historicus en staatsman
L
I
Rol van Mao in
heroriëntatie
communisme
cent duurder
meen
Produktschap:
melk moet 2
Nuts met gezonde
vers gebrande hazelnoten.
p
HOESTEN?
Dichter, filosoof, strateeg,
A
mantelspecialist
to
w”-'
T,
MEENK HELPT DIREKT
Lekker
tussendoortje.
Uitsnraak in kort
geding gifzaak
Tiel aangehouden
„BRUNCHEN
in het Chalet
r;
DONDERDAG
SEPTEMBER
19 76
BINNEN-
EN
BUITENLAND
4
x.
il
NOORDHOLLANDS PHILHARMONISCH ORKEST
-IK.
zijn hoofd hoog was.
„Ik ben niemand”
Guerrilla
FONDUE BOURGUIGNONNE
Corruptie
rilla-oorlog, waar de grens tussen bandieten en idealisten vaak moeilijk is
te trekken. Een keer viel hij in handen van zijn vijanden, maar hij ont
snapte; sindsdien kon hij niet meer worden gepakt, ofschoon de prijs op
(Van onze redactie buitenland)
PEKING. Hij was een begaafd dichter, een briljant filosoof en histo
ricus, een geniaal strateeg, een staatsman, die tot de grootsten van China
gerekend moet worden. Bovenal echter was hij een taaie, slimme boer.
In 1893 geboren als zoon van een niet onwelvarende boer en rijsthande-
laar in het dorpje Sjao-Sjan in de Zuidchinese provincie Hoenan, was
Mao Tse Toeng voorbestemd zijn vader op te volgen. Hij verkoos echter te
leven als revolutionair en daarbij de ellendigste ontberingen te doorstaan.
Een groot deel van zijn leven leefde hij als een opgejaagd stuk wild, een
vogelvrije, die zoveel schuilnamen had, dat hij soms zijn eigen naam bijna
zou hebben vergeten; een man, die leefde in het halfduister van de guer-
Schok
Verering
I
Mw
9
Mao Tse Toeng bezat meer macht
dan de Chinese keizers
II
D
(ADVERTENTIES)
(ADVERTENTIES)
het Concertgebouw, Lange Begijnestraat 13
(ADVERTENTIE)
de
2 ons botermalse
12,50
10,— p.p.
tast
bij uw apotheker en drogist
-
met alles d'r op
en d'r an voor
Nieuwe Kerk, Nieuwe Kerksplein 32, Haarlem
vrijdag 10 september 20.30 uur
ZOMERCONCERT
HOLLANDSE
BIEFSTUK
op woensdag 15 september in ’t Schalkererf,
Bernadottelaan 201, Meerwijk/Schalkwijk, Haarlem.
Toegangskaarten a f 2,50 (incl. consumptie) verkrijgbaar
bij onderstaande filialen:
Haarlem: Grote Houtstraat 180, Winkelcentrum
Schalkwijk-Rivièradreef 26.
T.:-
tir.
Ht
Kt
en
va
vs
c
X)
tl
n
v
o
ft
t
n
S
de
de
zo
üj
de
fr
he
be
ge:
gei
ui'
jat
va
ka
ge
als
zij
d<
fi
v;
gt
w
V,
ja
bi
rr
IV.
5I
ee
I
197
per
boe
te
zeil
ov<
du
grc
len
pa:
zei
noi
eer
bel
vei
zoi
me
gei
de
gir
do,
...t
ei
P
b
„1
c<
ir
c
I
V
E
1
I,
Verse
ZEEUWSE
MOSSELEN
gekookt in witte wijn
en geserveerd met een
heerlijke mosterdsaus.
Zoveel u wilt voor
De Grote Sprong Vooruit, zoals Mao’s
economische experiment werd genoemd,
bleek een mislukking te zijn. Mao zelf,
die ondanks alle ontberingen tijdens de
burgeroorlog, steeds een verrassende
jeugdigheid had behouden, verouderde
snel in deze jaren. Hij verscheen nog
maar zelden in het openbaar; het liefst
Een duidelijk zwakke Mao: boven met Henry Kissinger en onder met mevrouw
Imelda Marcos (echtgenote van president Marcos van de Filippijnen) en haar zoon,
in 1974.
re mensenmassa het onmetelijke Plein
van de Hemelse Vrede in Peking dreu
nen van de spreekkoren: Mao Tse Toeng
wan-soei, Mao Tse Toeng wan-soei
moge Mao Tse Toeng 10.000 jaren le
ven. Op de Tien An Men-poort, waar
door eens de onderdanen van de Mand-
sjoe-keizers op hun knieën naar de geel-
gelakte troon moesten kruipen, de ogen
deemoedig naar de aarde gericht, stond
nu op een balkon, vanwaar hij het
gehele plein kon overzien, de universele
erfgenaam van die keizerlijke macht.
Hij droeg versleten kleren en zijn
blauwzwarte haar werd bedekt door een
eenvoudige lakense pet, maar hij had
meer macht dan voor hem ooit iemand
in China had bezeten. Tsjang Kai Sjek
was verslagen.
In de nacht van 1 januari 1929 sloop
Mao aan het hoofd van zijn getrouwen
door het kordon heen. Weer zocht hij de
beschutting van de bergen op, nu in de
provincie Kiangsi, die van oudsher een
haard was geweest van een anarchistisch
verzet tegen het centrale gezag. Vijf
jaren hield Mao het hier uit.
Ondanks het feit, dat de Verenigde
Staten de Kwo Min Tang-legers rijkelijk
van oorlogsmaterieel voorzagen, kwam
het einde voor de generalissimo verras-
(Van onze correspondent)
ARNHEM. Het kort geding dat en
kele Tielenaren en de vereniging Voor
komen Is Beter (VIB) tegen de staat, de
gemeente Tiel en het chemisch bedrijf
Verdugt in Tiel hebben aangespannen, is
aangehouden. Dat bepaalde vanmorgen
de president van de arrondissements
rechtbank in Arnhem, mr. E. Wytema.
De president heeft de partijen opge
roepen om op 15 september om twee
uur voor hem te verschijnen met mede
neming van deskundigen die van de
zaak op de hoogte zijn. Hij wil dan
nadere inlichtingen inwinnen, onder
meer over de onderzoekmogelijkheden in
het Tielse Bethesdaziekenhuis.
In zijn overwegingen stelt mr. Wyte
ma o.a.: „Hoewel het rapport (van de
VIB» nog diverse vragen openlaat, doet
anderzijds de inhoud op zijn minst geno
men twijfel rijzen of inderdaad met een
voldoende mate van zekerheid kan wor
den aangenomen, dat er voor de bewo
ners en voor diegenen die beroeps- of
ambtshalve bemoeienis met de volksge
zondheid hebben, generlei reden is tot
ongerustheid.”
PEKING Het is niet alleen van
wege zijn bijdrage tot wedergeboorte
van wellicht de oudste cultuur uit de
wereldgeschiedenis dat Mao als een
figuur van grote historische betekenis
wordt beschouwd. Het is ook met
name zijn rol in de theoretische en
praktische heroriëntatie van de inter
nationale communistische beweging
geweest die hem van zo groot belang
maakt
Wüstelaan 75, Santpoort.
Deze gezellige, gemoedelijke combinatie
van ontbijt en lunch verzorgen wij zon
dags vanaf 11 uur 's morgens tot 14.30
uur.
Onbeperkt eten en proeven
van een soepje, warme gerech
ten, koude gerechten en des
serts in en uit onze open
Zwitserse boerderij-keuken.
Prijs inclusief een kopje koffie
vooraf 18,- per couvert,
voor kinderen tot 15 jaar 1
voor ieder jaar dat zij oud zijn.
Omdat onze ruimte beperkt is, is het
prettig als u even van tevoren laat weten
dat u komt.
Ons telefoonnummer is 023 372226.
Nu ook in het Chalet:
Uw gastheer
Jan G. (Uilenboom) Westerhoven.
Maar in oktober 1934 moeten de com
munisten toch het veld ruimen. Mao
voert de „lange mars” aan, die tiendui
zenden haveloze boeren onder bescher
ming van een slecht uitgerust rood leger
een jaar later (na een tocht van bijna
10.000 kilometer door het onherbergzame
Chinese achterland) in het bergachtige
gebied van het noordwestelijke Jen-an
brengt, waar zij voor hun achtervolgers
veilig zijn.
7 juli 1937 vielen de Japanners onaan
gekondigd de Marco Polobrug aan. De
Japans-Chiese oorlog was een feit ge
worden. Kort tevoren had Tsjang Kai
Sjek de vrede met Mao Tse Toeng
getekend op voorwaarde, dat deze de
agrarische revolutie zou prijsgeven, de
Kwo Min Tang niet zou proberen omver
te werpen, de Sovjets in de grensgebie
den zou reorganiseren tot een democra
tisch bestuur en het Rode Leger in een
nationaal revolutionair leger zou onder
brengen. In december 1940 gaf Tsjang
het communistische Vierde Leger bevel
de Jangtze over te trekken.
Toen de rode soldaten zich in een
lange, nauwe bergpas aan de overzijde
van de rivier bevonden, werden zij van
uit een hinderlaag aangevallen door een
Kwo Min Tang-leger van 80.000 man,
dat onder leiding stond van de generaals
Koe Tsjoe Toeng en Sjan Kwam Yung
Sjiang.
Het Vierde Leger had geen schijn van
kans. In een bloedbad dat bijna drie
dagen duurde werd het vrijwel geheel
uitgemoord. Van dit ogenblik af achtte
Mao zich geheel van zijn verplichtingen
aan Tsjang Kai Sjek ontheven.
Hier kwam Mao voor het eerst in
aanraking met de socialistische gedachte.
De lezing van „Het Communistisch Ma
nifest” en van Kautsky’s „De Klassen
strijd” gaf hem een schok.
Toen in 1922 het Derde Congres van
de communistische partij in Kanton
werd gehouden, werd Mao als „afge
vaardigde uit Hoenan” niet alleen in het
centrale comité gekozen, maar hij kreeg
tevens de opdracht zitting te nemen in
het centrale comité van de Kwo Min
Tang.
Niettemin was Mao nimmer een groot
voorstander van samenwerking met de
Kwo Min Tang. Wat dat betreft vond
hij een medestander in een van de
oorlogsheren van deze partij: Tsjang Kai
Sjek. Deze maakte in 1927 van de angst
van de grootgrondbezitters en de boven
ste lagen van de middenstand voor de
communisten gebruik door met hun
steun de Kwo Min Tang-regering in
Hangkou omver te werpen.
Aan de vooravond van Tsjangs revolte
werd Nanking murw gemaakt door een
bombardement van buitenlandse kano-
neerboten. De linkervleugel van de Kwo
Min Tang koos eieren voor zijn geld: hij
gaf zich aan de nieuwe Kwo Min Tang-
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG.- Waarschijnlijk zal
minimumprijs van een liter volle melk
twee cent hoger worden als het aan het
produktschap zuivel ligt. In de vergade
ring van het produktschapsbestuur zal
vandaag worden voorgesteld de prijs van
93 op 95 cent te brengen. Datum van
ingang: misschien 16 september, maar
dat is mede van ministeriële goedkeu
ring afhankelijk.
Het is overigens niet duidelijk of met
name minister Lubbers (Economische
Zaken) die goedkeuring zonder meer zal
geven.
-
dirigent. ANDRÉ VANDERNOOT
solist JAAP VAN ZWEDEN viool
Naarmate de Janans-Chinese oorlog
voortduurde, was de Kwo Min Tang
dérmate reactionair en corrupt gewor
den, dat zelfs de middenlagen van het
Chinese volk het vertrouwen in deze
partij volkomen hadden verloren. De
Kwo Min Tang was aan het einde van
de oorlog een rotte vrucht geworden, die
de communisten zelfs niet meer behoef
den te plukken. De laatste die dit wilde
inzien was de generalissimo.
Kleine Houtstraat 70,
Haarlem. Tel. 320885
Geopend maandag t/m
zaterdag van 11.00
23.00 uur. Zondags gesloten.
RESERVEREN GEWENST.
Een van de beroemdste en meest controversiële foto’s van Mao: de zwemtocht in de
Jangstekiang rivier. Het Chinese persbureau publiceerde de foto van Mao (die toen
73 was) met de mededeling dat de Chinese leider 15 km gezwommen had. Sommige
experts betwistten echter de oorspronkelijkheid van de foto en beweerden dat het
een montage was.
Programma:
Mozart Ouverture Le Nozze di Figaro Mendelssohn Vioolconcert
in e kl. t. Schubert Symfonie no 5
entrée ƒ6,00 (a.i.) cjp geldig
voorverkoop aan de kassa van het Concertgebouw, Lange Begijnestraat 13
vanaf 2 september van 10-15 uur; telefonisch 32 09 94 van 12-15 uur.
Kaartverkoop op de avond van het concert in de Nieuwe Kerk vanaf 19.45 uur.
send snel. In 1945 had hij nog gepocht
dat hij de communisten tegen eind 1946
zou hebben verslagen, maar ofschoon
zijn legers er begin 1947 nog in slaagden
de rode hoofdstad Yen-an in de provin
cie Sjensi te bezetten, was het toen al
met de feitelijke macht van de Kwo
Min Tang gedaan.
Kort na de definitieve overwinning
van het Rode Leger in 1949 maakte Mao
een reis naar Rusland het was de
eerste keer, dat hij de Chinese grenzen
overschreed maar het bezoek bracht
geen soelaas. Stalin fêteerde zijn gast,
maar hij gaf niets cadeau.
Mao kreeg nu te kampen met de
reusachtige behoeften van het door ja
ren van burgeroorlog en van misoogst
op misoogst geteisterde land.
verkrijgbaar in rode poeders en capsules,
Na de dood van Stalin in 1953 was
ook in de communistische wereld de
discussie over de aard van het stali
nisme op gang gekomen. Velen reali
seerden zich dat de ontsporing van
het gelijkheidsideaal in feite voort
kwam uit de onjuiste toepassing van
het leninistische organisatiebeginsel
van een gesloten eenpartij systeem.
Niet alleen lieten de Chinese com
munisten daarom in deze beginperio
de verscheidene andere partijen naast
zich voortbestaan, maar ook ontwik
kelde Mao de theorie dat het niet
alleen noodzakelijk is meningsver
schillen binnen de communistische
partij tot op zekere hoogte te verdra
gen, maar dait men de tegenstellingen
zelfs bewust tot ontwikkeling moet
laten komen, ten einde vemieuwings-
tendensen een kans te geven.
Deze opvatting over het voortbe
staan van de „klassenstrijd onder
oen socialistisch overgangsregime leg
de hij neer in wat wellicht als zijn
belangrijkste artikel moet worden be
schouwd: het in 1957 gepubliceerde
„Over de juiste behandeling van de
tegenstellingen onder het volk”. Tel-
Kens opnieuw bleef hij rebelleren
tegen gevestigde instellingen en nieu
we opvattingen stimuleren. Eerst, aan
het eind van de vijftiger jaren, in de
campagne van de „Grote sprong
voorwaarts”, die zich richtte tegen de
orthodoxe visie van het Kremlin en
de Moskou-aanhangers over de eco
nomische opbouwmogelijkheden van
een ontwikkelingsland als China.
Vervolgens, in het midden van de
zestiger jaren, in de campagne van de
„Culturele revolutie”, die zich richtte
tegen tendensen tot het ontstaan van
„een nieuwe klasse” van technocrati
sche partijbureaucraten. In dit laatste
geval kwam hij eerst in conflict met
de meer „rechtse” president en aan
gewezen opvolger Lioe Sjao Tsji.
maar later met de meer „linkse”
legeraanvoerder en nieuw aangewe
zen opvolger Lin Piao: in het Westen
ten onrechte versleten voor „slechts”
de uiting van een „onvermogen” om
anderen naast zich te dulden.
ging Mao naar de middelbare school in
Sjiang-Sjiang. Daar kwam hij voor het
eerst in contact met de denkbeelden die
aan de moderne westerse beschaving ten
grondslag liggen.
Na de middelbare school besloot hij,
samen met zijn boezemvriend Sjiau-
Sjan, de zoon van een hereboer, aan de
universiteit in de Hoenanese hoofdstad
Tsjang-Sja te gaan studeren. Maar nau
welijks had hij zich daar ingeschreven
of een door de Kwo Min Tang-partij
geïnspireerde opstand brak uit. Het re
volutionaire vuur stak het leger aan
waarvan een deel zich bij de opstande
lingen aansloot.
Mao nam onmiddellijk dienst als ge
woon soldaat, maar na zich een jaar
lang geërgerd te hebben aan de hoog
hartigheid van de officieren en de nutte
loosheid van zijn ledige soldatenbestaan
zwaaide hij af. Hij besloot onderwijzer
te worden en liet zich inschrijven aan
de kweekschool van Tsjang-Sja.
heerser over. Onder de druk van de
terreur, die Tsjang Kai Sjek had ontke
tend, vluchtte Mao met 3000 volgelingen
naar het Tsjing Kan Sjan-gebergte.
Twee jaar later waren op de berg 10 000
vogelvrijen samengestroomd. Toen sloot
Tsjang Kai Sjek een bijna dodelijke ring
rond Mao’s adelaarsnest.
„Ik ben niemand”, zei Mao toen.
„Waarom zou ik heengaan? Wat kan één
man doen?” Als de generalissimo stierf,
zou het geen verschil maken, het verrot
te speciale systeem zou blijven.” Ook
zijn dood, zo wist Mao, zou de loop van
China’s historie, in de brede bedding
waarvan hij slechts een kiezelsteen was,
niet meer kunnen veranderen.
Maar niemand was bereid deze man,
wiens naam reeds bij zijn leven een
legendarische klank kreeg, aan zijn
aartsvijand uit te leveren. Die aartsvij
and was de leider van de Kwo Min
Tang generalissimo Tsjang Kai Sjek. De
geschiedenis van de Chinese revolutie is
voor een groot deel het verhaal van de
worsteling tussen deze twee mannen, die
zowat in alles eikaars tegendeel waren.
Die strijd eindigde in een volledige over
winning voor Mao Tse Toeng.
Op 1 oktober 1974 deed ’n onafzienba-
Mao Tse Toeng heeft geen gemakke
lijke jeugd gehad. Zijn vader was een
aartsconservatief, een hartstochtelijk
vereerder van de Mandsjoe keizerin-
weduwe een verering die slechts
werd overtroffen door zijn adoratie van
de oude Chinese wijsgeer Confucius.
Gierig en vervuld van minachting als hij
was voor de armen, kon het welhaast
niet anders of Mao’s vader moest in
botsing komen met zijn zoon, die sterk
onder invloed stond van de boeddhisti
sche opvattingen van zijn moeder.
Na het doorlopen van de lagere school
gaf hij zich in zijn fraaie landhuis, dat
uitzag op het meer, over aan bespiege
lingen of aan de lectuur van zijn favo
riete avonturenromans.
„Mao Tse Toeng wan-soei”, schreeuw
den de Chinezen toen Mao in Peking de
overwinning op Tsjang Kai Sjek vierde.
Maar tienduizend jaar kon zelfs de god
heid niet leven, die Mao ondanks zijn
feilen en gebreken, in het oog van 700
miljoen Chinezen, gebleven was. Als hij
had geweten welk een verslagenheid 'zijn
verscheiden onder zijn aanhangers zou
teweeg brengen, zou hij mogelijk de
woorden herhaald hebben, die hij na de
oorlog uitsprak toen enkele van zijn
partijgenoten erop aandrongen, dat zo
wel hij als Tsjang Kai Sjek zou aftre
den, om hét einde van de burgeroorlog
te bespoedigen.
i’ B
