JULES CROISET OVER ZIJN NIEUWE SOLO-PROGRAMMA:
Balanchine zonder frasering
Sentimenteel
amusement
r
Alphenaar
Wie naar de
muziekschool gaat,
gaat naar Alphenaar.
Onze mensen zijn ingesteld op mensen als u, voor wie
muziek een hartstocht is. Nu de muziekschool weer is
begonnen, weten ze dat u komt en dat u rustig en op uw
gemak wilt kijken en proberen en kiezen. Terecht ook.
Een instrument kopen doe je niet elke dag; daar wil je
over praten, over denken en advies over hebben; welke
merken, welke kwaliteit, welke prijzen.
I
Til
99
99
1/ i
JSm
I fl
r
NATIONALE BALLET LEVERT WISSELEND WERP
F
„Quitte of dubbel”
21
19 7 6
V R U D A G
1 0
SEPTEMBER
KUNST
De Kersentuin
door Ko van Leeuwen
Ook op scholen
E
:2
CH
341
Strijkinstrumenten, slagin
strumenten, elektrische in
strumenten, accordeons in
veie uitvoeringen.
Mijn kind geworden
Huur en betalingsspreiding
Voor verschillende instrumenten hebben wij een moge
lijkheid van huur met recht van koop. Voor andere
kunnen we bemiddelen voor een passende betalings
spreiding.
KRUISWEG 45-49 HAARLEM- 023-320244
NAARDEN „Dit betekent voor
mij weer zo’n geweldige explosie
een krachtsinspanning die enorm is.
Maar ook een krachtsinspanning die
straks niemand mag zien, want
Tjsechov dat moet champagne
zijn. Men zegt altijd dat Tsjechov
somber is maar als je hem goed be
studeert en over zijn leven leest,
z’n brieven, korte stukken, dan ont
dek je een man die sprankelt van
vrolijkheid en humor. Ja, ja, die in
derdaad die prachtige melancholie
kan bereiken in zijn toneelwerken,
maar je moet dat alsjeblieft niet te
zwaar zien. De drie zusters, meest
al heel ernstig gespeeld, dat noemde
hij zelf een blijspel”.
-
I
-
Verdiende geen 'cent
.1
g -
I
20
y? A9
Tsjechov vind ik een verrukking
per
ers-
(ADVERTENTIE)
1
9}
9*
Gitaren
Tatay, Hanika, Cortes, Hopf,
Hagström, Yamaha. Een door
de Muziekschool goedgekeurde
gitaar al vanaf f 150
Dat heeft Ton met me gedaan, hij heeft
het helemaal afgezwakt. Ik was eerst
ordinair aan het schelden.”
Een vriend heeft hij nu weer gevon
den in Ton Lutz, die hem na het werke
lijk instuderen van zijn rol twee weken
lang regisseerde. „Ton zei: Ik wil het
doen. Graag zelfs, maar je mag het niet
op het affiche zetten. Ik heb het toch
gedaan. Ton Lutz stondhem hierbij
artistiek terzijde, heb ik gezet. (Lacht in
blijdschap). Nu is hij boos dat er niet
staat: regie Ton Lutz. Want, zegt Ton,
nu is het mijn kind géworden. (Pauze en
dan:) Wat heb ik in die paar weken
krankzinnig veel geleerd van die man.
Zo fantastisch als hij met me gewerkt
heeft. Hij heeft er zo’n draai aan gege
ven. toen hij kwam was het nacht en
onder zijn handen werd het een grote
stralende dag”.
Een totaal omgekeerde ervaring lever
de de Four Schumann pieces op. Om te
beginnen werd het kwartet van Schu
mann (door leden van het Balletorkes)
bijzonder fraai en genuanceerd uitge
voerd maar tevens volgenden de 11 dan-
I
Scène uit Epitaaf dat gisteren als een reprise door het Nationale Ballet ten tonele
werd gevoerd.
Blokfluiten
Aura, Moeck en de bekende
solo-instrumenten van Rotten
burg.
Weet je dat Tsjechov het niet kon
aanzien hoe zijn stukken gespeeld wer
den? In mijn programma komt bijvoor
beeld de volgende tekst van hem voor:
Ik ben naar Iwanov geweest, verschrik-
Jules Croiset maakt van Tsjechov ook
een programma dat hij op scheden wil
doen. Aanstaande zaterdag (11 septem
ber) geeft hij daarvan een voorproefje
in de Haarlemse schouwburg (’s middags
om 16 uur, gratis toegang). Daarover
zegt hij„Daarin laat ik zien hoe dit
gegroeid is. Eerst speel ik een scene
zoals ik het in het begin deed en daarna
zoals ik het nu, na de regie van Ton
Lutz doe. Dan zien ze het resultaat. Op
de scholen vertel ik er ook iets bij over
Tsjechov.”
vreselijke diepe depressie had ik daarna.
Ik had er zo ontzettend hard aan ge
werkt. Coen Flink heeft me daar over
heen geholpen. Ik zag het allemaal zo
zwart. Je dacht, Jezus, hoe moet ik
straks alles betalen als het mis loopt?
Coen praatte helemaal niet over geld en
hij trok zich van niets en niemand iets
aan, liet alle kritiek aan zich voorbij
gaan en verdedigde me door dik en dun.
Dat is een vriend.”
„Tsjechov vind ik een verrukking. Ha,
Tsjechov somber, ja omdat hij altijd zo
kwaad kijkt als hij op de foto staat. Let
maar op, je ziet hem nooit lachen. Dat
komt omdat hij er een afschuwelijke
hekel aan had voor een foto te poseren.
Weet je wat hij dan zei: „Waarom moet
dit, op een foto zie ik eruit alsof ik net
een glas inkt met vliegen gedronken
heb”.
Jules Croiset moest voor de uitbeel
ding van Tsjechov rigoureus afslanken:
„Ik was nogal stevig. Vijftien kilo is er
af gegaan. Afgelopen met de lekkere
dingetjes, de slaatjes en de frietjes. Ook
geen bier,wel een glaasje wijn. (Schenkt
jdimlachend nog eens in). Ton heeft
ontroering en vertedering gebracht. Hij
gaat bij het Publiekstheater „De Kersen
tuin” regisseren. Daar speel ik de koop
man Lopachin in. Mijn broer Hans en
mijn vader (Max Croiset) doen er ook in
mee”.
Tot en met januari zal Jules Croiset
deze nieuwe produktie spelen. Dan doet
hij niets meer, zal zich alleen aan de
Kersentuin-rol wijden: „Dat heb ik be
loofd”.
„Volgend jaar juni ga ik met mijn
soloprogramma drie weken naai- Londen.
Optreden in het Shaw Theatre. Tsjechov
in het Engels. En ’s middags doe ik daar
Vincent nog in het lunchtheater. Dat is
voor mij ook weer zo’n avontuur. Mijn
salaris schiet er bij die dingen meestal
helemaal bij in, maar ik vind het heer
lijk.”
AMSTERDAM. Het was gisteren
een merkwaardige avond bij Het Natio
nale Ballet. Alsof alles op zijn kop
stond. Een ballet, dat ik als een absoluut
meesterwerk beschouw, Symfonie in C
van George Balanchine op muziek va::
Georges Bizet, werd een zo saaie aange
legenheid (behalve het laatste deel), dat
ik het gevoel kreeg niet meer van ballet
te houden. Een andere choreografie,
Four Schumann pieces, van Hans van
Manen, waarvan ik bij de premiere in
juni schreef, dat het wel leek alsof het
maar niet op gang wilde komen, kwam
nu wel dé gelijk op gang en pakte
aanmerkelijk boeiender uit dan ik toen
maar vermoeden kon. En tenslotte, een
grafschrift, Epitaaf, van Rudi van Dant-
zig op muziek van Györy Ligeti, dat bij
de premiere in 1969 een zo zwaar gela
den sfeer overbracht, dat ik vreesde de
choreograaf spoedig te zien sterven,
blijkt nu een, met veel effect gemaakt,
werkstuk met nogal wat lege plekke:- en
af en toe stukjes opgetrokken-schou-
ders-dramatiek.
witte schuifpanelen die voor verassende
opkomsten en afgangen zorgen. Er is
aan het slot een enorme zwarte glanzen
de doos waarin een berg bewegingsloze
lichamen verdwijnt terwijl er aan de
buitenkant twee rode bidstoelen tevoor
schijn komen. De muziek van Ligeti (op
band uitgevoerd) bevat veel aanzwellend
en wegstervend geruis en veel onaange
naam snerpende tonen.
Naast een groot aantal fraaie trage
bewegingsevoluties (vooral de twee
kronkelende mannenlichamen in het be
gin en dan het daar tussenin vallen van
een meisje was erg mooi) waren er ook
nogal wat lege momenten.
CONRAD VAN DE WEETERING O
hanigen. Dat is bijvoorbeeld bij Iwanov”
gebeurd en ook bij „De Meeuw”. Zo’n
stuk ging dan helemaal de mist in. Toen
kwam er eens een opvoering van „De
Kersentuin” en daarbij haalden ze Tsje
chov zelf op het toneel. Ze vierden zijn
zilveren schrijvers jubileum. Het was een
jaar te vroeg, maar kort daarop overleed
hij in het kurort Badenweile, in Duits
land:”
We wandelen tussen het lover van de
Naardense bossen. Jules Croiset draagt
de lange zwarte Tsjechovjas, de gleuf-
hoed, de knijpbril weer. De zon verjaagt
eensklaps even de regenachtige grauw
heid en stralend blijft de toneelspeler
staan en zegt met een breed-gebaar: „Dit
is toch helemaal De Kersentuin, niet
waar?” Als de fotograaf zijn camera
pakt: „Ik zal humeurig kijken, want dat
deed Tsjechov ook altijd”.
Het toneelbeeld voor „Over Tsjechov
gesproken” is samengesteld uit verschil
lende kleine speelvlakken. Er zijn
slechts drie realistische elementen te
zien: een telefon, een wit klapstoeltje
en een kapstok.
Alphenaar is muziekhandel van oudsher. Specialist op
het gebied van instrumenten, met bovendien de grootste
sortering bladmuziek die er in de wijde omtrek te vinden
is. En met een service waar u op kunt rekenen: 8 vak
mensen staan voor u klaar om u in eigen atelier of bij u
thuis snel en vakkundig te helpen! Zo hebben we in de
loop der jaren de reputatie opgebouwd waar we nu trots
op zijn. En ook dat is een stukje zekerheid, dat u aan het
goede adres bent.
Piano’s en vleugels
Koopt u misschien maar eens in
uw leven. Dan ook maar meteen
een goeie: bij ons kiest u uit een
met zorg samengestelde kollektie
Bechstein, Ibach, Schimmel, Ya
maha, Zimmermann,Forster,
Gaveau, Bentley, Horügel, e.a.
Van f 2.950 tot f 10.000, alle
5 jaar gegarandeerd.
Orgels
De grootste kollektie van Kenne-
merland, in soorten en prijzen.
Bij Alphenaar koopt u het orgel
dat gegarandeerd aan de eisen
van de muziekschool voldoet.
Solina, Philicorda, Eminent, Ya
maha, Johannus e.a. Met twee
klavieren van 3!6 oktaaf en 13-
tonig pedaal vanaf f 1.895.
Vraag onze uitgebreide prijslijst
en ook welke occasions wij voor
u hebben!
Ik kan niet zeggen dat de muziek
bijzonder genuanceerd gespeeld werd,
maar er kwam toch nog wel aanmerke
lijk veel meer frasering uit de orkest
bak, dan er terug te vinden was in de
bewegingen van het corps de ballet.
Symfonie in C is een bijzonder moeilijk
uit te voeren danswerk en misschien
hebben de dansers de vakantie nog wat
in de benen. In dat geval mogen we
spoedig op verbetering hopen. Nu moet
ik als enige verrassing noemen het pril
en stralend optreden in het vierde deel
van Rebecca Ross.
ROTTERDAM. Dat had de Ameri
kaan Frank D. Gilroy ook niet kunnen
denizen! dat hij Rijk de Gooijer met zijn
blijspel „The only game in town" nog
eens een dienst zou bewijzen voor een
toneelrentree. Fox zag in het stuk aan
het eind van de jaren zestig al brood als
film. George Stevens probeerde tever
geefs er met Warren Beatty en Liz
Taylor toen al in violet afslankende
gewaadjes iets te maken. Het zal wel
de oorzak geweest zijn dat men aan de
beste spits in de dialogen stekende ko
medie hier op het toneel niet heeft
durven beginnen.
Vol geestdrift is deze vriendelijke ac
teur ook over decorontwerper Nol Tria
nus: „Met Nol werk ik nou al enkele
jaren. Een heel fijne jongen. Ik kan
geen gigantische salarissen betalen, maar
hij vindt het gewoon fijn om ook hier
weer samen aan te werken. Nol had een
juweeltje van een decor gemaakt. Toen
kwam de impresario en nog wat .mensen
dlie met de produktie te maken hebben
en toen hebben we het geshowd. Ieder
een vond het prachtig, maar wat denk
je dat Nol tegen me zegt. Hij schqdt zijn
hoofd en zegt: „Nee, Jules, nu zie ik het,
ik maak toch wat anders. Nou..waar
vind je dat? Hij was al helemaal klaar
en begint opnieuw”.
ik bijna zeker dat ik om de hoek
Stanislavsky tegenkom”. Eenmaal in
Naarden betekent een gesprek met Jules
Croiset enige uren onstuimig praten in
weelderige afwisseling met tekstgedeel
ten die hem klaterend uit de mond
rollen. Als we in het bos lopen met de
fotograaf, Croiset is dan helemaal Tsje
chov in kostuum, compleet met knijp-
briüetje, klinken zacht - bijna liefdevol
- strofen uit „Iwanov” uit zijn mond.
kelijk. niet om aan te zien, wat een
verschrikking”. Tsjechov had ook een
ontzettende hekel aan een jubilaris. Hij
werd bij de opvoering van zijn stukken
meestaf geconfronteerd met een speler
die jubileerde. Dat had een theaterdirec
teur dan zo verzonnen, want dat trekt
mensen. En meestal was het dan nog
een slecht acteur ook. Ze lieten hem dan
middenin de voorstelling een krans om-
„Voordat Ton Lutz zich ermee be
moeide deed ik het helemaal verkeerd.
Weet je, Tsjechov was een man die
altijd op iedereen kritiek had. Maar het
was altijd een kritiek die van een lief-
devolle bestudering van zijn medemens
uitging. Maar dat zie je niet aan de
tekst, dat begrijp je als je zijn brieven
bestudeert. Maar ik had het nog niet
door. Neem deze tekst: over toneelspe
lers: „Het zijn gemene, zelfingenomen,
wispelturige creaturen, naast hun schoe
nen lopende halfontwikkelde hoerenlo
pers”, nou zeg, dat liegt er niet om hè.
Dat speelde ik als een woesteling. Nu
zeg ik het zacht en ingetogen en dan 's
het plotseling heel anders. Menseiijker.
Jules Croiset als Anton Tsjechov: „Het is hier helemaal de sfeer van de schrijver".
(Foto Poppe de Boer)
Jules Croiset, een man die nu al jaren
barstend van genot buiten alles om op
theateravontuur is, heeft zich het laatste
half jaar intensief met de grote Russi
sche schrijver bezig gehouden. Met zijn
tomeloze speeldrift heeft hij zich gretig
geworpen op alles wat hij maar van
Tsjechov te pakken kon krijgen. Toneel
stukken, onbekend werk, brieven, noti
ties, kleine aantekeningen. Daaruit stelde
hij een programma samen dat hij'„Over
Tsjechov gesproken” noemde. Aanstaan
de donderdag is de landelijke premiere
in de Stadsschouwburg in Haarlem:
„Een heerlijk theater waar dit zóóó
mooi zal staan”.
In het theatertje van toneelgezelschap
De Plankeniers in Naarden heeft Croiset
zijn programma ingestudeerd en daar
praten we ook. Als ik hem opbel: „O,
kom hier naar toe, de sfeer is hier
helemaal Tsjechov met dat prachtige bos
rondom. Als ik naar buiten wandel weet
sers op het toneel iedere frasering
nauwkeurig met hun bewegingen op. Ze
dansten letterlijk met hun oren. Daarbij
kwam, dat dit werk bij zijn premiere de
schijn opriep van geladen te zijn met
bedoelingen terwijl het nu overkwam
als louter bewegingenspel waarbij vooral
het tweede en vierde deel erg sterk
werkten.
Epitaaf is een ballet over de dood De
stapel lijken aan het eind, de in staande
doodkisten hangende lichamen, de tel
kens weer langzaam vallende lijven
waar de beweging en dus het leven uit
vliedt, laten daar geen misverstand over
bestaan. Er zijn twee dames in witte
bruidsjaponnen die onverstoord tussen al
het versterf doorstevenen. Er zijn twee
Maar wie zoekt die vindt, en zo ging
gisteren in Rotterdam in het Hofplein-
theater als vrije produktie „Quitte of
dubbel”, dat goed bleek voor anderhalf
uur amusement, al is de onderliggende
basis ook wat sentimenteel; twee eenza
men in de stad van glitter en plezier,
barpianist Bob als een gokker, die het
niet laten kan en chorusdanseresje
Francis als een vrouwtje dat in het
aangezicht van alle echtscheidingen om
haar heen beducht is voor een huwe
lijksrelatie. Ze hebben (en krijgen) el
kaar.
Bewerker Gerard van Lennep had de
twee een Hollandse achtergrond gegeven
en dat smaakte aanvankelijk als poffert
jes en een hamburger samen op een
bord. Later werd dat toch wel gerecht
vaardigd toen bleek dat Berend Boude-
wijn in zijn regie met overigens aan
trekkelijke vondsten rond een jenever
kruik en een naaiboxje het er om te
doen geweest was Rijk in zijn waarde
van Rijk te laten als een man gepant
serd met sarcastiche uitspraken en ver
der een lief klein hartje.
Zijn entree was die van Sinatra (voor
de film de gedoodverfde tegenspeler van
Liz), vervolgens bleek de rol hem op het
lijf geschreven, vooral bij het tegenspel
van Ronnie Bierman, die haar danseres
je alle warmte gaf, die men aan een
overschotje ver van haar vaderland
graag verbindt.
Jan Vreekens rivaal moet nog wat
meer soepelheid krijgen. De kwinkslagen
van „Quitte of dubbel” zullen het zeker
bij een breed publiek doen.
PIET RUIVENKAMP
„Continu ben ik hier een half jaar
mee bezig geweest”, vertelt hij, weer
binnen, na het openbrakken van een fles
frisse mosel. „Een half jaar kon ik niets
anders doen, ook niet optreden, verdien
de dus geen cent. Ik kon dat doen van
het geld dat ik met Van Gogh verdiend
heb”. Met Van Gogh doelt hij op zijn
vorige solo „Een zekere Vincent”, waarin
hij heel treffend levensepisodes van de
vermaarde kunstschilder uitbeeldde.
Toen bleek al dat Croist zich - eenmaal
op het theaterspeelvlak - ontdaan had
van zijn vroegere zo barokke speeltrant.
Als Vincent was hij bijna de tegenpool
van de uitbundige overrompeling die uit
nog eerdere creaties van hem naar vo
ren kwamen: „De zangen van Maldoror”.
Croiset: „Dat is inderdaad nu over.
Maldoror betekende voor mij niet alleen
dat prachtige afschuwelijke toneel, dat
was ook een felle aanklacht; mijn
agressie tegen de gevestigde gezelschap
pen. Mijn hele onvrede brak er in door.
De onvrede met dat wereldje waarin ik
moest leven. Resultaat? Ik ben eruit
gestapt. Ben zelf gaan spelen en god zij
dank, het is me geluRt. Wat ben ik daar
iedereen dankbaar voor, want wat heb
ben ze me geholpen. Denk maar aan m’n
artistieke uitstap met Coen Flink. Daar
deed ik Rabelais mee. „Grote bek en
grote buik” heette die voorstelling. We
wilden het publiek laten lachen tot het
barstte. Dat lukte, maar de kritieken
waren vernietigend. Nu weet ik dat ze
op veel punten gelijk hadden, toen nam
ik het niet. Ben je bedonderd. Een
Symfonie in C is een abstract dans
werk, dat alleen maar een vertaling in
beweging wil zijn van de prachtig zin
gende muziek van Bizet. Maar wat we
vooral te zien kregen waren kort afge
hakte bewegingen en poses waar iedere
zangerigheid uit verdwenen was. Het
was alleen nog maar een skelet van een
ballet, een eerste aanzet, iets zonder
enige frasering. De dansers keken veel
naar de grond; kwamen ze samen op,
dan hadden ze geen enkele aandacht
voor hun partner(tweede deel) en in de
plaats van een zich stralend laten stro
men op het gejuich van de muziek,
waren er erg veel verbeten koppies en
verstarde glimlachen.
Topkoilektie blaasinstrumenten
Dwarsfluiten, trompetten, klari
netten, trombones, etc. Yamaha,
Selmer, Gemeinhardt, Buffet,
Krampon, Reynolds, Bach,
Noblet, e.a.
w
