veertiende Photokina
op
COMBI VAN CHEVETTE
*1
filmcursussen
Foto-
en
de fles
Toch nog wereldprimeurs
EXPOSITIES
clubseizoen
Daf
Nieuwe olie
voor motor
Jensen op
Start van het
■lil
V^
Nieuwe serie
bedrijfsauto's
van
Sneeuwketting
kunststof
van
foto
film
MR
F
Onder redactie van J.P. Bos
Zoom-lens
Overvloeiers
r<
p
Nieuws in zt kort
DE TIJD DAT uitsluitend op de
Photokina de wereldprimeurs wer
den gelanceerd, lijkt voorgoed
voorbij. Wanneer er een nieuw
type of een nieuwe vinding gereed
is voor de verkoop, heeft het geen
zin om met de introduktie een half
jaar te wachten op de Photokina,
omdat in die tijd het apparaat al
goed verkocht zou kunnen worden.
Ceheel elektronisch
1
1
1
f
c
I
1
s
l
1
f75
ra?
bottel
V' 1
2
grote vlucht
een
De Rollei-projector P 3800 met twee lenzen voor overvloeiers.
SL
De geheel elektronische AE-1 kleinbeeldreflex van Canon
Puzzel wo («te waste
Met ingang van volgende maand is in ons land leverbaar de combi-uitvoe-
ring van de Vauxhall Chevette. Met weggeklapte achterbank heeft deze combi
een laadvloer van 159 x 127 cm. Een achterklep met elektrisch verwarmde
achterruit geeft gemakkelijk toegang tot deze laadruimte. De Chevette Estate L
heeft de vier cilinder motor van 1256 cc en dezelfde buitenafmetingen als de
Sedan-modellen. De Estate is onder meer uitgerust met radiaalbanden, schijf
remmen vóór, remkrachtverdeler en oprolgordels.
Desondanks heeft de Keulse tentoon
stelling nog een enorme om ving gehad.
Er namen 916 bedrijven uit 31 landen
aan deel, waarvan 21 uit Nederland. Het
is een typische vakbeurs voor de foto-
handel, industrieën en bedrijven waarop
dagjesmensen weliswaar toegang hebben
(25 DM aan de kassa en de helft in de
voorverkoop bij de Duitse Kamer van
Koophandel), maar geen graag geziene
gasten zijn.
over eigen ontwikkel- en vergrotingsap-
paratuur zodat ook de zwart-wit lief
hebbers aan hun trekken komen.
Op vrijdagavond 10 september heeft
de eerste bijeenkomst van het wintersei
zoen plaatsgehad. De leden van de groep
komen bijeen in het NIVONCentrum
aan de Gedempte Oude Gracht. Belang
stellende NIVON-leden en andere foto-
amateurs die voorkeur geven aan foto-
plezier boven concurrentiestrijd, kunnen
nadere informaties krijgen bij de secre
taris: F. Jonker, Vondelweg 216 A, tel.
374006, Haarlem-Noord.
komende jaren wel
nemen.
een
van
siersteek, 120-128 eksteroog, 126-133, oo
gappel, 131-137 pelgrim, 136-143 imitator,
141-151 torpedoboot, 149-157 ootmoeidig,
155-164 dignitaris, 162-167 risiko, 166-174
kompagnon, 173-180 ongezond, 178-189
ondervinding, 187-195 ingetogen, 193-200
gendarme, 197-206 armetierig, 204-212 ri
goureus, 209-218 reusachtig, 217-223 ig-
nobel, 221-225 biet.
Volgens de fabriek levert de nieu
we olie een probleemloze start op,
ook bij zeer lage temperatuur tot zo’n
22 graden onder nul. Andere voorde
len zouden zijn: minder slijtage, zeer
sterke smeerfilm bij hoge motortem-
peratuur, lager olieverbruik en in
wendig schonere motor. De nieuwe
motorolie wordt geleverd in onder
meer een een liter bus met schroef-
dop.
tertiijden van 16 tot l-2000e seconde. Het
zal nog wel hwee jaar duren voordat de
camera de knop is Binnen twee maan
den zal wel de nieuwe Rollei SLX
verkrijgbaar zijn: een 6x6 eenogige spie
gelreflexcamera met automatisch tran
sport.
Volgens de Rotterdamse importeur
doet de spoorvastheid van de kunst-
stofketting niet onder voor die van
een metalen ketting. Er zijn vijf
verschillende maten verkrijgbaar, in
prijs variërend van ruim 230,- tot
ruim f 300,-, afhankelijk van de om
trek van de band. De foto toont de
Sintac-ketting gemonteerd om de au
toband.
FILMGROEP NEDERLAND, uitgevers
van het tijdschrift Smalfilmen als Hob
by organiseert een tweetal speciale film
dagen voor licht gevorderde amateurfil-
mers. Op deze dagen in oktober wordt
alles behandeld, wat tot een verbetering
van het inzicht in het filmen leidt. Op 2
oktober wordt een gehele zaterdag ge
wijd aan „Filmen Totaal” in de Neder
landse NÏkonschool, Rutherfordstraat 7
te Haarlem. Men krijgt inzicht in „be
en verlichting” van het motief, montage,
spelregie, cameravoering, enz.
Op 17 oktober is er een dag genoemd
„Geluid Totaal” waarbij aan alle be
staande systemen van geluid bij 8 mm
film aandacht wordt geschonken, alsme
de aan zaken als muziek bij de film,
sfeer door geluidopname van geluid bui
ten, de speelfilm met geluid, nasynchro-
nisatie enz.
De kosten van elke dag afzonderlijk
zijn 50.- incl. lunch enz. Als men voor
beide dagen inschrijft is het cursusgeld
75.- incl. lunch enz.
De kopers van een nieuwe brom-
of snorfiets krijgen een klein boekje
met tips voor een goed gebruik van
hun voertuig. Deze actie werd onder-
nornmen, omdat in verhouding de
eerste maanden na aanschaf van een
brommer de meeste ongelukken voor
kwamen.
BP heeft een nieuwe motorolie op
de markt gebracht: de Visco 2000.
Deze olie zou speciaal zijn ontwik
keld voor de Europese ri j omstandig
heden. Voor de kenners BP visco 2000
is een Sae 15W50 multigrade en valt
ruim binnen de Sae 15W klasse, die
in februari dit jaar door de Society
of Automotive engineers werd inge
voerd.
Prijswinnaars puzzel nummer 36
7 25: mevr. A. G. Huijsman-Wakker,
Terveenlaan 7, Hoofddorp; mevr. T. van
Vliet, Meervlietstraat 79, Velsen-zuid.
15: mevr. T. Pelder-Joosten, Jan v.d.
Bergstraat 16, Heemstede; mevr. v.d.
Wal-Wartena, Fazantenlaan 10, IJmuide-
n-O. 7 10: C. M. van Putten, Leidsevaart
566 R, Haarlem; mevr. N. de Boer-
Mijzen, Rembrandtlaan 41, IJmuiden.
Als straks de reizen naar de win
tersport weer voor de deur staan, is
het altijd handig om sneeuwkettingen
mee te nemen. Een zaak, die vaak
wordt vergeten. Gewoon omdat wij
in ons land niet gewend zijn aan
rijden in de sneeuw, of over beijzelde
wegen. De meeste sneeuwkettingen
zijn van metaal en het kost de niet-
ingewijde nogal wat moeite deze ket
tingen om de banden te leggen. Er
zijn nu echter sneeuwkettingen van
kunststof op de markt gekomen
waarbij alles althans volgens de
importeur veel eenvoudiger gaat.
De kunststof-sneeuwketting, Sintac
2000 genoemd, hoeft men slechts een
maal om de aangedreven wielen te
leggen om er een hele vakantie mee
toe te kunnen. Het is mogelijk met
deze Sintac-kettingen ook over scho
ne wegen te rijden, mits men zich
houdt aan een maximum van 50 km.
per uur. Zo’n kunststofketting kan
niet roesten, rijdt vrijwel geruisloos
en veroorzaakt geen canvasbreuk in
de band.
Hun devies was de gewone beginnende
amateur te brengen tot betere resulta
ten. En de gevorderden in de groep
trekken de beginnende leden op, omdat
men samen fotografeert. Er is een zeke
re gezonde wedijver. En de Haarlemse
groep heeft vorig jaar en dit jaar nog
tweede prijzen behaald op de regionale
en landelijke wedstrijden. In het kader
van de praktische fotocursus werd met
de deelnemers een dia-serie vervaardigd
voor het jubilerende natuurvriendenhuis
De Banjaert te Wijk aan Zee. Zo’n
project, waarbij de beginners van de
groep volledig aan hun trekken konden
komen, is vanzelfsprekend een stimu
lans.
Daarnaast organiseert de groep tal van
bijeenkomsten waarbij telkens een be
paald aspect van de amateur fotografie
aan de orde komt. De groep beschikt
Begin volgend jaar zal DAF het
eerste type van een nieuwe bedrijfs
wagenserie in produktie nemen: het
gaat hier om een trekker uit de
nieuwe 2300-serie. De nieuwe trekker
met een modern gelijnde cabine, bezit
een milieuvriendelijke motor. Deze
krachtbron levert 230 din-pk bij 2400
t.p.m. Bij het ontwerpen van de mo
tor werd veel aandacht besteed aan
een zo efficiënt mogelijke „warmte-
huishouding”, waardoor een gunstig
brandstofgebruik ontstaat, gepaard
aan een langere levensduur. De nieu
we DAF-trekker, waarvan reeds een
foto in deze krant werd geplaatst,
vormt een primeur op de bedrijfswa
genshow in Londen die deze maand
wordt gehouden.
sche kennis
maar vooral
Jensen Motors in Engeland bestaat
niet meer. Het bedrijf is onlangs
geveild, met als resultaat dat slechts
een deel van de schulden kan worden
betaald. Het bedrijf, dat voor de
meerderheid der aandelen in handen
was van een Amerikaan, vroeg verle
den jaar september surseance van
betaling aan. Het bleek echter niet
mogelijk een gezonde basis voor het
bedrijf op te zetten, zodat uiteindelijk
het faillissement in zekere zin uit
komst bracht. Men overweegt nog de
produktie van onderdelen voor de
eigenaars van een Jensen voort te
zetten (Rai-actueel).
Oplossing puzzel nummer 36
1-12 marketentster, 9-20 sterrenbeeld,
18-25 el dorado, 24-32 domineren, 30-38
rendement, 36-47 enthousiasme, 45-54
smetteloos, 52-61 oostenwind, 59-67 in
derdaad, 6-73 admiraal, 71-81, aalschol
ver, 79-89 verdichtsel, 87-93 selderij, 92-
98 rijbewijs, 96-104 wijsvinger, 102-108
germaan, 107-115 Andalusië, 113-121
Puzzel nummer 37
Horirzontaal1. familielid, 4. vriend
(Frans), 7. watervogel, 10. schamen, 14.
zangnoot, 15. oever, 16. godin, 18. per
expresse (afk.), 19. insekt, 20. Europeaan,
22. met betaald antwoord (afk.), 24. eer
ste vrouw, 26. zijn, 30. loficht, 32. maan
stand (afk.), 33. verlaagde toon, 34. rond
hout, 35. regeringsreglement (afk.), 36.
titel (afk.), 37. jongensnaam, 38. voor
voegsel, 40. water in Brabant, 42. land
bouwwerktuig, 44. ook, 45. grondig, 46.
onmeetbaar getal, 47. te zijner plaatse
(Lat. afk.), 48. Rijkspostspaarbank (afk.),
50. lidwoord, 51. gewicht (afk.), 52. water
in Friesland, 54. voegwoord, 56. deel van
een Franse ontkenning, 57. persoonlijk
voorlopige ^uitspraak gelast dat er een
onderzoek zal worden i rages tel d en han
gende dit onderzoek zal de camera niet
op de Engelse markt mogen verschijnen.
Dit heeft echter geen betrekking op de
andere landen en momenteel wordt de
instant-ssrie dan al in Amerika, Canada
en Puerto Rico verkocht- Europa zal tot
begin ’77 moeten wachten op Kodaks
nieuwe produkt.
Wie het milieu aan het hart gaat, kan
gerust zijn: het instant-systeem werkt
zonder afval. De gebruikte chemicaliën
blijven iin het fotootje zitten en verlie
zen na verloop va tijd hun schadelijke
werking. Nabestellingen zijn mogelijk.
Over prijzen van de nieuwe serie kan
Kodak-Nederland nog geen zinnig woord
zeggen- wel wat ze in Amerika kosten:
vanaf 54 dollar. Daar is de vraag inmid
dels zo groot, dat Kodak de produktie
nauwelijks aan kan.
De Photokina stond bol van de pocket-
camera’s. In twee jaar tijd bestaat het
aanbod bij de kleurencentries voor 20
percent uit films die gemaakt zijn met
deze pocketcamera’s, die gemakkelijk
zijn mee te nemen, omdat ze niet groter
zijn dan een pakjs sigaretten. Gemak
dient de mens, dus zal het gebruik in de
IN DE CANON-galerie (Reestraat 19,
Amsterdam) exposeert nog tot en met 21
september de Japanse fotograaf Hajime
Sawatary onder de titel „Alice in Scot
land”. Openingstijden dinsdag tot en met
zaterdag van 12 tot 18 uur.
In Galerie Fiolet (Herengracht 86,
Amsterdam) hangt werk van de Ameri
kaanse landschapsfotograaf Paul Capo-
nigro. Dezelfde openingstijden als bij
Canon.
Tot eind september stelt de Amster
damse fotograaf Hans Fónk zijn collec
tie kleurenfoto’s ten toon in het hoofd
gebouw van Hotel Schiphol Frommer.
De expositie omvat een dertigtal foto’s
die hij onder meer maakte tijdens zijn
trektochten door Afrika en het Verre
Oosten. Naast deze „reisverhalen” toont
hij zijn zogenoemde vrije werk. Het is
de eerste expositie van Hans Fonk. Zij is
dag en nacht geopend.
DE HAARLEMSE SMALFILMLIGA
opent op vrijdag 17 september het nieu
we clubseizoen met een avond die aan
de zee gewijd is. Er wordt een drietal
films vertoond. Salvage 849 toont de
berging van een tanker bij de Franse
kust. De opnamen werden voor 75 per
cent door een achttal amateurs gemaakt.
De heer J. Bruinier van het bureau
Wijsmuller zal er het een en ander bij
vertellen. De beide andere films worden
gehuurd van de KNZHRM. De cluba
vonden van de HSL zijn in het Jeugd
huis aan de Donkerelaan in Bloemen-
daal. Aanvang acht uur.
De Filmgroep Haarlem heeft het sei
zoen al vroeg geopend, namelijk op 20
augustus en heeft ook al weer een
kijkavond achter de rug. De volgende
wordt gehouden op 1 oktober. Zoals
voorheen in het clubhuis op de hoek van
de Kromhoutlaan in Parkwijk. Aan vang
acht uur.
Met een ander Engels bedrijf ,dat
ook wel eens op de rand van de
afgrond balanceerde, gaat het echter
goed. Rolls Royce heeft plannen voor
een opmerkelijke produktieverhoging.
De nieuwbouw die hiermee samen
hangt moet voor het eind van dit
jaar gereed zijn en vergt een investe
ring van een miljoen pond sterling.
Dit jaar zullen naar verwachting
ruim 3500 auto’s de fabriek verlaten.
de fabriek besloten de M4 weer in
produktie te nemen, nadat velen klaag
den over het veel grotere formaat van
opvolger M5. Tevens nieuw van Leitz is
de Leica R3 electronic, opvolger van de
Leicaflex met elektronische belichtings-
regeling.
Kodaks trekpleister op de Photokina is
ongetwijfeld de serie instant camera’s.
Camera’s, waarbij de foto na het maken
van de opname direct klaar is. Het
systeem doet veel denken aan dat van
die al jaren op de markt zijnde Polaroid
camera’s en Polaroid Engeland heeft in
middels bij de Engelse rechter een pro
ces aangespanen ter verdediging van de
octrooirechten. De rechter heeft als
De Fotogroep van de NIVON (Neder
lands Instituut voor Volksontwikkeling
en Natuurvriendenwerk) wil weer star
ten met een fotocursus die vooral ge
richt is op het zelf doen en samen doen.
Twee jaar geleden werd onder leiding
van de technisch leider van de groep.
Wil Weber, met succes zo’n op de prak
tijk gerichte cursus begonnen. Het ging
daarbij niet om hoogdravende theoreti-
of technische perfectie,
om meer plezier met het
fototoestel. Wil Weber die een reeks van
jaren op landelijk nieveau in de NI-
VON-fotografie een belangrijke rol ver
vulde, borduurde daarmee voort op de
grondgedachte die hij ondermeer samen
met Mariu Meijboom heeft uitgedragen.
DAF besloot tot de ontwikkeling
van deze zware trekker, omdat men
voorzag dat er een leemte zou kun
nen ontstaan tussen de huidige series
van DAF: de 2200 en de 2800-serie.
Vooral de voertuigen uit de 2800-
serie, die enkele jaren geleden wer
den geïntroduceerd, spelen een belan
grijke rol in het lange afstandsver
voer. Toch meent DAF, gezien de
verdere ontwikkeling van dit vervoer
en de toenemende vergroting van ,de
afstanden, dat meer verscheidenheid
aan modellen geboden is. Vandaar de
nieuwe 2300-serie, die de keus groter
maakt. Gezien de plaats van de nieu
we 2300-serie tussen de 2200 en de
2800 is het niet verwonderlijk dat
voor de nieuwe modellen veel is ont
leend aan deze beide voorgaande be
drijfswagenseries. Toch heeft de 2300-
serie een duidelijk eigen gezicht ge
kregen. Opvallend is, zoals gezegd de
moderne lijn van de cabine, die zowel
als „slaap-uitvoering” als in „norma
le” uitvoering kan worden geleverd.
De nieuwe DAF’s hebben een uitge
breid testprogramma ondergaan, niet
alleen op de weg maar ook in het
motorlaboratorium, waar de nieuwe
krachtbron 1650 uur op de proefbank
stond te draaien, wat neerkomt op
een afstand van 150 000 km.
voornaamwoord, 58. plaats in Brabant,
59. windrichting, 62. meisjesnaam, 64.
rivier in Italië, 66. meisjesnaam, 67. per
soonlijk voornaamwoord, 68. godsdienst
(afk.), 69. bevel, 72. speelgoed, 74. Chine
se maat, 76. gedag zeggen, 80. dierenver
blijf, 81. Utrechts Stedelijk Orkest (afk.),
82. klein mens.
Vertikaal: 2. spil, 3. oosterse titel, 4.
meisjesnaam, 5. onderwijzer (volkstaal),
6. titel (afk.), 7. klein takje, 8. nameljk
(afk.), 9. deel van een trap, 11. stofmaat,
12. en andere (afk.), 13. breekbare, 15.
persoonlijk voornaamwoord, 17. bij
woord, 19. kom, 20. verlaagde toon, 21.
zoals de akten getuigen (Lat. afk.), 23.
duw, 25. schade, 26. om aalmoezen vra
gen, 27. verlaagde toon, 28. wintervoer-
tuig, 29. plaats in Het Gooi, 31. met een
dreg werken, 36. omslag, 37. Duitse bad
plaats, 38. voorzetsel, 39. wandversiering,
41. groet, 43. meisjesnaam, 49. plotseling,
53. boom, 55. Engelse ontkenning, 56.
deel van een Franse ontkenning, 57.
verpakkingsmateriaal, 58. plaats, 60. on
der andere (afk.), 61. kindergroet, 63.
teken van verdriet, 65. herkauwer, 0T-.
Frans persoonlijk voornaamwoord, 70 te
gelegener tijd (afk.), 71. slee, 72. dieren
geluid, 73. meisjesnaam, 75. Frans lid
woord, 77. dubbelklank, 78. meisjesnaam,
79. de onbekende (afk.).
Oplossingen, uitsluitend per briefkaart
dienen uiterlijk woensdag a.s. in ons
bezit te zijn. Indien per post wordt
ingezonden als volgt adresseren: „Dami-
ate Pers b.v.”, Postbus 18, IJmuiden.
Minolta heeft die primeur met de eer
ste spiegelreflexcamera ter wereld met
zoomlens, die fotografeert op het pocket
110-formaat. De compacte 110 zoom SLR
(zoombereik 25-50 mm) is gemakkelijk
te bedienen en erg licht. De camera ligt
fijn in de hand en heeft een automati
sche belichtingsregeling van 10 tot 1-
1000e seconde. De paralaxvrije spiegelre-
flexzoeker heeft een mdcroprisma-
scherpstelling.
Leitz heeft de oude Leica M4 in een
nieuw jasje gestoken en noemt hem u
de M4-2. Op de M4-2 is nu ook een
motor aan te sluiten voor het automati-
Opzienbarend nieuws ook van Rollei. sche filmtransport. Waarschijnlijk heeft
Met de P 3800-projector voor klein-
beelddia’s bestaat de mogelijkheid om
overvloeiers te maken. De projector
heeft twee objectieven en projecteert uit
een magazijn in een vloeiende overgang
dia na dia, zonder dat tussen de beelden
donkere pauzen optreden. Instelbaar van
een snelle beeldwisseling in een halve
seconde tot een vloeiende overgang van
zes seconden geeft deze projector
nieuwe dimensie aan het vertoe
de dia’s-
Als prototype toonde Rollei de
2000 kletiribeeldcamera. Een eenogige
spiegelreflexcamera met doorkijkzoeker
met motortransport en motorische te-
rugwikkeling van de belichte''film. Slud-
Veel belangstelping op de enorm druk
bezochte tentoonstelling ging uit naar de
ontwikkeling van een door de Japanse
fabriek Canon uitgebracht 100 percent
elektronische camera, de Canon AE-1.
Dit toestel- dat voorzien is van een
motortransport voor de film (twee
beeldjes per seconde), gaat in de winkel,
inclusief motor, ongeveer 1200 gulden
kosten. Het is voorzien van een micro
computer voor alle functies. Zo kan met
een eenvoudige druk op de knop de
abusievelijk ingestelde zelfontspanner
uit het „geheugen” van de camera wor
den gewist. Ook de belichting geschiedt
geheel elektronisch en automatisch,
maar dit automatisme kan naar wens
worden Uitgeschakeld.
Een aantal printplaatjes heeft de
functie overgenomen van een paar hon
derd normaal noodzakelijke onderdelen
in een camera- waardoor deze kleiner en
lichter kon worden. Deze printplaatjes
paten zich bij een eventuele storing
eenvoudig vervangen, waardoor repara
tie eenvoudiger en dus goedkoper wordt.
i
I
I
V
t
r
t
'«t
46
52
58
68
77
|79
76
78
