vakbonden voorspellen een
herfst met veel stakingen. De minister
voor vakbondszaken besprak met hun lei
ders wijzigingen van de officiële bonden
die door deze leiders niet als representa
tief worden beschouwd.
In de noordwestelijke provincie Galicië
breidde een reeds een week durende sta
king van bouwvakarbeiders om hogere
lonen in de haven van El Ferrol zich uit tot
La Coruna. De politie hield acht arbeiders
aan, maar liet hen na ondervraging gaan.
Het hof wil precies weten onder welke
omstandigheden Pohle in maart 1975 „in
ruil” voor de ontvoerde Westberlijnse
CDU-voorzitter Lorenz was vrijgelaten en
naar Jemen was gevlogen.
Wel verklaarde men dat de papieren,
die bij de 32-jarige Valerian Kuzniak in
juli werden aangetroffen, geen echte
staatsgeheimen bevatten. Kuzniak is 29
juli gearresteerd. Hij zou voor de plannen
20 miljoen mark hebben gevraagd. Op 6
augustus werd de Westduitse ingenieur
Manfred Küfelmann aangehouden, ver
dacht van medeplichtigheid.
Wolken traangas drijven in de Adderley-
straat van Kaapstad terwijl betogers zich
haastig terugtrekken.
heren spreken elkaar zaterdag, zondag en
maandag in Zürich.
KARLSRUHE (DPA). Bij het gerech
telijk onderzoek naar de poging tot ver
koop van de blauwdrukken van het
gevechtsvliegtuig met meervoudig doel
„Tornado” aan een oostelijke geheime
dienst zijn nog twee aanhoudingen ver
richt, zo heeft het openbaar ministerie in
Karlsruhe meegedeeld. Nadere bijzon
derheden konden nog niet worden ver
strekt.
Aan de Spaans-Franse grens is de poli
tie sinds 24 uur extra waakzaam in ver
band met de aankondiging van de in
Parijs in ballingschap verblijvende leider
van de Spaanse communistische partij
Santiago Carrillo, dat hij naar Spanje zal
terugkeren ondanks het feit, dat de rege
ring hem geen paspoort heeft willen ver
strekken.
ATHENE (DPA). Het Griekse hoogge
rechtshof heeft gisteren besloten de uit
levering van de 34-jarige Westduitser
Rolf Pohle voor onbepaalde tijd te verda
gen. Het wil eerst aanvullende officiële
documenten uit West-Duitsland bestude
ren voordat het een besluit wil nemen.
„Wij wonen al een tiental jaren in Dalf-
sen en hebben enkele jaren geleden ook
een buitenbus gekregen. Als wij post heb
ben, doen wij de brieven en dergelijke
tussen het deksel (voorheen tussen de klep
van de bus in de deur), en de postbode
zorgt voor de rest (hulde). En als wij geen
postzegel hebben, plakken wij met plak
band een of twee kwartjes op de brief en
de bode plakt dan op kantoor de zegels
erop. Dus u hoeft daarvoor niet naar
Canada te gaan, het gebeurt ook dicht bij
huis”
Ook schreef ik over de brievenbussen
op het platteland van Canada, die voor het
gemak van de langsrijdende postbode wel
aan één kant van de weg staan, maar waar
hij dan tegenover stelt dat hij niet alleen
brieven bezorgt, maar ook de brieven die
verzonden moeten worden uit de brieven
bus meeneemt. Daarvoor is een metalen
vlaggetje aan de bus bevestigd, dat men
omhoog kan zetten, zodat de postbode
weet dat er een brief voor het postkantoor
in zit. Naar aanleiding hiervan kreeg ik
van de heer G. J. Fidder uit Dalfsen de
volgende brief:
Vanuit Montreal heb ik geschreven
over het taalkundige (Franse) fenomeen
dat het duurste hotel aldaar niet La, maar
„Le Reine Elizabeth” heette, dus met het
manlijk lidwoord ervoor. Zo spreken de
Fransen ook van La France als het om
Frankrijk gaat, maar van Le France als
het om het schip (le navire) France gaat.
De heer S. C. H. Scholten uit Eelde weet
me nu te melden dat de Franse minister
van Marine in een rondschrijven van 13
augustus 1934 voorschreef dat men het
lidwoord moest laten afhangen van de
naam van het schip, dus in dit geval La
France. Het leverde hem de gelukwensen
op van de Académie Francaise (waarin 40
van Frankrijks grootste geleerden en kun
stenaars zitting hebben), maar blijkbaar
weinig navolging, noch in de koopvaardij-
wereld, noch in het horecawezen.
Ik heb nog vele tientallen alfies liggen,
die zich zo dankbaar lenen om kleine
gaatjes op te vullen. Wat het goud is voor
de tandarts, is de alfie voor deze rubriek.
De volgende, van mevrouw A. Hiemstra-
van Koningsveld uit Sneek, is overigens
blauw en uitermate gaaf:
trijfel
In een soortgelijk afkickcentrum in
Arnhem als afgelopen dinsdag door prin
ses Beatrix in Den Haag geopend werd,
leverde Harm Dost aan Westduitse jonge
ren die wilden af kicken de daarvoor beno
digde hasj, als overbruggingsregeling
voor het afzweren van de hard drugs. In
Nederland was dat niet strafbaar, in West-
i
Duitsland wel. Dost ging niets vermoe
dend naar Duitsland en werd eerst gear
resteerd en daarna veroordeeld tot drie
jaar en negen maanden voor iets dat hij in
Nederland gedaan had en in Nederland
niet strafbaar is.
In de buitenwijken van Kaapstad werd
een man door verdwaalde volgens het
officiële commentaar politiekogels
getroffen. Hij overleed later in het zieken
huis. De politie maakte bij het uiteen
slaan van de demonstratie gebruik van
traangas, gedresseerde herdershonden en
met schroot geladen geweren, die niet
dodelijk zouden zijn, maar „slechts” ver-
Minister Van der Stoel heeft nu meege
deeld dat hij voorlopig geen stappen bij de
Westduitse regering zal ondernemen voor
Dosts vrijlating. Is dat verstandig, nu het
ook in West-Duitsland in de Lockheed-
affaire begint te rommelen? Stel, een wil
lekeurige Nederlander (Victor Baarn. ik
noem maar even een niet bestaande
naam) is in Nederland niet vervolgd voor
feiten die in ander landen wel strafrechte
lijk vervolgd plegen te worden, en hij wil
naar Duitsland, bijvoorbeeld om familie
te bezoeken, loopt hij dan niet het risico
gearresteerd en tot minimaal drie jaar en
negen maanden veroordeeld te worden?
Stel dat, dan is de regering volgens het
principe van gelijke monniken gelijke
kappen wel verplicht om zich ook hier in
dat hypothetische geval van stappen te
onthouden. Zouden we in dat geval van
wijs beleid spreken?
Kohl vond dit geen steekhoudende
argumenten en bleef aandringen op een
tweegesprek. Voor Helmut Schmidt was
dit voldoende om, lijkt het wel, eindelijk
wakker te worden en zelf in de aanval te
gaan. Gisteren verscheen hij in de over-
volle zaal van de Bundespressekonferenz
in Bonn om nu eens goed duidelijk te
maken dat hij hem helemaal niet knijpt.
Integendeel, de huidige kanselier voelt
zich qua competentie, intelligentie en
redenaarskunst huizenhoog boven zijn
uitdager Kohl verheven. Dat bleek uit de
vele sneerende opmerkingen die hij over
„de heer uit Mainz” maakte.
MOSKOU (Reuter, UPI). Het bericht
dat de Russische premier Kosigin
onlangs door een beroerte werd getroffen
heeft gisteren meer gewicht gekregen,
toen hij ontbrak op een bijeenkomst van
het politburo. Het Russische parlement
stelde bovendien een nieuwe eerste vice-
premier aan om hem te assisteren.
ren op de hoogte te stellen van het doen
van dergelijke proeven.
Het manipuleren met genen, waar
door nieuwe levensvormen worden
gemaakt die in de natuur niet voorko
men, kan op verschillende gebieden tot
enorme weldaden voor de mensheid
leiden. Het houdt bijvoorbeeld de
mogelijkheid in van het dwingen van
bacteriën tot produktie van menselijk
insuline voor suikerzieken, of van het
overbodig maken van kunstmeststof
fen voor planten.
Het houdt echter ook potentiële
De nieuwe eerste vice-premier is Niko
lai Tikhonov, een 71-jarige specialist in
industriële zaken, die een jeugdvriend
was van partijleider Leonid Breznjev.
Tikhonov is sinds 1965 een van de 11
Russische vice-premiers.
HULL (Reuter). Gedetineerden in de
zwaar beveiligde gevangenis in de Engel
se stad Hull, die dinsdagavond een
opstand begonnen om een openbaar
onderzoek af te dwingen naar beweerde
gewelddaden in de strafinrichting, heb
ben zich bereid verklaard vanochtend
naar hun cellen terug te keren.
De bepalingen kunnen voor het
merendeel vrijwillig worden nage
volgd, maar wel wordt het in de toe
komst voor geleerden verplicht
gezondheidsfunctionarissen van tevo-
De opstandelingen, die voor vele hon
derdduizenden guldens schade aan het
gebouw hebben aangericht, maakten zich
gisteravond gereed het dak te verlaten dat
zij vrijwel geheel hebben vernield. Onder
hen bevinden zich leden van het verboden
Ierse republikeinse leger (IRA). Drie van
de mannen werden door hun kameraden
naar de ziekenafdeling gebracht, omdat
zij gewond waren. Een van hen had een
gebroken been.
Volgens de opstandelingen zou tegen
over de gevangenen geweld worden
gepleegd door de bewakers. Kennelijk
hebben zij van de autoriteiten de verzeke
ring gekregen, dat hun klachten zullen
worden onderzocht.
Naar een woordvoerder van het minis
terie van Binnenlandse Zaken meedeelde,
hebben zes leden van het gevangenisper
soneel verwondingen opgelopen.
Inmiddels is die afwijzing gekomen.
Helmut Kohl vindt het voorstel van de
kanselier grotesk en noemt hem een „cine-
mascopekanselier”, die ineens een televi-
siemanie ontwikkeld schijnt te hebben.
wondingen aanrichten en de getroffene
voor enige tijd „uitschakelen”.
Schmidt en zijn woordvoerder Balling betreden de zaal waar de persconferentie werd
gehouden.
Woensdag al hielden de kleurlingen een
demonstratie door het centrum van Kaap
stad. Die verliep geweldloos, omdat de
politie zich afzijdig hield. Toen de studen
ten en scholieren gisteren weer aanstalten
maakten om hun ongenoegen met de
apartheidspolitiek en solidariteit met de
opstandige zwarte bevolking in de
„townships” van de grote steden te betui
gen, greep de politie met zeer harde hand
in. Van officiële zijde is niets meegedeeld
over het aantal gewonden, dat zeker in de
tientallen moet lopen.
De door de Engelsen toegepaste ver
hoortechnieken bestonden volgens de
commissie uit het opzetten van hoofdkap
pen, waardoor de gearresteerden niets
konden zien, langdurig staan tegen
muren, onthouding van voedsel, drank en
slaap, en het blootstellen van gearresteer
den aan onophoudelijk lawaai.
(Van onze redacteur in Bonn Hans Amesz)
BONN. Helmuth Kohl, kandidaat-
kanselier van de Westduitse christen
democratische oppositie, heeft raak
geschoten. Enkele dagen geleden daagde
hij bondskanselier Helmut Schmidt voor
de zoveelste keer uit met hem voor de
televisie in debat te gaan. Maar, aldus
Kohl, Schmidt knijpt 'm en belet de bur
gers die op 3 oktober moeten kiezen, zich
uit de eerste hand een oordeel over de
twee kandidaten voor het kanselierschap
te vormen.
MADRID (Reuter, AP). Oproerpoli
tie heeft gistern traangas gebruikt om
ongeveer 600 stakende bouwvakarbei
ders te verspreiden die trachtten een
openbare bijeenkomst in de Noordspaan-
se stad Leon te houden. De arbeiders
vluchtten een kathedraal binnen.
Minister Kruger van Justitie heeft
onmiddellijk het voor heel Zuid-Afrika
geldende
verbod op openbare bijeenkomsten en
samenscholingen verlengd tot 31 oktober.
Hij verklaarde dat tijdens de onlusten van
de afgelopen weken meer dan 800 arresta
ties zijn verricht. Krugers eerder geuite
optimistische prognose, dat de rellen aan
het verlopen waren, is door de militante
kleurlingen krachtig gelogenstraft.
Tot nu toe was de eis van Kohl door
regeringswoordvoerder Klaus Bolling
afgewezen. Reden: de Bondsrepubliek
kent niet zoals Amerika een „presidenten
democratie”; het gaat niet om de verkie
zing van een bondskanselier, maar om die
van het parlement. Dat betekent dat
Schmidt best met Kohl wil discussiëren,
maar dan wel met zijn coalitiepartner,
voorzitter Genscher van de FDP, erbij.
De bijeenkomst zal de eerste belangrijke
manifestatie worden van anti-
Franquistische groeperingjen sinds de
Spaanse burgeroorlog.
„Indien zij willen vergaderen, laat ze
vergaderen”, aldus de functionaris. Hij
voegde hieraan toe, dat de- regering
Suarez niet voornemens is de communisti
sche partij te legaliseren.
De regering in Dublin won gisteravond
met ruime meerderheid een stemming
over haar voorstel voor een krachtiger
aanpak van het terrorisme. Met 71 tegen
64 stemmen aanvaardde het parlement
een artikel, dat het mogelijk maakt men
sen die van guerrilla-activiteit worden
verdacht, zeven dagen vast te houden zon
der dat zij in staat van beschuldiging
worden gesteld.
Hij wil niet zonder Gepseher voor de
televisie, want dat zou de indruk wekken
dat de FDP er niet toe doet. En hij wil ook
Strauss erbij hebben, want, met stemver
heffing: „Dat is mijn echte tegenstander”.
De kanselier wil zo’n lange tijd, omdat
Het rapport van de commissie stelt dat
de Engelse regering „herhaaldelijk van
haar bedoelingen en goede wil heeft
getuigd om alles te doen dat redelijker
wijs mogelijk is om haar verplichtingen
na te komen”. De Ierse regering, aldus het
rapport, kan daar echter geen genoegen
mee nemen en is niet van zins het bij
overleg over genoegdoening te laten. De
commissie, bestaande uit vertegenwoordi
gers van zeventien Europese landen, hoor
de 190 Ierse getuigen en legde haar bevin
dingen vast in een rapport van 563
pagina's.
Het artikel maakt deel uit van een wets
ontwerp, dat de regering noodbevoeghe-
den geeft. De oppositiepartij Fianna Fail
verzet zich tegen het verlenen van deze
buitengewone bevoegdheden aan de rege
ring van Liam Cosgrave.
Nadat het gehele wetsontwerp eveneens
met 71 tegen 64 stemmen in tweede lezing
was aanvaard, werd de zitting van het
parlement verdaagd tot volgende week
woensdag. Als dit wetsvoorstel inzake de
noodbevoegdheden zal zijn afgehandeld,
komt een wetsontwerp in behandeling,
dat de straffen op ondermijnende activi
teit wil verzwaren.
Pohle is in juni van dit jaar in Athene
gearresteerd In eerste instantie was zijn
uitlevering twee weken geleden afgewe
zen. De officier van justitie had revisie
van het vonnis aangevraagd. Pohle is
inmiddels weer in een gevangenis te
Pireaus ondergebracht.
Minister Rees wees erop dat wat de
commissie in Straatsburg nu „martelin
gen” noemt, in eerdere rapporten werd
omschreven als „lichamelijke slechte
behandelingen” een ofnschrijving die
hem blijkbaar beter in het gehoor ligt dan
het doorgaans met Zuidamerikaanse regi
mes verbonden begrip „martelingen”.
Bovendien vertegenwoordigt Kohl,
aldus de bondsregering, ook niet in zijn
eentje de oppositie. Voorzitter Franz
Josef Strauss van de Beierse CSU, de
zusterpartij van de CDU, dient dus ook
mee te doen.
Rees betreurde het, dat de Ierse rege
ring de zaken op de spits dreef door
Engeland nu ook te willen dagvaarden
voor het Europese hof voor de burger
rechten. „De enigen die daarvan kunnen
profiteren, zijn de terroristen”, zei hij.
Daar was de Ierse procureur-generaal,
Declan Costello, het niet mee eens. Deze
zei dat het voor de Europese Conventie,
waarin de burgerrechten zijn vastgelegd,
van belang was dat de kwestie nu ook
juridisch werd opgevolgd door
proces.
Zich vastgrijpend aan de verklaring van
de Straatsburg-commissie dat de toenma
lige Britse regering, wat betreft de inter
nering van Ierse verdachten correct had
gehandeld, zei Rees het onbegrijpelijk te
vinden dat de Ierse regering alle pogingen
van de commissie en van de Britse rege
ring van de hand had gewezen om tot een
vriendschappelijke overeenkomst te
komen.
Azuurblauw, berylblauw, cobaltblauw,
donkerblauw, egaalblauw. fletsblauw,
grijsblauw, hardblauw, indigoblauw,
jeansblauw, koningsblauw, lavendel
blauw, marineblauw, nachtblauw, oce-
aanblauw, porseleinblauw, quasiblauw,
reckitts-zakjeblauw, saffierblauw, tur
kooisblauw, ultrablauw, viooltjesblauw,
weeshuisblauw, xerofytblauw, ijsblauw,
zachtblauw. Plus 26, min 0.
LONDEN Een werk groep
van de Britse regering heeft in een
rapport strikte nieuwe beperkende
maatregelen voor experimenten met
genen, waarmee de eigenschappen
van een bepaald organisme op een
ander organisme kunnen worden
overgebracht, neergelegd.
w
