Holland niet geromantiseerd
Want de bajes is zo groot
Paulus de boskabouter
Arman en I Iva
Panda en de gouddorst
Programma’s van
radio en televisie
O
r
S7
„Travel bij dark”: Verzet in
i
VERFILMING VAN BOEK VANAVOND OP TV
PANORAMIEK
I
I
RADIO DONDERDAG
TV WOENSDAG
TV DONDERDAG
1
NOS RADIO DOCUMENTAIRE OVER GEVANGENISWEZEN
Colditz
RTV
19 7 6
WOENSDAG
2 2
SEPTEMBER
13
(Van onze RTV-redactie)
HILVERSUM. Het ging wat
aarzelend, maar het kwam er dan
toch van. Stefan Felsenthal, chef
culturele programma’s bij de
NOS, gaf toe dat hij blij was met
het feit dat de co-productie van
de NOS en de BBC „Arnhem-Het
verhaal van een ontsnapping”
(gebaseerd op het boek „Travel
by Dark”) eerder gereed is geko
men dan Joe Levine’s monster-
productie „Een brug te ver”.
!w.9O
MM
IMM
■MMMMMM
23.25
Ti-Ta-
19.05
j
16.10
I
26-2/
tot
'41
Ti-Ta-
22.35
760922
MMMMMMI
1Sil 1 11—
Maar zijn aanwezigheid kan heel hin
derlijk zijn, want hij houdt van lawaai
maken en onrust veroorzaken doorbij-
90. „Ha, daar is ie weer, onze eigen
Paulus", joelde Oehoeboeroe, uitgela
ten ballend met de boskabouter. Salo
mo deed hetzelfde met Gregorius, die
dat echter niet zo op prijs stelde en
gilde: „Ho nou toch, ik kan niet tegen
„Jammer”, zei Panda, „want ik zou
best willen weten, hoe een klopgeest er
uit ziet. Dan herken ik hem tenminste,
als ik hem tegen kom”.
Hij keek wat schichtig om zich heen,
en hij was blij toen hij de gezellig
verlichte woonkamer binnen stapte.
„Een klopgeest kan men niet herken
nen”, verklaarde de bediende, die hem
was gevolgd. „Want hij is niet te zien.
In de geschiedenis van het gevangenis
wezen is deze documentairereeks een uni
cum. Het was de eerste keer dat een
reportageteam van de omroep volkomen
de vrije hand kreeg bij het maken van
opnamen binnen strafinrichtingen. Wat is
het doel van de gevangenis? „Beletten dat
de gevangenen vroegtijdig weg wandelen,
Zutphen, de open inrichting te Ter Roer
bij Roermond, de Mesdagkliniek in Gro
ningen en ten slotte de terugkeer in de
maatschappij) worden uitgezonden op
achtereenvolgens de vrijdagen 1, 8, 15 en
22 oktober. Allemaal om negen uur ’s
ochtends via Hilversum 2.
„lekkere ouwe lappen, daar ben ik
juist zo dol op”. Toen slaakte Eucalyp-
ta een knerpende kreet en ging er als
de wind vandoor. Maar het beest van
Ploemandc zat haar wel vlak op de
heksehielen.
zich aan de vrijheidsbeneming onttrek
ken”, zegt de directeur van het Arnhemse
huis van bewaring. Geen doel dat stemt
tot tevredenheid. „Hoe langer je hier
werkt, hoe duidelijker je inziet dat de
idealen en doelstellingen niet verwezen
lijkt worden. De gevangenisstraf werkt
niet heilzaam, de gedetineerden worden
er niet beter van, het is geen middel ter
bestrijding van de criminaliteit”.
De film begint op de negende dag na de
landing, de strijd is inmiddels al gestre
den, en volgt dan Warracks krijgsgevan
genschap en zijn ontsnapping die hem
dankzij de hulp van de Nederlanders
terugbracht bij de Engelse linies.
Stefan Felsenthal: „Beide producenten
waren ervan overtuigd dat het zeker niet
moest gaan lijken op Colditz. Daarom
hebben we juist het verhaal van Graeme
Warrack gekozen omdat het de oorlog en
het verzet niet romantiseert, maar een
feitelijk verslag is. Daarnaast is het vooral
gericht op de relatie die Warrack had met
de Hollanders die hem weer bij zijn eigen
troepen terugbrachten”.
zoekprogramma van onze militai
ren. 22.02 (S) Als dat zou kunnen:
verzoekplatenprogramma. 23.03 (S)
Sesjun: Jazz en blues live. 0.02 (S)
De Hugo van Gelderen Show met
LP-werk. 1.02 (S) De Nachtwacht.
19.30
20.00
20.25
20.30
20.50
21.50
18.55
19.05
„Arnhem-Het verhaal van een ontsnap
ping” wordt door de NOS vanavond uitge
zonden via Nederland I om 20.00 uur. In
de wekelijkse NOS-rubriek „Van Gewest
tot Gewest”, die vanavond om 19.05 uur
via Nederland I wordt uitgezonden, heeft
Wil de Jong een gesprek met Graeme
Warrack.
In dit land is één van de laatste
militaire bolwerken van de Verenigde
Staten gevestigd, maar de Philippijnen
staan toch voor de noodzaak zich aan
te passen aan de vernieuwde politieke
invloed van buurlanden.
Verder wordt nog aandacht besteed
aan de uitslag van de Zweedse verkie
zingen en aan de ontwikkelingen in
zuidelijk Afrika. (Nederland 1 om 22.30
uur).
19.30
20.20
20.45
21.25
21.35
21.50
DE FILM GAAT UE52DÊ12 EU LAAT Z-lEXJ
UJAT 02 OP HET KASTEEL GEBEuTST. OP
EEU MACHT ALS DE MAAK) \JQC IS
GEDSEUEM WO12 EEM
ONBESTEMDE AAMWAMG,
STAAT ZE OP..„.
(K) Het kleine huis.
(K) Windkracht 16.
(K) Nader bekeken.
(K) Tenslotte.
NOS: (K)Journaal.
VPRO (K) (K) Angst
essen Seele auf, speel
film.
NOS: (K) Journaal.
senes als The Pallissers en Dominic. Als
goede tweede mag toch zeker Marie-
Louise Stheins worden genoemd die de
rol van Tineke speelt. De negentienjarige
Marie Louise zit in het tweede jaar van de
Arnhemse Toneelschool. Daarnaast zorgt
de volslagen onbekende boer Jan Velthui-
sen korte tijd voor een juiste dosering
humor Misschien zijn de Engelsen met de
prestatie van deze amateur te overtuigen
-ui net feit dat men niet alleen met louter
professionele acteurs een goed resultaat
kan krijgen.
Ongeveer anderhalf jaar geleden ont
stond het idee om een coproductie te
maken met als twee componenten de NOS
en de BBC. Ruim een half jaar later
(Felsenthal: „We wilden alles goed voor-
TEQEM MIDDEEUACHT
OMTLuAAKT HET MEISJE
3®
bereiden”) werd het onderwerp bekend:
„Travel by dark” (Tocht door het duister)
van de Schotse schrijver Graeme War
rack, die tijdens de oorlog als gevangene
van de Duitsers in de Apeldoomse Willem
III kazerne heeft gezeten. Hij diende als
Commandant Geneeskundige Dienst van
de Eerste Britse Luchtlandings-Divisie.
DUITSLAND I
18.00 (K) Nieuws uitNoordrijnland-
Westfalen. 18.05 (K) Intermezzo:
Die Überlebenden der Mary Jane,
tv-serie. 18.45 (K) Kwis. 19.15 (K)
Aktuaiiteiten 19.45 (K) Trick um
4tel vor 8. 20.00 (K) Journaal en
weeroverzicht. Aansl. verkiezings-
praatje. 20.15 (K) Reportage. 21.05
(K) Spelprogramma. 22.30 (K)Jour-
naal. kommentaar en weerbericht
DUITSLAND II
17.40 (K) Aktuaiiteiten en muziek.
18.20 (K) Wege ins Leben, tv-serie.
18.55 (K) Geschichten aus der
Geschichte, tv-serie. 19.00 (K) Jour
naal en verkiezingspraatje. 19.30
(K) Licht concert. 21.00 (K) Jour
naal en verkiezingspraatje. 21.15
(K) Gesprekken. 22.15 (K) Szenen
einer Ehe, tv-film, vervolg. 23.45 (K)
Journaal.
NEDERLAND II
18.45
Een researchgroep bezig met onderzoekingen over acupunc
tuur. Een documentaire over deze vorm van medische behan
deling wordt vanavond getoond op Nederland II (21.50 uur).
Duitsland iii
18.00 (K) Sesamstrasse. 18.30 (K)
Vrijetijdsmagazine. 19.00 (K) Zand
mannetje. 19.05 (K) Programma
voor Turkse werknemers. 19.15 (K)
Aus der Praxis einer Psychologen,
tv-kursus. 19.45 (K) Nieuws uit
Noordrijnland-Westfalen. 20.00 (K)
Jourrnaal en weerbericht. 20.15 (K)
Aktuaiiteiten. 20.30 (K) Reportage
uit Düsseldorf. 21.00 (K) Filmpor-
tret. 21.30 (K) Sailor’s Luck, Ameri
kaanse speelfüm. 22.50 (K) Jour
naal.
begrijpelijk. Tenslotte hebben beide films
(„Travel by dark” werd voor de tv
gemaakt, „Een brug te ver” wordt een
bioscoopfilm) hetzelfde onderwerp: de
gebeurtenissen rond de slag bij Arnhem,
gekenmerkt door de grote misrekening
die het Engelse leger tijdens de Tweede
Wereldoorlog maakte. Terechte trots dus
een beetje bij Felsenthal, die later echter
al weer wat terugkrabbelde door te zeg
gen dat de twee producties niet met elkaar
te vergelijken zijn.
11.35
15.00 EO: (K) De
serie.
18.45 NOS: (K) Toeristische
tips.
18.55 (K) Journaal.
19.05 (K) De kinderkrant.
NEDERLAND I
10.45 NOS/NOT: (K) School
televisie. Leven in een
ontwikkelingsland, 5.
11.10 (K) Afrikaans dagboek,
3.
(K) Lief en leed, 2.
Waltons,
HILVERSUM IV
KRO: 7.00 Nieuws. 7.02 (S) Badi-
nerie: kamermuziek. 9.00 Nieuws.
9.02 (S) Overweging. 9.10 Echo. 9.30
Onderwijsprogramma. 10.00 (S)
Aubade: kamermuziek. 11.30 (S)
Pianoconcert. 12.00 (S) Nederland
Muziek. 13.00 <S) Rondom Haydn.
14.00 Nieuws. 14.02 (S) Promenade
Orkest. 15.00 (S) Collage van alle
daags en zeldzaam.
dat geballer!" Intussen inspecteerde
het beest van Ploemandc het vers aan
gekomen voer. „Staar me niet zo aan,
engerd", smeekte Eucalypta, „ik
smaak naar ouwe lappen”. „Mmmm”,
deed Ploe en hij likte zijn lippen af,
DUITSLAND II
17.40 (K) Aktuaiiteiten en muziek.
18.20 (K Zwickelbach Co., detec
tiveverhalen. 19.00 (K) Journaal en
verkiezingspraatje. 19.30 (K) Infor
matieprogramma. 20.15 (K) Infor
maties en meningen uit het
bedrijfsleven. 2.1.00 (K) Journaal en
verkiezingspraatje. 21.15 (K) Sze
nen einer Ehe, Zweedse film, ver
volg. 22.45 (K) Journaal.
Een wat vreemde opmerking zo op het
eerste gezicht, maar toch wel enigszins
voorbeeld het licht uit te schake
„D-dat is n-niet gr-grappig, Jolli-
pop”, zei Panda benauwd in de duis
ternis. „D-doe de lamp nu maar weer
aan”.
„Ik heb hem niet uitgedaan, meneer
Panda”, antwoorde de bediende. „Er
moet ergens kortsluiting zijn - of de
klopgeest heeft de stoppen losge
draaid".
DUITSLAND III
18.30 (K) Kursus Engels. 19.00 (K)
Zandmannetje. 19.05 (K) Program
ma voor Spaanse werknemers.
19.15 (K) Studio- en kursuspro-
gramma. 19.45 (K Nieuws uit
Noordrijnland-Westfalen. 20.00 (K)
Journaal en weerbericht. 20.15 (K)
Aktuaiiteiten. 20.30 (K) La Patago
nia rebelde, Argentijnse speelfilm.
22.10 (K) Muziekprogramma. 22.55
(z.w.)Dokumentaire. 23.25 (K)Jour-
naal.
HILVERSUM II
AVRO: 7.00 Nieuws. 7.11 Och
tendgymnastiek. 7.20 Dag met een
gaatje. <8.00 Nieuws; 8.11-8.25 Radi
ojournaal). 8.50 Morgenwijding.
9.00 Wie zijn wij dan wel?, docu
mentaire. 9.36 Waterstanden. 9.40
Schoolradio. 10.00 Radio Lawaai-
papegaai. 10.10 Arbeidsvitaminen:
populair verzoekplatenprogram-
ma.dl.OO Nieuws; 11.03-11.05 Ra
diojournaal). 11.30 Rondom twaalf:
een uur allerlei voor iedereen, met
om 11.55 Beursberichten. 12.30
Sportrevue. 12.45 Per saldo. 13.00
Nieuws. 13.11 Radiojournaal. 13.25
*n Middagje AVRO: muziek, infor
matie en service, met om 16.00
Nieuws en om 16.03 Radiojournaal.
17.00 (S) Parlevinken: voor en over
watersporters. -17.40 Nederlands-
Israelitisch Kerkgenootschap. 17.55
Mededelingen. 18.00 Nieuws. 18.11
Radiojournaal. P.P.: 18.20 Uitzen
ding van de Pacifistisch Socialisti
sche Partij. IKON: 18.30 Kleur:
informatie en commentaar over
kerk en samenleving. AVRO: 19.00
(S) Tourix Folk. 19.30 (S) Operette
muziek (gr 20.00 Nieuws. 20.05
Radiojournaal. 20.10 Programma-
overzicht. 20.15 (S) Viool en piano:
klassieke muziek. 21.40 (S) Theater
Internationaal: praten over toneel
buiten onze grenzen. 22.10 (S) Jazz-
spectrum. NOS: 23.00 <S) Met het
oog op morgen, met om 23.05 Aktu-
aliteitenoverzicht Radio-TV; 23.20
Den Haag Vandaag; 23.52 Even ont
spannen voor het slapen gaan
23.55 Nieuws.
John Hallam als Graeme Warrack in een
ondergrondse schuilplaats verborgen
voor de Duitsers.
(Van onze RTV-redactie)
HILVERSUM. De toekomst van het gevangeniswezen is niet het onderwerp van
de vijf documentaires die de NOS onder de titel „Want de bajes is zo groot” gaat
uitzenden. Dat onderwerp wordt veel beter weergegeven door de verzuchting: ,J)e
man die een alternatief voor de vrijheidsstraf bedenkt, wordt de Einstein van de
strafrechtwereld”. Het gaat - anders gezegd - om de machteloosheid van zowel de
overheid als de deskundigen, de reclassering, het gevangenispersoneel en de gedeti
neerden ten opzichte van „het systeem”. „Ik vraag me af of ik hier zit om te bezinnen,
of te beginnen”, zegt een gedetineerde.
Vijf programma’s van 35 minuten zijn
aan de bajes gewijd. Samengesteld door
Bob Uschi uit materiaal dat is verzameld
door Hans G. Janssen en Joop Heintz. De
uitzending is een pijnlijke selectie,
gemaakt uit vijf uur geluidsmateriaal.
Wat er van naar de huiskamer wordt
overgebracht,'i is/ een vrijwel onontkoom
baar gevoel van machteloosheid. De
gevangenis deugt niet, maar er is nog
nooit iemand geweest die iets beters heeft
kunnen bedenken.
De eerste in de reeks, met het huis van
bewaring tot onderwerp, komt op vrijdag
24 september aan de beurt. De vier andere
programma’s (over de jeugdgevangenis in
8. „Ik denk niet dat die bezoeker
vannacht nog terug zal keren”, sprak
Jollipop, terwijl hij de voordeur ver
grendelde. „Het idee dat we een klop
geest in huis hebben, schrikt hem af”.
Te midden van alle verschillen van
inzicht, de uiteenlopende belangen en uit
gangspunten, is dat het enige punt van
overeenstemming tussen alle betrokke
nen, binnen en buiten de gevangenis. „We
sluiten de mensen op, beroven ze van hun
zelfstandigheid, hun seksuele gevoelens,
hun natuurlijke agressie en hun financieel
beheer. Een normaal mens zou daar al gek
van worden, laat staan iemand die „ziek”
is”, zegt de oud-directeur van de Gro
ningse Van Mesdagkliniek. En hij doelt
daarmee, voor de goede orde, niet op zijn
patiënten, maar op elke gedwongen bewo
ner van elke gevangenis.
En daarmee is dan eigenlijk het grootste
verschil met „Een brug te ver” duidelijk
gemaakt. „Travel by dark” hoeft niet een
bepaald aantal mensen te trekken om uit
de kosten te komen, hoewel het toch is
meegenomen als andere landen intresse
in het 80 minuten durende product heb
ben, terwijl Joe Levine’s verfilming van
het boek „Een brug te ver” zuiver com
mercieel is opgezet. De tv-maker dit keer
dus in het voordeel, omdat men niet meer
bloed hoefde te laten vloeien dan er
vloeide.
(Herhaling van het in onze vorige
editie gepubliceerde programma)
Daarentegen blijft het moeilijk om een
feitelijk verslag van een ontsnapping te
filmen omdat de langdradigheid de kop
dan wel eens wil opsteken. Zo ook bij
„Travel by dark”, hoewel dat geenszins
inhoudt dat de BBC-NOS-productie het
aankijken niet waard zijn.
De hoofdrol wordt in „Travel by dark”
gespeeld door de Engelse acteur John
Hallam, die in Nederland bekend is uit
!'*th>
STAD/RADIO AMSTERDAM
17.00-19.00 Muziek en aktuaiitei
ten met om 17.30 Uit in Amsterdam.
18.10 Groente en fruit. 18.30
Amsterdamse consumentenru
briek en 18.55 Amsterdamse vaka-
turebank.
Marie-Louise Stheins als Tineke in „Arn
hem - Het verhaal van een ontsnapping”.
HILVERSUM I
NCRV: 7.00 Nieuws. 7.02 Het
levende woord. 7.08 (S) ,Te Deum
Laudamus, gewijde muziek. 7.3Ö
Nieuws. 7.41 (S) Hier en nu. 7.55 (S)
Muziek in uw straatje- 8.24 Op de
man af, evangelisch commentaar.
8.30 Nieuws. 8.36 Gymnastiek voor
de huisvrouw. 8.45 (S) Tot uw
dienst, klassieke muziek. 9.45 (S)
Onder de hoogtezon, pastoraal,
muzikaal ziekenbezoek. 10.30
Nieuws. 10.33 (S) Een uur natuur,
magazine over het buitenleven.
11.30 (S) Metropole Orkest, amuse
ments muziek. 12.00 (S) Uit het
songbook van Ria Joy. 12.15 Voor
boer en tuinder. 12.26 Mededelin
gen voor land- en tuinbouw. 12.30
Nieuws. 12.41 (S) Hier en nu. 12.55
(S) Middagpauzedienst. 13.15 <S)
Goed gestemd: zang in vele vor
men. 14.00 (S) Klanksnoer, klassie
ke muziek. 15.00 (S) Globaal:
muziek, mensen en meningen.
(15.30 Nieuws). 17.30 Nieuws. 17.32
(S) Hier en nu. 18.00 (S) Tijd vrij
voor muziek in vrije tijd. 18.30
Nieuws. 18.41 Wereldpanorama.
18.53 De kerk vandaag. 19.10 (S)
Leger des Heilskwartier. 19.25 (S)
De wereld zingt Gods lof, gewijde
muziek. 20.05 (S) Schuttersweg 8,
met om 20.30 Zojuist verschenen,
nieuwe boeken en van 21.00-22.00
Wie van ver komt.2 verhalen uit
de wereldliteratuur. 22.25 Avond-
overdenking. 22.30 Nieuws. 22.40
(S) Hier en nu. 23.00 Rondom het
woord. 23.25 (S) Stairway to the
stars. 23.55 Nieuws.
NEDERLAND II
18.45 NOS: (K)
Tovenaar.
18.55 (K) Journaal.
VARA; (K) Pipo en de
piraTen van toen.
19.30 (K) Dokter Hogg terug,
serie.
20.00 NOS: (K) Journaal.
20.25 VARA: (K) Beryl’s Lot,
serie.
21.15 (K) Koning Klant.
21.40 (K) Reuben, m’n jongen,
serie.
22.05 (K) Achter het nieuws.
NOS: Den Haag vandaag.
23.10 (K) Journaal.
DUITSLAND I
18.00 (K) Nieuws uit Noordrijnland-
Westfalen. 18.05 (K) Intermezzo:
Unmöglicher Auftrag, misdaadse
rie. 19.15 (K) Aktuaiiteiten. 19.45 (K)
Tip um 4tel vor 8.20.00 (K) Journaal
en weeroverzivht. Aansl.: (K) Ver
kiezingspraatje. 20.15 (K) Weten
schappelijk programma. 21.00 (K)
Einsatz on Manhattan, misdaadse
rie. 21.45 (K) Kontraste. 22.30 (K)
Journaal, kommentaar en weer
overzicht.
HILVERSUM III
Ieder heel uur nieuws. TROS:
7.02 (S) Drie op je boterham. 9.03 (S)
Pep op drie. 11.03 (S) Drie draait op
verzoek. 12.03 (S) Drie draait tussen
de middag: Boter, Klaas en Prijzen.
14.30 (S) Pop-Kontakt, met de Pol-
derpopparade. 16.30 (S) De Rit
meesters: de Europarade. NOS:
18.03 De vacaturebank. 18.10 (S)
NOS-maal, met Frits Spits. TROS:
19.02 (S) Poster, Beatles Story. 20.02
(S) Ferry Maat s Soul Top-10. 21.02
(S) Luiter uit... én thuis. ver-
HILVERSUM (ANP). In de reeks
uitzendingen gewijd aan Zuidoostazi-
atische staten, zal de NOS-rubriek
Panoramiek vanavond informeren
over de Philippijnen.
NOS: (K)
Tovenaar.
(K) Journaal.
IKON: (K) Over poli
tiek.
(K) Kenmerk.
(K) Journaal.
SOCUTERA: (K) Dam-
menbouw in boven-
Volta.
KRO: (K) Brandpunt.
(K) Studio vrij.
(z.w.) Genezen door acu
punctuur. Documentai
re.
NOS (K) Journaal.
NEDERLAND I
15.00 TELEAC: (K) Sociale
verzekeringen, 1.
15.30 VARA: (K) Papermoon,
serie.
15.55 (z.w.) Taarten, kinder
film.
(K) Anoop en de olifant,
film.
17.00 (K) De film van ome Wil
lem.
18.15 TELEAC: (K) Moderne
electronica, 2.
18.45 NOS: (K) Trekking van
de staatsloterij.
18.55 (K) Journaal.
19.05 (K) Van gewest
gewest.
19.50 P.P.: Uitzending van de
PvdA.
20.00 (K) Arnhem - het ver
haal van een ontsnap
ping, tv-film.
21.20 (K) Arthur Rubinstein.
21.35 (K) Journaal.
21.50 Den Haag vandaag.
22.05 (K) Studio sport.
22.30 (K) Panoramiek.
23.15 (K) Journaal.
'rjp
1
