leuze tussen executie en uitwijzing
Nieuwe aardbeving
noord-Italië
Betoging Catalanen voor zelfbestuur
in
LEFEBVRE
BIJ PAUS
Mao opgebaard
Geen cent
VRIJHEIDSMARS MET DE WAPENSTOK UITEENGESLAGEN
Centrale Raad bepleit
maatschappelijk werk
in ziekenhuizen
Goedkeuring
Stewardess
Hup Sloveen!
Wetsvoorstel
Manifest
Aardbeving
3
BINNEN- EN BUITENLAND
1 9
6
1 3
SEPTEM R F R
A AND AG
2
tie
(Van onze redactie buitenland)
o-
I
I
7an onze redacteur in Parijs,
Rudolf Bakker)
ge
ao
ng
ak
»g
(Van onze redacteur in Rome)
ROME Voor de tweede maal
in vier maanden is Noord-Italië
getroffen door een zware aardbe
ving. Het opbouwwerk van de
overlevenden in Friuli in de afge
lopen maanden is vrijwel ver
geefs geweest. Zaterdagavond
om 17.32 uur en 17.36 uur heeft in
Friuli de aarde tweemaal zo hevig
geschokt, dat wordt gesproken
van een zwaardere beving dan
die van 6 mei van dit jaar
door Nico Scheepmaker
PARIJS De vijf Kroatische
ichtpiraten die met een tijdens
bij binnenlandse vlucht in Ame
lia gekaapte Boeing-727 na
ansatlantische omzwervingen
iteindelijk in Parijs belandden,
jn gisteravond nog door de
ranse regering op transport
aar de Verenigde Staten gesteld,
istermorgen hadden zij zich op
et vliegveld Charles de Gaulle
oergegeven aan de Franse auto-
teiten, die daarna trots in een
ficieel communiqué lieten
eten dat de kapers „hun tanden
idden stukgebeten op de vast-
eradenheid van de Franse reger
ng”-
MADRID. De Spaanse poli
tie heeft gisteravond met geweld
een einde gemaakt aan een beto
ging vóór Catalaanse onafhanke
lijkheid in Tarragona, in de pro
vincie Gerona. Tientallen
demonstranten zijn gearres
teerd. Volgens het Spaanse pers
bureau Cifra hebben enkele men
sen lichte verwondingen opge
lopen.
T
Franse regering levert
kapers uit aan VS
Een villa in het getroffen gebied die door de schokken in een sloopobject veranderde.
Ik wil maar zeggen dat de animositeit
om niet te zeggen vijandigheid tussen de
zes republieken gedurende het bewind
van Tito in een Doornroosje-achtige slui
mertoestand heeft verkeerd, die straks bij
het wrede ontwaken wel eens zou kunnen
omslaan in een chaotische en bloedige
burgeroorlog In dat licht bezien is er
weinig reden het onafhankelijkheidsstre
ven van de nationalistische Kroaten toe te
juichen, want ik vertrouw ze, om de waar
heid te zeggen, voor geen cent.
st
üt
Ml
n dit manifest stelden de Kroatiërs
hiermee niet hun eerste of hun laatste
zienbarende „coup” hebben geleverd
t hun land sinds 1918 ondanks een his-
ie van dertien eeuwen geen eigen status
ler bezit. „Kroatië is nodig voor de
reld”, aldus dit manifest, „en Joego
ivië heeft geen recht om te bestaan. De
reld zal geen vrede kennen zolang Kro-
niet in het bezit zal worden gesteld
n al die rechten die ook aan andere
iden in de wereld worden toegekend”.
(Vlugschriften met een inhoud van gelij-
strekking werden uitgeworpen boven
nden en Parijs in de laatste wereld-
at met name boven de Champs Elysées
door middel van het tweede toestel van
TWA, dat het eerste gekidnapte toestel
geleidde.
Het toestel was op bevel van de piraten
van zijn route New-York-Chicago afgewe
ken en naar Montreal gevlogen, waar
brandstof werd ingenomen. Van hier
vloog het naar het vliegveld Gander op
New-Foundland. Op Gander werden 33
De politie heeft ook een kloosterstad in
de bergen bij Barcelona gisteren afgeslo-
De piraten hadden hun eisen inmiddels
bekend gemaakt via een in elkaar geknut
selde bom die zich in een station in New
York bevond, en die de politie ten slotte
vond dank zij hun aanwijzingen. Terwijl
experts poogden de bom te demonteren,
vloog ze uiteen. Een van de politiemensen
kwam daarbij om het leven Drie anderen
raakten ernstig gewond.
De voorstellen van het kabinet-Suarez
houden in dat voor juni 1977 alle stemge-
Nadat het Londense vliegveld Heath
row voor de beide Boeings gesloten was
verklaard, zetten de beide toestellen koers
naar Parijs. Hier ontstond onmiddellijk
grote verwarring. Het luchtverkeer werd
omgeleid naar Orly en naar Lyon. Nadat
de beide Boeings waren geland, en op
bevel van minister Poniatovski hun ban
den waren doorgesneden, keerde de rust
op het vliegveld Charles de Gaulle terug.
In de historie van de luchtpiraterij heb
ben de Kroatiërs een nieuw hoofdstuk
geschreven. Zij haalden immers het
kunststuk uit zich te laten vergezellen
door een tweede toestel van de TW A, een
Boeing 707. Dit toestel vloog voortdurend
achter de Boeing 727 met de passagiers
aan en het was dit toestel dat de vlug
schriften boven Londen en Parijs wist uit
te werpen.
De Senaat krijgt een vetorecht op een
grondwetsherziening. Wijst zij de tekst
van de Tweede Kamer af en brengt een
gezamenlijke parlementszitting evenmin
de goedkeuring met twee derde van de
stemmen, dan roapt de koning een refe
rendum bijeen voor de definitieve beslis
sing. Is deze tegenovergesteld aan die van
het parlement, dan wordt dit automatisch
ontbonden en komen er nieuwe verkie
zingen.
Suarez heeft zijn project zaterdag ter
goedkeuring voorgelegd aan Franco’s
partijbonzen, het bestuur van de Nationa
le Raad van de staatspartij. Daarna kan
het wetsvoorstel naar de Cortes, het huidi-
te
sn
to
m
De vijf Kroatiërs kwamen gistermor-
n om negen uur uit het toestel te voor-
kijn. De Boeing werd in de nacht van
ijdag op zaterdag op weg van New
>rk naar Chicago gekaapt. Ondanks de
istberadenheid” van de Franse rege-
ig hadden zij hun doel bereikt. In de
omaamste Amerikaanse dagbladen
is hun boodschap gepubliceerd. Boven
al hadden zij met het gekaapte toestel
derweg nog kans gezien vlugschriften
ven Londen en Parijs uit te werpen,
larin ze uiteen hadden gezet waarom ze
lts met het Joego Slavië van de intus-
1 weer ziek geworden 84-jarige presi-
nt Tito te maken willen hebben.
er-
eft
de
iat
ta-
zal
al
ter
age
de
lar,
aak
kte
en
lar-
lele
de
ta-
de
ns
1O-
van
ris
:ele
i de
jhr.
een
lao
de
on-
ier-
18
tot
de
ard
gen
>or-
inje
rop
ille
zij
Het lijk van voorzitter Mao Tse Toeng is
gisteren aan het Chinese volk getoond.
Daarbij waren uitzonderlijk emotionele
taferelen zichtbaar, zoals die zich hebben
voorgedaan sinds zaterdag de officiële
rouwperiode in de volksrepubliek begon.
Een door het gehele land uitgezonden
televisiefilm bevatte een groot aantal
emotionele opnamen van wenende Chine
zen die langs de baar van Mao trokken in
de grote Zaal van het Volk in Peking. De
film, die 20 minuten duurde, bracht ook
veel kijkers in tranen. Een buitenlander
die door de straten van de Chinese hoofd
stad liep hoorde op oijna elk erf huilende
groepen Chinezen. De film toonde een
man die uit intens verdriet met zijn vuis
ten tegen een muur sloeg en ontroostbare
Chinezen die de kracht niet hadden naar
de baar te kijken waar Mao rustte, gedeel
telijk bedekt met de Chinese partijvlag.
Mao’s weduwe, Tsjiang, Tsjing, stond in
droefenis op enkele meters van de baar,
een zwarte sjaal om haar hoofd.
Tan
■ne-
het
aar
lig-
i er
itie
srs,
uit
hal
ere
ske
ne-
aen
ag-
ïrd
rie
en.
de
ng-
:he
srd
eid
hi-
ing
ng
ikt
re
m-
Ü-
en
in.
an
rij
ist
le
is
et
de
»n
at
in
al
>r
in
•n
■d
»r
Het episch centrum ligt vrijwel op
dezelfde plaats als toen en alle in de loop
van vier maanden min of meer herstelde
gebouwen schijnen ernstig vernield te
zijn. Net als in mei is het ook nu moeilijk
te zeggen hoeveel gewonden en gezonden
onder het puin bedolven liggen. Gister
avond werd officieel één dode gemeld,
maar vooral in Gemona is door het volle-
Zaterdag hielden 50.000 Catalanen in
het stadje San Baudillo de Lobregat een
bijeenkomst waarvoor toestemming was
verleend. Zij eisten herstel van het zelfbe
stuur, dat door Franco aan het einde van
de burgeroorlog was afgeschaft. Het was
het grootste plaatselijke tegen de regering
gerichte machtsvertoon sedertdien.
Het was voor het eerst in negentien
maanden dat een geval van luchtpiraterij
zich in de Verenigde Staten de baker
mat van dit fenomeen voordeed. De
actie stond onder leiding van de Kroatiër
Zvanko Busik en diens vrouw, een vroege
re stewardess van de Lufthansa. Het is
bekend dat vele Kroatiërs zich uit histori
sche motieven in de Bondsrepubliek
ophouden, waar zij af en toe van zich laten
horen door middel van opzienbarende
moordpartijen.
EERSTE GEBEURTENIS. Ik zit in het
Stadion J N A. in Belgrado te kijken naar
de derby Partizan-Rode Ster, de toen
beroemdste voetbalclubs van Joego
slavië, vergelijkbaar met Ajax en Feye-
noord. Rode Ster was het „studenteneif-
tal”, Partizan het .Jegerelftal”. Achter me
zat een enthousiaste aanmoedigen Als we
de situatie overbrengen op Ajax-
Feyenoord. dan zou hij geroepen hebben:
„Kom op Cruijffie!", „Zet voor Pietje!”,
„Naar voren Coentje!”, „Pak die bal
Eddy!”, enzovoort, enzovoort. De man
achter me in het Stadion J.N.A. (ik spreek
nu van zo’n jaar of twintig geleden) riep
echter: „Goed zo Sloveen!”, etcetera. Ik
vond dat heel typerend. Hij wist niet
alleen haarfijn waar al die spelers oor
spronkelijk vandaan kwamen, hij onder
scheidde ze op die manier ook van elkaar
De Sloveen en de Kroaat mochten dan
allebei, door hun studie in Belgrado, in
Rode Ster terecht zijn gekomen, zij bleven
toch een Slveen en Kroaat!
De Spaanse oppositiepartijen bestude
ren met een mengeling van verrassing en
argwaan het wetsvoorstel voor de grond
wetsherziening, dat het kabinet-Suarez
dit weekeinde bekendmaakte. De illegale
vakbonden daarentegen reageerden met
harde eisen voor de komende cao-
onderhandelingen nogal agressief op
deze regeringsplannen. Deze stellen de
oplossing van talrijke grote problemen,
waaronder de vakbonjdskwestie, min
stens voor tien maanden uit, zonder enige
garantie voor medezeggenschap van de
oppositie tijdens die moeilijke brugperi-
ode. De regering ontzegt de huidige oppo-
sitieorganisaties namelijk het recht als
vertegenwoordigers van het Spaanse
volk op te treden, „omdat zij niet door de
kiezers aangewezen zijn” (maar vergeet
daarbij het gemak dat zij zelf evenmin op
een stembusuitslag steunt).
DERDE GEBEURTENIS. Vijf Kroaten
kapen een passagiersvliegtuig om de aan
dacht van de wereld te vestigen op hun eis
van een Onafhankelijk Kroatië. Deze vijf
zijn ongetwijfeld de nazaten van de Kroa
ten die in de oorlog met de Duitsers heul
den tegen 1. de Serven, 2. de communisti
sche partizanen van Tito (zelf overigens
een kroaat), en 3. de geallieerden. We
staan met z’n allen natuurlijk van harte
achter de onafhankelijkheidsdrang van
Biafranen, Oekratners. Basken en Frie
zen, maar of het ook verstandig zou zijn
de nationalistische en deels neo-
fascistische Kroaten te steunen in hun
strijd voor een vrij Kroatië valt nog te
bezien. Uit de eerste en tweede gebeurte
nis hebt u al begrepen dat de grenzen
tussen bijvoorbeeld Kroatië en Servië vas
ter omlijnd zijn dan die tussen Friesland
en Groningen. Vele duizenden Serven van
origine die het ongeluk hadden in Kroatië
te wonen, werden in de oorlog, onder
auspiciën van de door de Duitsers tot
Koning van Kroatië gebombardeerde her
tog van Spoleto, afgeslacht op een wijze
die wij ons alleen van de Tachtigjarige
Oorlog herinneren (a la Naarden; alle
Serven de kerk binnengedreven, waarna
de kerk in brand werd gestoken; en dat
vele malen).
De Kroatiërs hadden dertien uur nage-
cht over de ferme woorden van de
anse minister van Binnenlandse Zaken
niatovski. De minister had de mannen
en weten dat ze een keus hadden uit
ee mogelijkheden. Ze zouden worden
ixecuteerd wanneer ze de dood van de
passagiers en acht bemanningsleden
hun geweten zouden nemen, of ze kon-
i naar de Verenigde Staten worden
srgebracht indien ze zich wilden over
ran. De piraten kozen voor het laatste,
ussen had minister Poniatovski de ban-
n van de Boeing laten doorsnijden en
ichtwagens op de startbaan van het
luwe gigantenvliegveld Charles de
Bulle laten plaatsen.
ten om te verhinderen dat „vnjheidsmar-
cheerders” daar bijeenkwamen voor een
verboden vergadering. Leden van de
ge schijnparlement, waar het met twee
derde meerderheid goedgekeurd moet
worden, voordat het aan een referendum
onderworpen wordt. Weigeren de huidige
Cortès-leden hun politieke overlijdensak
te te ondertekenen, want daar komt het
project op neer, dan kan de regering in het
uiterste geval nog naar een „decreet-wet”
grijpen om deze tekst af te kondigen
(Franco regeerde grotendeels met
decreetwetten). In dat geval hoeft alleen
een kleine commissie van de Cortes goed
keuring te geven voor het gebruik van een
decreetwet Die commissie is grotendeels
samengesteld uit de 40 leden van de Natio
nale Raad, die Franco voor het leven had
benoemd. Dat is ongetwijfeld de reden
van het wetsvoorstel om de koning toe te
staan 40 senatoren te benoemen, namelijk
om Franco’s 40 partijbonzen te lijmen (als
senaatsleden kunnen zij immers niet ver
volgd worden voor de talloze corrupte
affaires van het recente verleden).
In het bergdorp Montblanch, waar mar-
cheerders bij wegversperringen van de
politie werden verjaagd, werd een jongen
ernstig verwond door een rubberkogel die
door de politie was afgevuurd.
rechtigde meerderjarige Spanjaarden
voor vier jaar een parlement zullen kiezen
dat zal bestaan uit een Tweede Kamer van
350 afgevaardigden en een Senaat van 244
leden. De zetelverdeling in de Tweede
Kamer zal berusten op de percentages die
de partijen behalen. De Eerste Kamer zal
bestaan uit vier senatoren voor elk van
Spanjes 50 provincies, plus twee elk voor
de Noordafrikaanse enclavesteden Ceuta
en Melilla, en 40 senatoren die de koning
vrij mag benoemen. Beide Kamers kiezen
een eigen voorzitter en stellen hun eigen
reglement op, maar de koning benoemt de
voorzitter van het gezamenlijke parle
ment, die ook voorzitter van de Kroon
raad zal zijn.
passagiers vrijgelaten. Een aanbod van
TWA om de Kroatiërs een meer voor
transatlantische vluchten geschikte
boeing-707 te verschaffen, werd van de
hand gewezen.
Het lange wachten van de Kroatiërs was
tofdzakelijk ingegeven door iets anders,
i wachtten eenvoudig af tot hun mani-
It verschenen zou zijn in de vooraan-
lande Amerikaanse bladen als de New
rk Times, de Chicago Tribune en de
s Angeles Times.
guardia civil richtten barricades op rond
de plaats Poblet.
dig instorten van de historische stadskern
een grote chaos ontstaan, waarbij het aan
tal vermisten nog niet kan worden
geschat.
Vorige week had de Italiaanse premier
Andreotti een bezoek gebracht aan de
getroffen gebieden, en hij heeft er zich
van kunnen overtuigen hoe de gevoelens
waren van de Friulianen tegenover de
hulpmaatregelen van het kabinet; agres
sief, en zulks naar Andreotti’s eigen woor
den geheel terecht.
Het ziet ernaar uit dat voor de snel
invallende winter nu nog veel hardere en
snellere maatregelen zullen moeten vol
gen van de zijde van de Italiaanse rege
ring ten bate van het getroffen gebied. Het
kabinet zal daarover, als intermezzo in het
algemeen regerings-urgentieprogramma,
vandaag en morgen praten, terwijl verte
genwoordigers van het parlement zich die
dagen in het rampgebied zelf zullen
ophouden, met name in en rondom Osop-
po en Gemona.
De oproerpolitie gebruikte wapenstok
ken om de „vrijheidsmars” uiteen te
jagen. Dit gebeurde toen zij na een dag vol
spanning waarbij tientallen nationalisten
bij botsingen met de politie werden aange
houden, door het centrum van de stad
marcheerden.
De regering-Suarez heeft beloofd tot de
verkiezingen een strikt neutrale houding
in te nemen. Enkele hete hangijzers zijn
dan ook uitgesteld tot na de verkiezingen
van zomer 1977; de bevoegdheid van het
parlement om het kabinet ten val te bren
gen (nu onbestaand); de toekenning van
autonomie aan streken als Catalonië, het
Baskenland, Galicië en eventuele ande
ren); de definitieve herziening van het
vakbondswezen; de belastinghervorming;
de instelling van een onafhankelijk juri
disch lichaam om te beslissen over consti
tutionele of verkiezingskwesties.
TWEEDE GEBEURTENIS. Op 2« juli
1963 wordt Skopje in Macedonië getroffen
door een aardbeving. Ik ben met vakantie
in Joego-Slavië. maar godzijdank niet in
Skopje. Wel ken ik daar van een eerder
bezoek een professor die Russisch doceer
de aan de universiteit van Skopje. Hij was
Rus van origine, maar leefde al tientallen
jaren in Joego-Salvië. Een buitengewoon
aardige zestiger, die me vertelde dat hij
zijn Russische accent nooit helemaal
kwijt was geraakt, omdat het Russisch en
het Servo-Kroatisch te dicht bij elkaar
staan. Hoe dichter een vreemde taal bij je
eigen taal staat, hoe moeilijker het is, niet
om die andere taal te leren, maar wel om
hem accentloos uit te spreken. Ik vertelde
hem toen dat er Hongaren in Nederland
woonden die in 1956 uit hun land gevlucht
waren en na enige jaren al vlekkeloos
Nederlands spraken, terwijl wij een prins
hadden wiens Duitse afkomst nog altijd
voldoende door zijn Nederlands heen
schemerde om cabaretiers de mogelijk
heid te bieden hem te parodiëren. Die
professor, zo hoorde ik later, raakte bij de
aardbeving bedolven en bekneld. Men
77: 4; t1., l» nil
heeft hem nog uren om hulp horen roe
pen, maar tegen de tijd dat hetpuil»
geruimd was, was hij overleden. Een droe
vig einde van een aardige man, ik denk er
nog vaak aan. Maar ik vertel dit verhaal
om een andere reden. Een week na de
aardbeving vertelt een Sloveense kennis
(en Slovenië ligt van alle republieken
waaruit Joego-Slavië bestaat het verst
van Skopje af) dat de eerste reddingsbri
gade die in Skopje in actie kwam, de
Sloveense was geweest. Hij vertelt het met
een mengeling van trots en meewarige
spot. Slovenen, zo was maar weer eens
gebleken, waren praktischer, meer bij de
tijd, hulpvaardiger en technisch ontwik
kelder dan alle Serven, Kroaten, Bosniërs,
Montenegrijnen en Macedoniërs bij
elkaar!
Nadat de Kroatiërs er zeker van waren
dat hun boodschap over de hele wereld
nog eens bekend geworden was. speelden
zij het spel van minister Poniatovski mee,
en stapten uit. De bemanning vertelde
later dat de kapers uitstekende acteurs
waren gebleken. De wapenen waarmee ze
aan boord hadden geschermd, bleken niet
echt te zijn. De passagiers rustten gister
middag op het vliegveld Charles de Gaulle
wat uit en werden gisteravond naar Ame
rika teruggevlogen. Ze waren zonder uit
zondering vol lof over de voorkomende
manier waarop de luchtpiraten hun
behandeld hadden.
1 I
(Van onze redacteur in Rome)
ROME. De dissidente Franse bis
shop Lefèbvre heeft dit weekeinde
en zeer langdurig bezoek gebracht
an paus Paulus VI. Maar de gehele
taliaanse pers laat duidelijk blijken
lat dit allerminst een „gang naar
lanossa is geweest.” In de eerste
laats ging het om een bezoek dat door
Ie Franse bisschop bij herhaling is
langevraagd en door de paus telkens
s geweigerd, en voorts schijnt de paus
ijn ontactische optreden tegenover
-efèbvre’s mis in antieke stijl in Lille
e hebben laten varen.
UTRECHT (ANP) De centrale raad
voor de volksgezondheid heeft staatsse
cretaris Hendriks (Volksgezondheid)
geadviseerd, in de ziekenhuizen en andere
instellingen voor gezondheidszorg
medisch maatschappelijk werkers met
een volledige dagtaak aan te stellen. Ver
der zou er een „dienst maatschappelijk
werk” moeten komen in die inrichtingen,
waar drie of meer maatschappelijk wer
kers aanwezig zijn.
Doel van het medisch maatschappelijk
werk in de ziekenhuizen en dergelijke is
het helpen van de patiënt of cliënt bij het
bereiken van een zo groot mogelijke gees
telijke en sociale zelfstandigheid. Daar
naast heeft de medisch maatschappelijk
werker een taak bij het scheppen van zo
gunstig mogelijke leefomstandigheden
voor de mensen die in een ziekenhuis zijn
opgenomen.
Het vijftal kapers geboeid op het vliegveld Charles de Gaulle in afwachting van hun
vertrek naar de VS
Deskundigen in Rome hebben de
fgelopen weken zeer duidelijk hun
fkeuring laten blijken over de wijze
vaarop paus Paulus, na zijn voortdu-
ende en heftige verzet tegen het
lodemisme in de Rooms-Kathoiieke
ierk, nu ook een op zichzelf ongevaar-
Üke kleine ultra-rechtse stroming te
ijl wilde.
Wat precies het resultaat is van het
nderhoud tussen de paus en Lefèbvre
i Castelgandolfo blijft geheim, ook al
ieeft de Romeinse pers gisteren de
leest wilde berichten gepubliceerd,
efèbvre zelf heeft de journalisten
iten weten dat hij hoopte dat de
ialoog tussen de paus en hem in de
lekomst wordt voortgezet.
h-
trijfël S
F***
