Centraal Plan Bureau in prognose tot 1980:
Verzoek om
Minder orders
voor industrie
Weinig enthousiasme voor regeringsplan
doorlichting
metaalsector
hjKSB
House of England
gaat inkrimpen
Beleidswijziging is
gunstig voor regio
Ontslag bezetters
Veldkoning wordt
gehandhaafd
I
buitenlands geld
NIEUWE KOFFERCONTROLE
E
Bedrijfstakken
Herstel
een miljoen gulden aan prijzen
Rolls Royce gaat
produktie opvoeren
i
Vertraging
De lichtgewicht Singer Starlet
«f
•S£
19 7 6
SEPTEMBER
DINSDAG
1 4
ECONOMIE
iker
ont-
ien
Ider-
in
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG De prognose voor de ontwikkeling van onze
economie tot 1980 bieden grote onzekerheden, omdat van buitenaf
allerlei onvoorziene invloeden bepalend kunnen zijn, aldus minister
Lubbers (Economische Zaken) in een voorwoord van de publikatie
„De Nederlandse economie in 1980”, die het Centraal Plan Bureau
heeft uitgegeven. „Het kan beter maar ook slechter dan in de nota
geschetst”, aldus de bewindsman in deze verdere uitwerking van de
„verkenningen voor 1980”, die in februari werden gepubliceerd. Ook
het te voeren beleid in eigen land zal van grote invloed zijn, zo
merkte de bewindsman op.
UTRECHT (ANP). Minister Lubbers (Economische Zaken) zou er
wel wat voor voelen om in de loonontwikkeling veel gedifferentieer
der te werk te gaan dan nu via centrale akkoorden. Met als ondergrens
de handhaving van de koopkracht zou zijns inziens het accent verder
veel meer moeten liggen op incidentele loonsverhogingen (in verband
met promotie, leeftijd en dergelijke).
£3
ZWAKKE ECONOMISCHE ONTWIKKELING
(Van onze redactie economie)
ie
ondsen
5.7®
(ADVERTENTIE)
is ex-
laan-
Vakbondsberaad over
Nederhorst-Gorkum
itho's,
I uur
uur
r
Lubbers is ook tegen
nieuwe loonmaatregel
(ADVERTENTIE)
2.4H
2.«
eiken
'eaus,
mten,
estel-
glam-
r
uur
i
i
i
i
d
l
l
l
I
1
I
1
I
I
I
I
1
1
I
1
I
I
I
1
1
Ie
1
I
I
I
I
I
I
I
I
•e
I
I
I
te
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
ie
I
I
I
I
I
I
I
I
In een verklaring over dit besluit heet
het dat is vastgesteld dat een intrekken
van de ontslagen ernstige moeilijkheden
zou veroorzaken tussen bezetters en niet-
bezetters. Tevens is door directie en
bewindvoerder vastgesteld dat intrekken
van de ontslagen geen enkele invloed zal
hebben op een eventueel standpunt van
Renault, waarmee nog onderhandelingen
worden gevoerd over een overname. Ten
slotte heeft met name bewindvoerder mr.
Duynstee erop gewezen dat een ongedaan
maken van de ontslagen ernstige schade
kan toebrengen aan de belangen van de
crediteuren in deze met faillissement
bedreigde onderneming.
Het handelsbedrijf in landbouwmachi
nes Veldkoning is onderdeel van Holland
United, een bedrijf dat sinds 22 juli sursé
ance van betaling heeft. De bezetters van
Veldkoning verzetten zich tegen sluiting
van dit onderdeel, onder meer omdat
Veldkoning apart bekeken een
bedrijf is dat wel levensvatbaar lijkt.
LONDEN (ANP). De directie van
Rolls Royce heefteen produktieverhoging
van 30 percent aangekondigd. De Britse
autofabriek verwacht dit jaar het record
aantal van 3500 automobielen te vervaar
digen bij een gemiddelde produktie van 72
per week.
Omdat dit aantal te gering is oin aan de
internationale vraag te voldoen heeft de
fabriek besloten tot een uitbreiding die
erop is gericht in de jaren tachtig de
produktie op te voeren tot 92 per week.
De redenen die daarvoor worden
aangevoerd, zijn van verschillende
aard. In de eerste plaats is de werkloos
heid buiten het westen het hoogst. Het
aanbod van arbeid zal daar bovendien
het sterkst toenemen als gevolg van de
grotere natuurlijke bevolkingsaanwas
in het verleden, als gevolg tevens van
de vestigingsoverschotten bij de bin
nenlandse migratie. Hoewel er reke
ning mee wordt gehouden dat een deel
van de migranten in het westen blijft
werken.
DEN HAAG. In de nota „De
Nederlandse economie in 1980” wordt
over de vooruitzichten voor de econo
mische ontwikkeling in de regio’s
gezegd dat deze ongunstiger kan zijn
buiten het westen van het land.
„Dat spreekt de mensen ook veel meer
aan. Hoe centraler de loonakkoorden zijn,
des te minder differentiatie is er. Dan gaat
het om een getal dat landelijk wordt inge
vuld”, aldus de minister in een interview
met De Vakbondskrant en de Industriere-
vu, de bladen van respectievelijk de FNV
en de Industriebond NKV.
Volgens Lubbers gaat het in de econo
mie in wezen niet meer om de vraag hoe
we de groei van de arbeiasproduktiviteit
verdelen tussen werknemers en kapitaal
verschaffers maar over de vraag hoeveel
er van die groei naar de collectieve sector
Dit jaar zullen de investeringen van het
bedrijfsleven verder dalen, maar voor
1977 tot 1980 wordt met een flink herstel
gerekend. Het CPB geeft wel toe dat deze
prognose riskant is omdat de eisen voor
reëel beschikbaar loon hoger kunnen wor
den gesteld en omdat het overheidstekort
groter zal zijn in de tussenliggende jaren
dan de geplande 5 percent van 1980’ Daar-
Het beleid wordt gericht op herstel van
de groei en van de werkgelegenheid, die
tot het peil van 1973 kan terugkeren. Er
zullen meer beleidsmaatregelen nodig zijn
om ervoor te zorgen dat de werkloosheid
in 1980 op niet meer dan 150.000 komt. Op
onderdelen van de sociale verzekering
mag met meevallers worden gerekend,
maar de vraag is of dat ook geldt voor het
totaal van de collectieve uitgaven.
Die daling blijft een probleem, evenals
het grote aandeel van het arbeidsinkomen
in het totaal van het nationale inkomen.
Een sterke stijging van de collectieve las
tendruk tot 55 percent (belastingen en
sociale premies totaal) wordt slechts door
enkele industriële landen geëvenaard.
Hij voelt weinig voor het voorstel van de
economen Van den Doel, De Galan en
Tinbergen om in ons land weer lonen door
de overheid vast te stellen. De minister
vindt dat het bedrijfsleven z’n eigen
boontjes zou moeten doppen. Maar dat wil
nu ook weer niet zeggen dat er van de
regering een uitspraak is te verwachten
De prognoses wijzen op een duidelijke
afzwakking van groeitrends in de geïn
dustrialiseerde landen voor de komende
jaren. Voor de middellange termijn moet
worden gerekend met een internationale
prijsstijging die hoog zal zijn vergeleken
met vroeger. De Nederlandse economie is
daarbij een van de weinigen die geduren
de een periode van 15 jaar een voortdu
rende achteruitgang in concurrentieposi
tie toonde.
Alle industriële bedrijfstakken verhe
zen verder terrein in hun aandeel op de
binnenlandse markt, hoewel verbetering
Vanaf 1978 zal de aardgasafzet gaan
dalen, verdere uitbreiding van olieraffina-
ge is niet te voorzien. Bij de elektrotech
niek zijn de lonen in ons land te hoog,
zodat produktie-uitbreiding in landen met
lage lonen noodzakelijk is. In landbouw,
voedingsmiddelen en bij de dienstverle
ning valt matige, maar gestage groei te
verwachten.
H. Peperkamp van de Industriebond
NKV: „Wij moeten nu eerst intern gaan
praten over deze voorstellen. Dan pas
kunnen we een definitief standpunt gaan
bepalen. Voorlopig kan ik zeggen dat wij
AMSTERDAM De vakbeweging wü
een onderzoek naar het wel en wee van de
totale metaalsector laten instellen. „Het
schijnt dat ie overheid ons een willig oor
wil lenen als we vragen om medewerking
voor een dergelijk onderzoek zoals dat
ook in de scheepsbouw is gebeurd”, meent
Wim Wamsteker van de Industriebond
NW De moeilijkheden bij VMF Stork
willen de bonden aangrijpen om de over
heid te vragen naar dit onderzoek in de
gehele metaalsector Inmiddels zijn hier
toe al initiatieven ondernomen.
„In de metaalsector wordt iedereen zo
langzamerhand mesjogge door de elke
dag elkaar opeenvolgende bedrijfsproble-
men”, zegt Wamsteker. In de eerste drie
maanden van dit jaar hebben 3300 werk
nemers de metaalsector en elektrotechni
sche industrie reeds verlaten De arbeid
splaatsen van enkele honderden werkne
mers staan nog op het spel. Alleen al bij de
VMF Stork-bedrijven 1500 man. Inmid
dels is ook al gebleken dat de waarde van
de orderontvangst in de metaalindustrie
de eerste drie maanden van dit jaar al
bijna 25 percent lager lag dan vorig jaar
Wamsteker meent dat de huidige situa
tie binnen de metaalnijverheid heeft
geleid tot een niet malse concurrentie
strijd tussen de ondernemingen. „De
ondernemers maken elkaar op de binnen
landse markt volledig af”, zo meent hij.
In het overleg tussen vakbonden en de
minister is alleen over de Nederhorst-
vestiging in Gorinchem gesproken. Over
de fabriek in Rotterdam, waar nog eene
400 man werkzaam zijn, zal in een later
stadium worden overlegd.
Amerikaanse dollar 2,57-2,87
Engelse pond 4,47-4,77
Belgische fr (100) 6,47-6,77
Duitse mark (100) 102,75-105,75
Ital. lire (10.000) 28,25-32,25
Portugese esc (100) 6,85-8,60
Canadese dollar 2,62-2,72
Franse fr (100) 52,25-55,25
Zwitserse fr (100) 104,50-107,50
Zweedse kroon (100) 58,00-61,00
Noorse kroon (100) 46,25-49,25
Deense kroon (100) 41,75-44,75
Oostenr sch. (100) 14,63-14,93
Spaanse pes. (100) 3,72-4,02
Griekse drachme (100) 6,75-8,00
Finse mark (100) 66,25-69,25
Joegosl. dinar (100) 12,75-15,00
glas-
wand-
werk,
mera,
ia.
fonische
en val-
en. De
t moei-
tvel de
n.
Wilgenlaan 68, Zwanenburg-tel. (02907) 3541
Daar staat tegenover, dat waar
schijnlijk de vraag naar arbeid buiten
het westen aan de lage kant zal zijn. De
dienstensector, de enige waar nog
steeds meer werkgelegenheid kan wor
den gevonden, neemt in die regio’s
naar verhouding niet zo’n belangrijke
plaats in. Daarnaast geldt dat de con
centratietendensen in het westen nu
eenmaal sterk zijn. Die zullen, voor het
geval ook daar de werkloosheid hoog
is, niet door arbeidsschaarste worden
afgeremd.
Een ongewijzigd beleid in de komen
de jaren, met een geringe groei en
stijgende werkloosheid, zal vooral voor
de landsdelen buiten het westen ernsti
ge gevolgen hebben. Maar, aldus zegt
het Centraal Plan Bureau, een natio
naal gewijzigd beleid, dat is gericht op
terugdringing van de nationale werk
loosheid, zou een naar verhouding gro-
de indruk hebben dat onze plannen te
weinig serieus zijn genomen. Verder is er
eigenlijk tot dusver weinig overleg met
ons geweest over de regeringsplannen. We
hebben alleen gehoord wat zij ervan vin
den. Wij zijn bang dat de overheid zegt;
Slikken of stikken”.
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG. De Industriebonden
NVV en NKV hebben met weinig enthou
siasme kennis genomen van de regerings
plannen voor de vestiging van Neder-
horst in Gorinchem. In een voorstel dat
de bonden eerder op tafel legden, zou er
voor 800 van de bijna duizend werkne
mers van het staalconstructiebedrijf
Nederhorst werk blijven. In de regerings
plannen is voorzien in werk voor ten
hoogste 475 man.
De plannen zoals minister Boersma
(Sociale Zaken) die gisteren aan de vak
bonden meedeelde, houden het volgende
in. Er gaan 125 man direct over naar een
nieuw bedrijf waarin de bedrijven Hollan-
dia en De Groot deelnemen. Dat bedrijf
kan dan uiteindelijk aan 400 man werk
bieden. De 275 man die nog niet direct
naar de Hollandia-De Groot-combinatie
kunnen, komen in een „stichting perso-
neelsreserve”. Minister Boersma: „In die
stichting blijven ze laten we zeggen maxi
maal twee en een half jaar. De mensen
krijgen daar meer geld dan ze in de WW
zouden krijgen, bijvoorbeeld 100 percent
van hun salaris”. Van Nederhorst-
Gorinchem kunnen 60 tot 75 werknemers
overgaan naar een nieuw ingenieursbu-
De gerichte beïnvloeding van de inves
teringen, zoals minister Lubbers die zich
voorstelt, zal bedrijfstakgewijze aan de
trend nog niet veel veranderen Het aan
deel van het arbeidsinkomen in het natio
naal inkomen zal tot het peil van 1973
terugkeren 86,5 percent (tegen 96 in 1975).
Wat uitbreidingen van de industrie
betreft, die kunnen vooral worden gevon
den waar de produktie vrij kapitaalinten
sief is en naar verhouding veel hoger
gekwalificeerde arbeid wordt gevraagd.
reau Tussen de 400 en 500 man moeten
ten slotte afvloeien.
van de concurrentiepositie enige verlich
ting kan bieden Vrij algemeen worden
activiteiten naar het buitenland verlegd,
maar over de omvang daarvan is weinig
bekend In bijna alle industriële bedrijfs
takken moet een teruggang in de werkge
legenheid worden verwacht, evenals voor
de bouw en de landbouw Alleen toene
ming van de werkgelegenheid in de dien
stensector kan ervoor zorgen dat de situa
tie niet nog veel ernstiger wordt.
De vermindering van de groei valt te
verklaren uit de ontwikkeling van de
bedrijfstakken, waarvan de nota er 23
onderscheidt. Er komt een einde aan de
snelle groei bij de olieraffinage, chemie,
metallurgie, aardgas en elektrotechniek.
Gezien de stagnatie in de bouw en de
problemen in de scheepsbouw zijn de
vooruitzichten voor de staalafzet minder
gunstig.
DEN HAAG (ANP) In augustus zijn
de binnenlandse orders voor de Neder
landse industrie enigszins afgenömen. De
exportorders vortoonden een sterkere
achteruitgang. Dit is een van de uitkom
sten van de maandelijkse conjunctuurtest
van het Centraal Bureau voor de Statis
tiek.
Laatste ontwikkeling op het gebied van het controleren van vliegtuigbagage op
bommen en wapens is dit apparaat. Koffers verdwijnen in een machine, die met behulp
van X-stralen worden doorgelicht. Het systeem geeft geen tv-beeld van de inhoud van
de koffer, maar laat een bel rinkelen. Deze methode zou sneller en accurater zijn dan de
huidige methodes.
De vooruitzichten voor na 1980 zijn
slechter. Dan neemt de beroepsbevolking
sterker toe, zijn de vervangingsinvesterin
gen groter en lijkt er geen stijging van
arbeidsplaatsen in het vooruitzicht. Daar
bij komt dat de teruglopende uitgangspro-
duktie gevolgen zal hebben voor de beta
lingsbalans, waarop tot dan toe steeds
overschotten worden verwacht. Inmid
dels blijft de groei van de economie tot
1980 geringer dan voorheen.
Het gewijzigde beleid kan ertoe bij
dragen, meent het CPB, dat een rela
tief gunstige regionale ontwikkeling
ontstaat. Maar dit neemt niet weg dat
er nog duidelijke verschillen in
arbeidsmarktsituatie blijven bestaan,
ook al moet er rekening mee worden
gehouden dat het hier gaat om een zeer
ruwe schets van tendensen in de
komende jaren. Niettemin kan hierin
enige aanleiding worden gevonden
voor een zekere verdere regionale dif
ferentiatie van het beleid.
Maar volgens Lubbers is een dergelijke
uitspraak van de regering niet te verwach
ten: de regering mikt erop dat de sociale
partners het zelf eens worden De tijd
leent zich echter niet voor het nemen van
al te grote risico's, vindt hij: „We gaan
deze winter naar een fantastisch hoog
aantal werkozen toe. Driehonderdduizend
werklozen, dat is toch een cijfei waar
niemand van gedroomd heeft. De econo
mische situatie is er gewoon niet naar om
onverantwoorde dingen te doen De
gemiddelde Nederlander zegt- zorg dat ik
het niet slechter krijg en zorg dat m’n
kinderen straks werk hebben Dan moet
het toch in zo’n tijd niet nodig zijn, dat de
overheid ingrijpt”.
Nu is de bedoeling van de regering om
op middellange termijn de economische
ontwikkeling gunstiger te maken. Daartoe
onder andere is de zogenaamde 1
percents-bezuinigingsoperatie op de over
heidsuitgaven uitgevonden. Daarna is in
de nota over de selectieve groei een stimu
leringsbeleid voor investeringen ontwor
pen met daarnaast lastenverlichtingen
voor het bedrijfsleven. Daarbij blijft gel
den dat het overheidstekort in 1980 ten
hoogste 5 percent van het nationaal inko
men mag bedragen.
De industriële bedrijvigheid is in
augustus weinig veranderd en de onder
nemers verwachten, dat de bedrijvigheid
in september, oktober en november wei
nig verandering te zien zal geven.
jk- .>-..■■■■■
Het voortbestaan van House of England
wordt bedreigd door de sinds enige jaren
voortgaande verhezen. Stagnerende
omzetten en stijgende kosten hebben ook
dit jaar hierin geen verandering gebracht.
Over een sociaal plan is in principe met de
bonden overeenstemming bereikt. Na de
voorgenomen sanering zal de vennoot
schap worden voortgezet, waarbij de
nieuwe aanpak van de winkels in Den
Haag en Rotterdam als voorbeeld zal die
nen. De directie hoopt daarmee het
bedrijf weer op een rendabele basis te
krijgen, om daarmee een grondslag te
vinden voor hernieuwde activiteiten in de
toekomst.
moet Tussen die twee vragen groeit gelei
delijk aan een conflict, zo zegt hij. In de
onderhandelingen over centrale akkoor
den gaat het eigenlijk over heel weinig.
„Toch zitten we elk jaar weer in de sfeer
van die rituele dansen”, aldus de minister.
dat er geen loondictaten meer zullen
komen. De FNV heeft zoals bekend geëist
dat er volgend jaar geen loonmaatregel
meer moet komen. Drie loonmaatregelen
vindt de FNV wel welletjes.
om is het des te meer nodig dat een
begrotingsbeleid wordt gevoerd dat is
gericht op versterking van de economi
sche groei.
AMSTERDAM (ANP) Het herenkle
dingbedrijf House of England verkeert in
moeilijkheden. Voortzetting in ongewij
zigde vorm is onmogelijk. Op korte ter
mijn zullen ongeveer 10 van de zestien
winkels worden gesloten. Als gevolg van
deze sanering moeten circa 70 personeels
leden afvloeien, aldus een mededeling van
het bedrijf.
Het beleid dat op beperking van de reële
arbeidskosten moet zijn gericht, zal in zijn
uitwerking met grote vertraging merk
baar worden. Gunstige gevolgen worden
over jaren merkbaar. Aangenomen wordt
dat de komende jaren voor miljarden ter
bescherming van het milieu zal worden
geïnvesteerd. Van de invoering der Ver-
mogensaanwasdeling (VAD) wordt geen
scherpe aantasting van de investeringen
verwacht.
De kleine kompacte lichtgewicht machine van Singer
met de slimme „één-hands-greep" Hij kan zig zaggen
en blindzomen Maakt moeiteloos knoopsgaten
en zet razend snel knopen aan En dat is heel war voor
zo n kompacte lichtgewicht Winkelwaarde 1649
En als u niet wint, heeft u nog geen pech, want er is al
een automatische Singer zig-zag voor f 399,
De plannen voor de Nederhorst-fabriek
in Gormchem gaan het Rijk enkele tien
tallen miljoenen guldens kosten Munster
Boersma: „Als alles tegen zit, is er een
bedrag van 40 miljoen gulden mee
gemoeid. De bewindsman liet weten dat
hij de bonden nog met om een reactie
heeft gevraagd. Over de FNV-plannen
waarbij 800 man aan het werk blijven, zei
hij: „Dat is niet realistisch in verband met
de orderpositie van de Dedrijfstak”. De
minister is voorstander van een branche
onderzoek voor de sector staalconstructie,
„maar”, zo zei hij, „ik krijg de indruk dat
men in deze branche niet om zo’n onder
zoek staat te dringen”.
ter effect hebben op de overige regio’s,
buiten het westen.
Deze uitwerking zou nog meer
nadruk krijgen voor het geval het wes
ten met krapte op de arbeidsmarkt zou
worden geconfronteerd, met de gunsti
ge gevolgen van dien voor de overige
regio’s. Daarom zal het gewijzigde
beleid dat de regering zich voorstelt te
voeren, duidelijke gevolgen moeten
hebben voor de regio’s.
De prognoses in cijfers tonen aan dat
de produktiestijging buiten het westen,
mede onder invloed van het gewijzigd
beleid, weinig afwijken van die in het
westen. Voor het zuiden van het land is
er zelfs een sterkere groei voorzien De
produktie van de overheid is in deze
cijfers inbegrepen, om de gevolgen van
het spreidingsbeleid ten gunste
vooral van het noorden te doen
uitkomen.
Onder deze omstandigheden zal de
toeneming van de werkgelegenheid in
het zuiden en het noorden van het land
ongeveer gelijk zijn aan de toeneming
op nationaal niveau. De gunstige gevol
gen voor de werkloosheid per regio
zijn ongeveer evenredig aan de
omvang van de beroepsbevolking per
regio.
(Van onze correspondent)
ROERMOND-MAASTRICHT De
ontslagen voor de bezetters van de Roer-
mondse onderneming Veldkoning zullen
niet ongedaan worden gemaakt. Dat
besluit hebben gistermiddag regerings
commissarissen, directie en bewindvoer
der van Holland United genomen. Het
intrekken van de ontslagen was een van
de belangrijkste eisen van de vakbonden
in de hele kwestie.
Gunstig zijn de vooruitzichten voor
metaalprodukten en machinebouw. De
papierindustrie kampt met problemen in
de grondstofvoorziening. Textiel-,
confectie- en schoeiselindustrie laten een
verder dalende trend zien. Ondanks de
accenten op de vernieuwbouw en de gun
stige mogelijkheden in het buitenland ver
toont de prognose voor de bouw tot 1980
een zogenaamde nul-groei. Deze stagnatie
heeft weer zijn uitstralingseffecten op toe
leverende sectoren.
3
3
