DRAMA OVER DECADENT MILIEU PRACHTIG VERBEELD
Britse vorstin acht
Jezusfilm afstotend
FUHS
T
f
Filmmuseum opent seizoen met
imposante Japan-maand
Festikon werpt zich op als
geëngageerd festijn
r.
1
I
35*
MM
a
Nederlandse film in
Toulon bekroond
h’
I 4 a
V R TJ D A G
1 7
SEPTEMBER
1976
FILMS
19
I
OP 17 MAART van dit jaar stierf Luchino Visconti, na vier j aar eerder
door een hersentrombose gedeeltelijk verlamd te zijn geworden. De laatste
jaren van, zijn leven regisseerde hij opera’s en films vanuit een rolstoel en
het waren in artistieke zin verre -van verloren jaren. Als voorlopig laatste
film kregen we nog „Gruppo di Famiglia in un Interno”, ook wel „Con
versation Piece” genoemd, te zien, maar nu blijkt dat Visconti kort voor
zijn dood een verfilming van Gabriele d’Annunzio’s „LTnnocente” prak
tisch voltooide.
N achtvoorstellingen
Esthetische verrukking
MAANDAG begint het Neder
lands Filmmuseum in Amsterdam
een nieuw seizoen met de eerste
afleveringen van een indrukwek
kende serie Japanse films, samen
gesteld door de filmarchieven van
Londen en Frankrijk die als eerste
de collectie vertoonden, waarna
New York en Washington aan de
beurt kwamen. Daarna begon dit
jaar een tournee van het retro
spectief door Finland, Noorwegen,
Denemarken, Zweden en België
met Amsterdam als voorlopig laat
ste gegadigde voor dit voortreffe
lijk samengesteld overzicht van
een hier vrijwel onbekende film
activiteit.
S
1
1
i
<1
Kr
Stijlvol testament van Visconti
Tullio en zijn vriendin in LTnnocente.
(Van onze correspondent)
maar
GEPROLONGEERD
’Family
Scène uit De Mannen die op de staart van de tijger trapten van Kurosawa. Het Filmmuseum laat deze film in de Japanmaand zien.
J
Een enkele maal zal de continuïteit
van de serie onderbroken worden. Dat
Tuilio’s voorstel tot aborteren wordt
door de gelovige Giuliana heftig van de
hand gewezen en als zijn hoop dat het
kind niet levend geboren zal worden
(zoals met hun eerste kind gebeurde)
niet in vervulling gaat maar zijn vrouw
een gezonde jongen ter wereld brengt
oeuvre op de index te plaatsen nadat
vastgesteld was dat het een hele genera
tie moreel gecorumpeerd had.
dienen de huwelijksproblemen zich in
verhevigde vorm aan. Wat tenslotte leidt
tot een geslaagde poging van Tullio om
het kind onopvallend te doden en uitein
delijk tot zijn zelfmoord.
een
een
die
we-
’’Take the
en ’’Every-
Terug naar de Japanse serie die ko-
mde maandag begint met de geschie
denis van Japan in films, waarvan op
die dag het deel „Van Mythologie tot
Voor de vertoning van „The Birth
of a Nation” van D. W. Griffith die
donderdag vertoond werd met pas
sende pianomuziek van ex-bioscoop-
explicateur D. Swaab onderbrak de
gespannen aandacht voor de actuele
realiteit en zorgde voor een soort
evenwicht dat ook de vorige Festi-
kons al kenmerkte.
TOT EN MET zaterdag kan men in
het Singer-complex te Laren nog iets
meemaken van het 15e nationale
filmfestijn dat door het Verenigd Ne
derlands Filminstituut wordt gehou
den. dit jaar in samenwerking met
Fugitive Cinema, Vrouwen Vrije Cir
cuit, Cinemien, Amsterdams Stads
journaal, Kritiese Filmers, De Rode
Lantaarn, Holland Animatie en de
Kontaktgroep Audiovisuele Vorming.
Tuschinski 2 geeft er deze week de
Nederlandse premiere van. D’Annunzio
die van 1863 tot 1938 leefde, beleefde
zijn literaire hoogtepunten voor de Eer
ste Wereldoorlog. Daarna is hij zich
intensief met de politiek gaan bemoeien,
ijverde voor de deelname van zijn land
aan de oorlog 1914-’18 aan de zijde der
geallieerden, belette de internationalise
ring van Fiume, wat hem de lof en een
hoge onderscheiding van Mussolini be
zorgde en flirtte enige tijd met het
fascisme, maar distantieerde zich op het
eind van zijn leven van deze beweging.
Hij stierf als een zonderling in zijn
pompeuze villa aan het Gardameer.
Het verhaal van „LTnnocente” is een
doorzichtig melodrama, maar past daar
door emotioneel in de tijd waarin het
ontstond. Het huwelijk tussen Tullio
Hermil (Giancarlo Giannini) en Giuliana
(Laura Antonelli) is op dood spoor ge
raakt en Tullio vindt het een vanzelf
sprekende zaak dat hj voor iedereen
zichtbaar een verhouding heeft met gra
vin Teresa Raffo (Jennifer O’Neill). Zijn
vrouw begint Tullio pas weer te interes
seren als zij regelmatig gezien wordt
met de mode-schrijver Filippo d’Arborio
(Mare Porei) en er ontstaat een nieuwe
sterk erotische genegenheid tussen de
echtelieden. Totdat blijkt dat Giuliana
zwanger is en het te verwachten kind
van niemand anders dan van de schrij
ver kan zijn.
zeggen om zich voor
beschikbaar te stellen.
Visconti heeft dit drama over hartelo
ze. egoïstische en onnutte rijken die hun
leven met spel vullen prachtig verbeeld,
zowel in hun uiterlij-k bestaan van deca
dente intellectuelen als in de evocatie
van een cynische levensstijl die een
gevoel van grote leegte achterlaat. Mis
schien dat d’Annunzio’s roman nu on
leesbaar is, als- te sterk gebonden zijnde
aan een voorbije tijd, maar Visconti’s
filmverbeelding is van een actuele
kracht en van een artistieke potentie die
„LTnnocente” tot een van de mooiste en
aangrijpendste films van het ogenblik
maken. Een voortreffelijke afronding
van een dertigjarige activiteit op filmge-
bed.
Naast L’Innocente’’ van Visconti in
Tuschinski 2 als belangrijkste première
deze week, vallen nog enige andere
nieuwe films te noemen, zoals de grie
zelfilm „Murder by Death”, een verfil
ming door Robert Moore van een blijs
pel van Neil Simon met een schitterende
bezetting, waarin Alec Guinneess, Peter
Falk, Peter Sellers, Truman Capote en
Elsa Lancaster voorkomen en die te zien
is in Rembrandtplein Theater en Cinera
ma.
De gedachte dat een film over het
geslachtsleven van Gods Zoon in En
geland gemaakt zou kunnen worden
'met behulp van Britse acteurs, heeft
de gemoederen van de Britse bevol
king deze lange hete zomer nog meer
verhit. Zowel eerste minister Callag
han, als de aartsbisschop van Canter
bury werden overspoeld met brieven
van protesterende burgers. Bucking
ham Palace ontving 150 protesten.
Cambridge University, waar Thor
sen later deze maand een lezing zou
houden, zegde de afspraak enkele we
ken geleden al abrupt af. De vakbond
van film- en toneelspelers zag zich
echter in een moeilijk parket ge
plaatst. Een woordvoerder zei dat hij
er persoonlijk tegen was dat de film
Frans Hals komt in de nachtelijke
uren van vrijdag en zaterdag met een
neger-thriller waarin de bekende neger-
acteur Jim Brown, geassisteerd door
Fred Williams en Jim Kelly hardhandig
optreedt tegen een racistische bende als
uitkomt dat deze door het vergiftigen
van waterleidingen de negerbevolking
wil elimineren. Gordon Parks jr. regis-
„Scrim” werd door Jacob Bijl geschre
ven en geregisseerd en geproduceerd
door Theo Knippenberg. De film kwam
tot stand in opdracht van het ZDF> het
tweede Duitse TV-net en de Zweedse
televisie. De rolprent werd inmiddels
vertoond via de Duitse televisie en
wordt op 30 september in Zweden uitge
zonden. De film krijgt deze maand een
Nederlandse bioscooproulatie in het cir
cuit van Film International Nederland.
Verder in City 2 „Meningen van een
Clown’ naar het bekende boek van
Heinrich Böll en in het Leidseplein The
ater „De Babysitter” van Rene Clement.
Clement die ooit het meesterwerkje
„Jeux interdits” maakte, is zich de laat
ste jaren vooral op een gemakkelijk
soort sensatiefilms gaan toeleggen, een
genre waartoe ook „De Babysitter be
hoort.
seerde dit brok nogal onwaarschijnlijke
sensatie onder de titel ’’Three the hard
Way”. In Luxor een griezelfilm, ”De
Wraak van de levende Dode”, in Lido
wat porno bij ”De Porno-Familie” en in
Palace nog eens ’’Borsalino” met Alain
Delon en Jean-Pierre Belmondo als twee
chique Marseillaanse gangsters uit de
jaren twintig.
Zijn drama’s en romans uit het einde
van de vorige eeuw spelen zich voorna
melijk af in decadente, rijke kringen,
waarin men zich hyper-egocentrisch op
stelde. ook tegen kerk en geloof waar
door het najagen van zinnelijke genoe
gens en schoonheidsidealen door geen
morele bezwaren geremd werden. „LTn
nocente” in 1892 verschenen, is een goed
voorbeeld van deze literaire periode die
aanleiding werd d’Annunzio’s complete
blijven deze
week Darryl F. Zanuck’s ”De langste
Dag” in Palace, Hitchcock’s ’’Family
Plot” (voor de vijfde week) in Luxor en
Martin Scorsese’s ’’Taxi Driver” met Ro
bert de Niro in Studio. Ook Andre van
Duin ’s ’’Pretfilm” blijft goede zaken
doen in Lido. De aardigste aanwinst van
het Haarlems programma is ’Love and
Death” met de solo-komiek Woody Allen
in Roxy.
In deze film wordt het onwaarschijn
lijke verhaal vertelt van een filmactrice
die zich op haar ontrouwe vriend, de
rijke Amerikaan Franklin, wil wreken
door zich uit te geven als babysitter en
zodoende binnen te dringen in Franklin’s
huis. Hij ontvoert zijn enig zoontje,
bedingt een hoge losprijs en weet de
schuld van de kidnapping handig in de
schoenen van haar vriendin, de francaise
Michèle te schuiven. Maar de misdaad
wordt bestraft en de onschuld Michèle
(gespeeld door Maria Schneider, bekend
uit „Last Tango” en „Profession Repor
ter’ van Antonioni) wordt beloond in
deze conventionele thriller.
Tenslotte krijgt men in Roxy een
nieuwe kans om de veel geroemde ’Chi
natown” van Roman Polanski te zien
met Jack Nicholson (uit ’’One flew over
the Cuckoo Nest”) een misdaadfilm die
in 1935 speelt en herinneringen oproept
aan films, al dan niet gebaseerd op
romans van Raymond Chandler, waarin
de in 1957 overleden Humphrey Bogart
optrad.
De zaterdag is gewijd aan de ani
matiefilm, met het accent op de Ne
derlandse teken- en truefilm die dan
ook rijkelijk vertegenwoordigd is.
Commercials uit .de Toonder en Gees-
ink-studio’s, bekende tekenfilms van
Ronald Bijlsma als „Brainwash” en
„Het Duel'’, werk van de Haarlemse
kunstenaar Gerrit van Dijk en Ru
pert van der Linden. „Zipstones” van
Rob Bongers en „Between the Lights”
en „Keep on turning” van het duo
Jacques Verbeek en Karin Wiertz
passeren dan de revue, nadat dus
eerst het buitenland zijn kunnen op
dit gebied heeft kunnen demonstre
ren. Een en ander wordt begeleid
door een tentoonstelling, „Animation
gebeurt op 27 september als aandacht
besteed wordt aan de animatiefilms van
de Belgische cineast Raoul Servais, op 12
oktober als de prijswinnaars van het
festival van Oberhausen (korte films)
een beurt krijgen en op 19 oktober als
Werner Herzog’s „Jeder fijr sich und
Gott gegen alle” vertoond wordt, beho
rende tot het pakket films dat het
Rotterdamse Film International in rou
latie brengt. En dinsdag 5 oktober is
gereserveerd voor enige Amerikaanse
films die als aanvullende illustratie kun
nen dienen voor de op die dag geopende
tentoonstelling „Hollywood Glamour”.
Dat is een expositie van studiofoto’s van
de beroemdste Hollywoodsterren uit de
periode 1925-1940, de tijd van stars en
filmglamour. Het tentoongestelde mate
riaal bestaat uit meer dan 60 grote
foto’s, gemaakt naar bestaande negatie
ven uit een prive-collectie en de op die
dag vertoonde films zijn een in ’43 door
Wilhelm Thiele gemaakte Tarzan-film
met Johnny Weismuller en de compila
tiefilm „The Golden Age of Commedy”,
waarin sterren voorkomen als Lauren en
Hardy, Harry Langdon, Jean Harlow en
Carole Lombard.
historie” vertoond wordt, waarna dins
dag de opkomst van het boedhisme in
„De Sage van de grote Boeddha” behan
deld wordt, op woensdag in „Het Ver
haal van Prins Genji”, een blik geslagen
wordt op het leven in Japan in het
midden van de 10de eeuw. Donderdag
wordt het feodalisme verbeeld in de
speelfilm „Sansho, de Baljuw”, terwijl
de machtsstrijd tussen adel en Samurai
(het leger) het thema vormt van „De
Mannen die op de Staart van de Tijgers
trappen” die in het vrij dagprogramma
loopt. Dat gebeurt tegelijk met een in
zijn onbeholpenheid aangrijpende docu
mentaire over de aardbeving van 1923
waarbij in Tokyo bijna een half miljoen
huizen in de as werden gelegd en 90.000
mensen om het leven kwamen.
Het verwerken van en historisch the
ma in een speelfilm blijkt een uitmun
tende methode om de geschiedenis te
dramatiseren. Vooral omdat door
minitieuze regie indrukken van
voorbije periode worden gegeven
velzeggndr zijn deean ellenlange
tenschappelijke betogen terwijl de speel-
film-vorm iedere opzet om belerend te
werken wegneemt. Zo krijgt men onop
vallend inzicht in de uiterst gecompli
ceerde en rijk geschakeerde Japanse his
torie, terwijl men tegelijkertijd prachli-
ge staaltjes van Japanse filmkunst te
zien krijgt.
Dat het werk van d’Annunzio door
zijn prachtlievende fin de siecle-milieus
en zijn agnostische en libertijnse opvat
tingen iemand als Visconti zou aanspre
ken, stond bij voorbaat vast. „LTnnocen
te” is dan ook in de eerste plaats een
verrukking voor het oog geworden, want
de camera van Pasqualino de Santis
komt nauwelijks buiten de fraai en
overdadig gedecoreerde interieurs van de
paleizen van de Romeinse adel en de
parkachtige tuinen daaromheen. Kos
tuums en stijldetails zijn met grote ver
fijning aangepast aan de sfeer van de
aflopende negentiende eeuw en niets is
verwaarloosd om een indruk te geven
van de decadente en exorbitante wijze
waarop de Italiaanse superrijken wisten
te leven.
Al die kunstmatige opwinding valt
echter weg bij de simpele maar nog zeer
werkzame humor van de drie Marx
Brothers in „Go West”, een film uit 1940
en hier nooit eerder vertoond die de
volstrekt onberekenbare broers naar het
westen laat trekken omdat daar het
goud voor het opscheppen ligt. The Mo
vies brengt deze luchtige première. Noto
rious „Go West” is ook te zien in de
nachtvoorstellingen van The Movies,
evenals Hitchcock’s „Notorious” die
overdag en in het weekend ’s nachts op
het programma van Kriterion voorkomt.
Andere interessante reprises in het
nachtgprogramma zijn „Taxi Driver in
Calypso Club, „Rollerb'all”, een toe
komstvisie van Norman Jewison met
James Caan in Nöggerath, Marco Fer
rel’s „La grande Bouffe” in het Leise-
plein Theater, een andere futuristische
film, „Westworld” met Yul Brynner in
Cinema International en Lindsay Ander
son’s kostschool-oproer If” met Mal
colm McDowell in Studio K.
Iets moeilijker maakt het zich Lamont
Johnson die in „Lipstick” het probleem
van de verkrachting aan de orde stelt.
Chris McCormick (Margaux Heming
way) wordt door de muziekleraar van
haar jonger zusje Kathy verkracht,
brengt de zaak voor de rechter maar
krijgt na een pijnlijk proces waarin de
advocaat van de tegenpartij stelt dat zij
een gewillig slachtoffer is geweest, geen
gelijk. Als kort daarop Kathy eveneens
het slachtoffer van de muzikale eroto
maan wordt kent Chris’ wraakgevoelens
geen grenzen en schiet zij de knappe
maar pathologische musiscus dood. La
mont Johnson weet wat filmen is, maar
het scenario dat hij ditmaal te verfilmen
kreeg, levert een onnatuurlijk groot
aantal sensaties die voor drie of vier
opwindende hoogtepunten zorgen, maar
de geloofwaardigheid van het geheel niet
bevorderen. Een mooie rol is weggelegd
voor Anne Bancroft die als verdedigster
in het eerste proces de zaak voor Chris
McCormick bijna tot een goed einde
weet te brengen.
TOULON (ANP). De film Scrim
van de Nederlander Jacob Bijl, met in
de hoofdrollen Geraldine Chaplin en
Jessamin Staercker, is op het twaalfde
internationale filmfestival van Toulon
(Frankrijk) de „Prix special du Jury”
toegekend. Op dit festival werden de
afgelopen week meer dan 60 films uit de
hele wereld vertoond.
Een maandlang, van 20 september
t.e.m. donderdag 28 oktober zullen met
vijf voorstellingen per week 22 grote
speelfilms en documentaires doorge
draaid worden in het Filmmuseum dat
aan deze manifestatie uiteraard een klei
ne tentoonstelling van Japanse bioscoop
affiches koppelt.
Thorsen, die enkele weken geleden
vanuit Kopenhagen nogal onheus
werd onderworpen aan een vraagge
sprek met een Britse tv-commentator,
die hem praktisch iedere keer de
mond snoerde wanneer de filmmaker
een vraag wilde beantwoorden, zodat
alleen blijk werd gegeven van de
morele verontwaardiging van de on
dervrager, heeft echter verklaard
aangenaam verrast te zijn door de nu
ook koninklijke belangstelling voor
zijn project. Hij - hoopt nog steeds
later deze maand naar Londen te
komen.
Woody Allen, bekend uit komische
films met een lichte trieste ondertoon
als ’’Play it again, Sam”,
money and run’, ’’Sleeper”
thing you always wanted to know about
Sex but were afraid to ask”, speelt in
’’Love and Death” een Russische boeren
zoon ten tijde van Napoleon’s invasie in
Rusland. Boris, zoals Woody in de film
heet, moet noodgedwongen dienen en zo
begint zijn spel met liefde en dood. De
liefde krijgt gestalte in de aanminnige
figuur Sonja (Diana Keaton), de dood
komt als natuurlijk voort uit de oorlogs
situatie die Boris ongewild de gelegen
heid geeft als held op te treden en zelfs
betrokken te raken bij een samenzwe
ring tegen het leven van de Franse
keizer. Er komen in de film erg mooie
grappen voor die aan de humor van
Buster Keaton doen denken, o m wie
men ook niet altijd luidkeels hoeft te
lachten.
Verder is er in Frans Hals nog een
nakomertje van de karaterage te zien
die ’’Terugkeer van de Stalen Arm”
heet.
Art”, waar werkmateriaal te zien is
van Nederlandse animatiefilmers en
een beeld gegeven wordt van het
veelomvattende werk dat aan het
maken van een tekenfilm voorafgaat.
Festikon gaat steeds meer een ei
gen rol spelen tussen de andere film
festivals en filmmanifestaties. Het
kiest voornamelijk zijn films om ver
banden te leggen tussen film en
maatschappelijke en politieke ont
wikkelingen, zodat het langzamer
hand het meest „geëngageerde” festi
val in ons land gaat worden. Hoewel
dat woord misschien wat zwaar
klinkt voor de Hilversumse film-vijf-
daagse die met luchtige lunchpauze-
programma’s en films van de Marx
Brothers ook voor minder gecompli
ceerd filmamusement zorgde.
LONDEN. Koningin Elizabeth
heeft zich nu ook gemengd in de
zaak van de Deense filmmaker Thor
sen, die van plan is in Engeland een
film te maken over het seksuele le
ven van Jezus Christus. In een offi
ciële verklaring heeft de koningin,
blijkbaar in haar capaciteit als hoofd
van de Church of England, laten
weten dat zij het idee even „afsto
tend” vindt als haar onderdanen,
maar dat de toelating van Thorsen
tot haar eilandenrijk behandeld moet
worden volgens de wetten van het
koninkrijk. Ze verwees de afhande
ling van het vraagstuk naar Je mi
nister van Binnenlandse Zaken.
werd gemaakt, maar dat hij zijn
leden-acteurs het recht niet kon ont
rollen daarin
1
D
