KLM: minder
geluidshinder
met 5e baan
VOEDINGSBONDEN: BUITENLANDERS W ORDEN UITGEBUIT
L
Leidenaar in proefschrift over groei luchthaven
d
I
I
Kort Umondnieuws
ZATERDAG
1 1
SEPTEMBER
19 7 6
REGIO
6
w
door Chiel Evers
■ar
j
(Van onze Haagse redacteur)
al vi
u
zijn
te
op
IDE
■s
maand, resp. 2'5 werkdagen werkzaamheden
kan verrichten bij
dat hij/zjj akkoord gaat met de
voor hem/haar geldende ouderstaande net
to lonen. Deze zijn inclusief vakantie-
afspraken.
1
E
5
t
BOLLENSTREEK. In hun ijver om voldoende en zo voordelig
mogelijke seizoenkrachten te bemachtigen, storen veel ondernemers in
het bollenvak zich niet of nauwelijks aan de voorschriften. Niet alleen
zijn er ook dit jaar weer bedrijven die - ondanks waarschuwingen van
de vakbonden - illegale buitenlandse werknemers aantrekken, ook worden
legaal werkende buitenlanders dikwijls onderbetaald. Aan de voedings
bonden van het FNV zijn ruim honderd gevallen bij meerdere bollen-
bedrijven bekend waarin de minimumlonen domweg aan de laars zijn
gelapt. „Die mensen worden uitgebuit”, is de conclusie.
WK
ondergetekende verklaart er mee bekend
te
DEN HAAG De verantwoor
delijke bestuurders die Schiphol in
de naoorlogse jaren uit hebben
doen groeien tot de mammoeth, die
nu de bevolking van de steden in
de omgeving veel overlast bezorgt,
treft geen enkele blaam. Zij heb
ben tussen de jaren 1955 en 1965
de beste beslissingen genomen, die
er op dat moment met de kennis
van toen, genomen konden worden.
Dat is één van de conclusies uit het
proefschrift over de uitbreiding
van Schiphol, waarop mr. H. G. de
Maar uit Den Haag deze week in
Leiden promoveerde tot doctor in
de rechten. De Maar heeft in zijn
studie nagegaan welke invloed de
komst van het straalvliegtuig en de
daarmee gepaard gaande uitbrei
ding van het vliegverkeer op het
betrokken bestuur heeft gehad.
Zijn keuze viel op de straaljager
omdat daarmee een volkomen
nieuw aspect aan de bestaande si
tuatie werd toegevoegd.
dat hij/zij vrij on) te komen
gaan, weg te blijven enz.
dat hij/zij geen aanspraak maakt
uitkeringen invc-lge de sociale verze
keringswetten overeenkomstig de uitspra
ken van de .Centrale, Raad van Beroep,
dat hij/zij voor korter dan één
resp. 2'5 werkdagen werkzaamheden
t a
"5,
WV
F
ZO ZIEN DE VERKLARINGEN er uit die veel
buitenlandse seizoenkrachten hebben moeten tekte-
ondernemers is verspreid. „Ik ben zeer veront-
„Met deze organisatie sluiten we jaarlijks de CAO
tijken resoluut van de hand. „Dat model hebben
we verspreid om te laten zien hoe je in bepaalde
gevallen duidelijke afspraken met de seizoenkrach
ten kunt maken. Alleen als aan bepaalde voor
waarden wordt voldaan is het model bruikbaar en
verantwoord. Het is best mogelijk dat er onder
nemers zijn die het model verkeerd toepassen of
zelfs bewust misbruiken. Maar dan kan je nog
niet stellen dat wij als organisatie aan die prak
tijken meewerken”
Op grote schaal ontduiking
minimum-lonen in de bollen
V
o
i
lïl
De Schipholbouwers hadden gelijk
MR. H.G. DE MAAR
-■
I
waardigd dat de KVOB aan dit soort zaken mee
werkt”, zegt Piet Lodiers van de voedingsbond.
i
WOORDVOERDER GROEN van de KVOB wijst
elke verantwoordelijkheid voor onfatsoenlijke prak-
Het overheidsapparaat is door zijn
omvang een log lichaam, dat volgens De
Maar niet is berekend op een nieuwe
ontwikkeling zoals de komst van het
straalvliegtuig en alle gevolgen van dien.
Het kan zich aanpassen, maar dat kost
tijd. Omdat de nieuwe ontwikkeling zich
intussen voortzet is er sprake van een
Volgens De Maar is dat wellicht een
van de oorzaken dat de actiegroepen
tegen de uitbreiding van Schiphol pas
Twee (ontslagen) buitenlanders die de onderbetaling niet langer pikten. Hun actie
bracht de vakbeweging op het spoor van veel soortgelijke misstanden.
Seizoenarbeid in de bollen; de buiten
landers kennen over het algemeen hun
rechten iet.
g
i
«8
-GESPREKSAVOND. In het ge
bouw De Toorts aan de Hoofdstraat te
Santpoort-Noord wordt zaterdag 18 sep
tember een gespreksavond gehouden met
als thema „Wij gaan niet dood, jij wel?"
Bij de totstandkoming van het gevoer
de beleid in de door De Maar bestudeer
de periode (tot het begin van de jaren
’70) heeft de informatieverwerking over
het nieuwe aspect ,de geluidshinder ver
oorzaakt door straalvliegtuigen, een cen
trale rol gespeeld. Niet alleen omdat de
mensen die de beslissingen moesten ne
men op dat moment eigenlijk maar
weinig wisten over de lawaaioverlast,
maar ook omdat de informatie via de
publiciteitsmedia in een later stadium
erg langzaam doordruppelde naar de be
volking.
SCHIPHOL (ANP). De KLM acht
de aanleg van een vijfde baan op Schip
hol noodzakelijk en dan zoals allang
in discussie is op enige afstand parallel
aan de Zwanenburgbaan.
„Juist uit het oogpunt van geluidshin
der is een spoedige beschikbaarheid van
een vijfde baan gewenst.” aldus staat te
lezen in het KLM-orgaan De Wolkenrid
der. „Deze vijfde baan zal het verkeer,
dat thans over de Zwanenburgbaan gaat,
kunnen overnemen. Op die manier kan
de geluidshinder in Zwanenburg sterk
worden teruggebracht. Alleen zodra het
verkeer zodanig is ttegenomen, dat de
capaciteit van vier banen niet meer
toereikend zou zijn zou de huidige Zwa
nenburgbaan alsnog moeten worden in
geschakeld en dat zou beperkt kunnen
blijven tot de verkeerspieken.”
-JONGE KERK. Met ingang van
zondag 19 september zullen de bijeen
komsten van de Jonge Ke® Santpoort,
evenals in het vorige seizoen, weer wor
den gehouden in het gebouw Voloptee
aan de Wüstelaan.
„Het is niet alleen onfatsoenlijk, het is
bij de wilde beesten af”, zo kwalificeert
districtsbestuurder Piet Lodiers van de
Voedingsbonden FNV de gesignaleerde
praktijken. „Op deze manier ga je bona
fide bedrijven vals beconcurreren. Ik
weet ook wel dat er in de bollenwereld
een harde concurrentie is om het hoofd
boven water te kunnen houden. Maar
daar mogen de door ons bevochten ar
beidsvoorwaarden niet door in het ge
drang komen. Als het voor het voortbe
staan van bedrijven noodzakelijk is om
dergelijke trucs uit te halen, dan toont
dat alleen maar weer aan dat de hele
sector ziek is, dat structuurveranderin
gen niet langer uit mogen blijven”.
In het begin van de jaren zestig, zo
blijkt uit het proefschrift, haalde nog
vrijwel niemand het in zijn hoofd om
tegen de uitbreidingsplannen van Schip
hol te protesteren. Niemand realiseerde
zich toen al hoe ingrijpend de gevolgen
voor de hele omgeving zouden zijn. Il
lustratief is in dat verband het verslag
van de begrotingsbehandeling door de
Tweede Kamer van Verkeer en Water
staat voor het jaar 1961.
wordt gedaan wat de rechten van de
werknemers zijn, is wel het minste dat
gedaan kan worden.
De bovenvermelde onfrisse praktijken
troffen steeds buitenlanders uit EEG-
landen. mensen dus die 'in ons land het
recht hebben te werken. Daarnaast zijn
er ook dit seizoen weer lieden van
buiten de EEG illegaal aan het werk.
Begin dit jaar kondigde de voedingsbon
den aan dat ze hier scherp op zouden
letten en zonodig actie zouden onderne
men. „Wdnt door die illegale werkers
komen de arbeidsvoorwaarden pas goed
op de tocht te staan. Die mensen hebben
geen rechten om zich op te beroepen,
dus de werkgevers kunnen de arbeids
voorwaarden aanpassen aan vraag en
aanbod op de illegale arbeidsmarkt. Ze
kunnen met die lui ongeveer zo om
springen als met hun hond. „Dat ver
ziekt natuurlijk de totale sector”, aldus
Lodiers.
Het was teleurstellend voor de bonden
dat hun dreigementen en de verklaring
door de overheid opzettelijk informatie
achtergehouden is. Alleen de g eheim-
houding van het rapportKosten (uit
1964) leidde tot verwoede speculaties.
Drie jaar na het gereedkomen van dit
rapport is daar veel deining over ont
staan, maar na bestudering van al het
materiaal is het De Maar duidelijk ge
worden dat dit allemaal sterk overtrok
ken was.
De Maar bestudeerde stapels publïka-
ties, rapporten, handelingen en jaarver
slagen. Hij kreeg zelfs inzage in de
notulen van de vergaderingen van de
ministerraad waarin Schiphol aan de
orde kwam. Tezamen met de interviews
die hij h leid, gaf he m dat e en goed
beeld van de informatie die in de loop
der tijd voorhanden was. De Maar heeft
daarbij niet de indruk gekregen dat er
van het arbeidsbureau dat gemakkelijk
voor voldoende legale werkers kan wor
den gezorgd, kennelijk niet voldoende
zijn geweest. Een aantal bedrijven heeft
ook dit seizoen weer de illegale markt
aangeboord om aan de nodige arbeids
krachten te komen. Zes concrete geval
len (waarbij het om vijftig mensen ging)
zijn door de bonden gemeld bij de
politie in Hillegom, Lisse en Sassenheim.
In Hillegom had die tipgeving het
gewenste resultaat: de politie sommeerde
er de werkgevers de illegalen over de
drempel te zetten. Maar in Lisse, zo
heeft Lodiers tot zijn spijt vastgesteld, is
zelfs na een herhaald aandringen geen
actie ondernomen door de plaatselijke
wetshandhavers. Gevraagd naar de re
den hiervan, wil de Lisser groepscom
mandant slechts kwijt: „Geen commen
taar”.
zeker achterlopen van het institutionele
kader en van de wetgeving waarin re
gels voor de nieuwe situatie moeten
worden vastgelegd. Die achterstand zal
nooit helemaal weggewerkt kunnen
worden (er blijft tijd nodig voor de
verwerking van nieuwe informatie)
maar verkleining ervan zou volgens De
Maar wel bereikt kunnen worden.
snelle evolutie in de luchtvaart op het
gebied van de luchthavenplanning, pla
nologie en beleidsvorming. Later, toen
men zich af is gaan vragen hoe dat nu
allemaal zo gekomen was, heeft men
volgens De Maar ten onrechte gepro
beerd schuldigen aan te wijzen. Er kan
volgens hem echter niet in termen van
schuld gesproken worden, omdat men
indertijd moest beslissen op basis van de
beperkte informatie die men voor han
den had. En daarin werden de gevolgen
van het vliegen met straalvliegtuigen,
met name voor de geluidsoverlast nog
volkomen onderschat. Volgens De Maar
is men noodzakelijk tot de genomen
beslissingen gekomen. Uit zijn studie
komt elke genomen stap als zeer logisch
naar voren.
Dat dit soort praktijken kan voorko
men is niet verbazingwekkend. De ver
klaring wordt de buitenlandse seizoen-
kracht voorgelegd in de Nederlandse
taal, met het verzoek „even te tekenen,
het is voor de sociale verzekeringen”.
Afgezien van het feit dat de meeste
buitenlanders de Nederlandse taal niet
machtig zijn, zouden ze de essentie van
de verklaring zelfs wanneer dat wel het
geval was hoogstwaarschijnlijk niet vat
ten. Over het algemeen zijn de vreemde
lingen immers niet op de hoogte van de
rechten die ze in dit land als werknemer
hebben en daar profiteren deze werkge
vers van.
-KLAVERJASSEN. —Vrijdag 17 sep
tember begint kennelijk het klaverjas-
seizoen. De klaverj asvereniging _,Ons Ge
noegen” start die avond in de zaal onder
de Petruskerk aan de Mercuriusstraat
Aanmeiden (zomogelijk per koppel) tot
acht uur die avond. Nieuwe en oude
leden zijn er welkom. Ook bij Stormvo
gels wordt elke vrijdagavond geklaver
jast en wel in de Stormvogelskantine in
Zeewijk. Men kan zich vanaf half acht
laten inschrijven; 65-plussers krijgen
vijftig procent reductie.
jaren later ging men inzien dat een
factor als geluidshinder eer| belangrijke
rol speelde. Mr. De Maar is er van
overtuigd dat men nu zijn les geleerd
heeft en dat in de toekomst een herha
ling van een ontwikkeling zoals die bij
Schiphol plaats heft gevonden, niet
meer mogelijk zal zijn.
jjfe*
r
af, dezelfde CAO die door deze praktijken zwaar
wordt geschonden’.
De Haagse promovendus is van me
ning dat men in de fase waarin de
belangrijke beslissingen over de toe
komst van Schiphol genomen moesten
worden, in het algemeen te weinig oog
heeft gehad voor de effecten van de
later in de zestiger jaren werkelijk ac
tief werden. Op dat moment waren de
belangrijkste beslissingen al genomen
(het proefschrift heeft de problematiek
rond de vijfde baan en de Tweede
Nationale Luchthaven buiten beschou
wing gelaten). De invloed die de actie
groepen daarop hebben gehad is volgen:
De Maar dan ook nihil. Wel is hij van
mening dat de acties van de anti-Schip-
holgroepen er toe geleid hebben, dat de
bevolking er sneller van doordrongen
raakte wat er aan de hand was. De
Maar wijst er voorts op dat men in het
begin van de jaren zestig nu eenmaal
niet zo snel tot actie overging als nu het
geval is.
gulden per week, nog nooit ofte nimmer
hebben gekregen. Al a cht weken lang
maakt de Hillegomse bollenhandelaar op
deze manier van de diensten van de
Ierse meisjes gebruik. Wie even optelt
en vermenigvuldigt zal ontdekken dat de
man een lieve duit in zijn zak kan
houden. Vreemd genoeg blijkt de Ierse
studentenorganisatie niet te beseffen dat
er iets scheef zit. Men heeft zich kenne
lijk niet op de hoogte gesteld van de
regels die er hier zijn, alvorens grote
aantallen studenten voor een werkva
kantie naar Holland te sturen.
Meer dan honderd soortgelijke geval
len zijn de voedingsbonden tot nog toe
onbekend. „Maar ik vraag me af in
hoeveel meer bedrijven deze zaken voor
komen. Ik ben bang dat dit alleen maar
het topje van een ijsberg is”, aldus
Lodiers. Hij is vastbesloten om volgend
jaar te proberen dergelijke uitwassen te
voorkomen. Het op grote schaal ver
spreiden van folders in alle vreemde
talen, waarin haarfijn uit de doeken
Het meest in het oog springende voor
beeld van onderbetaling van buitenland
se seizoenkrachten is dat van een groep
van zeventig Ierse meisjes, via een stu
dentenreisbureau bij een Hillegomse bol
lenexporteur terechtgekomen. De groep
(inmiddels geslonken tot ongeveer veer
tig meisjes) is ondergebracht in een
Heemsteeds internaat. Zelfs na aftrek
van het maximaal toegestane bedrag
voor kost en inwoning en na aftrek van
loonbelasting en van sociale premies
zouden de meisjes ongeveer 35 gulden
per week meer in het loonzakje moeten
krijgen dan ze in werkelijkheid beuren.
Daar komt nog bij dat ze de verplichte
vakantiebonnen ter waarde van bjina 70
Een aarzeling van de minister om de
aanleg van de Amstelveenbaan goed te
keuren, kwam hem op heftige kritiek
van de Kamer te staan. Iedereen was
heilig overtuigd van de economische
noodzaak van Schiphols uitbreiding. Pas
Opvallend is dat de onderbetaalde
buitenlandse seizoenkrachten bij de ver
schillende bazen steeds dezelfde verkla
ring hebben moeten ondertekenen. Daar
in wordt gesteld dat ze vrij zijn om te
komen, te gaan en zelfs weg te blijven
wanneer ze willen, dat ze maximaal 23
werkdagen achtereen in dienst zullen
zijn en dat ze geen aanspraak kunnen
maken op de sociale verzekeringswetten.
Kortom: een verklaring op grond waar
van inhouding van loonbelasting en soci
ale premies achterwege kan blijven. Op
zichzelf is op een dergelijke overeen
komst niets aan te merken, ware het
niet dat het er in de praktijk heel
anders aan toe gaat dan op papier is
vastgelegd.
In de eerste plaats blijkt dat de bui
tenlandse werkers in de meeste gevallen
helemaal niet vrij zijn om te komen, te
gaan en weg te blijven wanneer ze maar
willen. Er zijn geregelde werktijden met
ze afgesproken, die neerkomen op wer
kweken van meestal meer dan veertig
uur. Soms worden ze zelfs gedwongen
óm in de avonduren overwerk te ver-
Verder is gebleken dat de in de be
wuste verklaringen gestelde termijn van
23 werkdagen in veel gevallen ruim
schoots wordt overschreden. Tenslotte
zijn de bedragen van de netto lonen die
in de verklaringen worden overeengeko
men (en die van bedrijf tot bedrijf
eingszins verschillen) een stuk beneden
het wettelijk voorgeschreven netto mini
mumloon liggen. En dat terwijl ze de
verklaring is immers goed voor vrijstel
ling van inhoudingen o p het loon
eigenlijk op het niveau van het bruto
minimumloon moeten liggen. Aan de
wettelijke minimumlonen, waar ook
buitenlandse arbeidskrachten recht op
hebben, storen deze werkgevers zich
niet. Laat staan dat ze zorgen voor een
juiste uitbetaling van de overgewerkte
uren. Van vakantiebonnen schijnen ze al
evenmin ooit te hebben gehoord.
nen. Ze blijken te zijn opgesteld naar een model
dat door de werkgeversorganisatie KVOB onder de
- ■-’*4WSSy. 1
-NAIROBI. Mevrouw S.S.J. van
Kleef-Hillesum uit Haarlem, een van de
afgevaardigden naar de vergadering van
de Wereldraad van kerken in Nairobi,
zal dinsdag 28 september in De Hoek
steen te Santpoort-Zuid een lezing hou
den over haar indrukken. De bijeen
komst begint om 8 uur ’s avonds.
Tegen de tijd dat het zover is zal
echter op een aanzienlijke vermindering
van de geluidsbelasting kunnen worden
gerekend, aldus meent de KLM, dankzij
een voortgang in de vlootvernieuwing
die rond 1985 is te verwachten. De
nieuwe vliegtuigen zullen namelijk wor
den uitgerust met motoren, die minder
lawaai maken dan vele van de thans
nog in gebruik zijnde.
De KLM noemt het draaien met enke
le graden van de bestaande Zwanen
burgbaan geen goede oplossing. Bij een
gedraaide baan zou deze niet meer pa
rallel lopen met de oostelijke 01-19
baan, zodat de aan- en afvoerwegen in
de lucht elkaar ergens zouden kruisen.
Dit zou een belemmering betekenen,
voor een optimaal gebruik van de beide
banen. De Zwanenburgbaan zou boven
dien gezien de in Nederland zo vaak
heersende zuidwestelijke wind vaker
dan nu het geval is ongeschikt zijn voor
landingen, die dan moeten worden uitge-
(Plane
\IJmu
U..i
WA»:- x
voerd op de zogenaamde Bulderbaan. Dit
zou de geluidshinder in het dichtbevolk
te Amstelveen en Buitenveldert doen
toenemen.
Overigens is de KLM van oordeel, dat
door het uiteindelijk „vollopen” van
Schiphol de aanleg van een tweede in
ternationale luchthaven beslist noodza
kelijk blijft. Deskundigen nemen aan,
dat een tweede internationale luchtha
ven naast Schiphol zeker niet eerder dan
tegen 1990 in een voldoende eerste om
vang gereed kan zijn. In dit verband
meent de KLM erop te moeten wijzen
dat het noodzakelijk is de luchtvaart op
Schiphol onbelemmerd te laten groeien
„teneinde de economische aansluiting op
een tweede luchthaven te zijner tijd
optimtal te doen zijn”.
„Een door beperkingen opgelopen ach
terstand is nooit meer in te halen”, zo
waarschuwt de KLM.
1 f
I
-
■K
